Sosa Yehowa ti Ntima ya Kuyilama

NGANGA-NZAMBI ya Izraele, Esdrasi, vandaka muntu mosi ya vandaka kusosa-sosa mingi, muntu ya mayele, nsoniki, mpi longi ya Nsiku. Yandi kele mpi mbandu mosi ya mbote sambu na Bakristu bubu yai sambu na kisalu na yandi ya ntima mosi. Sambu na nki? Sambu yandi kangamaka kaka na Nzambi ata ntangu yandi vandaka kuzinga na Babilone, mbanza yina kufulukaka na banzambi ya luvunu ti lusambu ya bademo.

Kukangama ya Esdrasi na Nzambi kudikwisilaka ve na kintulumukina. Yandi yedisaka yo. Nkutu, yandi kesonga beto nde yandi “yidikaka ntima na yandi na kulonguka nsiku ya Yehowa mpi kusadila yo.”​—Esdrasi 7:10, NW.

Bonso Esdrasi, bantu ya Yehowa bubu yai kezolaka kusala mambu yonso yina Yehowa kelombaka na bo, ata bo kezinga na inza ya kenwanisaka lusambu ya kyeleka. Na yo, bika beto tadila mitindu ya beto mpi lenda yidika ntima na beto, kimuntu na beto ya kati, disongidila, mabanza na beto, mutindu na beto ya kumonina mambu, bampusa, mpi mambu yina kepusaka beto, na “kulonguka nsiku ya Yehowa mpi kusadila yo.”

Mutindu ya kuyidika ntima na beto

“Kuyidika” kezola kutuba “kuyilama na ntwala sambu na kulungisa kima mosi, kubongisa mambu sambu na kisalu mosi, kusadila mambu yango, to kusonga kaka mambu yina bo meyidika.” Ya kyeleka, kana nge mebakaka nzayilu ya sikisiki ya Ndinga ya Nzambi mpi nge mepesaka luzingu na nge na Yehowa, tuba nde ntima na nge memonisaka kibeni nde yo kele ya kuyidika mpi beto lenda fwanisa yo na “ntoto ya mbote” yina Yezu tubilaka na kingana na yandi ya muntu yina kwendaka kukuna nkeni na bilanga.​—Matayo 13:18-23.

Ata mpidina, ntima na beto kele na mfunu nde beto tudilaka yo dikebi ntangu yonso mpi beto yidikaka yo sambu yo toma. Sambu na nki? Sambu na bikuma zole. Ya ntete, sambu bangindu ya mbi lenda kotila beto ngolo, bonso matiti ya mbi na kati ya masamba, mingimingi na ‘bilumbu yai ya nsuka’ ya “mupepe” ya ngidika ya Satana yina mefuluka na bankeni ya mbi ya bangindu ya kimuntu. (2 Timoteo 3:1-5; Efezo 2:2) Kikuma ya zole ketadila ntoto yo mosi. Kana bantu kesadila ve ntoto, ntama mingi ve yo lenda kauka, kukuma ngolo, mpi pana yo lenda buta dyaka ve. To dyaka bantu mingi lenda tambula bisakasaka na kati ya masamba mpi kudyata-dyata ntoto yango na mpila nde yo kuma ngolo. Ntoto ya kifwani ya ntima na beto mpi kele mutindu mosi. Yo lenda buta ve kana beto ketudila yo ve dikebi to kana bantu yina kele ve ata na susi nde beto kuvanda na kimpeve ya mbote kutambula na zulu na yo.

Yo yina, yo kele mfunu mingi nde beto yonso kusadila ndongisila yai ya Biblia: “Kima mosi meluta bima yonso ya nkaka ya nge fwete keba, lunda ntima na nge, sambu luzingu na nge ke katukaka na yo.”​—Bingana 4:23, NW.

Mambu yina kekumisaka “Ntoto” ya ntima na beto mbote

Bika beto tadila mwa mambu, to bikalulu yina takumisa “ntoto” ya ntima na beto mbote sambu yo yela mbote. Ya kyeleka, mambu kele mingi yina tasadisa ntima na beto na kutoma, kansi awa beto tatadila kaka sambanu: kuzaba kinsukami na beto ya kimpeve, kudikulumusa, masonga, boma ya Nzambi, lukwikilu, mpi zola.

Yezu tubaka nde: “Kiese na bantu yina ke zabaka na ntima na bo nde bo kele bansukami mpenza [na kimpeve].” (Matayo 5:3; beto bantu metengimisa bisono.) Mutindu nzala keyibusaka beto nde beto kele na mfunu ya kudya, kuzaba nde beto kele na mfunu ya mambu ya kimpeve tasadisa beto na kuwa nzala ya madya ya kimpeve. Bantu kebutukaka ti mpusa ya ngolo ya madya ya kimpeve sambu yo kepesaka ntendula ti lukanu ya luzingu. Bampasi yina kekatukaka na ngidika ya bima yai ya Satana to kutula mpenza bumolo na ntangu ya kulonguka lenda kumisa kansansa na beto kilo sambu na mpusa yai. Ata mpidina, Yezu tubaka nde: “Muntu ke zingaka kaka ve sambu na mampa ya yandi ke diaka, kansi yandi ke zingaka mpi sambu na mambu yina yonso ya Nzambi ke tubaka.”​—Matayo 4:4.

Na luzingu ya kinsuni, kudya mbala na mbala, na ntangu ya mefwana, mpi bima ya vitamine lenda pesa mavimpi ya mbote na nitu, mpi yo kesadisaka nitu na kuwa nzala ya kudya dyaka kana ntangu ya kudya melunga. Yo kele mpi kiteso mosi na luzingu ya kimpeve. Nge lenda mona nde nge kelongukaka mingi ve, kansi kana nge baka kikalulu ya kutanga Ndinga ya Nzambi konso kilumbu mpi kana nge kelonguka mikanda yina ketendulaka Biblia mbala na mbala, nge tamona nde nzala na nge ya kudya tayela. Ntembe kele ve nde, nge tayantika kukinga ntangu na nge ya kulonguka Biblia na mpusa yonso. Yo yina, kuyambula ve kukonda kikuma, salaka ngolo na kuyedisa nzala ya kyeleka ya kudya mambu ya kimpeve.

Kudikulumusa kekumisaka ntima pete

Kudikulumusa kele kikalulu mosi ya mfunu sambu na kuvanda na ntima ya kuyilama, sambu yo kesadisaka beto na kundima nde bo longa beto mpi yo kesadisaka beto na kundima kukonda mpasi bandongisila ti ndola ya bo kepesa beto na zola. Baka mbandu ya mbote ya Ntotila Yoziasi. Ntangu yandi vandaka kuyala, bo sengumunaka mukanda mosi yina vandaka ti Nsiku ya Nzambi yina yandi pesaka na Moize. Ntangu Yoziasi kuwaka mambu yina Nsiku kutubaka mpi ntangu yandi bakisaka nde bankaka na yandi kuyambulaka mpenza lusambu ya kukonda mvindu, yandi pasulaka bilele na yandi mpi yandi dilaka na ntwala ya Yehowa. Sambu na nki Ndinga ya Nzambi kusimbaka ntima ya ntotila ngolo mpidina? Disolo yango ketuba nde sambu ntima na yandi vandaka “pete,” yo yina yandi kudikulumusaka na ntangu yandi waka ndinga ya Yehowa. Yehowa kumonaka ntima ya Yoziasi ya kudikulumusa, ya kundima kukonda mpasi, ebuna, yandi sakumunaka yandi sambu na mambu yina.​—2 Bantotila 22:11, 18-20.

Kudikulumusa kusadisaka balongoki ya Yezu yina vandaka ‘bantu ya mfunu mingi ve mpi ya me longukaka ve’ na kubakisa mpi na kusadila bakyeleka ya kimpeve yina ‘bantu ya mayele ti bantu yina me longukaka’ na “luzingu ya kimuntu” mpamba vandaka kubakisa ve. (Bisalu 4:13; Luka 10:21; 1 Korinto 1:26) Bantu yai vandaka ya kuyilama ve na kundima ndinga ya Yehowa sambu ntima na bo kumaka ngolo sambu na lulendo. Keti beto lenda yituka sambu na nki Yehowa kebuyaka lulendo?​—Bingana 8:13; Daniele 5:20.

Masonga ti boma ya Nzambi

Profete Yeremia kusonikaka nde “Nani lenda zaba ntima ya muntu? Yo me fulukaka na luvunu; yo ke na maladi mingi, mpila ya kubelula yo kele ve.” (Yeremia 17:9) Kubela yango kemonanaka na mitindu mingi, bonso ntangu beto kesosaka bikuma ya kudinungisa kana beto mesala mbi. Yo kemonanaka mpi ntangu beto kebuyaka kundima bifu ya nene ya kimuntu na beto. Kansi, masonga, tasadisa beto na kununga ntima ya kubela, yo tasadisa beto na kudizaba mbote na mpila nde beto tomisa mambu. Muyimbi-bankunga monisaka masonga ya mutindu yina ntangu yandi sambaka nde: “Tala mono mbote-mbote, Mfumu; meka mono, tala ntima na mono.” Yo kele pwelele nde, muyimbi-bankunga kuyidikaka ntima na yandi sambu Yehowa kutomisa mpi kumeka yo, ata yo vandaka lomba kundima mbi na yandi sambu yandi kuka kumanisa yo.​—Nkunga 17:3; 26:2.

Boma ya Nzambi, yina ketendula “kubuya mambu ya mbi,” kele lusadisu ya nene sambu na kisalu yai ya kutomisa beto. (Bingana 8:13) Ntangu yandi kesepila na bikalulu ya Yehowa ya kumonisa bumbote ya kufuluka na zola, muntu yina kezolaka kibeni Yehowa kezabaka nde Yehowa kele na ngolo ya kupesa ndola, ata nkutu lufwa, na bantu yina kelemfukilaka yandi ve. Yehowa kumonisaka nde bayina ketinaka yandi boma talemfukila yandi mpi ntangu yandi tubaka mambu yai metala Izraele nde: “A kana bo vandaka kaka mpidina konso ntangu! Kana bo zitisaka mono ntangu yonso, kana bo mpi landaka bansiku na mono yonso bo ti bana na bo, nga bo zolaka kumona mambote tii kuna.”​—Kulonga 5:29.

Yo kele pwelele nde, lukanu ya boma ya Nzambi, kele ve ya kupusa beto na kulemfuka sambu na boma, kansi kupusa beto na kulemfuka na Tata na beto ya zola, yina beto mezaba nde yandi ketulaka dikebi ya nene na mambote na beto ya ngolo. Ya kyeleka, boma ya mutindu yina, kepesaka beto kilo mpi nkutu ti kyese, yina Yezu Kristu yandi mosi kumonisaka mbotembote.​—Yezaya 11:3; Luka 12:5.

Ntima ya kuyilama kevandaka ti lukwikilu ya ngolo

Ntima yina kele na lukwikilu ya ngolo kezabaka nde konso mambu yina Yehowa melomba to kesonga na nsadisa ya Ndinga na yandi kevandaka kaka ya mbote mpi sambu na mambote na beto. (Yezaya 48:17, 18) Muntu yina kele ti ntima ya mutindu yina kemonaka mbote mingi mpi kyese ya kusadila ndongisila yina kele na Bingana 3:5, 6, yina ketuba nde: “Tula ntima na nge yonso na Mfumu Nzambi; kutula ntima ve na mambu ya nge mosi ke yindulaka nde nge zaba. Yindula Mfumu Nzambi na mambu yonso ya nge ke salaka, yandi ta songa nge nzila ya mbote.” Kansi, ntima yina kele na lukwikilu ve tavanda ve ya kuyilama na kutula ntima na Yehowa, mingi-mingi kana yo kelomba kusala bibansa, mu mbandu kuvanda na luzingu ya pete sambu na kutula dikebi mingi na mambote ya Kimfumu. (Matayo 6:33) Yehowa kele ti kikuma ya mbote ya kumona ntima yina mekonda lukwikilu nde yo kele “mbi.”​—Baebreo 3:12.

Lukwikilu na beto na Yehowa kemonanaka na mambu mingi, ti na mambu yina beto kesalaka na kinsweki na nzo na beto. Baka, mu mbandu, munsiku yai yina kele na Galatia 6:7: “Beno kudikusa ve, sambu bo ke sekaka Nzambi ve. Muntu ke katulaka bambuma yina ya yandi ke kunaka.” Lukwikilu na beto na munsiku yai tamonana na mambu bonso bafilme yina beto ketalaka, na mikanda yina beto ketangaka, kiteso beto kelongukaka Biblia, mpi na bisambu na beto. Ya kyeleka, lukwikilu ya ngolo yina kepusaka beto na “kukuna bambuma ya mpeve” kele kima ya mfunu sambu na kuvanda ti ntima ya kuyilama sambu na kundima Ndinga ya Yehowa mpi na kulemfuka na yo.​—Galatia 6:8, NW.

Zola​—Kikalulu ya kuluta mfunu

Zola, yina meluta bikalulu yonso yankaka, kekumisaka mpenza ntoto ya ntima na beto mbote sambu na kundima Ndinga ya Yehowa. Yo yina, kana beto fwanisa yo ti lukwikilu mpi ti kivuvu, ntumwa Polo tendulaka nde zola kele kikalulu ya “me luta mfunu.” (1 Korinto 13:13) Ntima yina mefuluka na zola ya Nzambi kemonaka mbote mpenza ti kyese ya kulemfuka na yandi; yo kewaka makasi ve sambu na mambu yina Nzambi kelombaka. Ntumwa Yoane kutubaka nde: “Kana beto ke zolaka Nzambi, yo ke songa nde beto ke landaka bansiku na yandi. Ebuna bansiku na yandi kele mpasi ve beto na kulanda yo.” (1 Yoane 5:3) Mutindu mosi mpi, Yezu tubaka nde: “Muntu yina ke zolaka mono, yandi ta landaka malongi na mono. Tata na mono ta zolaka yandi.” (Yoane 14:23) Zaba nde zola ya mutindu yina kevutukilaka mpi muntu yina mesonga yo. Ee, Yehowa kezolaka mpenza bantu yina kekwisaka na yandi na zola.

Yehowa kuzaba nde beto kele bantu ya kukonda kukuka mpi nde mbala na mbala beto kesumukaka na ntwala na yandi. Ata mpidina, yandi ketinaka beto ve. Kima Yehowa kesosaka na bansadi na yandi kele kusadila yandi na “ntima mosi,” ntima yina kepusaka beto na kusadila yandi na luzolo yonso ti “mabanza mosi.” (1 Bansangu 28:9) Na ntembe ve, Yehowa kuzaba nde yo kelombaka beto ntangu ti kikesa mingi sambu na kuyedisa bikalulu ya mbote na ntima na beto mpi sambu na kumonisa bambuma ya kimpeve. (Galatia 5:22, 23) Yo yina, yandi kekangaka ntima sambu na beto, “yandi zaba na nki yandi salaka beto, yandi zaba mbote nde beto kele kaka putulu.” (Nkunga 103:14) Sambu na kumonisa mpi kikalulu yina mosi, Yezu vandaka kutonga ve balongoki na yandi sambu na bifu yina bo vandaka na yo, kansi yandi vandaka kusadisa mpi kupesa bo kikesa na kukanga ntima yonso. Keti zola, mawa, ti kukanga ntima ya mutindu yina ya Yehowa ti Yezu kele na yo kepusaka beto ve na kuzola bo dyaka kuluta?​—Luka 7:47; 2 Piere 3:9.

Ntangu yankaka kana nge kemonaka mpasi sambu na kubikisa bikalulu ya mbi yina mekotilaka nge ngolo mutindu matiti ya mbi kekotisaka bansimbulu to kulosa bifu ya mbi ya yina mekumaka ngolo bonso bipesi ya nzungu ya tuma ya kupasuka, kukuma ve mawamawa to kulemba nitu ve. Kansi, landa na kusala kikesa sambu na kuyela mpi ‘sambaka Nzambi konso ntangu,’ bondilaka mpi Yehowa sambu yandi pesa nge mpeve na yandi. (Roma 12:12) Ti lusadisu ya yandi kepesaka na luzolo yonso, nge tanunga, bonso Esdrasi, na kukuma ti ntima ya kuyilama kibeni “na kulonguka nsiku ya Yehowa mpi kusadila yo.”

[Bangogo ya kemonisa kisina ya foto ya kele na lutiti 29]

Garo Nalbandian

[Kifwanisu ya kele na lutiti 31]

Esdrasi kangamaka kaka na Nzambi ata na Babilone