Kapu ya Kumi
Kimfumu ‘Yina Tayalaka Tii Kuna’
1. Inki mambu kemonanaka pwelele na istware ya luzingu ya bantu?
MAMBU ya keluta konso kilumbu na inza kemonisa nde ya kyeleka bantu mebakaka ve mambote na mutindu bo melosaka kimfumu ya Yehowa mpi mesosaka kudiyala bo mosi. Ata ngidika mosi ve ya luyalu ya bantu menatilaka bantu yonso mambote kukonda kukabula-kabula bo. Ata bantu ya siansi mekumaka ti mayele mingi kuluta yina bo vandaka na yo ntete, bo mekukaka ve na kukatula maladi to kumanisa lufwa, ata na muntu mosi. Luyalu ya bantu memanisa ve mvita, mubulu, kufwa bantu, luvunu, to kinsukami. Baluyalu ya nku kelanda kaka na kunyokula bantu na bansi mingi. (Longi 8:9) Tekinolozi, bwimi, mpi kukonda kubakisa mambu kebebisa ntoto, masa, ti mupepe. Ntangu bantu ya leta kesadila mbongo na mutindu ya mbi, yo kesala nde bantu mingi kekuka ve kuzwa bima ya mfunu ya kuzingila. Luyalu ya bantu yina mesala mafunda ya bamvula memonisa pwelele kyeleka ya bangogo yai: “Muntu ve lenda sola nzila na yandi mosi, ke na muntu ve lenda songa nzila na makulu na yandi ntangu yandi [ke] tambula.”—Yeremia 10:23.
2. Inki kima mosi kaka tamanisa bampasi ya bantu?
2 Inki tamanisa mambu yina yonso? Kele Kimfumu ya Nzambi, yina Yezu kulongaka balongoki na yandi na kusamba nde: “[Bika] Kimfumu na nge kwisa, luzolo na nge kusalama awa na ntoto bonso na zulu.” (Matayo 6:9, 10) 2 Piere 3:13 ketendula Kimfumu ya zulu ya Nzambi bonso “zulu ya mpa,” yina tayala “ntoto ya mpa,” yina ketendula dibuta ya bantu ya mbote. Kimfumu ya zulu ya Nzambi kele mfunu mingi kibeni yo yina Yezu kukumisaka yo ntu-dyambu ya malongi na yandi. (Matayo 4:17) Yandi monisaka kisika yina yo fwete baka na luzingu na beto, ntangu yandi pesaka ndongisila yai: “Beno landa kaka na kusosa Kimfumu na yandi ti mambu yina ya yandi ke zolaka.”—Matayo 6:33.
3. Sambu na nki kulonguka mambu yina metala Kimfumu ya Nzambi bubu yai kele dyambu mosi ya beto fwete sala kukonda kusukinina?
3 Kulonguka mambu yina metala Kimfumu ya Nzambi bubu yai kele dyambu ya beto fwete sala kukonda kusukinina, sambu kubika fyoti Kimfumu yango tayantika kisalu na yo ya kusoba luyalu ya ntoto yai kimakulu. Daniele 2:44 kutubaka na ntwala nde: ‘Ntangu ya bantotila yina ta yala [baluyalu ya keyala ntangu yai], Nzambi ya zulu ta tula kimfumu mosi [na zulu] yina ta yalaka tii kuna; kimfumu yina bantotila ya nkaka ta bedisaka yo ve [bantu tayalaka dyaka ve ntoto], kansi yo ta fwa bantotila yonso [bayina kele ntangu yai] ebuna [yo] ta yalaka tii kuna.’ Ebuna, Kimfumu yango tasukisa bilumbu yai ya nsuka na ntangu yo tafwa ngidika yai yonso ya bima ya mbi. Na nima, Kimfumu ya zulu tayala ntoto yai kukonda mavwanga. Beto fwete vanda na ntonda mingi sambu mambote yina yo tanata mekuma penepene mpenza!
4. Inki mambu ya metala Kimfumu kusalamaka na zulu na mvu 1914, mpi sambu na nki yo kele mfunu sambu na beto?
4 Na mvu 1914, Yezu Kristu kubakaka Kimfumu mpi Nzambi kupesaka yandi nswa ya ‘kuyala bambeni na yandi.’ (Nkunga 110:1, 2) Dyaka, kaka na mvula yina “bilumbu ya nsuka” ya ngidika ya bima yai ya mbi kuyantikaka. (2 Timoteo 3:1-5, 13) Kaka na ntangu yina mosi, mambu ya Daniele kumonaka na mbona-meso kusalamaka na zulu. “Nkuluntu ya Bilumbu,” (NW) Yehowa Nzambi, kupesaka Mwana ya muntu, Yezu Kristu, “kiyeka, lukumu ti ngolo ya kimfumu na mpila nde bantu yonso ya nsi-ntoto ata bo kele nki dikanda to nki ndinga, bo sadila yandi.” Na mbona-meso yina, Daniele kusonikaka nde: “Kimfumu na yandi yo ta mana ve tii kuna, ata muntu mosi ve lenda botula kiyeka na yandi.” (Daniele 7:13, 14) Nzambi tasadila Kimfumu yai ya zulu ya yandi mepesaka na maboko ya Yezu Kristu sambu na kupesa bantu yina kezolaka lunungu dibaku ya kumona kyese ya bima mingi ya mbote yina yandi kanaka na kupesa bibuti na beto ya ntete ntangu yandi tulaka bo na Paladisu.
5. Inki mambu ya metala Kimfumu kele mfunu sambu na beto, mpi sambu na inki?
5 Keti mpusa na nge kele ya kuvanda mosi na kati ya bantu ya kwikama yina Kimfumu yango tayala? Kana nde ee, nge tavanda na mpusa ya ngolo ya kuzaba mutindu bo mebongisa luyalu yai ya zulu mpi mutindu yo tatambula. Nge tasosa kuzaba nki yo kesala ntangu yai, inki yo tasala na bilumbu kekwisa, mpi nki yo kelomba nge na kusala. Na ntangu nge kelonguka na kuzaba yo mbotembote, ntonda na nge sambu na Kimfumu yango tayela. Kana nge kendima luyalu na yo, nge tabaka mpenza mayele mingi yina tasadisa nge na kuzabisa bantu yankaka mambu ya kitoko yina Kimfumu ya Nzambi tasala sambu na bantu ya bulemfu.—Nkunga 48:13, 14.
Bamfumu ya Kimfumu ya Nzambi
6. (a) Masonuku kemonisa nde Kimfumu ya Mesia kesonga luyalu ya nani? (b) Mambu ya metala Kimfumu yina beto kelonguka fwete pusa beto na kusala inki?
6 Kima ya ntete ya beto kebakisa sambu na Kimfumu ya Mesia kele nde, yo kemonisa luyalu ya Yehowa yandi mosi. Yehowa muntu kupesaka Mwana na yandi “kiyeka, lukumu ti ngolo ya kimfumu.” Ntangu Mwana ya Nzambi kubakaka kiyeka ya kuyantika kuyala bonso Mfumu, yo pusaka bandinga ya zulu na kutuba nde: “Ntangu yai, kiyeka ya kuyala nsi-ntoto yo kele na maboko ya Mfumu na beto [Yehowa Nzambi] ti na maboko ya Mesia na yandi, ebuna yandi [Yehowa] ta yalaka mvula na mvula!” (Kusonga 11:15) Yo yina, mambu yonso ya beto kemona sambu na yina metala Kimfumu yai mpi mambu ya yo talungisa lenda pusa beto penepene na Yehowa. Mambu ya beto kelonguka fwete kuna na kati na beto mpusa ya kulemfuka kimakulu na luyalu na yandi.
7. Sambu na nki yo kele mbote mingi nde Ntotila Yezu Kristu kuvanda Kilandi ya Yehowa?
7 Yindula dyaka nde Yehowa kutulaka Yezu Kristu na kiti ya Kimfumu bonso Kilandi ya Ntotila. Sambu yandi vandaka Kapita ya Kisalu yina Nzambi kusadilaka sambu na kusala ntoto ti bantu, Yezu mezaba bampusa na beto mbote mpenza kuluta beto yonso. Dyaka, tuka na luyantiku ya luzingu ya bantu, yandi monisaka nde yandi kevandaka na ‘kiese sambu na bantu.’ (Bingana 8:30, 31; Kolosai 1:15-17) Sambu yandi zolaka bantu mingi kibeni, yo pusaka yandi na kukwisa yandi mosi awa na ntoto sambu na kupesa moyo na yandi bonso nkudulu sambu na beto. (Yoane 3:16) Ebuna yandi pesaka beto nzila ya kukatuka na kimpika ya masumu ti ya lufwa mpi kuzwa dibaku ya kuzinga mvula na mvula.—Matayo 20:28.
8. (a) Ata baluyalu ya bantu kesukaka, sambu na nki luyalu ya Nzambi tasuka ve? (b) Inki kuwakana kele na kati ya “mpika ya kwikama mpi ya mayele” ti luyalu ya zulu?
8 Kimfumu ya Nzambi kele luyalu mosi ya kesobaka ve mpi ya tazinga kukonda nsuka. Luzingu ya kukonda nsuka ya luyalu yango kemonana na mpila Yehowa yandi mosi kefwaka ve. (Habakuki 1:12) Bamfumu ya bantu kefwaka, kansi Yezu Kristu, yina Nzambi mepesaka kiyeka ya luyalu yina kefwaka mpi ve. (Roma 6:9; 1 Timoteo 6:15, 16) Bantu yankaka 144000, tayala kumosi ti Kristu na bakiti ya kimfumu ya zulu. Bo kele bansadi ya kwikama ya Nzambi yina mekatuka na ‘makanda yonso, bandinga yonso, mpi bansi yonso.’ Bo mpi Nzambi mepesaka bo luzingu yina tafwa ve. (Kusonga 5:9, 10; 14:1-4; 1 Korinto 15:42-44, 53) Mingi na kati na bo mekwendaka dezia na zulu, mpi ndambu ya bantu yina mebikalaka awa na ntoto na bilumbu yai bo yina kesala kimvuka ya “mpika ya kwikama mpi ya mayele,” yina kesala na kwikama yonso na mpila nde bisalu ya Kimfumu yina kesalama awa na ntoto kukwenda na ntwala.—Matayo 24:45-47, NW.
9, 10. (a) Inki mambu ya kenataka kukabwana ti mambu ya mbi Kimfumu ya Nzambi takatula? (b) Kana beto kezola ve kukuma bambeni ya Kimfumu ya Nzambi, inki kinduku beto fwete buya?
9 Ntama mingi ve, na ntangu yina ya yandi metulaka, Yehowa tatinda bangolo na yandi ya kelungisaka lukanu na yandi sambu na kukatula mvindu yonso na zulu ya ntoto. Bo tafwa kimakulu bantu yina kebuyaka na kundima luyalu ya Nzambi na luzolo yonso mpi kevwezaka bangidika ya yandi mebakaka na nzila ya Yezu Kristu. (2 Tesalonika 1:6-9) Yo tavanda kilumbu ya Yehowa, ntangu ya beto kevingilaka banda ntama nde yandi nungisa nswa na yandi ya kuvanda Mfumu ya Inza ya Mvimba. “Ya kieleka, kilumbu ya Mfumu Nzambi ke kwisa, kilumbu mosi ya mbi ti ya nku, ya kufuluka na makasi ya ngolo mpenza; . . . bantu ya masumu ta fwa-fwa.” (Yezaya 13:9) “Yo ta vanda kilumbu mosi ya makasi, kilumbu ya mpasi ti ya mawa; yo ta vanda kilumbu ya lufwa mpenza, kilumbu ya mpimpa na mpimpa, matuti mingi ti lubungi mingi.”—Sofonia 1:15.
10 Lusambu ya luvunu yonso mpi baluyalu ya bantu ti basoda na yo, yina mfumu ya mbi ya kukonda kumonana ya inza yai ketwadisaka, tafwa kimakulu. Bantu yonso ya kekudikotisaka na mambu ya inza yai mpi ya kesosaka kuvanda na luzingu ya bwimi, ya kukonda masonga, mpi ya mansoni tafwa. Satana ti bademo na yandi tayangisa dyaka ve bantu sambu Nzambi talosa bo na dibulu ya nda sambu na bamvula funda mosi. Ebuna Kimfumu ya Nzambi tayala mambu yonso ya ntoto. Ya kyeleka, bantu yina kezolaka lunungu takatuka mpenza na mpasi!—Kusonga 18:21, 24; 19:11-16, 19-21; 20:1, 2.
Mutindu Kimfumu Talungisa Balukanu na Yo
11. (a) Inki mutindu Kimfumu ya Mesia talungisa lukanu ya Yehowa sambu na ntoto? (b) Luyalu ya Kimfumu tatendula nki sambu na bantu yina tazinga na ntoto na ntangu yina?
11 Kimfumu ya Mesia talungisa lukanu ya ntetentete ya Nzambi kuvandaka na yo sambu na ntoto. (Kuyantika 1:28; 2:8, 9, 15) Tii bubu yai, bantu kepesaka ve maboko na lukanu yina. Kansi, “bantu yina tazinga na ntoto na bilumbu kekwisa” (NW) talemfukilaka Mwana ya muntu, Yezu Kristu. Bantu yonso yina taguluka kilumbu Yehowa tasambisa ngidika yai ya ntama tasala na bumosi na lutwadisu ya Kristu yina kele Ntotila. Bo tavanda na kyese na kusala mambu yonso ya yandi tasongaka bo, na mpila nde ntoto ya mvimba kukuma paladisu. (Baebreo 2:5-9) Bantu yonso tamona kyese na kisalu ya maboko na bo mpi tabaka mambote mingi ya bima yina tafuluka na ntoto.—Nkunga 72:1, 7, 8, 16-19; Yezaya 65:21, 22.
12. Inki mutindu bantu yina tavanda na nsi ya luyalu ya Kimfumu takuma na mabanza ti nitu ya kukuka?
12 Ntangu Nzambi kusalaka Adami ti Eva, bo vandaka ya kukuka, mpi lukanu ya Nzambi kuvandaka nde bana ya bo tafulusa na ntoto ya mvimba, kuvanda ya kukuka na mabanza mpi na nitu. Lukanu yai talungana na nkembo yonso ntangu Kimfumu tayala. Yo kele pwelele nde yo talomba kukatula bampasi yonso ya disumu menataka, mpi sambu na kulungisa lukanu yina, Kristu tavanda Ntotila mpamba ve kansi yandi tavanda mpi Nganga-Nzambi ya Nene. Na kukanga ntima yonso, yandi tasadisa bantu ya bulemfu yina tavanda na nsi ya luyalu na yandi sambu bo baka mambote ya valere ya kimenga ya luzingu na yandi ya kimuntu yina kelolulaka masumu.
13. Inki mambote bantu yina tazinga na nsi ya luyalu ya Kimfumu tamona na nitu na bo?
13 Na nsi ya luyalu ya Kimfumu, bantu yina tazinga na ntoto tamona mambote ya kuyituka na nitu na bo. “Meso ya bantu ya kufwa-meso ta mona, makutu ya bantu ya kufwa-makutu ta kanguka. Bantu ya makulu-kifu ta pumbuka bonso mbambi, bababa ta kuma kutuba na ndinga ya ngolo ti kiese.” (Yezaya 35:5, 6) Nitu yina mebebaka sambu na kimununu to na maladi takuma dyaka masamasa bonso ya mwana ya fyoti, mpi bantu yina kebelaka bamaladi yina kebelukaka dyaka ve tabeluka. “Ntangu yai nitu na yandi ta kuma diaka bonso ntangu yandi vandaka leki, yandi ta baka diaka ngolo.” (Yobi 33:25) Kele ti kilumbu yina ata muntu mosi ve tavanda ti kikuma ya kutuba nde, “Mono ke bela.” Sambu na inki? Sambu bantu ya kewaka Nzambi boma takatuka na kilo ya disumu mpi mambu yonso ya mbi yina yo menataka. (Yezaya 33:24; Luka 13:11-13) Ee, Nzambi “ta kusula mansanga yonso na meso na bo. Lufwa ta vandaka diaka ve, bantu ta lwataka mpidi diaka ve, bo ta dilaka diaka ve, bo mpi ta waka diaka mpasi ve. Na ntangu yina mambu ya ntama ta vanda me vila.”—Kusonga 21:4.
14. Yo kelomba nki sambu bantu kukuma ti luzingu ya kukuka?
14 Kansi, sambu na kukuma bantu ya kukuka, yo talomba mambu mingi kuluta kuvanda ti mabanza mpi nitu ya mbote. Yo talomba kumonisa bikalulu ya Yehowa na mutindu mosi ya mbote, sambu yandi salaka beto ‘bonso yandi, na kifwani na yandi.’ (Kuyantika 1:26) Sambu na kulungisa lukanu yai, yo talomba nde beto longuka mambu mingi. Na inza ya mpa, “lunungu tazinga.” (NW) Mutindu Yezaya kutubaka, ‘bo [bantu ya nsi-ntoto] tazaba nki yai [lunungu, NW].’ (2 Piere 3:13; Yezaya 26:9) Kikalulu yai tanata ngemba na kati ya bantu ya bampusu yonso, ya banduku ya kezolanaka mingi, ya dibuta mosi, mpi kuluta dyaka, ti yandi mosi Nzambi. (Nkunga 85:11-14; Yezaya 32:17) Bo talonga bantu yina tazaba lunungu malembemalembe nki kele luzolo ya Nzambi sambu na bo. Ntangu zola na bo sambu na Yehowa takuma mpenza ngolo na ntima na bo, bo talanda banzila na yandi na mambu yonso ya luzingu na bo. Bo takuka kutuba bonso Yezu nde, ‘ntangu yonso mono ke salaka mambu yina ke pesaka Tata kiese.’ (Yoane 8:29) Ya kyeleka, luzingu tavanda ya kyese kibeni ntangu bantu yonso tasalaka mutindu yai!
Bisalu ya Mesalamaka Yina Kemonana Dezia
15. Na kusadilaka bangyufula ya kele na paragrafe yai, monisa bisalu yina Kimfumu mesalaka dezia mpi songa nki beto fwete sala dezia ntangu yai.
15 Bisalu ya kuyituka ya Kimfumu ya Nzambi mpi ya bantu yina yo keyala kemonana pwelele. Bangyufula ti baverse yai ya kelanda tayibusa nge ndambu ya bisalu yango, ti mambu mingi yankaka ya bantu yonso yina kele na nsi ya luyalu ya Kimfumu yina lenda mpi fwete sala ntangu yai.
Kimfumu kunwanisaka ntetentete nani, mpi bitumba yango kusukaka nki mutindu? (Kusonga 12:7-10, 12)
Kuvukana ya ndambu ya bantu ya nki kimvuka bo ketudilaka dikebi banda Kristu kubakaka kiti ya Kimfumu? (Kusonga 14:1-3)
Inki kisalu Yezu kutubilaka nde yandi tasala na nima ya kuyantika ya mpasi ya nene, mutindu bo ketubila yo na Matayo 25:31-33?
Inki kisalu ya mfunu kele na kusalama bubu yai? Banani kesala yo? (Nkunga 110:3; Matayo 24:14; Kusonga 14:6, 7)
Sambu na nki bambeni ya politiki mpi ya mabundu kekukaka ve na kukangisa kimakulu kisalu ya kusamuna? (Zakaria 4:6; Bisalu 5:38, 39)
Inki bansoba bantu yina kelemfukaka na luyalu ya Kimfumu mesalaka dezia na luzingu na bo? (Yezaya 2:4; 1 Korinto 6:9-11)
Kimfumu ya Bamvu Funda Mosi
16. (a) Kristu tayala bantangu ikwa? (b) Inki mambu ya kuyituka tasalama na ntangu yina mpi na nima na yo?
16 Na nima ya kulosa Satana ti bademo na yandi na dibulu ya nda, Yezu Kristu ti bantu 144 000 yina tayala ti yandi tayantika kuyala bonso bamfumu mpi banganga-Nzambi na nsungi mosi ya bamvula funda mosi. (Kusonga 20:6) Na nsungi yina, bo tasala nde bantu kukuma ya kukuka, disumu ti lufwa ya Adami tamana kimakulu. Na nsuka ya Luyalu ya Bamvu Funda Mosi, mutindu yandi talungisa mbote mukumba na yandi bonso Mesia, Ntotila mpi Nganga-Nzambi, Yezu “ta pesa Kimfumu” na Tata na yandi, “mpidina Nzambi ta yalaka bima yonso mpenza.” (1 Korinto 15:24-28) Na ntangu yina, bo tabasisa dyaka Satana sambu na mwa ntangu fyoti na mpila nde yandi meka bantu yina kusumbamaka sambu na kutala kana bo kendimaka mpenza nswa ya kuyala inza ya mvimba yina Yehowa kele na yo. Na nima ya kumekama yina ya nsuka, Yehowa tafwa Satana ti bantu yina yonso talanda yandi. (Kusonga 20:7-10) Bayina tasimba kimfumu ya Yehowa, tanwanina nswa na yandi ya kuyala, tamonisa mpenza nde kwikama na bo kuvandaka ya ngolo. Ebuna bo takuma na bangwisana ya mbote ti Yehowa, sambu yandi tandima bo bonso bana na yandi ya babakala mpi ya bankento, yina yandi tapesa luzingu ya mvula na mvula.—Roma 8:21.
17. (a) Inki takumina Kimfumu na nsuka ya bamvu funda mosi? (b) Na nki mutindu yo kele kyeleka nde Kimfumu bo ‘lenda botula yo ve’?
17 Na nima ya mambu yina yonso, mukumba ya Yezu yandi mosi ti yina bantu 144 000 talungisa awa na ntoto tasoba. Inki bo tasala na bilumbu yina talanda? Biblia ketuba yo ve. Kansi, kana beto kesimba kimfumu ya Yehowa na kwikama yonso, beto tazinga tii na nsuka ya Luyalu ya Bamvu Funda Mosi mpi beto tamona mambu yina Yehowa kekana kusala sambu na bo mpi sambu na inza ya mvimba. Ata mpidina, luyalu ya Kristu ya bamvu funda mosi “ta mana ve tii kuna” mpi Kimfumu na yandi bo “lenda botula” yo ve. (Daniele 7:14) Yo ketendula nde inki? Ya ntete, kiyeka ya kuyala takwenda ve na maboko ya bantu yankaka yina kele na balukanu ya kuswaswana, sambu Yehowa muntu tavanda Mfumu. Dyaka, Kimfumu yina bo ‘lenda botula yo ve’ sambu bisalu yina ya yo tasala tazinga kimakulu. (Daniele 2:44) Na nima, Mesia yina tavanda Nganga-Nzambi mpi Ntotila ti banganga-Nzambi mpi bantotila yina tasala kumosi ti yandi tabakaka lukumu mvula na mvula sambu na kisalu na bo ya kwikama ya bo sadilaka Yehowa.
Mvutukila
• Sambu na nki Kimfumu ya Nzambi kele kivuvu kaka mosi mpamba ya tamanisa bampasi ya bantu? Inki ntangu Ntotila ya Kimfumu ya Nzambi yantikaka kuyala?
• Inki mambu ya metala Kimfumu ya Nzambi mpi mambu yina yo tasala kesimba ntima na nge?
• Inki mambu ya Kimfumu mesalamaka beto lenda mona dezia, mpi nki kele mukumba na beto na mambu yango?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 92, 93]
Ntangu Kimfumu ya Nzambi tayala, bantu yonso talonguka lunungu