KAPU 6
Bantu Yina Ke Samunaka—Bansamuni Ke Kudipesa na Luzolo na Bo Mosi
1, 2. Inki kisalu ya nene Yezu zabisaka na ntwala, mpi yo ke basisa inki ngiufula ya mfunu?
MBALA mingi bamfumu ya politiki, ke salaka balusilu yina bo ke lungisaka ve. Ata bayina kele ti luzolo ya mbote lenda kuka ve kulungisa balusilu na bo. Kansi, Yezu Kristu, Ntotila yina kele Mesia, ke lungisaka ntangu yonso balusilu na yandi.
2 Na nima ya kukuma Ntotila na 1914, Yezu vandaka ya kuyilama na kulungisa mbikudulu mosi yina yandi bikulaka bamvula 1900 na ntwala. Ntangu fioti na ntwala ya lufwa na yandi, Yezu tubaka nde: “Bo ta samuna nsangu yai ya mbote ya Kimfumu na ntoto ya mvimba.” (Mat. 24:14) Kulungana ya bangogo yina zolaka kuvanda na kati ya kidimbu ya kukala na yandi na kiyeka ya Kimfumu. Kansi, yo ke basisa ngiufula yai ya mfunu: Inki mutindu Ntotila zolaka kubasisa bansamuni yina kele basoda mpi ya ke kudipesaka na luzolo na bo mosi na bilumbu ya nsuka, ntangu yina bantu zolaka kukuma bwimi, kukonda zola, mpi ta zolaka ve Nzambi? (Mat. 24:12; 2 Tim. 3:1-5) Beto fwete zaba mvutu ya ngiufula yai, sambu yo ke tadila Bakristu yonso ya kieleka.
3. Inki kivuvu Yezu monisaka, mpi na wapi yandi bakaka kivuvu yina?
3 Tala diaka bangogo ya mbikudulu ya Yezu. Keti bangogo “bo ta samuna” ke pesa kivuvu? Ee! Yezu zabaka nde na bilumbu ya nsuka yandi ta vanda ti bantu yina ta pesa maboko na luzolo na bo mosi. Na wapi Yezu bakaka kivuvu yai? Na Tata na yandi. (Yoa. 12:45; 14:9) Ntangu yandi vandaka na zulu, Yezu monaka yandi mosi nde Yehowa ke tulaka ntima na mpeve ya kudipesa na luzolo yonso ya bansadi na yandi. Beto tala mutindu Yehowa monisaka kivuvu yina.
“Bantu na Nge Ta Kudipesa na Luzolo na Bo Mosi”
4. Yehowa lombaka bantu ya Izraele na kupesa maboko na nki kisalu, mpi bo salaka inki?
4 Yibuka diambu yina salamaka ntangu Yehowa zabisaka Moize na kutunga nzo-tenta yina zolaka kukuma kisika ya lusambu ya dikanda ya Izraele. Na nzila ya Moize, Yehowa lombaka bantu yonso na kupesa maboko na kisalu yina. Moize zabisaka bo nde: “Konso muntu yina me ndima na kupesa yandi mosi na luzolo na yandi, yandi ta nata makabu.” Bo salaka inki? “Konso kilumbu na suka bantu ya Israele vandaka kwisa kunata kaka makabu na bo na Moize.” Bo nataka makabu mingi “yo yina bantu kwisaka kunata diaka ve makabu.” (Kub. 35:5; 36:3, 6) Bantu ya Izraele monisaka nde Yehowa kudikusaka ve mutindu yandi tudilaka bo ntima.
5, 6. Na kuwakana ti Nkunga 110:1-3, Yehowa ti Yezu vandaka kuvingila nde bansambidi ya kieleka kumonisa inki mpeve na ntangu ya nsuka?
5 Keti Yehowa vandaka kuvingila nde bansadi na yandi kuvanda ti mpeve ya kudipesa na luzolo na bo mosi na bilumbu ya nsuka? Ee! Bamvula kuluta 1 000 na ntwala nde Yezu kubutuka na ntoto, na nzila ya mpeve santu, Yehowa zabisaka Davidi na kusonika ntangu yina Mesia zolaka kuyantika kuyala. (Tanga Nkunga 110:1-3.) Yezu, Ntotila yina bo me katuka kutula na kimfumu, zolaka kuvanda ti bambeni yina ta nwanisa yandi. Kansi, yandi zolaka kuvanda mpi ti bantu yina kele basoda yina zolaka kupesa yandi maboko. Bo zolaka kupusa bo ve na kingolongolo na kusadila Ntotila. Ata baleke na kati na bo zolaka kudipesa na luzolo na bo mosi, bo zolaka kukuma mingi na mpila nde bo lenda fwanisa bo mbote-mbote ti malulu, yina bo lenda tanga ve, ya ke fikaka ntoto na suka.a
6 Yezu zabaka nde mbikudulu yina kele na Nkunga 110 vandaka kutadila yandi. (Mat. 22:42-45) Yo yina, yandi vandaka ti bikuma yonso ya kutula ntima nde yandi ta vanda ti bantu ya kwikama yina ta pesa yandi maboko mpi ta kudipesa na luzolo na bo mosi sambu na kusamuna nsangu ya mbote na ntoto ya mvimba. Mambu yina me lutaka ke monisa inki? Keti na bilumbu yai ya nsuka ntotila me basisaka kibuka ya bansamuni yina kele basoda mpi ya me kudipesaka na luzolo na bo mosi?
“Mukumba ti Dibaku na Mono Kele ya Kusamuna Nsangu Yina”
7. Na nima ya kukuma Ntotila, inki mambu Yezu salaka sambu na kuyidika bantu yina ke pesaka yandi maboko na kisalu yina vandaka na ntwala?
7 Ntangu fioti na nima ya kukuma ntotila, Yezu yidikaka balongoki na yandi sambu na kisalu mosi ya nene. Mutindu beto monaka yo na Kapu 2, yandi salaka kisalu ya kutala mpi ya kutula bunkete yantika na 1914 tii na luyantiku ya 1919. (Mal. 3:1-4) Na nima, na 1919, yandi tulaka mpika ya kwikama sambu na kutwadisa balongoki na yandi. (Mat. 24:45) Yantika ntangu yina, mpika yina yantikaka kupesa madia ya kimpeve, na nzila ya badiskure na balukutakanu ya distrike mpi ya mikanda, yina monisaka mbala na mbala nde konso Mukristu kele ti mukumba ya kusamuna.
8-10. Inki mutindu balukutakanu ya distrike pesaka kikesa na kisalu ya kusamuna? Pesa mbandu. (Tala mpi lupangu “Balukutakanu ya Ntete Yina Pesaka Ngolo na Kisalu ya Kusamuna.”)
8 Badiskure na balukutakanu ya distrike. Sambu bo vandaka ti mpusa ya ngolo ya lutwadisu, balongoki ya Biblia vukanaka na Cedar Point, na Ohio, na États-Unis, yantika na Septembri 1 tii na 8, 1919, sambu na lukutakanu na bo ya ntete ya nene ya distrike na nima ya Mvita ya Ntete ya Ntoto ya Mvimba. Na diskure mosi yina yandi salaka na kilumbu ya zole, Mpangi Rutherford tubilaka bawi nde: “Kisalu ya Mukristu na ntoto . . . kele ya kusamuna nsangu ya kimfumu ya Mfumu.”
9 Ntangu ya kuluta kiese ya lukutakanu ya distrike yina vandaka na kilumbu ya tatu ntangu Mpangi Rutherford salaka diskure mosi yina vandaka ti ntu-diambu: “Diskure na Banduku ya Kisalu,” yina bo basisaka na Nzozulu ya Nkengi ti ntu-diambu “Ke Samunaka Kimfumu.” Yandi tubaka nde: “Na bantangu ya pima, Mukristu fwete kudiyula nde, Sambu na nki mono kele na ntoto? Mpi mvutu fwete vanda nde, Mfumu me tulaka mono kinati-nsangu na yandi sambu na kunata nsangu ya ke wakanisa Nzambi ti nsi-ntoto, mpi mukumba ti dibaku na mono kele ya kusamuna nsangu yina.”
10 Na diskure yina ya mfunu, Mpangi Rutherford tubilaka bawi nde zulunalu ya mpa, L’Âge d’Or (bubu yai Réveillez-vous !), ta basika; beto ta sadilaka yo sambu na kumonisa bantu nde Kimfumu kele kivuvu mosi mpamba sambu na bantu. Na nima, yandi yulaka nde, bantu ikwa ya kele na lukutakanu ta zola kukabula zulunalu yai? Rapore mosi ya bo salaka sambu na lukutakanu ya distrike yina ke tuba nde: “Ntalu ya bantu yina ndimaka yitukisaka kibeni. Bantu mafunda sambanu telamaka na mbala mosi.”b Yo monanaka pwelele nde Ntotila vandaka ti bantu yina pesaka yandi maboko na luzolo na bo mosi mpi yina vandaka ti mpusa ya ngolo ya kusamuna Kimfumu!
11, 12. Nzozulu ya Nkengi tubaka inki na 1920 sambu na ntangu yina bo ta sala kisalu yina Yezu zabisaka na ntwala?
11 Mikanda. Nzozulu ya Nkengi tendulaka pwelele kibeni kisalu yina Yezu tubilaka na ntwala, disongidila kusamuna nsangu ya mbote ya Kimfumu. Beto tadila mwa bambandu yina salamaka na luyantiku ya 1920.
12 Inki nsangu bo zolaka kusamuna sambu na kulungisa Matayo 24:14? Inki ntangu bo zolaka kusala kisalu yina? Nzozulu ya Nkengi ya Yuli 1, 1920, tendulaka nsangu yina na disolo yina vandaka ti ntu-diambu, “Evanzile ya Kimfumu,” yo tubaka nde: “Nsangu ya mbote ya bo ke tubila awa ke tadila nsuka ya ngidika ya ntama ya bima mpi kutulama ya kimfumu ya Mesia.” Disolo yina monisaka pwelele ntangu yina bo zolaka kusamuna nsangu yai, yo tubaka nde: “Bo fwete samuna nsangu yai yantika na ntangu ya mvita ya nene ya ntoto ya mvimba [Mvita ya Ntete ya Ntoto ya Mvimba] tii na ‘mpasi ya nene.’” Disolo yina yikaka nde: “Yai ntangu . . . ya kusamuna nsangu ya mbote na ntoto ya mvimba na Kikristu.”
13. Inki mutindu na 1921 Nzozulu ya Nkengi lombaka Bakristu yina bo me tulaka mafuta na kudipesa na luzolo na bo mosi?
13 Keti bo zolaka kupusa bansadi ya Nzambi na ngolo na kusala kisalu yina Yezu tubilaka na ntwala? Ve. Disolo mosi yina kele na Nzozulu ya Nkengi ya Marsi 15, 1921, ya kele na ntu-diambu “Vanda Kikesa,” lombaka Bakristu yina bo me tulaka mafuta na kumonisa mpeve ya kudipesa na luzolo na bo mosi. Bo siamisaka konso muntu na kudiyula nde: “Keti kusala kisalu yai kele ve mukumba mpi dibaku na mono ya nene?” Disolo yina yikaka nde: “Beto kele ti kivuvu nde kana nge mona yo [kusala kisalu yai bonso dibaku] nge ta kuma bonso Yeremia, sambu ndinga ya Mfumu vandaka na ntima na yandi ‘bonso tiya ke pela, yo kotaka yandi tii na mikwa,’ mpi yo vandaka kupusa yandi na mpila nde yandi lendaka ve kukanga munoko.” (Yer. 20:9) Kikesa yina monisaka nde Yehowa ti Yezu ke tudilaka bantu ya kwikama yina ke pesa maboko na Kimfumu ntima.
14, 15. Na 1922, Nzozulu ya Nkengi siamisaka Bakristu yina bo me tulaka mafuta na kuzabisa bankaka nsangu inki mutindu?
14 Inki mutindu Bakristu ya kieleka fwete zabisa bantu ya nkaka nsangu ya Kimfumu? Disolo mosi ya nkufi kansi ya ke pesa kikesa ya Nzozulu ya Nkengi ya Augusti 15, 1922, yina vandaka ti ntu-diambu “Kisalu Kele Mfunu,” siamisaka Bakristu yina bo me tulaka mafuta “na kuzabisa bantu na kikesa yonso nsangu, na kusolula ti bo na banzo na bo, mpi na kuzabisa bo nde kimfumu ya zulu me kuma pene-pene.”
15 Ya kieleka, yantika 1919, Kristu ke sadilaka mpika na yandi ya kwikama mpi ya mayele na kumonisa mbala na mbala nde dibaku mpi mukumba ya Mukristu na ntoto kele ya kusamuna nsangu ya Kimfumu. Kansi, inki mambu balongoki ya Biblia ya ntete salaka ntangu bo pesaka bo kikesa ya kusamuna nsangu ya Kimfumu?
“Bantu ya Kwikama Ta Kudipesa na Luzolo na Bo Mosi”
16. Bankuluntu ya nkaka yina bo solaka na voti salaka inki ntangu bo tubaka nde bantu yonso fwete sala kisalu ya kusamuna?
16 Na bamvu 1920 ti 1930, Bakristu ya nkaka ndimaka ve dibanza ya ke tuba nde Bakristu yonso ya bo me tulaka mafuta fwete samuna. Nzozulu ya Nkengi ya Novembri 1, 1927, tendulaka mambu yina vandaka kusalama: “Bubu yai, Bakristu ya nkaka yina kele bankuluntu na nzo-nzambi [dibundu] . . . ke buya kusiamisa bampangi na bo na kusamuna mpi bo mosi ke buyaka kusala kisalu ya kusamuna. . . . Bo ke vweza dibanza ya kukwenda kusamuna kielo na kielo sambu na kuzabisa bantu nsangu ya Nzambi, ntotila, mpi Kimfumu na yandi.” Disolo yina tubaka pwelele nde: “Ntangu me lunga sambu bantu ya kwikama kutula bantu yai kidimbu mpi kuyambula kuvukana ti bo, mpi kuzabisa bo nde beto ta pesa bo diaka ve mukumba ya kinkuluntu.”c
17, 18. Mabundu mingi salaka inki ntangu bo bakaka lutwadisu yina katukaka na nto-kimvuka, mpi bamilio ya bantu me salaka inki na bamvula kuluta 100 ya me luta?
17 Kansi, bantu mingi na mabundu ndimaka na kiese yonso lutwadisu yina katukaka na nto-kimvuka. Bo monaka yo bonso dibaku ya kusamuna nsangu ya Kimfumu. Nzozulu ya Nkengi ya Marsi 15, 1926, tubaka nde: “Bantu ya kwikama ta kudipesa na luzolo na bo mosi, . . . sambu na kuzabisa bantu nsangu yai.” Bantu yai ya kwikama lungisaka mbikudulu yina kele na Nkunga 110:3 mpi bo monisaka nde bo kele bantu yina me kudipesaka na luzolo na bo mosi sambu na kupesa maboko na Ntotila yina kele Mesia.
18 Na bamvula kuluta 100 ya me luta, bamilio ya bantu kudipesaka na luzolo na bo mosi na kusala kisalu ya kusamuna Kimfumu. Na bakapu ya ke landa, beto ta tubila mutindu yina bo samunaka (disongidila bametode mpi bisadilu ya bo sadilaka), mpi inki yo butaka. Kansi, beto tadila ntete sambu na nki bamilio ya bantu me salaka kisalu ya kusamuna Kimfumu na luzolo na bo mosi ata bo zingaka na nsi-ntoto ya bwimi. Ntangu beto ke tadila kikuma, yo ta vanda mbote nde beto kudiyula, ‘Sambu na nki mono ke zabisaka bantu nsangu ya mbote?’
“Beno Landa na Kusosa Ntete Kimfumu”
19. Sambu na nki beto ke zitisaka ndongisila ya Yezu ya ‘kulanda na kusosa ntete Kimfumu’?
19 Yezu longisilaka balongoki na yandi nde: “Beno landa na kusosa ntete Kimfumu.” (Mat. 6:33) Sambu na nki beto fwete landa ndongisila yina? Ntete-ntete, sambu beto me zaba nde Kimfumu kele diambu ya kuluta mfunu ya lukanu ya Nzambi. Mutindu beto monaka yo na kapu ya me luta, mpeve santu ke monisaka malembe-malembe bakieleka ya kitoko ya Kimfumu. Ntangu kieleka ya mfunu ya me tala Kimfumu ke simbaka ntima na beto, yo ke pusaka beto na kusosa ntete Kimfumu.
20. Inki mutindu kingana ya Yezu ya kima ya ntalu yina bo me bumbaka ke monisa mambu yina balongoki na yandi zolaka kusala sambu na kuzitisa ndongisila ya kulanda na kusosa ntete Kimfumu?
20 Yezu zabaka mambu yina balongoki na yandi zolaka kusala sambu na kuzitisa ndongisila ya kulanda na kusosa ntete Kimfumu. Beto tadila kingana na yandi ya kima ya ntalu yina bo me bumbaka. (Tanga Matayo 13:44.) Ntangu yandi ke sala kisalu na yandi ya konso kilumbu, musadi-bilanga ya kingana yai me mona kima ya ntalu yina bo me bumbaka mpi na mbala mosi yandi me bakisa ntalu na yo. Yandi me sala inki? “Sambu na kiese yina yandi kele na yo, yandi me kwenda mpi me teka bima yina yandi kele na yo mpi me sumba kilanga yina.” Inki dilongi beto ke baka? Kana beto me zwa kieleka ya Kimfumu mpi me bakisa ntalu na yo, beto ta vanda na kiese ya kusala bibanza yina kele mfunu sambu na kutula mambote ya Kimfumu na kisika yina yo fwete vanda, disongidila na kisika ya ntete na luzingu na beto.d
21, 22. Inki mutindu bantu ya kwikama yina ke pesaka maboko na Kimfumu ke monisaka nde bo ke sosaka ntete Kimfumu? Pesa mbandu.
21 Bantu ya kwikama ya ke pesaka maboko na Kimfumu ke monisaka na bisalu, kansi na bangogo mpamba ve, nde bo ke sosaka ntete Kimfumu. Bo ke pesaka luzingu, ngolo, mpi bima na bo ya kinsuni na kisalu ya kusamuna Kimfumu. Mingi na kati na bo me salaka bibansa ya ngolo sambu na kusala kisalu ya ntangu yonso. Bansamuni yai yonso ya me kudipesaka na luzolo na bo mosi ke monaka bo mosi nde Yehowa ke sakumunaka bantu yina ke tulaka Kimfumu na kisika ya ntete. Beto tadila mbandu mosi.
22 Mpangi Avery Bristow ti nkento na yandi Lovenia vandaka bapasudi-nzila ya ntangu yonso (bakolportere) na sudi ya États-Unis na 1928 to 1929. Bamvula mingi na nima, Mpangi-Nkento Lovenia tubaka nde: “Beto lutisaka bamvula mingi ya kiese kumosi na kisalu ya kimupasudi-nzila. Mbala mingi beto vandaka kuzaba ve na wapi beto ta zwa mbongo ya kusumbila esanse to madia. Kansi, ntangu yonso, Yehowa vandaka kupesa beto yo na mutindu mosi buna. Beto landaka kaka na kusala kisalu na beto. Ntangu yonso, beto vandaka ti bima yina beto vandaka na yo mfunu.” Mpangi-Nkento Lovenia ke yibuka ntangu yina bo vandaka bapasudi-nzila na Pensacola, na Floride, ebuna mbongo ti madia manaka bo. Ntangu bo vutukaka na nzo, bo kutaka na pusu-pusu na bo bakarto zole ya nene ya madia, mpi mukanda yina vandaka na zulu na yo vandaka kutuba nde: “Dikabu ya zola ya me katuka na bampangi ya kompani ya Pensacola.”e Ntangu yandi yindulaka bamvula yina yandi salaka na kisalu ya ntangu yonso, Mpangi-Nkento Lovenia tubaka nde: “Yehowa me yambulaka beto ve ata fioti. Yandi ke vilaka ve ata fioti kivuvu yina beto ke tudilaka yandi.”
23. Nge ke kudiwaka inki mutindu sambu na kieleka ya Kimfumu yina me zwaka, mpi nge kele ti lukanu ya kusala inki?
23 Beto yonso lenda samuna ve kiteso mosi. Luzingu na beto kele ve mutindu mosi. Kansi beto yonso kele ti dibaku ya kusamuna nsangu ya mbote na moyo na beto ya mvimba. (Bakol. 3:23) Sambu beto ke bakisaka ntalu ya kieleka ya Kimfumu yina beto me zwaka, beto ke vandaka ti mpusa ya ngolo ya kusala bibansa sambu na kusala mingi. Keti yo kele mpi lukanu na nge?
24. Inki kele diambu mosi ya kuluta nene yina Kimfumu me salaka na bilumbu ya nsuka?
24 Na ba mvu-nkama ya me katuka kuluta, Ntotila vandaka kulungisa mbikudulu na yandi yina kele na Matayo 24:14. Mpi yandi me pusaka ve bantu na kingolo-ngolo sambu na kulungisa yo. Na nima ya kubasika na nsi-ntoto yai ya bwimi, balongoki na yandi me kudipesaka na luzolo na bo mosi sambu na kusamuna. Kisalu na bo ya kusamuna nsangu ya mbote na ntoto ya mvimba kele na kati ya kidimbu ya kukala ya Yezu na kiyeka ya Kimfumu mpi yo kele diambu mosi ya kuluta nene na kati ya mambu yina Kimfumu ke sala na bilumbu ya nsuka.
a Na Biblia bo ke sadilaka ngogo malulu sambu na kutubila kima yina kele mingi.—Kuy. 27:28; Mis. 5:7.
b Kamukanda Bo Me Pesaka Kisalu na Banani (Kingelesi) tendulaka nde: “Kukabula zulunalu L’Âge d’Or kele kisalu ya kusamuna nsangu ya Kimfumu nzo na nzo. . . . Na nima ya kukabula nsangu, beno fwete bika kopi mosi ya zulunalu L’Âge d’Or na konso nzo, ata bo ndima to bo buya na kubaka yo konso ngonda.” Bamvula mingi na nima, bo siamisaka bampangi na kusosa bantu yina ta zola kubaka L’Âge d’Or mpi Nzozulu ya Nkengi konso ngonda. Na luyantiku ya Februari 1, 1940, bo siamisaka bansadi ya Yehowa na kusonika ntalu ya bazulunalu yina bo vandaka kukabula na rapore.
c Na ntangu yina, dibundu vandaka kupona bankuluntu na voti. Kansi, dibundu lendaka kubuya kuvote bampangi yina vandaka kubuya kusamuna. Beto ta tubila nsoba yina me salamaka na mutindu ya kupona bankuluntu na Kapu 12.
d Yezu tubilaka diambu ya mutindu mosi na kingana na yandi ya muntu ya mumbongo yina kwendaka kusosa mayaka ya ntalu mingi. Ntangu yandi zwaka yo, yandi tekaka bima na yandi yonso mpi sumbaka yo. (Mat. 13:45, 46) Bingana yai yonso zole ke longa beto mpi nde, beto lenda longuka kieleka ya Kimfumu na mintindu ya kuswaswana. Bantu ya nkaka ke zwaka yo na kintulumukina; kansi bankaka ke sosaka yo. Ata beto me zwa yo nki mitindu, beto ke salaka bibansa na luzolo yonso sambu na kutula Kimfumu na kisika ya ntete na luzingu na beto.
e Na ntangu yina bo vandaka kubinga mabundu bakompani.