Kibuka Ya Nene Ya Bansambidi Ya Kyeleka​—⁠Na Wapi Bau Kukatukaka?

“Tala! kibuka ya nene, . . . mebasika na bansi yonso ti na makanda yonso ti na bantu yonso ti na bandinga yonso, metelema na ntwala ya kiti ya kimfumu ye na ntwala ya Mwana-dimeme.”​—⁠KUSONGA 7:​9, NW.

NA NSUKA ya mvunkama ya ntete T.B., ntumwa Yoane kumonaka, na bambonameso, mambu ya ngituka yina ketadila lukanu ya Yehowa. Bima ya nkaka ya yandi kumonaka kele na kulungana bilumbu yai. Ya nkaka fwete kulungana kaka na bilumbu kekwisa. Yonso yai kezyunga na lweka ya kulungana ya nsuka ya lukanu ya nene ya Yehowa ya kukembisa zina na yandi na ntwala ya lugangu yonso. (Ezekiele 38:23; Kusonga 4:11; 5:13) Dyaka, yau ketadila luzingu ya makwisa ya konso muntu na kati na beto. Na inki mutindu?

² Na mbonameso ya iya na kati ya bambonameso yina yonso, Yoane kumonaka bawanzyo mesimba mipepe ya mbungulu tii ya “bampika ya Nzambi na beto” tatulama bidimbu na bambunzu na bau. Na nima yandi monaka mambu ya kuluta kyese​—⁠“kibuka ya nene ya muntu lenda ve kutanga, ya mebasika na bansi yonso ti na makanda yonso ti na bantu yonso ti na bandinga yonso,” mevukana sambu na kusambila Yehowa mpi kukumisa Mwana na Yandi. Bayai, ya Yoane kutubilaka, kuvandaka bantu yina kubasikaka na mpasi ya nene. (Kusonga 7:​1-17, NW) Banani yina ya memonisama bonso “bampika ya Nzambi na beto”? Ye banani tavanda bantu ya “kibuka ya nene” ya baguluki ya mpasi ya nene? Keti nge tavanda mosi na kati na bau?

Banani Kele “Bampika ya Nzambi na Beto”?

³ Ngonda iya na ntwala ya lufwa na yandi, Yezu kudibingaka yandi mosi “ngungudi ya mbote” ye bingaka balongoki na yandi “mameme” ya yandi tatambikila luzingu na yandi. Yandi tubilaka mameme na mutindu ya kingana bonso yandi monaka yau na lupangu ye yandi landaka kulangidila yau mbotembote. (Yoane 10:​1-15)a Na zola yonso, Yezu tambikaka moyo na yandi sambu na mambote ya mameme na yandi, na kupesaka nkudulu ya ntalu ya kulombamaka sambu na kukatula bau na kimpika ya disumu mpi ya lufwa.

⁴ Kansi na ntwala ya kusala yau, Yezu, bonso Ngungudi ya Mbote, vukisaka balongoki yandi mosi. Balongoki ya ntetentete kwisaka na yandi, na nsadisa ya Yoane Mbotiki ya mebingama “santinele” na kingana ya Yezu. Yezu vandaka kusosa bayina lungaka kundima dibaku ya kukuma bamosi na kati ya ‘nkuna ya Abrahami.’ (Kusonga 22:18; Galatia 3:​16, 29, NW) Yandi kulongaka bau na kukangama na ntima ya mvimba na Kimfumu ya mazulu, mpi yandi syamisaka bau nde yandi vandaka na nzila ya kukwenda kubongisila bau kisika na nzo ya Tata na yandi na mazulu. (Matayo 13:​44-46; Yoane 14:​2, 3) Yau yina yandi tubaka nde: “Banda bilumbu ya Yoane Mbotiki tii bubu yai, kimfumu ya mazulu kele kima ya bantu kenwanina, mpi bayina kenwanina yau ti ngolo yonso, kezwa yau.” (Matayo 11:​12, NW) Bayina kulandaka yandi sambu na kuzwa yau, kumonisaka nde bau kele na lupangu ya Yezu tubilaka.

⁵ Na Kusonga 7:​3-8, bayina kenunga na kunwanina ti ngolo yonso lukanu yina ya zulu kebingama mpi bonso “bampika ya Nzambi na beto.” (Tala 1 Piere 2:​9, 16, NW.) Keti bantu 144000 ya metubilama awa kele kaka Bayuda ya kinsuni? Bayina Yezu kutubilaka na kingana ya kati ya lupangu, lenda kuvanda kaka Bayuda? Ata fyoti ve; bau kele bamambere ya Izraele ya kimpeve ya Nzambi, bau yonso mevukana ti Yezu na kati ya nkuna ya kimpeve ya Abrahami. (Galatia 3:​28, 29; 6:16; Kusonga 14:​1, 3, NW) Ya kyeleka, ntangu takwisa, ya ntalu ya tubamaka talungama. Ebuna inki tabwa? Bonso Biblia kutubilaka yau na ntwala, bankaka​—⁠kibuka ya nene​—⁠tavukana ti bantu ya Izraele ya kimpeve sambu na kusambila Yehowa.​—⁠Zakaria 8:⁠23.

“Mameme ya Nkaka”​—⁠Keti Bau Kele Bakristu Yina Kele Bayuda Ve?

⁶ Na nima ya kutubila lupangu ya ntete na Yoane 10:​7-15, Yezu ketubila dyaka kibuka ya nkaka nde: “Mono ke na mameme ya nkaka, bo kele na kati ya lupangu yai ve; Mono fweti kotisa bo mpi na lupangu; bo ta wa ndinga na mono, ebuna bo yonso ta vanda kisika mosi kaka, bo ta vanda mpi na ngungudi mosi kaka na kukeba bo.” (Yoane 10:16) Banani yina kele “mameme ya nkaka”?

⁷ Bantendudi ya Biblia ya kikristu ketubaka nde mameme ya nkaka yina kele Bakristu yina kele Bayuda ve, mpi nde, bayina na lupangu ya beto mekatuka kutubila kele Bayuda ya vandaka na nsi ya nsiku, mpi nde, bau yonso takwenda na zulu. Kansi Yezu kwisaka ve bonso nzenza na kusosaka santinele ya lenda kangudila yandi lupangu ya Bayuda, ya vandaka kutaninama na kibaka ya bansiku, sambu yandi kukota. Yandi butukaka Muyuda ye vandaka Muyuda na nsi ya nsiku. (Galatia 4:⁠4) Dyaka, bayina ketadila mameme ya nkaka bonso Bakristu ya kele Bayuda ve ya tabaka luzingu na mazulu, kevila na kutadila dyambu mosi ya mfunu ya lukanu ya Nzambi. Ntangu Nzambi kugangaka bantu ya ntete ye kutulaka bau na masamba ya Edeni, yandi tendulaka yau mbotembote nde lukanu na yandi vandaka nde bantu kuvanda na zulu ya ntoto, yina takituka yonso paladisu, ye bantu ya kebongisa yau kuvanda na luzingu ya mvula na mvula​—⁠kaka kana bau kuzitisa mpi kulemfukila Ngangi na bau.​—⁠Kuyantika 1:​26-28; 2:​15-17; Yezaya 45:⁠18.

⁸ Ntangu Adami kusumukaka, lukanu ya Yehowa kufwaka ve. Nzambi, ti zola yonso, kusalaka ngidika sambu bana ya Adami kuzwa dibaku ya kusepela na luzingu ya Adami kuvidisaka. Yehowa tubaka na ntwala nde yandi tatinda ngulusi, nkuna, na nsadisa na yandi, balusakumunu lendaka kupesama na makanda. (Kuyantika 3:15; 22:18) Lusilu yina vandaka kusongidila ve nde bantu ya mbote yonso na ntoto takwenda na zulu. Yezu longaka balongoki na yandi na kusamba nde: “Bika Kimfumu na nge kukwisa, bika luzolo na nge kusalama awa na ntoto bonso na zulu.” (Matayo 6:​9, 10, NW) Ntama mingi ve na ntwala yandi kutuba kingana ya kele na Yoane 10:​1-16, Yezu songaka balongoki na yandi nde, Tata na yandi ndimaka kaka “kibuka ya fyoti” na kupesa bau Kimfumu ya mazulu. (Luka 12:​32, 33) Yau yina, ntangu beto ketanga kingana ya Yezu ya yandi kudibingaka Ngungudi yina ya tatambika moyo na yandi sambu na mambote ya mameme na yandi, yau tavanda kifu na kukonda kutadila, ntalu ya kuluta nene ya bantu yina Yezu ketanina, ya tavanda bantu ya Kimfumu ya Nzambi tayala na zulu ya ntoto.​—⁠Yoane 3:⁠16.

⁹ Ntama, na 1884, Nzozulu ya Nkengi tendulaka nde mameme ya nkaka vandaka bantu yina tazwa dibaku ya kuzinga na ntoto yai na mvwandilu ya talungisa lukanu ya Nzambi ya kisina. Balongoki ya Biblia ya ntete bakisaka nde na kati ya mameme ya nkaka tavanda ti bantu yina kuzingaka ye kufwaka na ntwala ya kisalu ya Yezu awa na ntoto. Kansi kuvandaka ti mambu ya nkaka ya bau bakisaka ve mbotembote. Mu mbandu, bau yindulaka nde, kuvukana ya mameme ya nkaka tabanda kana bansolami yonso mezwa nsendo na bau na mazulu. Kansi bau bakisaka mbotembote nde mameme ya nkaka vandaka ve kaka bakristu yina ya kele Bayuda ve. Dibaku ya kuvanda na kati ya mameme ya nkaka mepesama na Bayuda mpi na bayina kele Bayuda ve, disongidila, na bantu ya bansi yonso, mpi bampusu yonso.​—⁠Fwanisa ti Bisalu 10:​34, 35.

¹⁰ Sambu na kufwanana na ntendula ya Yezu, mameme ya nkaka fwete kuvanda bantu yina, nkatu kutala mpusu na bau to ndinga na bau, kendima Yezu Kristu bonso Ngungudi ya Mbote. Inki melombama na yau? Yau melombama na bau kumonisa mbatalala ye luzolo ya mbote ya kutwadisama, bikalulu yina kele kidimbu ya dimeme. (Bankunga 37:11) Mutindu mosi, bamambere ya kibuka ya fyoti, fwete “kuzaba ndinga [ya ngungudi na bau ya mbote]” mpi kudibika ve na lutwadisu ya bayina kezola kukusa bau. (Yoane 10:4; 2 Yoane 9, 10) Bau fwete kubakisa mfunu ya yina Yezu kusalaka na kutambikaka moyo na yandi sambu na mameme na yandi, mpi bau fwete kumonisa mpenza lukwikilu na ngidika yina. (Bisalu 4:12) Bau fwete “kuwidikila” ndinga ya Ngungudi ya mbote ntangu yandi ketuma bau na kusala kisalu ya busantu kaka sambu na Yehowa, na kusosaka ntetentete Kimfumu, na kugambukaka na nza, ye na kumonisaka zola ya kudipesa sambu na bankaka. (Matayo 4:10; 6:​31-33; Yoane 15:​12, 13, 19) Keti nge mefwanana na ntendula yai ya bantu ya Yezu kebaka bonso mameme ya nkaka? Keti nge kezola yau? Luwisanu ya kitoko ya inki mutindu yai kesalama ti bayina kekuma mpenza mameme ya nkaka ya Yezu!

Bulemfu Sambu na Kiyeka ya Kimfumu

¹¹ Bangonda mingi na nima ya kupesa kingana yina, Yezu vandaka dyaka na Yeruzalemi. Ntangu bau vandaka na ngumba ya Olive; tempelo ti nzyunga na yau kemonana mbotembote, Yezu kupesaka na balongoki na yandi ‘kidimbu ya kumonana na yandi ti ya nsuka ya ngidika ya bima yai.’ (Mataya 24:​3, NW) Yandi tubilaka dyaka kuvukama ya mameme. Mosi na kati ya mambu ya yandi kutubaka yau yai: “Ntangu Mwana-muntu ta kwisa bonso Mfumu, yandi ta vanda na kiti na yandi ya kimfumu, ebuna [bantu yonso tavukana, NW] na meso na yandi. Yandi ta kabula bo na makabu zole, mutindu [ngungudi, NW] ke kabulaka mameme na bankombo: yandi ta tula mameme na diboko na yandi ya kibakala, ebuna bankombo na diboko na yandi ya kinkento.” Na kingana yai, Yezu kumonisaka nde bayina talenda kuzwa dikebi ya Ntotila taponama na kutadilaka mutindu ya bau kusadisaka to ve “bampangi” na yandi. (Matayo 25:​31-46) Bampangi yango kele banani? Kele Bakristu ya mebutuka na mpeve santu, yau yina bau kele “bana ya Nzambi.” Yezu kele Mwana ya Nzambi ya ntete. Yau yina, bau kele mpi bampangi ya Yezu. Bau kele “bampika ya Nzambi na beto,” ya metubama na Kusonga 7:​3, bayina kusolamaka na zulu ya ntoto sambu na kuvukana ti Yezu na Kimfumu na yandi ya mazulu.​—⁠Roma 8:​14-17.

¹² Nkadilu ya bantu ya nkaka kemonisa na ntwala bayina tabaka Kimfumu, kele na mfunu mingi. Keti nge kebakaka bau mutindu Yezu ti Yehowa kebakaka bau? (Matayo 24:​45-47; 2 Tesalonika 2:13) Nkadilu ya muntu na ntwala ya bansolami yai, kemonisa nkadilu na yandi na ntwala ya Yezu yandi mosi ti na ntwala ya Yehowa Nkwa-Kimfumu yonso.​—⁠Matayo 10:40; 25:​34-46.

¹³ Na mbasika na yau ya Augusti 1884, Nzozulu ya Nkengi (ya Kingelesi) kumonisaka mbote nde: “Mameme” ya kingana ya Yezu kele bayina tatula kivuvu ya kubaka luzingu ya kukuka na ntoto. Bau bakisaka mpi nde mambu ya kele na kingana yina zolaka kusalama kaka kana Yezu mebanda kuyala tuka mazulu na kiti na yandi ya Kimfumu. Kansi, na ntangu yina bau bakisaka ve mbotembote inki ntangu yandi tabanda kisalu ya kukabula ya kutendulamaka na bamvese yina to ntangu ikwa yau tabaka.

¹⁴ Ntangu yai, na 1923, na lukutakanu ya nene, J. F. Rutherford, prezida ya la Société Watch Tower, tendulaka mbotembote na disolo na yandi, ntangu ya kingana ya bankombo ti mameme talungana. Sambu na inki? Ngindu mosi kele nde, sambu kingana kesonga nde bampangi ya Ntotila​—⁠ata ndambu mpamba​—⁠tavanda na zulu ya ntoto. Na kati ya bantu, kaka balongoki na yandi ya mebutuka na mpeve santu mpamba lenda mpenza kubingama kyeleka bampangi ya Yezu. (Baebreo 2:​10-12) Bau talanda ve kuvanda na ntoto na kati ya bamvula funda mosi, sambu bantu kuzwa dibaku ya kufula na kumonisa bau mambote na mutindu Yezu kutendulaka yau na kingana.​—⁠Kusonga 20:⁠6.

¹⁵ Na disolo yango yina ya 1923, mpangi kusalaka ngolo na kumonisa bayina mefwanana na ntendula ya Mfumu ya mameme ti ya bankombo, kansi, mbakisa ya mambu ya nkaka kuvandaka mfunu na ntwala ya kuzwa mbakisa ya kingana. Na bamvula kulandaka, Yehowa kutendulaka malembemalembe mambu yina ya kuvandaka mfunu na bansadi na yandi. Na kati na yau, na 1927, kuvandaka mbakisa ya mbote nde: “Mpika ya kwikama mpi ya mayele” kele kimvuka ya mvimba ya Bakristu ya kusolama ya kele na zulu ya ntoto; na 1932, bau kubakisaka mpi mfunu ya kukangama nkatu boma kumosi ti bansadi ya kusolama ya Yehowa, mutindu Yonadabi kukangamaka ti Yehu. (Matayo 24:45; 2 Bantotila 10:15) Banda ntangu yina, na kusadilaka Kusonga 22:​17, bantu yina ya kufwanana na mameme kusyamisamaka na kusamuna bau mpi nsangu ya Kimfumu na bankaka. Kundima na bau ya Kimfumu ya Mesia kelomba ve kaka kusadisa bansolami ya Mfumu na kinsuni, kansi, kutambika mpi luzingu na bau na Yehowa na nzila ya Yezu mpi kukuma ya kuvukana mpenza ti kikesa yonso na bansolami na kisalu ya bau kesalaka. Keti nge kesalaka yau? Na bayina kesalaka yau, Ntotila tatuba nde: “Beno bantu yai ya Tata na mono me sakumunaka, beno kwisa. Beno kwisa kubaka Kimfumu ya yandi me yidikilaka beno katuka ntangu yandi salaka bima yonso.” Kivuvu ya nene ya luzingu ya mvula na mvula na kati ya kukuka na ntoto ya Kimfumu tatulama na ntwala na bau.​—⁠Matayo 25:​34, 46.

“Kibuka ya Nene”​—⁠Bau Kekwenda na Wapi?

¹⁶ Ntete bansadi ya Yehowa vandaka kuyindula nde mbidi ya nene (to kibuka ya nene) ya Kusonga 7:​9, 10 vandaka ya kuswasana ti mameme ya nkaka ya Yoane 10:16 mpi mameme ya Matayo 25:33. Sambu Biblia ketuba nde “bo me telema na ntwala ya kiti ya Kimfumu,” mabanza kwendaka nde ziku bau tazinga na zulu, na kuyalaka ve na zulu ya bakiti bonso bansolami, kansi bau tavanda na kisika ya zole na ntwala ya kiti ya Kimfumu. Bau vandaka kutadilama bonso Bakristu ya kwikama mingi ve, yina ya vandaka kumonisa ve dibanza ya kuditambika. Na 1935 bau songisaka dibanza yango.b Ntadilu ya mbote ya Kusonga 7:​9, na kutesaka ti mikapu bonso Matayo 25:​31, 32 monisaka pwelele nde tuka awa na zulu ya ntoto, bantu lenda kuvanda “na ntwala ya kiti ya Kimfumu.” Yau bakisamaka mpi nde, Nzambi kele ti mitindu zole ve ya kutadila kwikama. Muntu yonso kezola kundimama na yandi, fwete kulanda kukwikama na yandi.​—⁠Matayo 22:​37, 38; Luka 16:⁠10.

¹⁷ Tuka bamvula mingi, bansadi ya Yehowa vandaka kutubila balusilu ya Nzambi ya metadila ntoto. Sambu na mambu ya bau tudilaka ntima nde yau tasalama na bamvu 1920, bau kusamunaka nde: “Mafunda ya bantu ya kezinga bubu yai tafwa ve.” Bamvu yango lungaka, kansi mafunda ya bantu kumonanaka ve na kusepela na bangidika ya Nzambi sambu na yina metala luzingu. Na ntima ya mfinama na bantu yonso yina vandaka kundima kyeleka, mpeve santu kutulaka kivuvu ya luzingu ya zulu. Kansi na nima ya 1935, nsoba ya ngolo kukotaka. Yau vandaka ve nde Nzozulu ya Nkengi vandaka kuvila kivuvu ya luzingu ya mvula na mvula na zulu ya ntoto. Tuka bamvula mingi, bansadi ya Yehowa vandaka kutubila yau ye vandaka kusosa bantu yina ntendula ya Biblia kelungila. Yau yina, na ntangu ya kubongisamaka, Yehowa kuzolaka nde bantu yango kudimonisa bau mosi.

¹⁸ Lapolo ya beto kele na yau kemonisa nde na bamvula mingi, ntalu ya nene ya bantu yina kuvandaka na Lusungiminu ya lufwa ya Yezu vandaka kudya bidimbu. Kansi na bamvula 25 yina kulandaka 1935, ntalu ya bantu na Lusungiminu kumataka ngolo. Yau kukumaka ntalu ya bantu ya kuvandaka kudya fokula na mbala nkama. Bayai ya nkaka vandaka banani? Bamambere ya kibuka ya nene ya makwisa. Ya kyeleka ntangu lungaka sambu Yehowa kubongisa bau na kuguluka na mpasi ya nene ya mefinama. Mpila yau tubamaka na ntwala, bau “mebasika na bansi yonso ti na makanda yonso ti na bantu yonso ti na bandiga yonso.” (Kusonga 7:​9, NW) Bau kevukana ti kikesa yonso na kisalu ya Yezu kutubilaka na bangogo yai nde: “Bo ta longaka nsangu yai ya mbote ya Kimfumu na nsi-ntoto ya mvimba, na mpila nde bantu ya makanda yonso kuwa yo. Ebuna na nima, nsuka ( . . . ) ta kwisa.”​—⁠Matayo 24:⁠14.

[Footnotes]

[Study Questions]

 1. Sambu na inki bambonameso ya Kusonga kele na mfunu mingi sambu na beto bubu yai?

 2. (a) Na mbonameso ya iya, inki Yoane kumonaka? (b) Inki bangyufula ya metadila mbonameso yina beto tatadila?

 3. (a) Na Yoane 10:​1-15, inki mutindu Yezu kumonisaka luwisanu na yandi ti balongoki na yandi? (b) Inki Yezu kubongisaka sambu na mameme na yandi na nsadisa ya nkayilu ya lufwa na yandi?

 4. Na kutadilaka mambu ya Yezu kutubaka, banani kuvukisamaka ntete bonso mameme?

 5. (a) Banani kele “bampika ya Nzambi na beto” ya bau metubila na Kusonga 7:​3-8? (b) Inki kesonga nde bantu mingi dyaka tavukana na lusambu ti Izraele ya kimpeve?

 6. Inki kima ya nkaka kemonana na Yoane 10:⁠16?

7, 8. (a) Sambu na inki kutuba nde mameme ya nkaka kele bakristu yina kele Bayuda ve, kele dibanza mosi ya kifu? (b) Inki mambu ya metadila lukanu ya Nzambi sambu na ntoto beto fwete kuzaba sambu na kubakisa mameme ya nkaka?

 9. Ntama na 1884, Balongoki ya Biblia kubakisaka nde mameme ya nkaka kele banani?

10. Sambu beto vanda mpenza bayina ya Yezu ketadila bonso mameme ya nkaka, inki melombama na beto?

11. (a) Na kati ya kidimbu ya kumonana na yandi, inki Yezu kutubaka sambu na bankombo ti mameme? (b) Banani kele bampangi ya Yezu ketubila?

12. Sambu na inki nkadilu ya bantu na ntwala bampangi ya Kristu kele mfunu mingi?

13. Na 1884, Balongoki ya Biblia kubakisaka kingana ya mameme ti bankombo inki mutindu?

14. Inki mutindu disolo mosi na 1923 kusadisaka Balongoki ya Biblia na kubakisa ntangu mbikudulu ya kingana ya Yezu talungana?

15. (a) Inki mambu ya mpa sadisaka Balongoki ya Biblia na kubakisa mbotembote mameme ya nkaka ya kingana ya Yezu? (b) Inki mutindu mameme ya nkaka kumonisaka nde bau kendimaka Kimfumu?

16. (a) Inki mbakisa ya kifu Balongoki ya ntete ya Biblia kuvandaka na yau na kutendula mbidi ya nene to kibuka ya nene ya Kusonga 7:9? (b) Inki ntangu ye inki bau kusalaka sambu na kusoba dibanza yango?

17, 18. (a) Inki mutindu beto lenda kutendula kumata ya mingi ya ntalu ya bayina kele na kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na zulu ya ntoto tuka 1935? (b) Na inki kisalu ya mfunu bantu ya kibuka ya nene kevukana bubu yai ti kikesa yonso?

[Caption on page 1]

[Noti]

[Caption on page 1]

[Bangyufula]

[Caption on page 1]

Nge Tavutula Nde Inki?

◻ Sambu na inki mbonameso ya Kusonga kapu 7 kele na mfunu mingi?

◻ Sambu na inki mameme ya nkaka ya Yoane 10:16 kele ve kaka Bakristu yina kele Bayuda ve?

◻ Inki melombama na bayina mefwanana na ntendula ya Biblia ya mameme ya nkaka?

◻ Inki mutindu kingana ya mameme ti bankombo kemonisa luzitu sambu na kiyeka ya Kimfumu?

◻ Inki kesonga nsungi ntangu ya Yehowa kulungaka na kuvukisa kibuka ya nene ya Kusonga 7:⁠9?