Bo Monaka Mesia!

“Beto me mona Mesia.”​—YOA. 1:41.

 1. Inki kupusaka Andre na kutuba bangogo yai: “Beto me mona Mesia”?

YOANE MBOTIKI mevanda ti balongoki na yandi zole. Ntangu Yezu mefinama penepene na bo, Yoane metuba nde: “Tala Mwana-dimeme ya Nzambi!” Na mbala mosi, Andre ti longoki yankaka melanda Yezu mpi bo melutisa kilumbu ya mvimba ti yandi. Na nima, Andre mekwenda kusosa mpangi na yandi, Simoni Piere mpi mezabisa yandi nsangu yai ya kyese: “Beto me mona Mesia.” Na nima, yandi menata Piere na Yezu.​—Yoa. 1:35-41.

 2. Inki mutindu kutadila dyaka bambikudulu ya metala Mesia tanatila beto mambote?

² Na nima ya mwa ntangu, Andre, Piere, mpi balongoki yankaka tabaka dibaku ya mbote ya kulonguka Masonuku mpi tatuba kukonda ntembe nde, Yezu ya Nazareti kele Mesia ya lusilu. Lukwikilu na beto na Ndinga ya Nzambi mpi na Mupakulami na yandi takuma ngolo ntangu beto kelanda kutadila bambikudulu ya metala Mesia.

‘Tala Ntotila na Beno Kekwisa’

 3. Inki bambikudulu kulunganaka ntangu Yezu kukotaka na Yeruzalemi bonso ntotila?

³ Mesia takota na Yeruzalemi bonso ntotila. Mbikudulu ya Zakaria kutubaka nde: “Nge bwala Sioni, vanda na kiese, sepela! Beno bantu ya Yeruzalemi, beno tula milolo sambu na kiese! Tala ntotila na beno ke kwisila beno. Yandi kele muntu ya masonga, yandi ke kwisa na kiese ti kikesa bonso muntu me nunga na tribinale to na bitumba. Yandi kele muntu ya pima, yandi me vanda na zulu ya mpunda, na zulu ya mwana-mpunda.” (Zak. 9:9) Muyimbi-bankunga kusonikaka nde: “Mfumu Nzambi kusakumuna muntu yina ke kwisa na zina na yandi!” (Nk. 118:26) Yezu lendaka ve kutwadisa kibuka yina na kusala mambu yina bo salaka. Kansi sambu mbikudulu yango kulungana, kibuka yango kutulaka milolo ya kyese na mbala mosi. Ntangu nge ketanga disolo yango, yindula nde nge kele pana mpi nge kewidikila mingungu ya bantu.​—Tanga Matayo 21:4-9.

 4. Tendula mutindu Nkunga 118:22, 23 kulunganaka.

⁴ Ata bantu mingi tandima ve banzikisa yina kemonisa nde Yezu kele Mesia, Nzambi tabaka yandi na mbalu mingi. Kaka mutindu Biblia kutubilaka yo na ntwala, bantu yina vandaka kubuya banzikisa yina, ‘kusaulaka Yezu mpi kubuyaka yandi.’ (Yez. 53:3; Mar. 9:12) Kansi, Nzambi kupemisaka muyimbi-bankunga sambu na kutuba nde: “Ditadi yina ya bamaso losaka, yo me kumaka ditadi ya kuluta mfunu. Mfumu Nzambi muntu salaka mambu yai.” (Nk. 118:22, 23) Yezu kusadilaka verse yai sambu na kubenda dikebi ya bamfumu ya mabundu yina kuvandaka bambeni na yandi, mpi Piere kutubaka nde mbikudulu yai kulunganaka na Kristu. (Mar. 12:10, 11; Bis. 4:8-11) Yezu kukumaka “ditadi ya ngolo” ya dibundu ya Bukristu. Bantu yina kukondaka lukwikilu kubuyaka yandi, kansi ‘Nzambi kusolaka yandi sambu yandi monaka nde yandi kele ditadi mosi ya ntalu.’​—1 Pie. 2:4-6.

Bo Yekulaka Yandi mpi Kuyambulaka yandi!

5, 6. Mbikudulu kutubaka nki na yina metala kuyekulama ya Mesia mpi nki mutindu yo lunganaka?

⁵ Mbikudulu kutubaka nde nduku mosi ya kukonda kwikama tayekula Mesia. Davidi kubikulaka nde: “Ata nduku na mono mpenza, yina ya mono vandaka kutula ntima, yina vandaka kudia kisika mosi ti mono, yandi mpi me balukila mono.” (Nk. 41:10) Na ntangu ya ntama, kudya kumosi ti muntu vandaka kumonisa kinduku. (Kuy. 31:54) Yo yina, mutindu Yudasi Iskariote kuyekulaka Yezu, yo vandaka kuyekula mosi ya mbi kibeni. Yezu kubendaka dikebi na kulungana ya mbikudulu ya Davidi ntangu yandi tubilaka kuyekulama na yandi mpi kuzabisaka balongoki na yandi nde: “Mono ke tuba ve sambu na beno yonso. Mono zaba bayina ya mono solaka. Kansi mambu yina ya bo sonikaka na Mukanda ya Nzambi yo fweti lunga, nde: ‘Muntu yina ke diaka ti mono, yandi me balukila mono na nima.’”​—Yoa. 13:18.

⁶ Muntu yina tayekula Mesia tabaka mbongo ya bibende ya palata 30​—ntalu yina bo vandaka kusumba mpika! Sambu na kubenda dikebi na mambu yina kele na Zakaria 11:12, 13, Matayo kumonisaka nde bo tekaka Yezu na mwa mbongo ya fyoti ya mutindu yina. Kansi, sambu na nki Matayo kutubaka nde “profete Yeremia” kubikulaka mambu yina kansi mbikudulu yango kele na mukanda ya Zakaria? Na bilumbu ya Matayo, ziku bo vandaka kutula mukanda ya Yeremia na kisika ya ntete na ndonga ya mikanda ya Biblia yina ketadila mpi mukanda ya Zakaria. (Fwanisa ti Luka 24:44.) Yudasi kusadilaka ve ata fyoti mbongo yina yandi bakaka na mutindu ya mbi, sambu yandi losaka yo na tempelo mpi yandi kwendaka kudifwa.​—Mat. 26:14-16; 27:3-10.

 7. Inki mutindu Zakaria 13:7 kulunganaka?

⁷ Balongoki ya Mesia tapanzana. Zakaria kusonikaka nde: “Kwenda kunwanisa muntu na mono yina ke kebaka mameme. . . . Ebuna mameme kupanzana.” (Zak. 13:7) Na Nisani 14, ya mvu 33, Yezu kuzabisaka balongoki na yandi nde: “Na mpimpa yai kaka beno yonso ta bikisa mono, sambu bo sonikaka na Mukanda ya Nzambi nde: ‘Mono ta fwa ngungudi ya mameme, ebuna mameme na yandi ta panzana.’” Mpi yo salamaka mutindu yina, sambu Matayo kusonikaka nde: ‘Balonguki ya Yezu yonso kubikisaka yandi mpi kutinaka.’​—Mat. 26:31, 56.

Bo Fundaka Yandi mpi Bo Bulaka Yandi

 8. Inki mutindu Yezaya 53:8 kulunganaka?

⁸ Bo tasambisa Mesia mpi tazengila yandi nkanu ya lufwa. (Tanga Yezaya 53:8.) Na suka-suka ya Nisani 14, Sanedreni kuvukanaka, bo tindaka basoda na kukanga Yezu mpi bo pesaka yandi na maboko ya Ponse Pilate, Guvernere ya Roma. Ponse Pilate kuyulaka Yezu bangyufula mpi kumonaka nde yandi salaka ata kima mosi ve ya mbi. Kansi, ntangu Pilate kusongaka bantu nde yandi kezola kuyambula Yezu, kibuka ya bantu kutubaka na ndinga ya ngolo nde: “Tula yandi na [zulu ya nti]!” mpi bo lombaka nde bo yambula Barabasi yina kuvandaka ngondi. Sambu Pilate zolaka kusepedisa bantu, yandi basisaka Barabasi, kuzabisaka bantu na kubula Yezu mpi kufwa yandi na zulu ya nti.​—Mar. 15:1-15.

 9. Inki mambu kusalamaka na bilumbu ya Yezu mutindu Nkunga 35:11 kutubilaka yo?

⁹ Bantu ya luvunu takusila Mesia makambu. Davidi, muyimbi-bankunga kutubaka nde: “Bantu ya mbi ke tubila mono mambu ya mbi, bo ke funda-funda mono nde mono salaka mbi, kansi mono ke zaba ka mono kima ve.” (Nk. 35:11) Kaka mutindu mbikudulu yai kutubaka yo, “bambuta ya banganga-Nzambi ti bantu yonso vandaka na Kimvuka ya nene ya Bayuda bo vandaka kusosa mambu ya luvunu ya kufundila Yesu sambu na kufwa yandi.” (Mat. 26:59) Nkutu “bantu mingi vandaka kufunda-funda yandi na mambu ya luvunu, kansi mambu na bo vandaka kwenda kiteso mosi ve.” (Mar. 14:56) Ata mambu yango kuvandaka ya luvunu, bambeni ya Yezu kutudilaka yo ve dikebi sambu bo vandaka kuzola kaka kufwa yandi.

10. Tendula mutindu Yezaya 53:7 kulunganaka.

¹⁰ Mesia tavanda pima na ntwala ya bantu yina tafunda yandi. Yezaya kubikulaka nde: “Bo vandaka kumonisa yandi mpasi mingi, kansi yandi ndimaka yo kaka, yandi vandaka kutuba kima ve. Yandi vandaka bonso mwana-dimeme ya bo ke kwenda kufwa, bonso dimeme yina ke dila ve ntangu bo ke zenga yo mika; yandi vandaka kutuba kima ve.” (Yez. 53:7) Ntangu “bambuta ya banganga-Nzambi ti bambuta ya nkaka vandaka kufunda [Yezu], yandi vutulaka kima ve.” Pilate kuyulaka Yezu nde: “Keti nge ke wa ve mambu yina yonso ya bo ke funda nge?” Kansi, “Yesu vutulaka ata kima ve; yo yina guvernere yitukaka mpenza.” (Mat. 27:12-14) Yezu kufingaka ve bantu yina kufundaka yandi.​—Roma 12:17-21; 1 Pie. 2:23.

11. Inki mutindu Yezaya 50:6 mpi Mishe 5:1, kulunganaka?

¹¹ Yezaya kubikulaka nde bo tabula Mesia. Yandi sonikaka nde: “Mono ke pesa nima na mono na bayina ke bula mono, mono ke pesa matama na bayina ke tumuna mono mandefo; mono ke bumba ilungi na mono ve na bayina ke bula mono ti kulosila mono mate.” (Yez. 50:6) Mishe kubikulaka nde: “Bo me nwanisa ntotila ya Israele, bo me bula yandi fimbu na ditama!” (Mis. 5:1) Sambu na kumonisa nde mbikudulu yai kulunganaka na Yezu, Marko kutubaka nde: “Bantu ya nkaka yantikaka kulosila [Yezu] mate, bo kangisaka yandi lele na meso, bo yantikaka kubula yandi makofi, ebuna bo yulaka yandi nde: ‘Songa beto kana nani me bula nge!’ Bapolisi bakaka yandi, ebuna bo bulabulaka yandi bambata.’” Marko kutubaka nde basoda “vandaka kubula-bula yandi nti na zulu ya ntu, bo vandaka kulosila yandi mate, bo vandaka kufukama na makulu na yandi bonso nde bo ke zitisa yandi.” (Mar. 14:65; 15:19) Ya kyeleka, Yezu kusalaka ve ata dyambu mosi ya mbi sambu bo sadila yandi mambu mutindu yina.

Kwikama tii na Lufwa

12. Inki mutindu Nkunga 22:17 mpi Yezaya 53:12 kulunganaka na Yezu?

¹² Mbikudulu kutubilaka mambu yankaka yina tasalama ntangu bo tafwa Mesia na zulu ya nti. Davidi, muyimbi-bankunga kutubaka nde: “Babandi me ziunga mono; bo ke zola kukanga mono bonso bambwa ya makasi ke kanga mbisi; bo ke kanga-kanga mono na maboko ti na makulu.” (Nk. 22:17) Ntangu yandi tubilaka dyambu mosi yina batangi ya Biblia kuzabaka mbote, Marko kutubaka nde: “Bo tulaka yandi na zulu ya [nti] na nevere (9 h) ya suka.” (Mar. 15:25) Mbikudulu kutubaka mpi nde bo tatanga Mesia na kati ya bantu ya masumu. Yezaya kusonikaka nde: “Yandi pesaka moyo na yandi na lufwa, bo tangaka yandi na kati ya bantu yina ke salaka mambu ya mbi.” (Yez. 53:12) Mbikudulu yango kulunganaka ntangu “bo tulaka babandi zole na [zulu ya nti] kisika mosi ti Yesu, mosi na ndambu ya diboko na yandi ya kibakala, mosi na ndambu ya diboko na yandi ya kinkento.”​—Mat. 27:38.

13. Inki mutindu Nkunga 22:7, 8 kulunganaka na Yezu?

¹³ Davidi kubikulaka nde bo tafinga Mesia. (Tanga Nkunga 22:8, 9.) Bantu kufingaka Yezu ntangu yandi vandaka kunyokwama na zulu ya nti ya mpasi, sambu Matayo kusonikaka nde: “Bantu vandaka kuluta pana, bo vandaka kunikisa ntu na bo ti kusaula yandi nde: ‘Si nge muntu vandaka kutuba nde nge ta fwa Nzo-Nzambi ebuna nge ta tunga yo diaka na bilumbu tatu! Gulusa moyo na nge kana nge kele Mwana-Nzambi! Katuka na [zulu ya nti], kwisa kutuluka!’” Kiteso mosi, Bambuta ya banganga-Nzambi mpi balongi ya Bansiku vandaka kuseka yandi mpi kutuba nde: “Yandi vandaka kugulusa bantu ya nkaka, kansi yandi lenda kudigulusa ve! Keti yandi kele ntotila ya Israele? Yandi katuka sesepi yai na zulu ya [nti], mpidina beto ta ndima yandi. Yandi tulaka ntima na Nzambi, yandi tubaka mpi nde yandi kele Mwana-Nzambi. Ebuna, Nzambi kugulusa yandi ntangu yai kana yandi ke zolaka yandi!” (Mat. 27:39-43) Yezu kunyokwamaka, kansi yandi kangilaka bampasi yina yonso ntima na pima yonso. Yo kele mpenza mbandu ya mbote sambu na beto!

14, 15. Monisa mutindu bambikudulu ya sikisiki kulunganaka na yina metala bilele ya Mesia mpi vinu ya ndudi yina bo pesaka yandi.

¹⁴ Bo tabudila bilele ya Mesia zeke. Muyimbi-bankunga kusonikaka nde: “Bo ke kabana-kabana bilele na mono, bo ke budila yo zeke.” (Nk. 22:19) Yo salamaka mpenza mutindu yina, sambu Biblia ketuba nde: “[Basoda ya Roma] tulaka yandi na zulu ya [nti] sambu yandi fwa. Bo budilaka bilele na yandi zeke sambu na kukabisa yo na kati na bo.”​—Mat. 27:35; tanga Yoane 19:23, 24.

¹⁵ Bo tapesa Mesia vinu ya ndudi. Muyimbi-bankunga kutubaka nde: “Ntangu mono vandaka nzala, bo tudilaka mono ndikila na madia; ntangu mono vandaka [na] nzala ya masa, bo pesaka mono vinu ya ndudi.” (Nk. 69:22) Matayo kezabisa beto nde: “Bo pesaka Yesu vinu ya bo me vukisaka na masa ya ndudi. Kansi ntangu yandi mekaka yo, yandi buyaka na kunwa yo.” Na nima, ‘muntu mosi kwendaka ntinu sambu na kubaka kinuka, yandi tulaka yo na vinu ya ndudi mpi yandi kangisaka yo na nti ya nda, ebuna yandi tulaka Yesu na munoko sambu yandi nwa.’​—Mat. 27:34, 48.

16. Tendula mutindu bangogo ya mbikudulu yina kele na Nkunga 22:2 kulunganaka.

¹⁶ Yo tamonana bonso nde Nzambi meyambula Mesia. (Tanga Nkunga 22:2.) Kaka mutindu mbikudulu kutubaka, “na trwazere Yesu tubaka na ndinga ya ngolo nde: ‘Eloi, Eloi, Lema sabakatani?’ disongidila nde: ‘Nzambi na mono, Nzambi na mono, sambu na nki nge me bikisa mono?’” (Mar. 15:34) Yezu kuyambulaka ve kukwikila na Tata na yandi ya zulu. Nzambi kuyambulaka Yezu na maboko ya bambeni na yandi na mutindu yandi katulaka lutaninu na yandi sambu kwikama ya Kristu kumekama tii na nsuka. Mpi ntangu Yezu kubokaka na ndinga ya ngolo, yandi lungisaka Nkunga 22:2.

17. Inki mutindu Zakaria 12:10 mpi Nkunga 34:21 kulunganaka?

¹⁷ Bo tatobula Mesia na dikonga, kansi mikwa na yandi tabukana ve. Bantu ya Yeruzalemi ‘tatala muntu yina ya bo tobulaka dikonga.’ (Zak. 12:10) Mpi Nkunga 34:21 ketuba nde: “Mfumu Nzambi ke kebaka yandi mbote-mbote na mpila nde ata mukwa mosi kubukana yandi ve.” Sambu na kumonisa nde mbikudulu yai kulunganaka, ntumwa Yoane kusonikaka nde: “Soda mosi tobulaka yandi [Yezu] dikonga na mpanzi; nswalu menga ti masa kwisaka kubasika. Muntu monaka mambu yina yonso [Yoane] ke tubaka kitemwe sambu na yo; kitemwe na yandi kele ya kieleka. . . . Mambu yina bwaka sambu mambu yai ya bo sonikaka na Mukanda ya Nzambi yo lungaka nde: ‘Bo ta buka ata mukwa na yandi mosi ve.’ Dyaka, verse yankaka ketuba nde: ‘Bantu ta tala muntu yina ya bo tobulaka dikonga.’”​—Yoa. 19:33-37.

18. Inki mutindu mbikudulu ya metala kuzikama ya Yezu ti bamvwama kulunganaka?

¹⁸ Bo tazika Mesia kisika mosi ti bamvwama. (Tanga Yezaya 53:5, 8, 9.) Na nkokila ya Nisani 14, “mvwama mosi ya bwala Arimatea kwisaka kukuma, zina na yandi Yozefi . . . Yandi kwendaka kulomba mvumbi ya Yesu na Pilate. Ebuna Pilate pesaka nswa nde bo pesa mvumbi yina na Yozefi.” Disolo ya Matayo keyika nde: ‘Yozefi bakaka mvumbi, yandi kangisaka yo na lele ya mpa, ebuna yandi kwendaka kutula yo na maziamu ya mpa yina yandi timunaka sambu na yandi mosi na ditadi yina vandaka bonso mwa-ngumba. Yandi pusaka ditadi mosi ya nene mpi yandi kangisaka yo na munoko ya maziamu, ebuna yandi kwendaka.’​—Mat. 27:57-60.

Kumisa Ntotila Yina Kele Mesia!

19. Inki mutindu bangogo ya mbikudulu yina kele na Nkunga 16:10 kulunganaka?

¹⁹ Mesia tafutumuka. Davidi kusonikaka nde: “Sambu nge [Yehowa] ta bika mono ve mono kwenda na nsi ya bafwa.” (Nk. 16:10) Yindula mutindu bankento yina kukwisaka na mazyamu kisika bo tulaka nitu ya Yezu kuyitukaka. Kuna, bo monaka wanzyo mosi yina kulwataka nitu ya kinsuni, mpi yandi zabisaka bo nde: “Beno kuwa boma ve. Beno ke sosa Yesu, muntu ya Nazareti, muntu yina ya bo tulaka na zulu ya [nti]. Kansi Nzambi me tedimisa yandi na lufwa; yandi kele awa ve. Beno tala kisika ya bo tulaka yandi.” (Mar. 16:6) Ntumwa Piere kuzabisaka kibuka yina kuvandaka na Yeruzalemi na kilumbu ya Pantekoti ya mvu 33, nde: “Davidi zabaka na ntwala nde Nzambi ta tedimisa Mesia na lufwa. Davidi tubaka sambu na yandi mutindu yai: ‘Nzambi bikisaka yandi ve na nsi ya lufwa, yandi bikisaka mvumbi na yandi na kupola ve.’” (Bis. 2:29-31) Nzambi kubikaka ve nde nitu ya Mwana na yandi ya zola kupola. Dyaka, Yezu kufutumukaka na mutindu ya kuyituka na nitu ya kimpeve!​—1 Pie. 3:18.

20. Inki mutindu mbikudulu ya metala Kimfumu ya Mesia kulunganaka?

²⁰ Mutindu mbikudulu kutubilaka yo, Nzambi tatuba nde Yezu kele mwana na yandi. (Tanga Nkunga 2:7; Matayo 3:17.) Dyaka, kibuka ya bantu kukumisaka Yezu mpi Kimfumu na yandi yina zolaka kukwisa, beto mpi kekumisa yandi mpi Kimfumu na yandi ya mbote. (Mar. 11:7-10) Kubika fyoti, Kristu tafwa bambeni na yandi ntangu yandi ‘tamata na zulu ya mpunda sambu na kunwanina mambu ya kieleka, ya kudikulumusa mpi ya lunungu.’ (Nk. 2:8, 9; 45:2-7) Na nima, Kimfumu na yandi tanatila nsi-ntoto ya mvimba ngemba mpi balusakumunu. (Nk. 72:1, 3, 12, 16; Yez. 9:5, 6) Sambu beto kele Bambangi ya Yehowa, beto kele mpenza ti dibaku ya mbote ya kusamuna nde Mwana ya Yehowa keyala ntangu yai na zulu bonso Ntotila yina kele Mesia!

Inki Mvutu Nge Tapesa?

• Inki mutindu bo yekulaka Yezu mpi kuyambulaka yandi?

• Tanga mwa bambikudulu yina kutubilaka lufwa ya Yezu Kristu na zulu ya nti.

• Sambu na nki nge kendima nde Yezu kele Mesia ya lusilu?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 15]

Inki bambikudulu kulunganaka na kukota ya Yezu bonso ntotila na Yeruzalemi?

[Bifwanisu ya kele na lutiti 17]

Yezu kufwaka sambu na masumu na beto, kansi ntangu yai yandi keyala bonso Ntotila yina kele Mesia