Zitisa “Yina ya Nzambi Me Vukisaka”

1, 2. Baebreo 13:4 ke siamisa beto na kusala nki?

BETO yonso ke pesaka Yehowa lukumu. Yo me fwana nde beto pesa yandi lukumu mpi yandi ke sila nde yandi ta pesa beto mpi lukumu. (1 Samuele 2:30; Bingana 3:9; Kusonga 4:11) Yandi ke zolaka mpi nde beto pesa bantu ya nkaka lukumu, bonso bamfumu ya luyalu. (Baroma 12:10; 13:7) Kansi beto fwete monisa mpi lukumu na diambu ya nkaka: na makwela.

² Ntumwa Polo tubaka nde: “Bika makwela kuvanda ya lukumu na meso ya bantu yonso, mpi mbeto ya makwela kuvanda kukonda mvindu.” (Baebreo 13:4) Polo tubilaka ve makwela ya bantu yonso. Yandi vandaka kusonga Bakristu nde bo fwete zitisa makwela disongidila, kubaka yo na mbalu. Kana nge kele nkwelani, keti nge ke tadilaka makwela mutindu yai?

 3. Inki ndongisila ya mfunu Yezu pesaka sambu na makwela? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya disolo.)

³ Kana nge ke baka makwela na mbalu, nge kele mbandu ya mbote. Yezu pesaka mpi makwela lukumu. Ntangu Bafarize yulaka yandi mambu yina me tala kufwa makwela, yandi vutukilaka mambu yina Nzambi tubaka sambu na makwela ya ntete nde: “Yo yina bakala ta bikisa tata na yandi ti mama na yandi, ebuna bo zole ta vanda nsuni mosi.” Yezu yikaka nde: “Bika nde muntu kukabula ve yina ya Nzambi me vukisaka.”—Tanga Marko 10:2-12; Kuyantika 2:24.

 4. Inki vandaka lukanu ya Yehowa sambu na makwela?

⁴ Yezu ndimaka nde Nzambi muntu gangaka makwela mpi nde makwela fwete zinga kimakulu. Ntangu Nzambi yidikaka makwela ya ntete, yandi zolaka ve nde Adami ti Eva na kufwa makwela. Kansi, lukanu na yandi vandaka nde “bo zole” kuzinga kumosi na makwela mvula na mvula.

 5. Inki mutindu lufwa ke sobaka makwela?

⁵ Beto me zaba nde ntangu Adami salaka disumu mambu mingi sobaka. Nsoba mosi kele nde bantu me kumaka kufwa mpi yo me salaka nde makwela kusoba. Ntumwa Polo songaka Bakristu nde lufwa ke sukisaka makwela mpi nkwelani ya kele na luzingu lenda kwela diaka.—Baroma 7:1-3.

 6. Nsiku ya Moize ke longa beto nde nki kele dibanza ya Nzambi sambu na makwela?

⁶ Nsiku yina Nzambi pesaka na Izraele tubilaka mambu mingi sambu na makwela. Mu mbandu, na Izraele bakala vandaka ti nswa ya kukwela bankento mingi. Kikalulu yai vandaka nkutu na ntwala nde Nzambi kupesa bo Nsiku. Kansi, Nsiku yango vandaka kutanina bankento ti bana. Kana muntu ya Izraele me kwela mpika mpi na nima me baka nkento ya nkaka, yandi fwete landa kulungisa bampusa ya nkento na yandi ya ntete mutindu yandi vandaka kulungisa yo. Nzambi lombaka nde bakala kulanda kutanina mpi kusadisa nkento na yandi. (Kubasika 21:9, 10) Beto kele ve na nsi ya Nsiku ya Moize. Kansi yo ke longa beto nde Nzambi ke bakaka makwela na mbalu mingi. Ya kieleka, yo ke sadisa beto na kuzitisa makwela.

7, 8. (a) Na kutadila Kulonga 24:1, Nsiku vandaka kutuba nki sambu na kufwa makwela? (b) Inki mutindu Yehowa ke tadila kufwa makwela?

⁷ Nsiku vandaka kutubila nki sambu na kufwa makwela? Ata lukanu ya Yehowa vandaka ve nde nkento ti bakala kufwa makwela, Nsiku pesaka nswa na muntu ya Izraele na kufwa makwela ti nkento na yandi kana “yandi me mona diambu mosi ya nsoni na nkento yina.” (Tanga Kulonga 24:1.) Nsiku tendulaka ve ‘diambu yango ya nsoni.’ Yo fwete vanda diambu mosi ya nsoni to ya mbi kibeni kansi ve diambu ya mpamba-mpamba. (Kulonga 23:14) Diambu ya mawa kele nde na bilumbu ya Yezu, Bayuda mingi vandaka kufwa makwela ti bankento na bo “sambu na konso kikuma.” (Matayo 19:3) Beto fwete vanda ve ti kikalulu yai.

⁸ Na bilumbu ya profete Malaki, babakala vandaka ti kikalulu ya kufwa makwela ti bankento na bo ya ntete, ziku sambu na kukwela bankento ya baleke yina vandaka ve kusambila Yehowa. Kansi Nzambi monisaka pwelele mutindu yandi ke tadila kufwa makwela. Yandi tubaka nde: “Mono ke mengaka kufwa makwela.” (Malaki 2:14-16) Banda luyantiku, dibanza ya Nzambi sambu na makwela me sobaka ve sambu yandi tubaka nde bakala “ta kangama ti nkento na yandi, ebuna bo ta kuma nsuni mosi.” (Kuyantika 2:24) Yezu ndimaka mpi dibanza ya Tata na yandi sambu na makwela ntangu yandi tubaka nde: “Bika nde muntu kukabula ve yina ya Nzambi me vukisaka.”—Matayo 19:6.

 9. Mambu yina Yezu tubaka na Marko 10:11, 12 ke tendula nki?

⁹ Bantu ya nkaka lenda kudiyula nde, ‘Keti kele ve ti kikuma yina Mukristu lenda fwa makwela mpi kukwela diaka?’ Tala mambu yai ya Yezu tubaka: “Konso muntu yina me fwa makwela ti nkento na yandi mpi me kwela nkento ya nkaka, yandi me sala bizumba na meso na yandi, mpi kana nkento mosi kukwela bakala ya nkaka na nima ya kufwa makwela ti bakala na yandi, yandi me sala bizumba.” (Marko 10:11, 12; Luka 16:18) Ya kieleka, Yezu zitisaka makwela mpi yandi ke zola nde bantu ya nkaka kusala mpi mutindu mosi. Kana bakala kufwa makwela ti nkento na yandi ya kwikama mpi kukwela diaka, yandi me sala bizumba. Mutindu mosi mpi sambu na nkento yina me fwa makwela ti bakala na yandi ya kwikama. Sambu kufwa makwela kukonda kikuma ke sukisaka ve makwela. Na meso ya Nzambi bo kele kaka “nsuni mosi.” Yezu tubaka mpi nde kana bakala kufwa makwela ti nkento na yandi ya me sala mbi ve, yandi ke pusa nkento yina na kusala bizumba. Inki mutindu yo lenda salama? Na ntangu yina, nkento yina makwela me fwa lenda yindula nde yandi lenda kwela diaka sambu na mpasi ya mbongo. Makwela ya mutindu yina kele kusala bizumba.

10. Inki kele kikuma mosi mpamba yina Mukristu lenda fwa makwela mpi kukwela diaka?

¹⁰ Yezu longaka nde kikuma mosi mpamba lenda pesa muntu nswa ya kufwa makwela, yandi tubaka nde: “Mono ke tubila beno nde konso muntu yina me fwa makwela ti nkento na yandi, katula kaka sambu na pite, mpi me kwela nkento ya nkaka, yandi me sala bizumba.” (Matayo 19:9) Yandi tubaka diambu ya mutindu mosi na Disolo na Zulu ya Ngumba. (Matayo 5:31, 32) Na bambala yonso zole, Yezu tubilaka “pite.” Pite lenda vanda bizumba, kindumba, bantu yina me kwelaka ve ke vukisa nitu, kuvukisa nitu bakala ti bakala to nkento ti nkento mpi kuvukisa nitu ti bambisi. Mu mbandu, kana bakala yina me kwelaka me sala pite, nkento na yandi lenda fwa makwela to ve. Kana yandi me fwa makwela, na meso ya Nzambi bo kele diaka ve bankwelani.

11. Sambu na nki Mukristu lenda fwa ve makwela ata nkwelani na yandi me sala pite?

¹¹ Simba nde Yezu tubaka ve nde kana nkwelani mosi me sala pite, nkwelani ya kwikama fwete fwa makwela. Mu mbandu, nkento lenda ndima kubikala ti bakala na yandi ata bakala na yandi me sala pite. Sambu na nki? Nkento fwete landa kuzola yandi, kulolula yandi na ntima ya mvimba mpi kusala kumosi sambu na kutomisa makwela na bo. Diaka, kana yandi fwa makwela mpi kukwela diaka ve, yandi ta kutana ti mwa bampasi. Mu mbandu, keti yandi ta kuka kulungisa bampusa na yandi ya kinsuni mpi ya kuvukisa nitu? Keti yandi ta kuka kudivandila? Inki bampasi yo ta natila bana? Keti yandi ta kuka kusansa bana na kieleka? (1 Bakorinto 7:14) Yo kele pwelele nde nkwelani yina ke zola kufwa makwela ta kutana ti bampasi ya ngolo.

12, 13. (a) Inki kuminaka makwela ya Ozea? (b) Sambu na nki Ozea vutulaka Gomere na makwela mpi yo ke longa beto nki?

¹² Mambu yina profete Ozea kutanaka ti yo ke longa beto mambu mingi na mutindu Nzambi ke tadilaka makwela. Nzambi songaka Ozea na kukwela Gomere, yina ta “sala kindumba” mpi ta “buta na kindumba.” Ozea ti Gomere butaka mwana-bakala. (Ozea 1:2, 3)Na nima, Gomere butaka mwana-bakala ti mwana-nkento, ziku ti bakala ya nkaka. Ata Gomere salaka bizumba mbala mingi, Ozea fwaka ve makwela. Nsuka-nsuka, Gomere yambulaka Ozea mpi kumaka mpika. Ata mpidina, Ozea vutulaka yandi diaka na makwela. (Ozea 3:1, 2) Yehowa sadilaka Ozea sambu na kumonisa mutindu yandi lolulaka bantu ya Izraele mbala na mbala ntangu bo buyaka kusadila yandi mpi kumaka kusambila banzambi ya nkaka. Makwela ya Ozea ke longa beto nki?

¹³ Kana nkwelani mosi me sala pite, nkwelani yina me sala mbi ve fwete baka lukanu. Yezu tubaka nde nkwelani yina me sala mbi ve kele ti nswa ya kufwa makwela mpi kukwela diaka. Kansi, yo kele mbi ve kana yandi me lolula nkwelani na yandi. Ozea vutulaka Gomere na makwela. Ntangu Ozea vutulaka Gomere na makwela, yandi songaka Gomere nde yandi lenda vukisa ve nitu ti bakala ya nkaka. Na ntangu mosi buna, Ozea ‘vukisaka ve nitu’ ti Gomere. (Ozea 3:3, noti na nsi ya lutiti) Yo fwete vanda nde Ozea vukisaka diaka nitu ti nkento na yandi. Diambu yai ke monisa mutindu Nzambi vandaka ti luzolo ya kulolula bantu ya Izraele mpi kulanda kusala kinduku ti bo. (Ozea 1:11; 3:3-5) Yo ke longa beto nki sambu na makwela bubu yai? Kana nkwelani yina salaka mbi ve me vukisa diaka nitu ti nkwelani na yandi, yo ke monana nde yandi me lolula bakala to nkento na yandi. (1 Bakorinto 7:3, 5) Mpidina bo ta fwa diaka ve makwela. Na nima, bakala ti nkento fwete sala kumosi mpi kusadisana sambu na kuzitisa makwela bonso Nzambi.

14. Na kutadila 1 Bakorinto 7:10, 11 nki mambu vandaka kukumina makwela?

¹⁴ Bakristu yonso fwete pesa makwela lukumu bonso Yehowa ti Yezu. Kansi bantangu ya nkaka, bampangi ya nkaka ke salaka ve mutindu yai sambu beto yonso kele bantu ya kukonda kukuka. (Baroma 7:18-23) Yo fwete yangisa beto ve sambu Bakristu ya nkaka na mvu-nkama ya ntete kutanaka mpi ti bampasi ya ngolo na makwela. Polo sonikaka nde “nkento fwete kabwana ve ti bakala na yandi.” Kansi bantangu ya nkaka bo vandaka kukabwana.— Tanga 1 Bakorinto 7:10, 11.

15, 16. (a) Inki fwete vanda lukanu ya bankwelani ntangu bo ke kutana ti bampasi mpi sambu na nki? (b) Inki mutindu bo lenda sadisa munsiku yai kana nkwelani mosi kele ve Mbangi ya Yehowa?

¹⁵ Polo tendulaka ve mambu yina vandaka kupusa bankwelani na kukabwana. Beto ke zaba ve diambu yango, mbala ya nkaka bakala salaka pite. Ata nkento vandaka ti nswa ya kufwa makwela mpi kukwela diaka, Polo tubaka nde nkento yina me kabwana ti bakala na yandi fwete “kwela diaka ve to yandi wakana diaka ti bakala na yandi.” Sambu na meso ya Nzambi bo vandaka kaka bankwelani. Polo tubaka nde yo vanda konso dikambu to mpasi yina bankwelani lenda kutana ti yo, kana muntu mosi ve me sala pite, bo fwete wakana disongidila bo yidika makambu yango mpi kuzinga na bumosi. Bo lenda lomba lusadisu na bankuluntu. Bankuluntu fwete kotila ve muntu mosi kansi bo fwete pesa bandongisila yina me katuka na Biblia.

¹⁶ Inki ta salama kana nkwelani ya mpangi mosi kele ve Mbangi ya Yehowa? Kana mavwanga me basika, keti bo lenda kabwana? Mutindu beto monaka yo, Biblia ke tuba nde pite kele kikuma mosi mpamba ya kufwa makwela. Kansi Biblia ke pesa ve bikuma yina bankwelani lenda kabwana. Polo tubaka nde: “Kana nkento mosi kele ti bakala yina ke kwikilaka ve, mpi yandi ke zola kuzinga ti yandi, yandi bikisa ve bakala na yandi.” (1 Bakorinto 7:12, 13) Ndongisila yai ke tadilaka beto mpi.

17, 18. Sambu na nki bampangi ya nkaka bikalaka ti bankwelani na bo ata bo kutanaka ti bampasi ya ngolo?

¹⁷ Yo lenda vanda mpi nde “bakala yina ke kwikilaka ve” “ke zola [ve] kuzinga” ti nkento na yandi. Mu mbandu, bakala ke bula nkento na yandi ngolo na mpila nde sante to luzingu na yandi kukuma na kigonsa. Yo lenda vanda nde bakala ke lungisaka ve bampusa ya kinsuni ya nkento ti ya dibuta na yandi to ke buyisaka nkento na kusadila Nzambi. Ata bakala na yandi lenda tuba konso diambu yina, mu mbandu nde bakala “ke zola [ve] kuzinga ti yandi” mpi nde yo kele mfunu nde bo kabwana, mpangi-nkento lenda baka lukanu. Bakristu ya nkaka yina kutanaka ti mambu yai bakaka lukanu ya kubikala ti bankwelani na bo. Bo ke kangaka ntima mpi ke salaka ngolo na kutomisa makwela na bo. Sambu na nki bo bakaka lukanu yai?

¹⁸ Kana bankwelani me kabwana sambu na diambu yai, bo kele kaka bankwelani mpi bo ta kutana ti bampasi yina beto tubilaka. Ntumwa Polo pesaka kikuma ya nkaka yina bankwelani fwete bikala kumosi. Yandi tubaka nde: “Bakala yina ke kwikilaka ve ke baka mambote na bangwisana na yandi ti nkento na yandi, mpi nkento yina ke kwikilaka ve ke baka mambote na bangwisana na yandi ti mpangi yina; kana ve, bana na beno zolaka kuvanda kukonda bunkete, kansi ntangu yai bo kele ya santu.” (1 Bakorinto 7:14) Bakristu mingi bakaka lukanu ya kubikala ti bankwelani na bo yina vandaka ve kusambila Yehowa ata bo ke kutana ti bampasi ya ngolo. Bo waka kiese mingi-mingi sambu bibansa na bo sadisaka bankwelani na bo na kukuma Bambangi ya Yehowa.—Tanga 1 Bakorinto 7:16; 1 Piere 3:1, 2.

19. Sambu na nki makwela mingi ke vandaka ya mbote na dibundu ya Yehowa?

¹⁹ Yezu pesaka ndongisila ya me tala kufwa makwela mpi ntumwa Polo pesaka ndongisila ya me tala kukabwana. Lukanu na bo vandaka nde bansadi ya Nzambi kuzitisa makwela. Na ntoto ya mvimba, kele ti makwela mingi ya mbote na dibundu ya Yehowa. Ziku na dibundu na beno, bankwelani mingi ke vandaka na kiese, babakala ke zolaka bankento na bo mpi bankento ke zitisaka babakala na bo. Bo yonso ke pesaka lukumu na makwela. Beto ke vandaka na kiese sambu babakala ti bankento mingi ke monisaka nde bangogo yai ya Nzambi kele ya kieleka: “Yo yina bakala ta bikisa tata na yandi ti mama na yandi mpi yandi ta kangama ti nkento na yandi, ebuna bo zole ta vanda nsuni mosi.”—Baefezo 5:31, 33.