Inki Kepusaka Nge na Kusadila Nzambi?

“Nge fweti zola Mfumu Nzambi na nge, na ntima na nge yonso, na [moyo, “NW”] na nge yonso, na mabanza na nge yonso ti na ngolo na nge yonso.”​—⁠MARKO 12:⁠30.

MBALU ya kyeleka ya mutumambila kezabanaka kaka ve na nganda na yau. Mwa mukubu ya zulu lenda kukumisa nganda na yau kitoko, mwa kifwanisu ya butesi na zulu lenda kubenda musumbi ya kyeleka; kansi bima ya mfunu mingi kele yina ya kemonikaka ve nswalunswalu​—⁠masini yina ya ketindikaka mutumambila, kumosi ti bangidika ya lutaninu ya nkaka yonso yina ketambwisaka yau.

² Yau kele kiteso mosi ti kisalu ya Mukristu na Nzambi. Bambangi ya Yehowa kesala bisalu mingi ya vumi. Konso mvula, bantangu kuluta difunda ya mafuku ketulamaka na kusamuna nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi. Kuluta dyaka, mafuku ya balongoki ya Biblia ketwadisamaka, ye bayina kebotamaka ketangama na bankama ya mafunda. Kana nge kele nsamuni ya nsangu ya mbote, nge mebakaka kabu​—⁠ata yau lenda kumonika bonso ya fyoti ​—⁠ na bantalu yai ya kyese. Mpi nge lenda kundima nde “Nzambi ke salaka bantu mbi ve . . . yandi tavila ve kuzola ya ntima yina ya beno ke songaka yandi na bisalu na beno.”​—⁠Baebreo 6:⁠10.

³ Kansi, mbalu ya kyeleka ya kisalu na beto​—⁠na kimvuka to na kingenga​—⁠ketesamaka ve kaka na bantalu. Mutindu Samuele kuzabisamaka, “muntu ke talaka yina ke monika na meso, kansi Mfumu Nzambi ke talaka ntima.” (1 Samuele 16:⁠7) Ee, kele yina ya beto kele na kati ketangamaka na meso ya Nzambi. Ya kyeleka, bisalu kele mfunu. Bisalu ya kufuluka na vumi ya Nzambi keyidikaka malongi ya Yehowa ye yau kebendaka ntalu ya mingi ya balongoki. (Matayo 5:​14-16; Tito 2:10; 2 Piere 3:11) Kansi, bisalu na beto ketendulaka ve dyambu ya mvimba. Yezu ya kufutumukaka kuvandaka na kima ya vandaka kutadila dibundu ya Efezo​—⁠ata nkutu bisalu na bau ya mbote kutangamaka. Yandi kusongaka bau nde: “Mono zaba mambu yina yonso ya nge salaka . . . Kansi kima ya mono ke mona nge mbi, yo yai; Nge ke zolaka mono dyaka ve mutindu nge vandaka kuzola mono ntete.”​—⁠Kusonga 2:​1-4.

⁴ Kigonsa kele. Na nsungi mosi ya ntangu, kisalu na beto sambu na Nzambi lenda kukuma bonso kikalulu ya kuzitisa. Nkento mosi ya Mukristu kutendulaka yau na mutindu yai: “Yau lombaka nde mono kubasika na kisalu ya kusamuna, kukwenda na balukutakanu, kulonguka, kusamba​—⁠mono vandaka kusala yau kaka na mbala mosi, nkatu kuwa ata mawi.” Ya kyeleka, bansadi ya Nzambi kesikisamaka kana bau kesala kaka ata bau kekudiwa ya “kulosama” to ya “kulemba.” (2 Korinto 4:9; 7:⁠6) Ata mpila yina, kana kikalulu na beto ya Bukristu kesoba dyaka ve, beto fwete kuzikisa dyaka na kati ya masini, na mpila ya kutuba. Bonso mitumambila ya kuluta kitoko kevandaka na mfunu ya kubongisama mbala na mbala; mutindu mosi, Bakristu yonso kele na mfunu ya kudifimpa mbala na mbala. (2 Korinto 13:⁠5) Bankaka lenda kumona bisalu na beto, kansi bau lenda kuswasukisa ve inki ketambusaka bisalu na beto. Yau yina, konso muntu na kati na beto, fwete kutadila ngyufula yai: ‘Inki kepusaka mono na kusadila Nzambi?’

Balukakilu ya Bupusi ya Kyeleka

⁵ Ntangu bau kuyufuluka yandi inki yau na kati ya bansiku ya kupesamaka na Izraele kuvandaka nsiku ya ntete, Yezu kutubilaka ntuma mosi ya kemonisa mingimingi, nkadilu ya nganda ve, kansi ngolo ya kepusaka na kati: “Nge fweti zola Mfumu Nzambi na nge, na ntima na nge yonso, na [moyo, NW] na nge yonso, na mabanza na nge yonso ti na ngolo na nge yonso.” (Marko 12:​28-30) Na yau, Yezu kumonisaka kima ya fwete kutindika ngolo na beto na kisalu na beto na Nzambi​—⁠zola.

⁶ Satana kezolaka kutula lukakilu na ngolo na beto ya kukuna kikalulu ya moyo, zola. Sambu na kukukisa yau, nsadilu mosi ya yandi kesadilaka kele ya kunwanisa kimvuka ya dibuta. Sambu na inki? Sambu kuna kele kisika mawi na beto ya ntete mpi ya kimakulu ya zola kegangamaka. Satana kezabaka minsiku ya Biblia ya ketuba nde mambu ya muntu kelongukaka na kimwana lenda kuvanda na mbalu na kimbuta. (Bingana 22:⁠6) Na mayele ya mbi yonso, yandi kemekaka na kubebisa dibanza na beto ya zola na bamvula ya ntete. Bonso “nzambi ya ngidika ya bima yai,” Satana kemonaka balukanu na yandi kesadilama mbote ntangu bantu mingi keyela na mabuta ya kele ve bisika ya zola, kansi bisika ya bitumba ya mpasi, ya makasi, ya mafingu.​—⁠2 Korinto 4:4; Efezo 4:​31, 32; 6:​4, NW, noti na nsi ya lutiti; Kolosai 3:⁠21.

⁷ Mukanda Comment s’assurer une vie de famille heureuse ketuba nde mutindu tata kesadila kiyeka na yandi ya kibuti “lenda kuvanda na bidimbu ya tabikala na zulu ya nkadilu ya makwisa ya bana na yandi na ntwala ya kimfumu, ya bantu ti ya Nzambi.”a Bakala mosi ya Mukristu ya kuyelaka na nsi ya luyalu mosi ya ngolo, ya tata mosi ya nku, kendima nde: “Sambu na mono, kulemfukila Yehowa kele mpasi ve, kansi kuzola yandi meluta mpasi.” Ya kyeleka, bulemfu kele mfunu mingi, sambu na meso ya Nzambi “kulemfuka . . . kuluta mingi kupesa . . . makabu.” (1 Samuele 15:22) Kansi, inki lenda kusadisa beto na kuluta na zulu ya bulemfu ya mpamba ye kukuna zola ya Yehowa bonso ngolo ya ketindika beto na lusambu na beto?

“Zola ya Kristu Ketindikaka Beto”

⁸ Kima ya nene ya kepusa na kukuna zola ya ntima yonso sambu na Yehowa kele ntonda sambu na nkudulu ya nkayilu ya Yezu. “Yai kele mutindu Nzambi songaka beto nde yandi ke zolaka beto: Yandi tindaka awa na nsi-ntoto Mwana na yandi mosi ya yandi vandaka na yandi, sambu beto lenda vanda na moyo na ngolo na yandi.” (1 Yoane 4:⁠9) Ntangu beto kebakisa mpi kendima yau, nsadilu yai ya zola kebutaka kumonisa ya zola. “Beto ke zolanaka sambu [Yehowa] muntu zolaka beto ntete.”​—⁠1 Yoane 4:⁠19.

⁹ Yezu kundimaka ti luzolo ya mvimba mukumba na yandi ya kusala bonso Ngulusi ya bantu. “Mambu yai kesongaka beto [zola, NW] kele nki: Kristo pesaka moyo na yandi sambu na beto.” (1 Yoane 3:16; Yoane 15:13) Zola ya Yezu ya kuditambika fwete kubuta mvutu ya ntonda na kati na beto. Na kutendula: Yindula nde nge kele na kuminuka na masa, muntu kugulusa nge. Keti nge lenda kwenda na nzo, nge kudikusula masa mpi nge kuvila dyambu yina? Ata fyoti ve! Nge tavanda ti mfuka ya muntu yina kugulusaka nge. Na kutuba mbote, nge fwete kudipesa na muntu yina na luzingu na nge. Keti mutindu mosi ve beto takudipesa na Yehowa ti na Yezu Kristu? Kana nkudulu ya Yezu kuvandaka ve, nga konso muntu na kati na beto zolaka kuminuka, na mpila ya kutuba, na disumu mpi na lufwa. Kansi, sambu na lumonisu yina ya ngolo ya zola, beto kele na kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na paladisu ya ntoto.​—⁠Roma 5:​12, 18; 1 Piere 2:⁠24.

¹⁰ Yindula na yina metadila nkudulu. Sadila yau nge mosi, mutindu Polo kusalaka yau: “Luzingu yai ya mono ke zinga ntangu yai, yo kele sambu mono me tulaka ntima na Mwana-Nzambi yina me zolaka mono, yina me fwaka sambu na mono.” (Galatia 2:20) Ngindula ya mutindu yina kepelisaka bupusi ya mawi ya ntima, sambu Polo kusonikaka na Bakorinto nde: “[Zola ya Kristu ketindikaka beto, NW], sambu . . . Kristu me fwaka sambu . . . bantu yina ke na moyo, bo zinga sambu na bo mosi diaka ve, kansi sambu na Kristu yina me fwaka, yina ya Nzambi me tedimisaka na lufwa sambu na bo.” (2 Korinto 5:​14, 15) Bible de Jérusalem ketuba nde zola ya Kristu “kepusa beto.” Ntangu beto ketala zola ya Kristu, beto ketindamaka, kepusamaka ngolo, nkutu mpi kefulukaka. Yau kesimbaka ntima na beto ye ketindaka beto na kisalu. Mutindu mbalula ya J. B. Phillips ketubila yau na bunkufi, “nto ya bisalu na beto kele zola ya Kristu.” Mutindu ya nkaka yonso ya bupusi tabuta ve bambuma yina ya lenda kubikala na kati na beto, mutindu yau memonisama na mbandu ya Bafarize.

“Beno Keba Sambu na Kifunisu ya Bafarize”

¹¹ Bafarize vandaka kusala luzingu yonso na nganda ya lusambu ya Nzambi. Na kisika ya kutubila mingi zola ya Nzambi, bau vandaka kutubila bisalu bonso bidimbu ya kutesila kimpeve. Kudipesa na bau na kutadilaka bunda ya bansiku kukumisaka bau na kumonika ya lunungu kaka na nganda, kansi na kati bau kuvandaka “me fulukaka na mikwa ya bantu yina me fwaka ti na bima mingi ya kupola.”​—⁠Matayo 23:⁠27.

¹² Na okazio mosi, Yezu, na nkenda yonso, kubelulaka muntu ya diboko ya kukawuka. Kyese ya inki mutindu muntu yina kuvandaka na yau ntangu yandi kumonaka nde kifu na yandi, yina vandaka kunatila yandi bumputu ya kinsuni mpi ya mawi, mebeluka! Kansi, Bafarize kumonaka kyese ve kumosi ti yandi. Kansi, bau kutongaka na kulandaka bansiku​—⁠nde Yezu mepesa lusadisu na Kisabato. Na kudipesaka na ntendula na bau ya bunda ya Nsiku, Bafarize kuvidisaka ntendula ya mvimba ya Nsiku. Mfunu ya kuyituka kele ve kana Yezu “monaka ntantu mingi na ntima sambu na [ntima]-ngolo na bo”! (Marko 3:​1-5) Kuluta dyaka, yandi kukebisaka balongoki na yandi nde: “Beno keba sambu na kifunisu ya Bafarize ti Basaduse.” (Matayo 16:​6, NW) Nsadilu na bau ti mabanza na bau metulama na Biblia sambu na mambote na beto.

¹³ Mbandu ya Bafarize kelonga beto nde beto kele na mfunu ya kuvanda ti dibanza mosi ya ngangu na yina metadila bisalu. Ya kyeleka, bisalu kele mfunu sambu “kana muntu ke kaka na lukwikilu kansi kana yandi ke sala mambu ya mbote ve, lukwikilu na yandi kele ya [kufwa, NW].” (Yakobo 2:26) Kansi, bantu ya konda kukuka kevandaka na kikalulu ya kusambisa bankaka na yina bau kesala kansi ve na yina ya bau kele. Na bantangu ya nkaka, beto lenda nkutu kudisambisa na mutindu yina. Beto lenda kulutisa na kuyindulaka kaka bisalu, bonso nde yau kuvandaka dilombu mosi kaka ya kimpeve na beto. Beto lenda kuvila mfunu ya kufimpa ngolo ya kepusa beto. (Fwanisa ti 2 Korinto 5:12.) Beto lenda kukuma bantumi ya ngolo ya bansiku yina ya “ke katulaka bambembele, kansi . . . ke minaka . . . shamo.”​—⁠Matayo 23:⁠24.

¹⁴ Kima ya Bafarize kubakisaka ve kele nde kana ya kyeleka muntu mezolaka Yehowa, bisalu ya vumi kebasikaka na mbala mosi. Kimpeve kebandaka na kati tii yau kwisa kubasika na nganda. Yezu kutungululaka Bafarize ngolo sambu na ngindula na bau ya kifu na dyambu yai, na kutubaka nde: “Mawa na beno balongi ya bansiku ti Bafarize! Beno kele bantu ya luvunu! Beno ke sukulaka makoba na beno ti malonga na beno na nganda kansi na kati na yau beno mefulusaka ti bima ya beno ke bakaka na kingolo-ngolo ti na nzala na beno ya kubaka bima sambu na beno mosi kukonda kuyindula bantu ya nkaka. Nge Mufarize yina ke na meso ya kufwa! Sukula ntete bima yina ya kele na kati ya dikopa, ebuna na nganda yo ta vanda mpi na mvindu ve.”​—⁠Matayo 23:​25, 26.

¹⁵ Nganda ya dikopa, ya dilonga, to mpi ya nzo kemonisaka bima mingi ve. Balongoki ya Yezu kubangaka mingi kitoko ya nganda ya tempelo ya Yeruzalemi, yina ya Yezu kubingaka “nzo ya bamiyibi” sambu na bima ya kuvandaka kusalama na kati na yau. (Marko 11:17; 13:⁠1) Kyeleka ya dyambu yina ya tempelo kele mpi kyeleka ya mafuku ya bantu ya kekudibingaka Bakristu, mutindu nkenda ya Kikristu kemonisa yau. Yezu kutubaka nde yandi tasambisa bankaka ya kesalaka “bidimbu mingi” na zina na yandi bonso “[bantu ya kefwaka nsiku, NW].” (Matayo 7:​22, 23) Na nsobana ya ngolo kibeni, yandi kutubaka sambu na mufwidi yina kupesaka kandambu ya mbongo mosi ya fyoti na tempelo nde: “Makabu ya mufwidi yai ya nsukami me tula na kesi me luta makabu yonso ya bantu me tula muna . . . nkento yai, na kinsukami na yandi, yandi me pesa mbongo yonso ya yandi vandaka na yo sambu na kuzinga.” (Marko 12:​41-44) Keti yau kele kusambisa mosi ya mbi? Ata fyoti ve. Na bandambu yonso zole, Yezu kumonisaka mboninu ya Yehowa. (Yoane 8:16) Yandi kutalaka ngolo ya kepusaka ya vandaka na nima ya bisalu mpi kusambisaka na kutadilaka yau.

“Konso Muntu na Kiteso ya Yandi Lenda”

¹⁶ Kana ngolo ya kepusa beto kele ya kyeleka, mfunu kele ve konso mbala ya kutesaka. Mu mbandu, kima ya mbote mingi ve kesalamaka kana beto kesala ngolo na kutesakana na kusala ntalu mosi ya ngunga na kisalu ya kusamuna ya Mukristu ya nkaka kesalaka to na kulungisa mutindu na yandi yonso ya kusamuna. Yezu kutubaka na kuzola Yehowa ti ntima, mabanza, moyo, ti ngolo na nge ya mvimba​—⁠kansi yina ya muntu ya nkaka ve. Kingangu ya konso muntu, nkwamina, mpi bamvwandilu kele luswaswanu. Kana mvwandilu na nge kepesa nzila, zola tapusa nge na kusala bangunga mingi na kisalu ya kusamuna​—⁠mbala ya nkaka bonso mupasudi nzila ya ngonda na ngonda. Kansi kana nge kele na kunwana ti maladi, ntangu ya nge kelutisa na kisalu ya kusamuna talenda kuvanda fyoti na kutadila kiteso ya nge zodilaka. Kulemba nitu ve. Kwikama na Nzambi ketesamaka na bangunga ve. Na kuvandaka ti ngolo ya kyeleka ya kepusa nge, nge tavanda ti bikuma ya kyese. Polo kusonikaka nde: “Konso muntu kutala mbote-mbote bikalulu na yandi mosi. Ebuna kana yandi kumona nde yandi lenda kudikumisa . . . yo ta tadila yandi mosi kansi [na kutesama ti, NW] bantu ya nkaka ve.”​—⁠Galatia 6:⁠4.

¹⁷ Tadila kingana ya Yezu ya batalanta ya kele na Matayo 25:​14-30 (NW). Muntu mosi ya vandaka zola kukwenda nzyetelo mosi ya nda, kubingaka bampika na yandi ye pesaka bau kimvwama na yandi. “Na mosi yandi pesaka batalanta tanu, na ya nkaka zole, na ya nkaka dyaka mosi, na konso muntu na kiteso ya yandi lenda.” Ntangu mfumu kwisaka kuvutuka na kusala bakonti ti bampika na yandi, inki yandi kukutaka? Mpika ya kubakaka batalanta tanu kubutisaka batalanta ya nkaka tanu na zulu. Kiteso mosi, yina ya kubakaka zole, kubutisaka mpi batalanta zole na zulu. Mpika ya kubakaka talanta mosi kuzikaka yau na ntoto ye kusalaka ata kima mosi ve na kubutisa kimvwama ya mfumu na yandi. Inki mutindu mfumu kuzengaka makambu?

¹⁸ Beto kutadila ntete bampika ya bau kupesaka batalanta tanu mpi zole na ndonga. Na konso muntu na kati ya bampika yai, mfumu kutubaka nde: “Nge mesala mbote, mpika ya kwikama mpi ya mbote!” Keti yandi lendaka kusonga yina ya kubakaka batalanta tanu mpila yina kana yandi kubutisaka kaka zole? Kele ve! Na ndambu ya nkaka, yandi kutubilaka ve mpika ya kubutisaka batalanta zole nde: ‘Sambu na inki nge butisaka tanu ve? Tala mukwetu, ikwa yandi mebutisila mono!’ Ve, mfumu ya nkenda, ya vandaka kifwani ya Yezu, kutesaka ve. Yandi kupesaka batalanta na “konso muntu na kiteso ya yandi lenda,” ye yandi vandaka kukinga ve nde konso muntu kuvutudila yandi na kiteso ya kuluta mingi. Bampika yonso zole kusikisamaka na mutindu mosi, sambu bau zole kusalaka na ntima ya mbote sambu na mfumu na bau. Beto lenda kubaka dilongi na mbandu yai.

¹⁹ Ya kyeleka, mpika ya tatu kusikisamaka ve. Na kutuba ya mbote, yandi kulosamaka na mpimpa ya nganda. Ata bau kupesaka yandi kaka talanta mosi, muntu zolaka kusosa ve nde yandi kubutisa kiteso mosi ti mpika ya kubakaka batalanta tanu. Kansi yandi, yandi kumekaka ve ata kumeka mpamba! Yandi kusambisamaka mbi sambu na ntima na yandi ya “mbi mpi ya bumolo,” yina ya kufundaka nkadilu ya kukonda zola sambu na mfumu.

²⁰ Yehowa kekinga nde konso muntu na kati na beto kuzola yandi ti ngolo na yandi yonso, kansi kusyamisa ntima ya inki mutindu yau kele na kuzaba nde “Yandi zaba na nki yandi salaka beto, yandi zaba mbote nde beto kele kaka putulu”! (Nkunga 103:14) Bingana 21:2 ketuba nde “Mfumu Nzambi muntu ke talaka ntima na nge”​—⁠ya bantalu ve. Yandi kebakisaka konso ndilu yina ya beto kezabaka ve, yau kuvanda ya dyambu ya mbongo, ya kinsuni, ya mawi, to ya nkaka. (Yezaya 63:⁠9) Na ntangu yina mosi, yandi kekinga nde beto kusadila bimvwama yina yonso ya beto lenda kuvanda na yau. Yehowa kele ya kukuka, kansi ntangu yandi ketadilaka bansambidi na yandi ya konda kukuka, yandi kekingaka ve nde bau kudimonisa ya kukuka. Yandi kele ve ya konda kuyindula na bansadilu na yandi, to ya kekingaka bima yina ya lenda kusalama ve.

²¹ Kuzola Yehowa na ntima, moyo, ngindu, mpi ngolo na beto yonso “kele mfunu kuluta makabu ya bambisi ya bo ke yokaka na mesa-kimenga ti makabu ya nkaka ya mutindu na mutindu.” (Marko 12:33) Kana beto mepusama na zola, beto lenda kusala yonso ya beto lenda na kisalu ya Nzambi. Piere kusonikaka nde kana bikalulu ya bunzambi, na kati na yau zola, “kele na beno ye kele mingi, yau takandika beno na kuvanda bumolo, to ya konda kubuta mbuma na yina metadila nzayilu ya kyeleka ya Mfumu na beto Yezu Kristu.”​—⁠2 Piere 1:​8, NW.

[Footnote]

[Study Questions]

1, 2. Inki bima ya kyese kele na kulunganaka na yina metadila kisalu ya kusamuna?

 3. Na zulu ya bisalu, inki kele mfunu ya metadila Bakristu, ye sambu na inki?

 4. (a) Na inki mutindu kisalu na beto lenda kukuma bonso kikalulu ya kuzitisa? (b) Sambu na inki mfunu kele nde muntu na muntu kudifimpa?

 5. Inki nsiku Yezu kutubaka nde yau kuvandaka ya ntete na yonso?

6, 7. (a) Na inki mutindu Satana na mayele ya mbi menwanisaka kimvuka ya dibuta ye sambu na inki? (2 Korinto 2:11) (b) Inki mutindu kusansama lenda kusimba nkadilu ya muntu na yina metala kimfumu ya Nzambi?

8, 9. Inki mutindu nkudulu ya nkayilu ya Yezu keyedisaka zola na beto sambu na Yehowa?

10. (a) Inki mutindu beto lenda kukumisa nkudulu kima na beto mosi? (b) Inki mutindu zola ya Kristu ketindikaka beto?

11. Tendula nkadilu ya Bafarize na yina metadila bisalu ya lusambu.

12. Na ntangu Yezu kubelulaka muntu, inki mutindu Bafarize kudimonisaka bau mosi nde bau kuvandaka ti ntima ya ngolo?

13. Inki dilongi kele sambu na beto na mbandu ya Bafarize?

14. Inki mutindu Bafarize kuvandaka bonso makopa ti malonga ya mvindu?

15. Tanga bambandu yina ya kemonisa nde Yezu ketalaka nganda mpamba ve.

16. Sambu na inki beto kele na mfunu ve ya kutesaka ntangu yonso kisalu na beto ti yina ya Mukristu ya nkaka?

17. Na bangogo na nge, tuba na bunkufi kingana ya batalanta.

18, 19. (a) Sambu na inki mfumu kutesaka ve mpika yina kubakaka batalanta zole ti yina kubakaka tanu? (b) Inki kingana ya batalanta kelonga beto na yina metadila kusikisa ti kutesa? (c) Sambu na inki mpika ya tatu kusambisamaka mbi?

20. Inki mutindu Yehowa ketadilaka bandilu na beto?

21. Kana kisalu na beto na Nzambi mepusama na zola, inki mbutu ya mbote kelandaka?

[Caption on page 1]

[Noti]

[Caption on page 1]

[Bangyufula]

[Caption on page 8]

[Ntendula ya Bifwanisu ya lutiti 8]

Kingangu, nkwamina, ti mvwandilu ya bantu kele ya kuswaswana

[Caption on page 1]

Na Mvutukilu

◻ Inki fwete kuvanda ngolo ya kepusa kisalu na beto sambu na Nzambi?

◻ Inki mutindu zola ya Kristu ketindikaka beto na kusadila Yehowa?

◻ Inki dyambu ya Bafarize vandaka kutadila ntetentete beto fwete kutina?

◻ Sambu na inki yau mefwana ve na kutesa kisalu na beto ti ya Mukristu ya nkaka?