Madya ya Nkokila ya Mfumu Kele na Ntendula ya Nene Sambu na Nge

KETI Madya ya Nkokila ya Mfumu kele ti ntendula ya mfunu mpi ya kimakulu sambu na nge? Sambu na kubakisa yo mbote, bika beto tadila ntete ntendula yina Yezu Kristu yandi mosi kupesaka na dyambu yai ya sipesiali.

Na nkokila ya Nisani 14, ya mvu 33 ya T.B., Yezu kuvukanaka ti bantumwa na yandi 12 na suku ya nzo mosi ya etaze na Yeruzalemi sambu na kuta nkinsi ya Pake ya vandaka kusalama mbala mosi na mvula. Na nima ya kudya madya ya nkinsi ya Pake, muyekudi Yuda kubasikaka na nzo yina sambu na kwenda kuteka Yezu. (Yoane 13:21, 26-30) Na bantumwa 11 yina kubikalaka, Yezu kubandaka kusala “madya ya nkokila ya Mfumu.” (1 Korinto 11:20, NW) Bo kebingaka yo mpi nde Lusungiminu, sambu Yezu kulombaka balongoki na yandi nde: “Beno sala mpidiyai sambu na kuyindula mono.” Yo kele nkinsi mosi kaka ya bo kelombaka Bakristu na kuta.​—1 Korinto 11:24.

Na bisika mingi, bantu kesalaka monima mosi to keponaka kilumbu mosi ya sipesiali sambu na kuyindula muntu mosi to kima mosi ya mfunu. Kansi Yezu kutulaka madya ya bantu tasalaka sambu na kuyindula yandi. Madya yina tasadisa bo na kubambuka, sambu na kusadisa balongoki na yandi na kulanda na kuyindula ntendula ya nene ya kilumbu yina ya mfunu. Sambu na bantu yina takwisa na nima, madya ya Lusungiminu fwete yibusa bayina keta nkinsi yango ntendula ya mudindu ya mambu yina Yezu kusalaka na mpimpa yina, mingimingi ntendula ya bidimbu yina yandi kusadilaka. Inki bidimbu Yezu kusadilaka, mpi nki yo ketendula? Bika beto tadila disolo ya Biblia ya ketubila mambu yina kusalamaka na mpimpa yina ya mvu 33 ya T.B.

Bantendula ya Kifwani

“Yandi bakaka [di]mpa, yandi pesa Nzambi mersi, yandi zenga yo bitini-bitini, yandi pesa bo nde: ‘Yai kele [“ketendula,” NW] nitu na mono ya mono ke pesa sambu na beno. Beno sala mpidiyai sambu na kuyindula mono.’”​—Luka 22:19.

Ntangu Yezu kubakaka dimpa mpi kutubaka nde, “yai ketendula nitu na mono,” yandi vandaka kumonisa nde dimpa ya kukonda levire vandaka kumonisa, to vandaka kidimbu (kifwani) ya nitu na yandi ya kinsuni ya kukonda masumu, ya yandi pesaka “sambu bantu yonso kuvanda na moyo.” (Yoane 6:51) Ata bambalula mingi ya Biblia ketubaka nde “yai kele [na Kigreki, es·tinʹ] nitu na mono,” mukanda mosi (Thayer’s Greek-English Lexicon of the New Testament) ketuba nde kisongi-dyambu yai ketendulaka mbala mingi “kesonga, ketendula, kele kifwani ya.” Yo kenata ngindu ya kumonisa, to kuvanda kidimbu ya, to kifwani ya.​—Matayo 26:26.

Yo kele ya kyeleka mpi sambu na dikopa ya vinu. Yezu kutubaka nde: “Dikopa yai ke songa kuwakana ya mpa ya Nzambi me wakana ti beno na menga na mono yai ke losana sambu na beno.”​—Luka 22:20.

Na disolo ya Matayo, Yezu kutubaka na yina metala dikopa nde: “Yai kele [“ketendula,” NW] menga na mono yina ke songa kuwakana ya Nzambi me wakana ti bantu. Menga yai ke losana sambu na bantu mingi ya masumu, sambu Nzambi kulolula bo.” (Matayo 26:28) Yezu kusadilaka vinu na kati ya dikopa bonso kifwani to kidimbu ya menga na yandi mosi. Menga na yandi yina kutyamukaka kuvandaka kisina ya “kuwakana ya mpa” sambu na balongoki ya kupakulama, bayina tayala kumosi ti yandi na zulu bonso bantotila mpi banganga-Nzambi.​—Yeremia 31:31-33; Yoane 14:2, 3; 2 Korinto 5:5; Kusonga 1:5, 6; 5:9, 10; 20:4, 6

Vinu yina kuvandaka na kati ya dikopa keyibusaka dyaka nde menga ya Yezu ya kutyamukaka tavanda kisina yina tapesa “ndolula ya masumu,” (NW) na mpila nde yo kangudila bayina kedyaka dimpa mpi kenwaka vinu nzila ya kubaka luzingu na zulu kisika mosi ti Kristu. Beto kebakisa sambu na inki, bantu yina bo mesolaka sambu na kukwenda na zulu, bayina ntalu na bo kele fyoti, mpamba bantu kedyaka dimpa mpi kenwaka vinu na Lusungiminu.​—Luka 12:32; Efezo 1:13, 14; Baebreo 9:22; 1 Piere 1:3, 4.

Kansi, inki beto lenda tuba sambu na yina metala balongoki yonso ya Yezu yina kele ve na kati ya kuwakana ya mpa? Bo kele “mameme ya nkaka” ya Mfumu, yina kevingila ve kuyala ti Kristu na zulu, kansi luzingu ya mvula na mvula na paladisu na ntoto. (Yoane 10:16; Luka 23:43; Kusonga 21:3, 4) Bonso “kibuka ya nene” (NW) ya Bakristu ya kwikama “bo ke sadilaka Nzambi [kisalu ya santu, NW] mpimpa ti mwini,” bo kesepelaka na kuvanda bantu yina ketalaka kaka na meso na ntonda yonso ntangu Madya ya Nkokila ya Mfumu kesalamaka. Ya kyeleka na bangogo mpi bisalu na bo, bo ketuba nde: “Nzambi na beto yina me vanda na kiti ya kimfumu, ti Mwana-dimeme, bo bantu ke gulusaka beto.”​—Kusonga 7:9, 10, 14, 15.

Mbala Ikwa?

“Beno sala mpidiyai sambu na kuyindula mono.”​—Luka 22:19.

Bakristu fwete sala Lusungiminu mbala ikwa sambu na kulanda kuyindula lufwa ya Kristu? Yezu kutubaka yo ve pwelele. Kansi, sambu yandi tulaka nkinsi ya Madya ya Nkokila ya Mfumu na Nisani 14, na mpimpa ya Pake, yina bantu ya Izraele vandaka kuta mbala mosi konso mvula, yo kele pwelele nde Yezu vandaka kuzola nde Lusungiminu kusalama mutindu yina. Kaka mutindu bantu ya Izraele vandaka kuta nkinsi ya luguluku na bo na kimpika na Ezipte mbala mosi konso mvula, Bakristu keyindulaka luguluku na bo na kimpika ya disumu mpi ya lufwa mbala mosi konso mvula.​—Kubasika 12:11, 17; Roma 5:20, 21.

Ntembe kele ve nde dibanza ya kubambuka dyambu mosi ya mfunu konso mvula kele dyambu ya kuyituka ve. Mu mbandu, beto tadila ntangu bankwelani kesalaka feti sambu na kuyindula kilumbu ya bo kwelanaka to ntangu insi mosi kesalaka feti ya dyambu mosi ya mfunu ya disolo na yo. Mbala mingi feti yango kesalamaka mbala mosi na mvula na dati yina dyambu yango kusalamaka. Nkutu, bamvu-nkama mingi na nima ya Kristu, bo vandaka kubinga kimvuka mosi ya bantu mingi yina vandaka kutuba nde bo kele Bakristu nde ba Quartodécimans, yina ketendula nde “Bantu ya kilumbu ya kumi na iya,” sambu bo vandaka kubambuka lufwa ya Yezu mbala mosi konso mvula, na Nisani 14.

Ya Kukonda Mindondo Kansi ya Mfunu Mingi

Ntumwa Polo kutendulaka nde kuta nkinsi ya Madya ya Nkokila ya Mfumu zolaka kusadisa balongoki ya Yezu na ‘kulanda na kuzabisa bantu nsangu ya lufwa ya Mfumu.’ (1 Korinto 11:26) Yo yina, mbambukilu yai zolaka kubenda dikebi na kisalu ya nene yina Yezu kusalaka na nzila ya lufwa na yandi sambu na kulungana ya lukanu ya Nzambi.

Na mutindu yandi bikalaka ya kwikama tii na lufwa, Yezu Kristu kunungisaka Yehowa Nzambi nde yandi kele Ngangi ya mayele mpi ya zola mpi Nkwa-lunungu. Na kuswaswana ti mambu yina Satana kutubaka mpi na kuswaswana ti Adami, Yezu kumonisaka nde muntu lenda kwikama na Nzambi, ata na ntwala ya bampasi ya kuluta ngolo.​—Yobi 2:4, 5.

Madya ya Nkokila ya Mfumu kesadisaka dyaka na kuyindula na ntonda yonso zola ya kuditambika ya Yezu kumonisaka. Ata bo monisaka yandi bampasi mingi, Yezu kumonisaka bulemfu ya kukuka na Tata na yandi. Yo yina kusadisaka yandi na kupesa luzingu na yandi ya kimuntu ya kukuka sambu na kufuta mfuka ya nene ya disumu ya Adami. Mutindu Yezu yandi mosi kutendulaka, yandi kwisaka ‘kupesa moyo na yandi bonso mbongo ya kukatula bantu mingi na kimpika ya masumu.’ (Matayo 20:28) Yo yina, bantu yonso yina ketula lukwikilu na Yezu lenda baka ndolula ya masumu na bo mpi luzingu ya mvula na mvula na kuwakana ti lukanu ya ntete yina Yehowa kuvandaka na yo sambu na bantu.​—Roma 5:6, 8, 12, 18, 19; 6:23; 1 Timoteo 2:5, 6.a

Mambu yai yonso kebenda dyaka dikebi na beto na bumbote ti mambote mingi ya Yehowa yina muntu mefwana ve na kubaka na kuyidikaka mambu sambu na luguluku ya bantu. Biblia ketuba nde: “Yai kele mutindu Nzambi songaka beto nde yandi ke zolaka beto: Yandi tindaka awa na nsi-ntoto Mwana na yandi mosi ya yandi vandaka na yandi, sambu beto vanda na moyo na ngolo na yandi. Kuzola yango kele mutindu yai: Yo kele ve nde beto bantu me zolaka Nzambi, kansi yandi muntu me zolaka beto bantu; yo yina, yandi tindaka Mwana na yandi sambu na kwisa kufwa sambu na kukatula masumu na beto.”​—1 Yoane 4:9, 10.

Ya kyeleka, Lusungiminu kele nkinsi mosi ya kyese mpenza! Yo kele ve mindondo mpi mpasi na kuyidika sambu na bantu ya ntoto ya mvimba ata bo kesalaka yo na mutindu ya kuswaswana, kansi yo kele kidimbu yina kele na ntendula mosi ya nene na mpila nde yo mefwana na kuvanda ngibusa mosi ya mfunu sambu na ntangu mosi ya nda.

Ntendula na Yo Sambu na Nge

Lufwa ya kimenga ya Mfumu na beto Yezu Kristu kulombaka mambu mingi sambu na yandi ti Yehowa, Tata na yandi. Mutindu yandi ke muntu ya kukuka, Yezu kubutukaka ve ti dikabu ya lufwa bonso beto. (Roma 5:12; Baebreo 7:26) Yandi zolaka kuzinga kimakulu. Ata muntu ve lendaka kufwa yandi, ata nkutu na kingolongolo, kana yandi mosi kupesaka nzila ve. Yandi tubaka nde: “Ata muntu mosi ve lenda katula mono moyo [“luzingu,” NW], kansi mono mosi ke pesa yo na luzolo na mono mosi.”​— Yoane 10:18.

Kansi, Yezu kupesaka luzingu na yandi ya kukuka na luzolo yonso bonso kimenga na mpila nde “na lufwa na yandi, yandi fwa Satana yina ke na kiyeka ya lufwa. Yandi kumaka mpi muntu sambu na kukatula bantu yonso yina vandaka bonso bampika na luzingu na bo yonso, sambu bo vandaka na boma sambu na lufwa.” (Baebreo 2:14, 15) Zola ya kuditambika ya Kristu kemonana pwelele na mutindu ya lufwa ya yandi ndimaka na kudipesa yandi mosi. Yandi zabaka mbote mutindu yandi tamona mpasi mpi kufwa.​—Matayo 17:22; 20:17-19.

Lusungiminu keyibusa beto dyaka mutindu ya kuluta nene ya kusonga zola yina memonanaka ntete ve, yina Tata na beto ya zulu, Yehowa kumonisaka. Yo vandaka dyambu mosi ya mpasi mpenza sambu na yandi, yina “ke wilaka bantu mawa,” na kuwa mpi kumona “ndinga ya ngolo, ti mansanga na meso” ya Yezu na kilanga ya Getsemane, mawa na mutindu bo vandaka kubula yandi fimbu, mpasi ya bo pesaka yandi na zulu ya nti, mpi kufwa lufwa ya mpasi malembemalembe. (Yakobo 5:11; Baebreo 5:7; Yoane 3:16; 1 Yoane 4:7, 8) Ata bubu yai, bamvu-nkama mingi na nima, kuyindula ya mpamba na mutindu yandi fwaka kepesaka bantu mingi mpasi.

Yindula nde Yehowa Nzambi ti Yezu Kristu kufutaka ntalu ya nene ya mutindu yai sambu na beto bantu ya masumu! (Roma 3:23) Konso kilumbu, beto kekutanaka na mambu ya mpasi yina kekatukaka na nitu na beto ya masumu mpi na kukonda kukuka na beto. Kansi, na nsadisa ya lukwikilu na kimenga ya nkudulu ya Yezu, beto lenda lomba Nzambi na kulolula beto. (1 Yoane 2:1, 2) Yo kesalaka nde beto vanda na kimpwanza ya kusolula ti Nzambi kukonda mpasi mpi ti kansansa ya mbote. (Baebreo 4:14-16; 9:13, 14) Kuluta dyaka, beto lenda vanda ti kivuvu ya kuzinga na paladisu ya ntoto mvula na mvula. (Yoane 17:3; Kusonga 21:3, 4) Balusakumunu ya beto metubila ti mingi yankaka kele mambu ya mpeve ya kuditambika ya kuluta nene ya Yezu menataka.

Monisa Ntonda Sambu na Madya ya Nkokila ya Mfumu

Ntembe kele ve nde Madya ya Nkokila ya Mfumu kele mutindu ya nene ya ‘Nzambi me songaka mambote na yandi yina beto mefwana ve na kubaka.’ Mpi dibanza ya Yehowa Nzambi ya kupesa nkudulu ya kimenga, yina kusalamaka na nsadisa ya zola ya kuditambika ya Yezu, kele mpenza “makabu mosi ya nene, mpila ya kutuba kele ve!” (2 Korinto 9:14, 15) Keti mitindu yai ya Nzambi memonisaka bumbote na yandi na nzila ya Yezu Kristu kepusa nge na kumonisa ntonda ya nene?

Beto ketula ntima nde yo kepusa nge na kusala yo. Yo yina, beto kebingisa nge na kyese yonso na kuvukana ti Bambangi ya Yehowa na kuta nkinsi ya Lusungiminu ya lufwa ya Yezu. Na mvula yai Lusungiminu tasalama na Kitatu, Aprili 16, na nima ya kudinda ya ntangu. Bambangi ya Yehowa ya bwala na beno tavanda na kyese ya kuzabisa nge ntangu ti kisika ya lukutakanu yai ya mfunu mingi tasalama.

[Noti na nsi ya lutiti]

[Lupangu/Bifwanisu ya kele na lutiti 6]

“YAI KELE NITU NA MONO” TO “YAI KETENDULA NITU NA MONO” INKI KIKONGO KELE YA MBOTE?

Ntangu Yezu kutubaka nde, “Mono kele [kyelo, NW]” mpi “mono kele nti ya vinu ya kyeleka,” ata muntu mosi ve kuyindulaka nde yandi vandaka kyelo to nti ya vinu ya kyeleka. (Yoane 10:7; 15:1) Kiteso mosi, ntangu Biblia mosi (The New Jerusalem Bible) kevutukila mambu yina Yezu kutubaka, nde: “Dikopa yai kele kuwakana ya mpa,” beto lenda sukisa ve nde dikopa yo mosi kuvandaka kuwakana yango ya mpa. Mutindu mosi mpi, ntangu yandi tubaka nde dimpa ‘kuvandaka’ nitu na yandi, yo kele pwelele nde dimpa vandaka kifwani to kidimbu ya nitu na yandi. Yo yina, Biblia ya Charles B. Williams ketuba nde: “Yai kele kifwani ya nitu na mono.”​—Luka 22:19, 20.

[Kifwanisu ya kele na lutiti 5]

Dimpa ya kukonda levire ti vinu kuvandaka kifwani ya nitu ya Yezu ya kukonda masumu mpi menga na yandi ya kutyamukaka

[Kifwanisu ya kele na lutiti 7]

Lusungiminu kele ngibusa ya zola ya nene yina Yehowa Nzambi ti Yezu Kristu kumonisaka