Tula Ntima na Yehowa mpi na Ndinga na Yandi

“Bayina kezabaka zina na nge tatula ntima na nge.”—NKUNGA 9:​10, NW.

 1. Sambu na inki beto fwete kutula kaka ntima na Yehowa ti Ndinga na yandi na bilumbu na beto yai?

NA INZA ya bilumbu yai, imvitasio ya kutula ntima na Yehowa mpi na Ndinga na yandi, Biblia, lenda kumonika bonso kima ya lenda kusalama ve mpi ya kyeleka ve. Kansi, mayele ya Nzambi memonisaka ndungunu na yau na bansungi yonso. Ngangi ya bakala mpi ya nkento kele Nsadi ya dikwela mpi ya dibuta, ye yandi kuzaba bansatu na beto kuluta bantu yonso ya nkaka. Sambu bansatu ya lufulu ya muntu mesobaka ve, mutindu mosi, mutindu ya luyantiku ya kusungimina bansatu yina mesobaka mpi ve. Bandongisila ya mayele ya Biblia, ata nkutu yau kusonamaka bamvunkama mingi meluta, kepesaka kaka lutwadisu ya kuluta mbote sambu na kununga na luzingu mpi na kuyidika makambu. Kusadila yau kenataka kyese na kiteso ya mingi—ata na inza yai ya siansi ya beto kezinga, ya mefuluka ti bima ya mpila na mpila!

 2. (a) Inki bambuma ya mbote kulemfuka na bantuma ya Nzambi mebutaka na luzingu ya bansadi ya Yehowa? (b) Inki ya nkaka Yehowa kesila na bayina kelemfukilaka yandi ti Ndinga na yandi?

² Kutula ntima na Yehowa mpi kusadila minsiku ya Biblia kenataka mambote ya kyeleka konso kilumbu. Nzikisa ya mambu yai kemonika na luzingu ya mafunda ya Bambangi ya Yehowa na inza ya mvimba, yina kele ti kundima mpi kikesa ya kusadila bandongisila ya Biblia. Sambu na bau, kutula ntima na Ngangi mpi na Ndinga na yandi memonikaka nde yau kele kima ya mbote. (Nkunga 9:9, 10) Kulemfuka na bantuma ya Nzambi mekumisaka bau bantu ya mbote na yina metala bunkete, masonga, bingangu, luzitu sambu na luzingu mpi bima ya bantu ya nkaka, mpi bukatikati na mambu ya kudya ti ya kunwa. Yau menatilaka bau zola mpi malongi ya kyeleka na kati ya mabuta—kuvanda ti kikalulu ya kuyamba, ya nzizidi, ya nkenda, mpi ya kulolula—kumosi mpi ti bima ya nkaka mingi. Bau mekukaka mbotembote na kutina mbutu ya imbi ya makasi, kumenga, kugonda, bizolazola, boma, bumolo, lulendo, kukusa, kukusila, mubulu ya bankento to ya babakala, mpi mansoni. (Nkunga 32:10) Kansi Nzambi kesukaka ve kaka na kusila mbutu ya mbote na bayina kelundaka bansiku na yandi. Yezu kutubaka nde bayina kelanda nzila ya Bukristu tabaka “na bilumbu yai ya beto kele, . . . yina me luta yina ya yandi vandaka na yo ntete mbala nkama: . . . bamama, bana ti bilanga, kansi bo ta monisa yandi mpi mpasi. Ebuna na bilumbu yina ke kwisa na ntwala, yandi ta baka moyo ya mvula na mvula.”—Marko 10:29, 30.

Kutula Ve Ntima na Mayele ya Inza

 3. Na yina metala kutula ntima na Yehowa mpi na Ndinga na yandi, inki makambu Bakristu kekutanaka na yau?

³ Dyambu ya imbi sambu na bantu ya kukonda kukuka kele nde bau kezolaka kufyotuna to kuvila mambu ya Nzambi kelombilaka bau. Bau keyantikaka kuyindula nkatu mpasi nde, bau kebakisaka mbote kuluta to nde, mayele yina kekatukaka na ngangu ya inza kele ya kuluta yina ya Nzambi, sambu yau kele ngangu ya mpa, ya bilumbu yai. Bansadi ya Nzambi lenda mpi kuyedisa mboninu ya mutindu yai, mutindu bau kezingaka na kati ya inza yai. Yau yina, na kuyikaka na imvitasio na yandi ya kulanda bandongisila na yandi, Tata na beto ya mazulu kepesa mpi balukebisu yai ya mefwana: “Mwana na mono, kuvila ve mambu ya mono ke longa nge. Yindula mambu ya mono ke songa nge na kusala. Malongi na mono ta pesa nge luzingu ya mbote ti ya nda. Tula ntima na nge yonso na Mfumu Nzambi; kutula ntima ve na mambu ya nge mosi ke yindulaka nde nge zaba. Yindula Mfumu Nzambi na mambu yonso ya nge ke salaka, yandi ta songa nge nzila ya mbote. Kudiyindula ve nde nge kele mayele; lemfuka kaka na Mfumu Nzambi, buya na kusala mbi.”​—Bingana 3:1, 2, 5-7.

 4. “Mayele ya inza yai,” mekumaka mingi ya inki kiteso, mpi sambu na inki “Nzambi ke monaka yo buzoba”?

⁴ Mayele ya inza yai kemonanaka, yau kele mingi mpi kekatukaka na banto mingi. Bantu meyidikaka bisika mingi sambu na kulonguka, ye “kusonika mikanda mingi kele na nsuka ve.” (Longi 12:12) Bubu yai, kima yina ya bau kebingaka nde autoroutes de l’information ya baordinatere kesila na kubanda kupesa bisadilu mfinama na konso ntu-dyambu. Kansi kuvanda ti nzayilu yai yonso kekumisa ve inza ya kuluta mayele to ya kukuka na kubongisa makambu na yau. Kansi, mvwandilu ya ntoto kekuma ya kuluta imbi konso kilumbu. Biblia, ti mbakisa yonso, kezabisa beto nde: “[Mayele ya inza yai, NW], Nzambi kemonaka yo . . . buzoba.”​—1 Korinto 3:19, 20.

 5. Inki balukebisu Biblia kepesa beto na yina metala “mayele ya inza yai”?

⁵ Na kitini yai ya nsuka ya bilumbu ya nsuka, beto fwete kukinga kaka nde nkwa-luvunu, Satana Dyabulu, fwete kubasisa mvula ya baluvunu sambu na kunata bantu na kukatula ntima na bukyeleka ya Biblia. Ndonguka ya ngolo sambu na kubebisa sansa ya kisina ya Biblia mebasisaka mikanda ya luvunu ya mitindu na mitindu sambu na kunwanisa bukyeleka mpi nkadilu ya kutudila ntima ya Biblia. Polo kukebisaka nkundi na yandi Mukristu nde: “Timoteo, kuwa! Simba mbote-mbote mambu yina yonso ya bo songaka nge. Kuwa ve mambu ya mpamba yina ke kwendaka ve nzila mosi na lukwikilu na beto. Kuwa mpi ve bantembe ya bantu yina ke tubaka nde bo ke na mayele, kansi mayele yina kele mayele ya kieleka ve. Sambu bantu ya nkaka ke tubaka nde bo ke na mayele yina, kansi bo me vidisaka lukwikilu na bo.” (1 Timoteo 6:​20, 21) Biblia keyika dyaka nde: “Beno keba, mbaimbai bantu ta kumisa beno bampika na bo na malongi na bo ya mpamba-mpamba ti ya luvunu, yina ke katukaka na mambu yina ya bantu ke longaka ti na bampeve yina ke yalaka bantu ya nsi-ntoto, kansi yo ke katukaka na malongi ya Kristo ve.”​—Kolosai 2:8.

Nwanisa Ngindu ya Mbefula

 6. Sambu na inki kulungalala kele mfunu sambu na kupesa ve nzila na mbefula kukunama na bantima na beto?

⁶ Nsadilu ya nkaka ya mayele ya imbi ya Satana kele kukuna bambefula na mabanza. Yandi kele na luzaku ya kumona lebakanu mosi na kimpeve mpi kusadila yau. Konso muntu yina ya kemona bambefula fwete kuyibuka nde muntu ya kele na nima ya bambefula yina kele yina ya kusongaka na Eva nde: “Keti ya kieleka, Nzambi songaka beno nde beno dia ve bambuma ya konso nti yina kele na kati ya kilanga?” Ntete Mpukumuni kukunaka mbefula na kati ya mabanza na yandi, na nima yandi songaka yandi luvunu, yandi kwikilaka yau. (Kuyantika 3:​1, 4, 5) Na kutina sambu lukwikilu na beto kufwa ve ti mbefula bonso yina ya Eva, beto fwete kulungalala. Kana kandambu ya mbefula sambu na Yehowa, Ndinga na yandi, mpi organizasio na yandi meyantika kusukinina na ntima na nge, sala nswalu, katula yau na ntwala yau kubaluka kima mosi yina lenda kufwa lukwikilu na nge.​—Fwanisa ti 1 Korinto 10:12.

 7. Inki lenda kusalama na kukatula mbefula?

⁷ Inki beto lenda kusala? Mvutu kele dyaka kutula ntima na Yehowa mpi na Ndinga na yandi. “Kansi kana muntu mosi na kati na beno ke na mayele ve, yandi lomba yo na Nzambi, ebuna Nzambi ta pesa yandi yo; sambu Nzambi ke zolaka kukaba mingi na bantu yonso na ntima ya mbote. Kansi muntu yina ke lomba na Nzambi, yandi fweti tula ntima kaka nde yandi ta baka mambu yina ya yandi me lomba. Sambu muntu yina ke na ntima zole [mbefula] ntangu yandi kelomba, yandi kele bonso kitembo ya masa yina ya mupepe ke tombulaka na zulu ti ke nataka na ndambu yonso.” (Yakobo 1:​5, 6; 2 Piere 3:​17, 18) Yau yina bisambu ya ngolo na Yehowa kele kitambi ya ntete. (Nkunga 62:8) Na yau, kudikangisa ve na kulomba lusadisu na bankengi ya zolwa yina kele na dibundu. (Bisalu 20:28; Yakobo 5:14, 15; Yude 22) Bau tasadisa nge na kubakisa kisina ya mbefula na nge, yina lenda kuvanda lulendo to mabanza ya imbi.

 8. Inki mutindu bangindu ya kuyambula lukwikilu kelutaka kuyantika, ye nkisi kele inki?

⁸ Keti kutanga mpi kuwidikila bangindu ya bantu yina meyambulaka lukwikilu to filozofi ya inza mekotisa bambefula ya ndikila? Biblia, ti mayele yonso, kelongisila nde: “Nge fweti tula ngolo na kumonika muntu ya mbote na meso ya Nzambi, bonso muntu ya kisalu yina ya bo lenda baka mbi ve sambu na kisalu na yandi, sambu yandi ke zabisaka nsangu ya kieleka mbote-mbote. Kusolula ve mambu yina ya kukonda mfunu, mambu yina kele ve na nzila ya lukwikilu, sambu bantu yina ke solulaka mambu ya mutindu yina bo ke vilaka Nzambi diaka ya kuluta mingi. Mambu yina ya bo ke longaka yo ta vanda bonso mputa yina ke diaka misuni malembe-malembe.” (2 Timoteo 2:​15-17) Yau kele mfunu na kuzaba nde bamingi ya mebwaka na kuyambula lukwikilu kuyantikaka ntete na mutindu ya imbi na kubanda kubokuta sambu na mutindu ya bau vandaka kutadila bau na organizasio ya Yehowa. (Yude 16) Kubanda kumona luvunu na malongi kwisaka na nima. Mutindu munganga kesalaka nswalu na kuzenga misuni ya kupola ya mputa, sala nswalu na kutumuna na mabanza na nge ngindu ya kubokuta-bokuta, ngindu ya kundima ve zila ya bima kesalama na dibundu ya Bakristu. (Kolosai 3:​13, 14) Katula kima yonso yina kenata mbefula ya mutindu yina.—Marko 9:43.

 9. Inki mutindu kikalulu ya mbote ya teokrasi tasadisa beto na kuvanda na mavimpi ya mbote ya kimpeve?

⁹ Kangama ngolo na Yehowa ti organizasio na yandi. Na kwikama yonso landa mbandu ya Piere, yina kutubaka na ntima mosi nde: “Mfumu, na nani beto ta kwenda? Mambu ya nge ke tubaka yo ke pesaka moyo ya mvula na mvula.” (Yoane 6:52, 60, 66-68) Vanda ti manaka mosi ya mbote ya kulongukila Ndinga ya Yehowa sambu na kulunda lukwikilu na nge ya ngolo, bonso nkaku (bouclier) ya nene sambu nge kuka na “kufwa tiya ya batolotolo yina ya Muntu ya Mbi ke losaka.” (Efezo 6:16) Vanda ngolo na kisalu ya Bakristu, na kukabulaka na zola yonso nsangu ya Kimfumu ti bankaka. Konso kilumbu, yindula ti kundima yonso mutindu Yehowa mesakumunaka nge. Vutula matondo mingi mutindu nge mebakaka nzayilu ya kyeleka. Kusala bima yai yonso na kikalulu mosi ya Bukristu tasadisa nge na kuvanda na kyese, na kuvibidila, mpi na kubikala ya kukonda mbefula.​—Nkunga 40:4; Filipi 3:​15, 16; Baebreo 6:​10-12.

Landa Lutwadisu ya Yehowa na Makwela

10. Sambu na inki yau kele mfunu mpenza na kusosa lutwadisu ya Yehowa na makwela ya Bakristu?

¹⁰ Na kubongisaka sambu bakala ti nkento kuzinga kumosi bonso bankwelani, Yehowa kukanaka ve kaka kufulusa ntoto mbotembote, kansi mpi kugongisa kyese na bau. Kansi, disumu ti kukonda kukuka menataka mikakatanu mingi na kati ya makwela. Bakristu kele ve na kingenga na dyambu yai, sambu bau mpi kele bantu ya kukonda kukuka mpi kezwaka mpasi ya luzingu ya bilumbu yai. Kansi, kana bau ketula ntima na Yehowa mpi na Ndinga na yandi, Bakristu lenda kununga mbote na makwela na bau mpi na kusansa bana na bau. Na kati ya makwela ya Bakristu, kisika kele ve sambu na bansadilu mpi bikalulu ya inza. Ndinga ya Nzambi kekebisa beto nde: “Bantu yonso kuzitisa makwela; [mbeto ya makwela kubikala ya kukonda mvindu, NW]. Nzambi ta pesa ndola na bantu yina ke salaka pite [ti bizumba, NW].”​—Baebreo 13:4.

11. Na kuyidikaka mambu ya dibuta, inki bankwelani yonso zole fwete kuyibuka?

¹¹ Makwela yina mesalama na kulandaka ndongisila ya Biblia kevandaka ti nkadilu ya zola, ya kundima mikumba, mpi ya lutaninu. Nkento ti bakala kebakisaka mpi kezitisaka nsiku ya kimfumu. Kana mikakatanu mebasika, mbala mingi yau kekatukaka na kukonda kulanda mpi kusadila bandongisila ya Biblia. Na kuyidikaka dikambu mosi ya mesukinina, yau kele mfunu nde bankwelani yonso zole kutubila dikambu yango mpenza mpi kubongisa kikuma ya dikambu yango, kansi bo lenda tadila ve mambu yina kubasikaka. Kana kele ti disolo ya kunataka bau ve na kuwakana to kundima na ngindu mosi, bankwelani lenda kulomba lusadisu ya kukonda kukabula-kabula na nkengi ya zola.

12. (a) Na inki makambu ya kelutaka kumonana na makwela Biblia kepesaka ndongisila? (b) Sambu na inki yau kele mfunu nde bankwelani yonso zole kusala bima na mutindu ya Yehowa kezolaka?

¹² Keti dyambu yango ketadila kusolula, luzitu sambu na mawi ya mosi mpi ya nkaka, luzitu ya kimfumu, to inki mutindu banzengolo kebakama? Keti yau kewakana ti dyambu ya kusansa bana, to kuvanda na bukati-kati na dyambu ya kuvukisa nitu? To yau kele dyambu ya metadila mbongo ya dibuta, bantangu ya kupema, kinduku, kutadila kana nkento fwete kusala to ve, to kupona kisika ya beno fwete kuzinga? Konso dyambu yina ya lenda kuvanda, Biblia kepesaka bandongisila ya nsadilu mbala mosi na nsadisa ya bansiku, to na kupesaka ngindu na nsadisa ya minsiku. (Matayo 19:​4, 5, 9; 1 Korinto 7:​1-40; Efezo 5:​21-23, 28-33; 6:​1-4; Kolosai 3:​18-21; Tito 2:​4, 5; 1 Piere 3:​1-7) Kana bankwelani yonso zole mebuya na kusala bandomba ya bwimi mpi kubikisa zola kumonisama pwelele na dikwela, kyese ya mingi kebutukaka. Mpusa ya ngolo fwete kuvanda na bankwelani yonso zole sambu na kusala bansoba yina melombama, sambu na kusala bima na mutindu ya Yehowa. “Landa mambu ya bo longaka nge, ebuna nge ta mona mbote; tula ntima na Mfumu Nzambi, ebuna nge ta vanda na kiese.”​—Bingana 16:20.

Baleke—Beno Widikila Ndinga ya Nzambi

13. Sambu na inki yau kele petepete ve sambu baleke Bakristu kuyela ti lukwikilu ya ngolo na Yehowa mpi na Ndinga na yandi?

¹³ Yau kele petepete ve na baleke Bakristu sambu na kuyela ti ngolo yonso na lukwikilu, ntangu inza ya imbi kele kaka na lweka na bau. Kikuma mosi kele nde “nsi-ntoto kele na maboko ya Muntu ya Mbi,” Satana Dyabulu. (1 Yoane 5:19) Baleke kele na kati ya ndwana ya mbeni ya imbi yai ya lenda kubalula mambi kukuma mambote. Bikalulu ya mono-ntete, bifu ya bwimi, mpusa ya mingi sambu na mambu ya nsoni mpi ya imbi, ya kulanda byese ya kukonda nzila na yau​—⁠bima yai yonso kekwisa kuvukana kumosi, yau kukuma nzila ya mabanza yina metendulama na Biblia bonso “mpeve [yina] ke yalaka ntangu yai bantu yina ke lemfukaka na Nzambi ve.” (Efezo 2:1-3) Satana, na mayele ya imbi yonso, meyedisaka “mpeve” yina na babuku ya bau kelongilaka na banzo-nkanda, na miziki mingi ya keyimbama, na bansaka, mpi na mitindu ya nkaka ya luyangidilu. Bibuti fwete kuvanda ya kuyilama mbotembote na kukangisa bupusi ya mutindu yina na kusadisaka bana na bau na kuyela, na kutulaka ntima na Yehowa mpi na Ndinga na yandi.

14. Inki mutindu baleke lenda kutina na “kusala ve bonso nzala ya kileki ke benda bau na kusala”?

¹⁴ Polo kupesaka ndongisila ya kitata na nkundi na yandi ya leke Timoteo: “Kusala ve bonso nzala ya kileki ke benda nge na kusala; kansi nge fweti tula ngolo na kusala mambu ya mbote ti na kuvanda na lukwikilu, na kuzola na ntima, ti na ngemba nzila mosi na bakristo yina kesambaka Mfumu na ntima ya kieleka.” (2 Timoteo 2:22) Ata “nzala yonso ya kileki” kevandaka ve imbi, baleke fwete “kusala ve mutindu yau ketinda” bau; disongidila nde bau lenda kubikisa ve bima yai kubaka kisika ya ntete, na kubikisaka ntangu fyoti, to mpi ata ndambu ya ntangu ve, sambu na mambu ya vumi. Kutunga nitu, nsaka, miziki, luyangidilu, kulutisa ntangu, mpi nzyetolo, ata nkutu yau kele mpeza imbi ve, yau lenda kuvanda mutambu kana yau mekuma kima ya kuluta mfunu na luzingu. Tina masolo ya kele ti lukanu ve, kuyungana mpamba-mpamba nkatu kusala ata kima mosi, tina kutula dikebi ya mpamba na bankento to na babakala, tina kufonga mpamba-mpamba mpi kubanda kusosa kima ya kusala, tina mpi mabokuta ya mpamba nde bibuti na nge kebakisaka nge ve.

15. Inki bima lenda kusalama na ntwala ya inzo, yina lenda kunata baleke na luzingu ya mitindu zole?

¹⁵ Ata na ntwala ya inzo, kigonsa lenda kuvanda na lweka sambu na baleki. Kana bana ketala mansoni mpi kugonda yina kemonisamaka na televizio to na video, nzala ya kusala bima ya imbi lenda kukunama. (Yakobo 1:​14, 15) Biblia kelongisila nde: “Beno bantu ke zolaka [Yehowa, beno menga mambu yina kele ya imbi, NW].” (Nkunga 97:10; 115:11) Yehowa kebakisaka mbote kana muntu mosi kele na kumeka kuzinga luzingu ya mitindu zole. (Bingana 15:3) Baleke Bakristu, beno tala na nzyunga ya suku na beno. Keti na bibaka nge metulaka bafoto ya bavedeti ya mansoni, ya bansaka to ya miziki ya inza, to nge metulaka bima ya kitoko yina kele bangibusa ya mbote? (Nkunga 101:3) Na valize na nge, keti nge kele ti bilele ya luzitu, to yankaka na kati ya bilele na nge kele mbandu ya mvwatu ya bisakasaka ya inza yai? Na mayele na yandi ya imbi, Satana lenda kutudila nge mutambu kana nge mebwa na mpukumuna ya kumeka mambu yina kele ya imbi. Biblia kelongisila na mayele yonso nde: “Beno fweti kudiyala, beno fweti kangula meso na beno. Sambu mbeni na beno Satana ke kwendaka kuzieta bonso ntambu yina ke dila; yandi ke sosa muntu ya kudia.”​—1 Piere 5:8.

16. Inki mutindu ndongisila ya Biblia lenda kusadisa leke na kukumisa muntu yonso na kyese na yandi?

¹⁶ Biblia kezabisa nge na kutala kinduku na nge. (1 Korinto 15:33) Banduku na nge fwete kuvanda bantu yina kebangaka Yehowa. Kudibikisa ve na ngolo ya bupusi yonso. (Nkunga 56:11; Bingana 29:25) Lemfuka na bibuti na nge yina kebangaka Nzambi. (Bingana 6:20-22; Efezo 6:​1-3) Sosa lutwadisu mpi nsyamisa ya bankuluntu. (Yezaya 32:​1, 2) Tula mabanza mpi meso na nge na bantoma mpi balukanu ya kimpeve. Sosa mpila ya kuyela na kimpeve mpi ya kuvukana na bisalu ya dibundu. Longuka mutindu ya kusala bima ti maboko na nge. Yela ti ngolo mpi mavimpi ya ngolo na kimpeve, mpila yina, nge tapesa nzikisa nde nge kele muntu​—muntu yina mefwana na kubaka luzingu na inza ya mpa ya Yehowa! Tata na beto ya mazulu tavanda na kyese mingi sambu na nge, bibuti na nge ya ntoto tavanda na kyese na nge, mpi bampangi na nge Bakristu ya bankento ti ya babakala tabaka nsyamisa mingi sambu na nge. Kima ya mfunu yau yai!​—Bingana 4:​1, 2, 7, 8.

17. Inki mambote kekuminaka bayina ketulaka ntima na Yehowa mpi na Ndinga na yandi?

¹⁷ Na ngogo ya kuyimba, muyimbi Bankunga kuvandaka ya kupemama sambu na kusonika nde: “Bantu yina ke salaka mambu yina kele mbote, nge ke yiminaka bo kima ve. Bantu yina ke tulaka ntima na nge Mfumu Nzambi, [Yehowa ya minkangu, NW] bo ke na kiese mpenza!” (Nkunga 84:​12, 13) Ee, kyese ti kununga, nsoni ti kukonda kununga ve, kele bima ya takumina bayina yonso ketulaka ntima na Yehowa ti na Ndinga na yandi, Biblia.—2 Timoteo 3:​14, 16, 17.

Inki Mutindu Nge Tapesa Mvutu?

◻ Sambu na inki Bakristu fwete kutula ve ntima na “mayele ya inza yai”?

◻ Inki fwete kusalama kana mbefula kele na kunata mpasi?

◻ Inki mutindu kusala bima na mutindu ya Yehowa kenataka kununga mpi kyese na makwela?

◻ Inki mutindu Biblia kesadisa baleke na “kusala ve bonso nzala ya kileki ke benda bau na kusala”?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 28]

Bakristu kepusanaka na Yehowa mpi na Ndinga na yandi, kansi “mayele ya inza yai” bau kelosaka yau bonso buzoba

[Kifwanisu ya kele na lutiti 30]

Mabuta yina ketulaka ntima na Yehowa mpi na Ndinga na yandi kevandaka na kununga mpi kyese ya mbote