Sadila Ndinga ya Nzambi Sambu na Kudisadisa mpi Kusadisa Bankaka

 1. Sambu na nki beto fwete tula ntima ya mvimba na Ndinga ya Nzambi?

NTANGU bankuluntu ke tadilaka longoki mosi ya Biblia sambu na kuzaba kana yandi ke lungisa malombo sambu na kukuma nsamuni, bo ke kudiyulaka ngiufula yai: ‘Keti mambu ya muntu yango ke tubaka ke monisa nde yandi ke ndimaka nde Biblia kele Ndinga ya kupemama ya Nzambi?’a Sambu na muntu yina ke zola kukuma nsamuni ya Kimfumu, mpi nkutu bansadi yonso ya Nzambi, mvutu kele pwelele nde ee. Sambu na nki? Kana beto ke tula ntima ya mvimba na Ndinga ya Nzambi mpi na makuki na beto ya kusadila yo na kisalu ya kusamuna, beto ta vanda ti makuki ya kusadisa bankaka na kuzaba Yehowa mpi kuguluka.

 2. Sambu na nki beto fwete ‘fula kulanda mambu yina beto longukaka’?

² Ntumwa Polo monisaka mfunu ya Ndinga ya Nzambi ntangu yandi sonikilaka Timoteo nde: “Fula kulanda mambu yina nge longukaka mpi yina bo ndimisaka nge na kukwikila.” “Mambu yina” Polo tubilaka kele malongi ya kieleka ya Biblia yina pusaka Timoteo na kumonisa lukwikilu na nsangu ya mbote. Bubu yai mpi, malongi yina ya kieleka kele ti bupusi ya mutindu mosi na luzingu na beto, mpi yo ke landa kusadisa beto na kuvanda ntangu yonso bantu ya “mayele sambu na kubaka luguluku.” (2 Tim. 3:14, 15) Mbala mingi beto ke sadilaka bangogo ya Polo yina kele na verse yina me landa sambu na kundimisa bantu ya nkaka nde Biblia me katukaka na Nzambi; kansi beto mosi mpi lenda baka mambote ya mingi na bangogo yina kele na 2 Timoteo 3:16. (Tanga.) Beto tadila ntete verse yango na mudindu. Kusala mpidina ta sadisa beto na kutula diaka ntima ya mvimba nde mambu yonso yina Yehowa ke longaka kele ya “mbote.”​—Nk. 119:128.

3-5. (a) Bantu mingi salaka nki na nima ya kuwa diskure yina Piere salaka na Pantekoti, mpi sambu na nki? (b) Sambu na nki bantu mingi ya Tesalonika ndimaka kieleka? (c) Inki ke yitukisaka bantu bubu yai na yina me tala kisalu na beto ya kusamuna?

³ Yezu zabisaka dikanda ya Izraele nde: “Mono ke tindila beno baprofete, bantu ya mayele mpi balongi.” (Mat. 23:34) Yezu vandaka kutuba sambu na balongoki na yandi, yina yandi longaka mutindu ya kusadila Masonuku na kisalu na bo ya kusamuna. Na Pantekoti ya mvu 33 T.B., ntumwa Piere, mosi ya “balongi” yina salaka diskure na ntwala ya bantu mingi na Yeruzalemi, mpi na diskure yango yandi vutukilaka baverse mingi ya Masonuku ya Kiebreo. Ntangu bantu mingi waka mutindu Piere sadilaka bangogo ya baverse yango, bo “waka mpasi na ntima.” Bo balulaka ntima na masumu na bo ya ntama. Bantu kiteso ya 3 000 na kati na bo lombaka ndolula na Nzambi mpi kumaka Bakristu.​—Bis. 2:37-41.

⁴ Ntumwa Polo, longi ya nkaka longaka nsangu ya mbote na babwala ya nkaka yina vandaka ntama ti Yeruzalemi. Mu mbandu, na Tesalonika mbanza mosi ya Masedonia, Polo solulaka ti bantu yina vandaka kusambila na sinagoga mosi. Na nsungi ya bilumbu tatu ya Kisabatu, Polo “vandaka kuyindula ti bo na nsadisa ya Masonuku, yandi vandaka kutendula mpi kumonisa na nzila ya mambu yina bo me sonikaka nde yo vandaka mfunu nde Kristu kumona mpasi mpi kutelama na bafwa.” Inki mbutu yo basisaka? “Bankaka na kati na bo [Bayuda] kumaka kukwikila,” mpi ‘bantu mingi na kati ya Bagreki’ salaka mutindu mosi.​—Bis. 17:1-4.

⁵ Mutindu yina bansadi ya Nzambi ke sadilaka Biblia bubu yai ke yitukisaka bantu mingi. Mu mbandu na insi Suisse, bakala mosi yulaka mpangi-nkento mosi yina tangilaka yandi verse ya Biblia nde: “Nge kele na nki dibundu?” Yandi tubaka nde: “Mono ti nduku na mono, beto kele Bambangi ya Yehowa.” Bakala yango tubaka nde: “Mono zabaka nde yo fwete vanda mpidina. Katula Bambangi ya Yehowa, banani diaka lendaka kukwisa na nzo na mono mpi kutangila mono Biblia?”

6, 7. (a) Inki mutindu bampangi yina ke longaka na dibundu lenda sadila Biblia mbote-mbote? (b) Sambu na nki yo kele mfunu na kusadila Biblia mbote-mbote ntangu nge ke longuka Biblia ti muntu?

⁶ Inki mutindu beto lenda sadila Biblia mbote-mbote na kisalu na beto ya kusamuna? Kana nge me zwa dibaku ya kulonga na dibundu na estrade, sadila baverse ya siki-siki yina kele na disolo na nge. Na kisika ya kubasisa bangindu yina kele na baverse ya mfunu ya disolo to kutanga yo na apareyi mosi, to na papie yina nge me niema na ordinatere, kangula Biblia mpi tanga verse yango, mpi siamisa bawi na kusala mutindu mosi. Diaka, baka ntangu ya kusadila baverse yango sambu na kusadisa bawi na kukwenda pene-pene na Yehowa. Na kisika ya kusadila bambandu ya mpasi na kubakisa to baeksperiansi kaka sambu na ya kusekisa bantu, sadila ntangu yina sambu na kutendula Ndinga ya Nzambi.

⁷ Inki beto fwete vila ve ntangu beto ke longuka Biblia ti bantu? Ntangu beto ke sadila mikanda na beto yina ke tendulaka Biblia, beto fwete vila ve kutanga baverse ya Biblia. Beto fwete siamisa longoki na kutanga baverse yina bo me vutukila ve bangogo na yo, mpi kusadisa yandi na kubakisa ntendula na yo. Inki mutindu? Na kisika ya kupesa bantendula ya nda bonso nde beto ke sala disolo, beto fwete siamisa longoki na kupesa dibanza na yandi. Na kisika ya kuzabisa yandi mambu yina yandi fwete kwikila to yina yandi fwete sala, beto lenda yula yandi bangiufula ya me fwana sambu na kusadisa yandi na kubaka lukanu ya mbote.b

 8. Polo vandaka kunwana ti nki mvita na kati ya nitu na yandi?

⁸ Mbala mingi, beto ke yindulaka nde bankuluntu mpamba kele ti mukumba ya “kunganina.” Ya kieleka, beto me zaba nde bankuluntu kele ti mukumba ya ‘kunganina bayina ke vandaka ti kikalulu ya kusala masumu.’ (1 Tim. 5:20; Tito 1:13) Kansi, beto mosi mpi fwete kudinganinaka. Polo vandaka mbandu ya mbote sambu na Bakristu ya nkaka mpi yandi vandaka ti kansansa ya bunkete. (2 Tim. 1:3) Ata mpidina, yandi sonikaka nde: “Mono ke mona na nitu na mono nsiku ya nkaka yina ke nwana ti nsiku ya mabanza na mono mpi yo ke nata mono na kimpika ya nsiku ya disumu.” Kana beto tadila baverse ya nkaka ya kapu yina, beto ta bakisa mbote-mbote mvita yina Polo vandaka kunwana sambu na kuyala kimuntu na yandi ya masumu.​—Tanga Baroma 7:21-25.

9, 10. (a) Yo lenda vanda nde, Polo vandaka kunwana ti nki mambu? (b) Ziku, nki mutindu Polo nungaka mvita yina yandi vandaka kunwana ti disumu?

⁹ Inki mambu Polo vandaka kunwana ti yo? Ata yandi tubilaka yo ve pwelele, yandi sonikilaka Timoteo nde yandi vandaka muntu ya “kukonda luzitu.” (1 Tim. 1:13) Na ntwala ya kukuma Mukristu, Polo vandaka kuwila Bakristu makasi ya ngolo. Sambu na kumonisa mawi yina yandi vandaka ti yo na balongoki ya Kristu, yandi tubaka nde: “Mono wilaka bo makasi mingi.” (Bis. 26:11) Polo longukaka na kuyala makasi na yandi, ata mpidina bantangu ya nkaka yandi vandaka kunwana sambu na kuyala mawi mpi bangogo na yandi. (Bis. 15:36-39) Inki sadisaka yandi na kununga?

¹⁰ Ntangu yandi sonikilaka Bakristu ya Korinto, Polo tubilaka mutindu yina yandi vandaka kusala sambu na kudinganina. (Tanga 1 Bakorinto 9:26, 27.) Na mutindu ya kifwani, yandi vandaka kubula makofi na yandi mbote-mbote sambu na kunwanisa kimuntu na yandi ya kukonda kukuka. Ntembe kele ve nde yandi vandaka kusosa bandongisila na Masonuku, kusamba Yehowa na kusadisa yandi na kusadila yo, mpi yandi vandaka kusala bikesa sambu na kusala bansoba.c Beto lenda baka mambote na mbandu na yandi sambu beto mpi ke nwana ti banzala na beto ya kukonda kukuka.

11. Inki mutindu beto lenda ‘landa na kudimeka’ sambu na kuzaba kana beto ke tambula na nzila ya kieleka?

¹¹ Beto fwete yindula ve nde beto fwete yambula kusala bikesa na lusambu na beto. Kansi, beto fwete “landa na kudimeka” sambu na kuzaba kana beto ke landa kutambula na nzila ya kieleka. (2 Bak. 13:5) Mu mbandu ntangu beto ke tanga baverse bonso Bakolosai 3:5-10, beto lenda kudiyula nde: ‘Keti mono ke salaka bikesa sambu na kunwanisa bampusa na mono ya kusala masumu to keti mono me yantika kuyedisa bikalulu ya mbi? Ntangu site yina ke songaka bifwanisu ya mansoni ke basikaka na kintulumukina ntangu mono ke sadila Internet, keti mono ke kangaka nswalu site yango to keti mono ke sosaka basite ya mutindu yina?’ Kusadila bandongisila ya Ndinga ya Nzambi na luzingu na beto na mambu ya mutindu yina, ta sadisa beto na ‘kubikala ya kusikama mpi kutanina mabanza na beto.’​—1 Bate. 5:6-8.

12, 13. (a) Inki fwete vanda lukanu na beto ntangu beto ke zola “kusungika” mambu, mpi nki mutindu beto lenda landa mbandu ya Yezu? (b) Inki bangogo beto fwete sadila ve ntangu beto ke zola “kusungika” bankaka na diambu mosi buna?

¹² Ngogo ya Kigreki ya bo ke balulaka na “kusungika” ke tendula “kukumisa mbote, kuyidika, kuvutula na nzila ya mbote to na mutindu yina me fwana.” Bantangu ya nkaka yo ke lombaka nde, beto sungika bantu ya nkaka yina ke vandaka ti bangindu ya mbi sambu na beto to bisalu na beto. Mu mbandu, bantwadisi ya dibundu ya Bayuda vandaka kubokuta nde Yezu vandaka kumonisila “bakalaki ya mpaku mpi bansumuki” ntima ya mbote. Kansi Yezu ‘sungikaka’ bo mpi tubaka nde: “Bantu yina kele na mavimpi ya mbote ke vandaka na mfunu ya munganga ve, kansi bayina kele na maladi ke vandaka na mfunu na yandi. Yo yina, beno kwenda kulonguka disongidila ya mambu yai: ‘Mono ke zolaka mawa, kansi kimenga ve.’” (Mat. 9:11-13) Yandi monisaka ntima-nda mpi mawete ntangu yandi vandaka kutendudila bo yonso Ndinga ya Nzambi. Yo yina, bantu ya kudikulumusa bakisaka nde Yehowa kele “Nzambi yina ke wilaka bantu mawa mpi ke fwilaka bo nkenda, yina ke waka makasi nswalu ve mpi yina kele ya kufuluka na zola ya kwikama mpi kieleka.” (Kub. 34:6, NW) Sambu Mwana ya Nzambi salaka bikesa sambu na “kusungika” mambu, bantu mingi ndimaka nsangu ya mbote.

¹³ Mbandu ya Yezu ke longa beto mutindu yina beto fwete sadisa bankaka. Kana muntu mosi me wa makasi, yandi lenda tuba nde: ‘Mono fwete sungika nge na diambu mosi.’ Kansi, kusala mutindu yina kele ve na kuwakana ti ngindu yina kele na 2 Timoteo 3:16. “Masonuku yonso” ke pesa beto ve nswa ya kutubila bankaka na makasi yonso. Kaka mutindu “mbele” ke lwadisaka, mbala mingi bangogo ya mbi ke pesaka mpasi mingi na kisika ya kusadisa muntu.​—Bing. 12:18.

14-16. (a) Inki mutindu bankuluntu lenda ‘sungika’ mambu na mutindu yina ta sadisa bankaka na kumanisa bampasi na bo? (b) Sambu na nki “kusungika” mambu na kuwakana ti Masonuku kele mfunu mingi sambu na kusansa bana?

¹⁴ Kansi, nki mutindu beto lenda monisa ntima-nda mpi bumbote ntangu beto ‘ke sungika’ mambu? Yindula nde, bakala mosi ti nkento na yandi me lomba nkuluntu mosi na kusadisa bo na kumanisa mavwanga yina ke basikaka na kati na bo mbala na mbala. Nkuluntu yina ta sala nki? Na kisika ya kukotila muntu mosi, yandi lenda tadila ti bankwelani yina minsiku ya Biblia, mu mbandu minsiku yina kele na kapu ya 3 ya mukanda Kinsweki ya Kyese ya Dibuta. Ntangu nkuluntu yina ke solula ti bo, bankwelani yina lenda bakisa ndongisila yina konso muntu fwete sadila mbote-mbote diaka. Na nima ya mwa ntangu, nkuluntu yango lenda yula bankwelani yina na mutindu mambu ke kwendila na dibuta na bo mpi kupesa bo diaka lusadisu kana yo ke lomba kusala yo.

¹⁵ Inki mutindu bibuti lenda “sungika” mambu na mutindu yina ta sadisa bana na bo na kukumisa kimpeve na bo ngolo? Yindula nde, nge ke zola kusadisa mwana na nge ya nkento yina kele toko na kusala ve kinduku ti nduku mosi buna. Diambu ya ntete, nge fwete sosa kuzaba mambu yonso na yina me tala nduku yango. Na nima, kana nge mona nde nduku yango lenda bebisa mwana na nge, nge lenda solula ti mwana na nge ziku na kusadilaka bandongisila yina kele na mukanda Les jeunes s’interrogent ​— Réponses pratiques, Volime 2. Mpi na nima ya mwa bilumbu, nge lenda solula mingi ti mwana na nge. Nge fwete sosa mpi kuzaba nkadilu yina yandi ke monisa ntangu yandi kele na kisalu ya kusamuna to ntangu beno ke sala bansaka ya kulutisila ntangu na dibuta. Kana nge monisa ntima-nda mpi bumbote, mwana na nge ta bakisa nde nge ke zolaka yandi mpi ke tudilaka yandi dikebi. Mpi ntembe kele ve nde, yo ta pusa yandi na kusadila ndongisila na nge sambu nde diambu mosi ya mbi kukumina yandi ve.

¹⁶ Mutindu mosi, beto lenda monisa ntima-nda mpi bumbote na bantu yina ke kudiyangisa sambu na mavimpi ya nitu, bayina me lemba nitu sambu bo me vidisa kisalu, to bayina kele ti keti-keti sambu na kundima malongi ya nkaka ya Biblia. Kusadila Ndinga ya Nzambi sambu na “kusungika” mambu ke natilaka bansadi ya Yehowa mambote mingi.

17. Sambu na nki beto fwete ndima disipline na ntonda yonso?

¹⁷ ‘Ntangu bo ke pesaka bantu ndola yo ke monanaka ve diambu ya kiese na ntangu yina, kansi diambu ya mpasi.’ Kansi, “na nima yo ke butaka lunungu, yina kele mbuma ya ngemba, na bantu yina yo ke longaka.” (Baeb. 12:11) Bakristu mingi ke ndimaka nde disipline yina bo bakaka na bibuti na bo, sadisaka bo. Diaka, kundima disipline ya Yehowa yina bankuluntu ke pesaka, ke sadisaka beto na kulanda kutambula na nzila ya luzingu.—Bing. 4:13.

18, 19. (a) Sambu na nki ndongisila yina kele na Bingana 18:13, kele mfunu mingi sambu na “kupesa disipline na lunungu”? (b) Mbala mingi nki mbutu ke basikaka, ntangu bankuluntu ke monisilaka mpangi yina me sala disumu mawete mpi zola?

¹⁸ Yo ke lombaka kuvanda ti mayele sambu na kupesa disipline na mutindu yina me fwana. Yehowa zabisaka Bakristu na kupesa disipline “na lunungu.” (2 Tim. 3:16) Yo yina, beto fwete bika nde minsiku ya Biblia kutwadisa beto. Mosi ya minsiku yango kele na Bingana 18:13 yina ke tuba nde: ‘Kana muntu ke pesa mvutu na diambu mosi na ntwala ya kuwa yo, yo kele buzoba mpi nsoni sambu na yandi.’ Yo yina, na ntwala nde bankuluntu kusolula ti mpangi mosi yina bo me funda nde yandi me sala disumu ya nene, bo fwete sosa kuzaba mambu yonso sambu na disumu yango. (Kul. 13:14) Kaka na nima ya kusala mpidina, bo lenda pesa disipline “na lunungu.”

¹⁹ Diaka, Ndinga ya Nzambi ke zabisa bankuluntu na kusungika bankaka “ti mawete.” (Tanga 2 Timoteo 2:24-26.) Ya kieleka, yo lenda vanda nde mpangi mosi me fingisa zina ya Yehowa mpi me pesa bampangi yina me sala mbi ve mpasi na ntima. Kansi, kana nkuluntu me wa makasi ntangu yandi ke pesa mpangi yango ndongisila, nkuluntu yina ta sadisa yandi ve. Kana bankuluntu ke fulula ‘ntima ya mbote ya Nzambi,’ bo lenda sadisa mpangi yina me sala disumu na kubalula ntima.​—Bar. 2:4.

20. Inki minsiku bibuti fwete sadila ntangu bo ke pesa bana na bo disipline?

²⁰ Bibuti fwete sadila minsiku ya Biblia ntangu bo ke sansa bana na bo na ‘disipline mpi na balukebisu ya Yehowa.’ (Baef. 6:4) Mu mbandu, tata fwete pesa ve mwana na yandi ndola kaka sambu yandi me wa nde mwana na yandi me sala diambu mosi ya mbi, kansi yandi fwete sosa kuzaba mambu yonso. Diaka, kuwa makasi ya ngolo kele ve ti kisika na kati ya dibuta ya Bakristu. “Yehowa kele mpenza ti lutondo mpi ke wilaka bantu mawa,” mpi bantu yina kele ti mukumba ya kupesa baleke disipline fwete sala bikesa sambu na kumonisa bikalulu yina.​—Yak. 5:11.

21, 22. Inki bangogo kele na Nkunga 119:97-104, ya ke monisa mutindu nge ke tadilaka Ndinga ya Yehowa?

²¹ Nsadi mosi ya Nzambi monisaka kikuma yina yandi vandaka kuzola bansiku ya Yehowa. (Tanga Nkunga 119:97-104.) Kulonguka yo sadisaka yandi na kuzwa mayele, ngangu mpi na kubakisa mambu. Kusadila bandongisila na yo, sadisaka yandi na kutina banzila ya mbi yina ke natilaka bankaka mpasi. Yo ke monana nde, kulonguka Masonuku vandaka kusepedisa yandi mingi. Yandi vandaka ti lukanu ya kulemfuka na Nzambi yina bantuma na yandi natilaka yandi mambote mingi na luzingu.

²² Keti nge mpi ke bakaka “Masonuku yonso” na mbalu? Yo ta sadisa nge na kuvanda ti lukwikilu ya ngolo nde Nzambi ta lungisa lukanu na yandi. Bandongisila na yo ya kupemama ta tanina nge na kukutana ve ti malanda ya mbi yina disumu ke nataka. Diaka, kana nge ke tendula yo mbote-mbote, nge lenda sadisa bankaka na kukota na nzila ya luzingu mpi kulanda kutambula na nzila yango. Bika nde beto sadila mbote-mbote “Masonuku yonso” ntangu beto ke sadila Yehowa, Nzambi na beto ya me fulaka na mayele mpi ti zola.