“Beno Yonso Kele Bampangi”
“Kansi beno, muntu lenda binga beno ve nde ‘Longi,’ sambu beno [yonso] kele bampangi, beno ke kaka na Longi mosi mpamba.”—MATAYO 23:8.
1. Inki mambu mefwana nde beto tadila yo?
NKENTO mosi yina kele Mukristu na insi mosi ya kele na Azia na Esti kuyulaka na masonga yonso misionere mosi yina kukatukaka na Australie nde: “Ti misionere ti muntu yina kesalaka na Betele, nani muntu fwete baka luzitu kuluta mingi?” Yandi zolaka kuzaba nani muntu bo fwete zitisa kuluta mingi, keti misionere yina mekatukaka na insi yankaka ya ntama to nsadi ya insi yina ya kesalaka na biro ya filiale ya Société Watch Tower. Ngyufula yina ya masonga, ya kesonga nde yo mekatuka na muntu yina kezingaka na kisika ya bo kezitisaka bantu na kulandaka bisika ya bo kele na yo na luzingu, kuyitukisaka misionere. Kansi, ngyufula yai ya kuzaba kana nani muntu meluta bankaka, kekatuka na mpusa ya bantu kevandaka na yo ya kuzaba nki kisika ti kiyeka muntu kele na yo.
2. Inki mutindu beto fwete baka bampangi ya beto kesambilaka na bo?
2 Dyambu yai kele ve kima mosi ya mpa ata fyoti. Nkutu balongoki ya Yezu mpi vandaka kuswana sambu na kuzaba nani meluta bankaka. (Matayo 20:20-24; Marko 9:33-37; Luka 22:24-27) Bo mpi kukatukaka na bisika ya bo kezitisaka bantu na kulandaka bisika ya bo kele na yo na luzingu. Bo yelaka na kimvuka ya Bayuda ya mvu-nkama ya ntete. Yezu vandaka ti mabanza yina ntangu yandi longisilaka bo nde: “Kansi beno, muntu lenda binga beno ve nde ‘Longi,’ sambu beno [yonso] kele bampangi.” (Matayo 23:8) Na kati ya dibundu, kubinga muntu na titre yai ‘Longi,’ ya kekatuka na ngogo “Rabbi,” “kenataka muntu na kukuma lulendo mpi yo kesalaka nde bantu yina kebakaka titre yina kumona nde bo meluta bantu yankaka, mpi yo kebutaka zwa ti ngindu ya kukonda kudimona mfunu na bantu yina kele ve na titre yina, ebuna ngindu ti bupusi ya yo kepesaka kewakana ve na ‘kikalulu ya kudikulumusa yina kele na Kristu,’” yai mpila ntendudi mosi ya Biblia, Albert Barnes kutubaka. Ya kyeleka, Bakristu kezolaka ve kubinga bankengi yina kezingaka na kati na bo nde “Nkuluntu kingandi,” na kusadilaka ngogo “nkuluntu” bonso titre ya kuleba. (Yobi 32:21, 22) Na ndambu yankaka, bankuluntu yina kevandaka na mpeve yina kele na ndongisila yina Yezu pesaka kezitisaka mpi bampangi yankaka na dibundu, kaka mutindu Yehowa kezitisaka bantu ya kwikama yina kesambilaka yandi mpi mutindu Yezu Kristu kezitisaka balongoki na yandi ya kwikama.
Mbandu ya Yehowa ti ya Yezu
3. Inki mutindu Yehowa kupesaka bigangwa na yandi ya kimpeve luzitu?
3 Ata Yehowa kele muntu ya “Kuluta Kuzanguka,” banda na luyantiku kibeni yandi vandaka kuzitisa bigangwa na yandi na mpila yandi kotisaka bo mpi na bisalu na yandi. (Nkunga 83:18, NW) Ntangu yandi salaka muntu ya ntete, Mwana ya Yehowa mosi kaka ya kubutukaka kusalaka na lweka na yandi bonso “kapita ya kisalu.” (Bingana 8:27-30; Kuyantika 1:26) Nkutu Yehowa kubingaka bawanzio na yandi ya zulu na kutuba mpila bo zolaka kusala sambu na kufwa Ntotila ya mbi Ahab ntangu Yandi bakaka lukanu ya kusala yo.—1 Bantotila 22:19-23.
4, 5. Inki mutindu Yehowa kepesaka bantu, bigangwa yina yandi salaka, luzitu?
4 Yehowa keyalaka bonso Mfumu ya Kuluta Nene na inza. (Kulonga 3:24) Yandi kele ve na mfunu ya kukwenda kumona bantu. Kansi, na kutuba ya mbote, yandi kekulumukaka sambu na kuyindula mpi nde bo kele. Muyimbi-bankunga mosi kuyimbaka nde: “Nani kele bonso Mfumu Nzambi, Nzambi na beto? Yandi ke zingaka kuna na zulu mpenza, kansi yandi ke losaka meso na yandi na kutala zulu ti ntoto. Yandi ke katulaka nsukami na bampasi.”—Nkunga 113:5-8.
5 Na ntwala ya kufwa Sodome ti Gomore, Yehowa kuwaka bangyufula yina Abrahami vandaka kuyula mpi yandi lungisaka mambu yina sambu Abrahami kubakisa lunungu na yandi. (Kuyantika 18:23-33) Ata Yehowa kuzabaka dezia mpila mambu yina Abrahami vandaka kulomba tasuka, yandi widikilaka yandi na kukanga ntima yonso mpi yandi ndimaka dibanza na yandi.
6. Inki kusalamaka sambu Yehowa kuzitisaka Habakuki ntangu yandi kuyulaka yandi ngyufula?
6 Yehowa kuwilaka mpi Habakuki, ya kuyulaka nde: “Mfumu Nzambi, tii nki ntangu mono fweti binga nge sambu nge kwisa kusadisa beto ti kugulusa beto na maboko ya bantu ya nku, ebuna nge ndima?” Keti Yehowa kumonaka ngyufula yina bonso kukonda bulemfu na kiyeka na yandi? Ve, yandi monaka nde Habakuki vandaka na kikuma ya mbote ya kulomba mambu yina, mpi mbala mosi yandi songaka yandi lukanu na yandi ya kubasisa bantu ya Kaldea sambu bo lungisa nkanu na yandi. Yandi ndimisaka profete nde ‘nkanu yina yandi zabisaka na ntwala zolaka kulungana kaka.’ (Habakuki 1:1, 2, 5, 6, 13, 14; 2:2, 3) Yehowa kuzitisaka Habakuki na mpila yandi bakaka na dikebi yonso mambu yina vandaka kupesa profete mpasi mpi na mpila yandi pesaka yandi mvutu. Yo salaka nde profete ya vandaka kumona ntima mpasi kukuma dyaka na kyese mpi yandi yangalalaka, ebuna yandi tulaka ntima yonso na luguluku ya Nzambi. Mambu yai kele na mukanda ya kupemama ya Habakuki mpi yo kepesa beto kikesa na kutula ntima na Yehowa bubu yai.—Habakuki 3:18, 19.
7. Sambu na nki kisalu ya Piere kusalaka na Pantekoti ya mvu 33 ya T.B. kele na ntendula mingi?
7 Yezu Kristu kele mbandu yankaka ya mbote na yina metala kumonisa luzitu na bantu yankaka. Yezu songaka balongoki na yandi nde “konso muntu yina ta ndima mono na meso ya bantu, mono mpi ta ndima yandi na meso ya Tata na mono.” (Matayo 10:32, 33) Kansi, na mpimpa yina bo yekulaka yandi, balongoki na yandi yonso kutinaka yandi, mpi ntumwa Piere kubuyaka mbala tatu ya mvimba nde yandi mezaba yandi ve. (Matayo 26:34, 35, 69-75) Yezu kutalaka ve kaka mambu yina kusalamaka na ntangu yina kansi yandi talaka mawi ya kuvandaka kibeni na ntima ya Piere, mutindu yandi balulaka ntima na mudindu mpenza. (Luka 22:61, 62) Bilumbu 51 mpamba na nima, Kristu pesaka ntumwa yai ya kubalulaka ntima lukumu na mpila yandi tulaka yandi na ntwala ya balongoki ya Yezu 120 na kilumbu ya Pantekoti sambu yandi sadila “nsabi ya kimfumu” ya ntete. (Matayo 16:19; Bisalu 2:14-40) Piere vandaka dyaka na okazio ya ‘kuvutuka sambu na kupesa kikesa na bampangi na yandi.’—Luka 22:31-33.
Kupesa luzitu na bantu ya dibuta
8, 9. Sambu na yina metala kupesa nkento na yandi luzitu, nki mutindu bakala lenda landa mbandu ya Yehowa ti ya Yezu?
8 Babakala mpi bibuti tasala mbote na kulanda Yehowa ti Yezu Kristu ntangu bo kesadila kiyeka yina Nzambi mepesaka bo. Piere kelongisila nde: “Beno babakala mpi kiteso mosi, ntangu beno ke zinga ti bankento na beno beno fweti bakisa nde bo kele ngolo mingi ve bonso beno. Beno fweti zitisa bo.” (1 Piere 3:7) Yindula ntete bonso nde nge kele na nzungu ya ntoto, ntembe kele ve nde yo kele ngolo mingi ve kuluta nzungu ya bo mesalaka na nti. Keti nge takeba yo ve kuluta mingi? Bakala lenda sala mutindu mosi na kulanda Yehowa, kuwa bangindu ya nkento na yandi na ntangu ya kubaka badesizio yina ketadila mambu ya dibuta. Yibuka nde Yehowa kubakaka ntangu mingi sambu na kusolula na Abrahami. Sambu yandi kele muntu ya kukonda kukuka, bakala lenda vila na kutadila bunene ya dikambu yango. Na yo, keti yo tavanda mbote ve nde yandi widikila ngindu ya nkento na yandi na masonga yonso sambu na kuzitisa yandi?
9 Na bansi yina kiyeka ya bakala kevandaka ngolo kibeni, bakala fwete vila ve nde nkento na yandi lenda vanda na mpasi ya ngolo na kunwana sambu na kubasisa bangindu yina kele mpenza na ntima na yandi. Landaka mutindu Yezu Kristu vandaka kuzinga na balongoki na yandi, bayina kuvandaka ndambu ya bantu ya kimvuka ya nkento na yandi ya bilumbu kekwisa, na ntangu yandi vandaka na ntoto. Yandi vandaka kuzola bo mingi, yandi vandaka kubakisa kisika ngolo na bo ya kinsuni ti ya kimpeve vandaka kusuka na ntwala nkutu nde bo tuba bampusa na bo. (Marko 6:31; Yoane 16:12, 13; Efezo 5:28-30) Bakaka mpi ntangu ya kutala inki nkento na nge kesala sambu na nge mpi sambu na dibuta na beno, mpi monisaka ntonda na nge na kutuba ti na bisalu. Yehowa ti Yezu vandaka kusepila, kusikisa, ti kusakumuna bantu yina vandaka kusala mambu ya mbote. (1 Bantotila 3:10-14; Yobi 42:12-15; Marko 12:41-44; Yoane 12:3-8) Ntangu bakala na yandi kukumaka Mbangi ya Yehowa, Mukristu mosi ya nkento ya kezingaka na insi mosi na Azia na Esti kutubaka nde: “Bakala na mono vandaka kubika mono na nima yandi ketambula na ntwala na mono, yandi vandaka kubika mono na kunata bima yonso. Ntangu yai yandi mekumaka kunata basakosi mpi kupesa mono mersi sambu na bisalu yonso ya mono kesalaka na nzo!” Ngogo ya kupesa mersi ya kekatuka na ntima kesadisaka mpenza nkento na nge na kudimona nde yandi kele na mfunu mingi.—Bingana 31:28.
10, 11. Inki kima bibuti lenda longuka na mbandu ya mbote yina Yehowa kepesa beto na mpila yandi vandaka kusala ti dikanda ya bankolami ya Izraele?
10 Na ntangu bo kezinga na bana na bo, mingimingi kana yo kelomba kupesa bo ndola, bibuti fwete landaka mbandu ya Nzambi. ‘Mfumu Nzambi vandaka kukebisa bantu ya Israele ti ya Yuda’ na kuyambula banzila na bo ya mbi, kansi bo “vandaka ntu ngolo.” (2 Bantotila 17:13-15) Nkutu mambu ya bantu ya Izraele “vandaka kutuba, yo vandaka ya luvunu, bo vandaka kukusa yandi.” Bibuti mingi lenda mona nde bana na bo kesala mutindu yina ntangu yankaka. Bantu ya Izraele “vandaka kumeka Nzambi” mpi kupesa yandi mpasi, yo vandaka kupesa yandi mawa. Kansi, Yehowa “wilaka bantu na yandi mawa, yandi landaka ve masumu na bo, yandi fwaka bo ve.”—Nkunga 78:36-41.
11 Nkutu Yehowa kubondilaka bantu ya Izraele: “Beno kwisa beto manisa makambu. Ata beno ke na batashe mingi ya mbwaki-mbwaki sambu na masumu na beno, mono ta kumisa beno mpembe mpenza bonso mvula ya neze.” (Yezaya 1:18) Ata Yehowa kuvandaka ve na foti, yandi bingaka dikanda yina ya bankolami na kukwisa sambu bo manisa makambu. Yai mbandu ya mbote mpenza yina bibuti fwete landa na ntangu bo kezinga na bana na bo! Kana yo kelomba kusala yo, pesa bo luzitu na kuwidikilaka ngindu na bo na dikambu yango, ebuna yindula ti bo sambu na kumonisa bo sambu na nki yo kelomba nde bo balula luzingu na bo.
12. (a) Sambu na nki beto fwete buya kupesa bana na beto luzitu kuluta Yehowa? (b) Inki yo kelombaka kana beto kezola kuzitisa bana na beto na ntangu beto kepesa bo ndola?
12 Ya kyeleka, ntangu yankaka, bana kevandaka na mfunu ya ndongisila ya ngolo. Bibuti fwete zola ve kuvanda bonso Eli, yina ‘vandaka kuzitisa bana na yandi mingi kuluta Yehowa.’ (1 Samuele 2:29, NW) Kansi, bana ya fyoti fwete bakisa kikuma ya zola yina kepusa bibuti na kupesa bo ndola. Bo fwete zaba nde bibuti na bo kezolaka bo mingi. Polo kelongisila batata nde: “Beno pesa bana na beno makasi ve. Kansi, beno landa na kusansa bo ti malongi mpi balukebisu ya Yehowa.” (Efezo 6:4, NW) Na ntangu bibuti kesadila kiyeka na bo, dyambu ya beto kezola kutubila awa kele nde tata fwete zitisa bana na kukonda kuwisaka bo makasi sambu na ntima na yandi ya kuluta ngolo. Ee, sambu na kupesa bana luzitu yo kelombaka ntangu mpi kikesa na bibuti, kansi mbuma ya yo kebutaka mefwana mpenza nde bo sala bibansa yina yonso.
13. Inki kele dibanza ya Biblia na yina metala mutindu ya kuzinga ti minunu na kati ya dibuta?
13 Kusonga luzitu na bantu ya dibuta kele kaka ve kupesa luzitu na nkento ti na bana. Kingana mosi ya Japon ketubaka nde: “Na ntangu beno menuna, beno fwete lemfukilaka bana na beno.” Kima ya bo kezo tubila na kingana yai kele nde bibuti yina mekuma minunu fwete keba na kumonisa ve kiyeka na kiteso mosi ya kuluta mpi bo fwete waka mambu yina bana na bo ya kuyela ketuba. Ata Masonuku kelombaka bibuti na kuzitisa bana na bo na kuwaka mambu ya bo kele na yo, bana fwete konda ve luzitu na ntwala ya bantu yina mekuma minunu na dibuta. Bingana 23:22 ketuba nde: “Kusaula mama na nge ve ntangu yandi me nuna.” Ntotila Salomo kuzitisaka kingana yai mpi yandi zitisaka mama na yandi ntangu mama na yandi kwisaka kulomba yandi na kusala dyambu mosi. Salomo vandaka na kiti ya kimfumu ya yandi tulaka na nswa na yandi mosi kansi yandi waka mambu yina mama na yandi, Bath-sheba, vandaka kusonga yandi.—1 Bantotila 2:19, 20.
14. Inki mutindu beto lenda monisa luzitu na minunu yina kele na kati ya dibundu?
14 Na dibuta na beto yai ya nene ya kimpeve, beto kele na kisika ya mbote ya ‘kusonga mbandu’ na kuzitisa bantu yina kele minunu na dibundu. (Roma 12:10) Bo lenda kuka dyaka ve na kusala kiteso bo vandaka kusala na bilumbu yina meluta, ebuna yo lenda pesa bo ntima mpasi. (Longi 12:1-7) Mbangi mosi ya mupakulami ya mununu ya vandaka kuvanda kaka na mbeto na lupitalu mosi kutubaka kilumbu mosi sambu na mpasi ya yandi vandaka kuwa na ntima nde: “Mono kezola mu fwa nswalu mpi mu vutuka na kisalu.” Kana beto kebakisa mpi kezitisa bambuta ya mutindu yai, yo lenda sadisa bo. Nzambi lombaka bantu ya Izraele nde: “[Na ntwala ya nsuki ya mpembe nge fwete telama, NW]. Zitisa mbuta-muntu yina me nunaka.” (Levi 19:32) Songa luzitu na nge na kusalaka nde bantu yina menuna kumona nde beto kele na mfunu na bo mpi kezolaka bo. Beto lenda “telama” kana beto kuvanda mpi kuwidikila bo tuba mambu yina bo salaka na bamvula meluta. Yo tapesa minunu luzitu mpi kupesa beto mayele ya kimpeve.
‘Songa mbandu na kusonga luzitu’
15. Inki kima bankuluntu lenda sala sambu na kupesa luzitu na bantu yina kele na dibundu?
15 Bantu ya dibundu kebakaka kikesa ntangu minunu kepesa bo mbandu ya mbote. (1 Piere 5:2, 3) Ata bo kevandaka na manaka mosi ya mpasi, bankuluntu yina kesungiminaka mbote kevandaka bantu ya ntete na kukwenda penepene na batoko, na bamfumu ya mabuta, na bamama yina kesansaka bana bo mosi, na bankento yina mekwelaka, ti na minunu, yo vanda bantu yai yonso kemona mpasi to ve. Bankuluntu kewidikilaka mambu yina bantu ya dibundu ketuba mpi bo kesikisaka bo sambu na mambu yina bo kekukaka kusala. Nkuluntu yina ketalaka mbote mpi ya kesalaka bakomantere ya mbote sambu na kima mosi ya mpangi ya bakala to ya nkento mesala, kemonisaka nde yandi kelanda mbandu ya Yehowa, yina kesepilaka ti bigangwa na yandi ya kezingaka na ntoto.
16. Sambu na nki beto fwete ndima nde bankuluntu mefwana kubaka luzitu kumosi na bantu yankaka na kati ya dibundu?
16 Na ntangu bo kelanda mbandu ya Yehowa, bankuluntu kepesaka mbandu ya mbote na kusadila ndongisila yai ya Polo: “Beno zolana ngolo bonso bana ya tata mosi ti mama mosi, beno tula ngolo na kusonga luzitu [“mbandu,” NW] na beno.” (Roma 12:10) Dyambu yai lenda vanda mpasi sambu na bankuluntu yina kezingaka na bansi yina bo kelandaka bisika ya bantu kesalaka na luzingu na bo. Mu mbandu, na insi mosi ya kele na Azia na Esti, bo kesadilaka bangogo zole sambu na ngogo “mpangi,” mosi bo kesadilaka yo sambu na bantu ya lukumu, ebuna yankaka sambu na bantu yonso. Ntama mingi ve, bampangi na dibundu vandaka kubinga bankuluntu mpi bantu yina kele minunu na ngogo yina ya bantu ya lukumu mingi, ebuna bo vandaka kusadila ngogo yina yankaka sambu na bampangi yankaka. Kansi, bo syamisaka bo na kusadila ngogo yina ya bo kesadilaka ntangu yonso, sambu Yezu songaka balongoki na yandi nde: “Beno [yonso] kele bampangi.” (Matayo 23:8) Ata luswaswanu lenda vanda ve, yo ke mpidina na bansi yankaka, beto yonso fwete zaba nde bantu kezolaka kuswasisa bantu na kulandaka bisika ya bo kele na yo na bisalu ya bo kesalaka.—Yakobo 2:4.
17. (a) Sambu na nki bankuluntu fwete vanda bantu yina bantu yankaka lenda kwenda kutala kukonda mpasi? (b) Na nki mitindu bankuluntu lenda landa mbandu ya Yehowa na mutindu bo kezinga na bantu yina kele na dibundu?
17 Ya kyeleka, Polo kusyamisaka beto na kupesa bankuluntu yankaka “lukumu mbala zole,” kansi bo kele kaka bampangi. (1 Timoteo 5:17, NW) Kana beto “kwenda sambu na kutuba ti kimpwanza yonso na kiti ya kimfumu ya mambote yina beto mefwana ve na kubaka” ya Mfumu ya Inza ya mvimba, keti beto lenda kuka ve na kukwenda penepene na bankuluntu, yina fwete landa mbandu ya Yehowa? (Baebreo 4:16; Efezo 5:1) Bankengi lenda tesa bo mosi kana bo kele bantu yina bankaka lenda pusana penepene na bo kukonda mpasi na kutalaka mbala ikwa bankaka kekwisaka kusosa ndongisila to bangindu na bo. Baka dilongi na mutindu Yehowa kekotisaka bankaka na bisalu na yandi. Yandi kepesaka bankaka luzitu na mpila yandi kepesaka bo mikumba. Ata bangindu yina Mbangi yankaka mepesa kemonana ve ya mbote na kusadila, bankuluntu fwete monisa ntonda sambu na susi yina mpangi memonisa. Yibuka nki mutindu Yehowa bakaka bangyufula yina Abrahami vandaka kuyula yandi mpi kudila ya Habakuki sambu na mpasi ya yandi vandaka kumona.
18. Inki mutindu bankuluntu lenda landa mbandu ya Yehowa na ntangu bo kesadisa bantu yina kele na mfunu ya lusadisu?
18 Bampangi Bakristu yankaka kele na mfunu bo vutula bo na nzila. (Galatia 6:1) Ata mpidina, bo kele na mfunu na meso ya Yehowa, mpi beto fwete zitisaka bo. Mbangi mosi tubaka nde: “Kana muntu yina kepesa mono ndongisila kezitisa mono, mono kewaka mpenza nzala ya kukwenda penepene na yandi.” Bantu mingi kendimaka ndongisila mbote kana bo kezitisa bo. Yo lenda lomba ntangu mingi, kansi kutula makutu sambu na kuwa bantu yina mesala mbi kesalaka nde bantu yango kuvanda na mpasi ve na kundima konso ndongisila yina mefwana. Kuvila ve nki mutindu Yehowa kusolulaka ti bantu ya Izraele sambu na kuyindula ti bo mbala na mbala sambu na mawa na yandi sambu na bo. (2 Bansangu 36:15; Tito 3:2) Ndongisila yina muntu kepesa na kuditulaka yandi mosi na kisika ya muntu yina yandi kelongisila mpi na zola, tasimba ntima ya bantu yina kele na mfunu ya lusadisu.—Bingana 17:17; Filipi 2:2, 3; 1 Piere 3:8.
19. Inki mutindu beto fwete tadila bantu yina kekwikilaka ve mutindu Bakristu kesalaka?
19 Beto kemonisaka mpi luzitu na beto na bantu yina lenda kuma bampangi na beto ya kimpeve na bilumbu kekwisa. Bantu ya mutindu yina lenda ndima nsangu na beto malembemalembe ntangu yai, kansi beto fwete kanga kaka ntima mpi kupesa bo luzitu sambu bo kele bantu. Yehowa “ke zolaka ve nde ata muntu mosi kuvila; kansi yandi ke zolaka nde bantu yonso kubalula ntima.” (2 Piere 3:9) Keti beto fwete mona ve mambu mutindu Yehowa kemonaka yo? Kana beto tala bantu yonso na kimvuka, beto lenda yidika nzila sambu na kupesa kimbangi kana beto kesalaka ngolo ntangu yonso na kuzinga mbote ti bo. Ya kyeleka, beto kebuyaka kinduku yina lenda kuma kigonsa sambu na kimpeve na beto. (1 Korinto 15:33) Kansi, beto kemonisaka ‘kikalulu ya mbote,’ kana beto kekitisa ve bantu yina kele ve na lukwikilu bonso beto.—Bisalu 27:3.
20. Mbandu ya Yehowa ti ya Yezu Kristu fwete pusa beto na kusala nki?
20 Ya kyeleka, Yehowa ti Yezu Kristu kebakaka konso muntu na kati na beto bonso muntu ya kufwana na kubaka luzitu. Bika beto yibukaka ntangu yonso nki mutindu bo kesalaka mpi kupesa mbandu na kusonga luzitu na kati na beto. Bika beto vila mpi ve bangogo ya Mfumu na beto Yezu Kristu yina ketuba nde: “Beno [yonso] kele bampangi.”—Matayo 23:8.
Inki Mutindu Nge Tavutula?
• Inki mutindu beto fwete baka bampangi ya beto kesambilaka na bo?
• Inki mutindu mbandu ya Yehowa ti ya Yezu kepusaka nge na kuzitisa bantu yankaka?
• Inki mutindu babakala ti bibuti lenda zitisa bantu yankaka?
• Kubaka Bakristu yankaka bonso bampangi na bo kepusaka bankuluntu na kusala nki mitindu?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 16]
Zitisa nkento na nge ti bangogo ya kupesa matondo
[Kifwanisu ya kele na lutiti 16]
Pesa bana na nge luzitu na kuwidikilaka bo
[Kifwanisu ya kele na lutiti 16]
Zitisaka bantu yina kele na dibundu