Beno Zitisa Bantu Yina Kele ti Kiyeka na Zulu na Beno

“Beno zitisa bantu yonso, beno zola bampangi na beno bakristo, beno tina Nzambi boma, beno zitisa mpi ntotila.”​—1 PIERE 2:17.

1, 2. Inki mutindu bantu kemonaka kiyeka bubu yai? Sambu na nki?

MAMA mosi kebokuta nde: “Bana kele na nswa ya kusala mambu yonso. Luzitu kele ve na bibuti.” Bisono ya bo melamikaka kisika mosi ketuba nde: “Ntembe na Bamfumu.” Bangindu zole yai kele na kati ya mambu mingi ya ke na kusalama bubu yai, bonso nge mosi kuzaba. Na bisika mingi, luzitu na bibuti, na balongi, na bamfumu ya kisalu, mpi na bamfumu ya leta kele dyaka ve na inza ya mvimba.

² Bamingi lenda tombula mapeka mpi kutuba nde, ‘Mono lenda zitisa ve bantu yina kele na kiyeka.’ Ntangu yankaka, yo lenda vanda mpasi na kukonda kundima mambu yai. Beto kekutanaka ti bansangu mingi ya ketubilaka bamfumu mingi ya luyalu yina kendimaka kubaka avoka, bamfumu ya bisalu ya bwimi, balongi yina kezabaka ve kulonga mbote, mpi bibuti ya mbi. Yo kele kyese na kuzaba nde, Bakristu mingi ve kemonaka bantu yina kele na kiyeka na dibundu ti dibanza ya mutindu yina.​—Matayo 24:45-47.

3, 4. Sambu na nki Bakristu fwete zitisa bantu yina kele na kiyeka?

³ Beto Bakristu, beto kele na “kikuma ya nene” ya kepusa beto na kuzitisa bantu yina kele na kiyeka na inza. Ntumwa Polo kulongisilaka Bakristu na ‘kulemfuka na bamfumu ya leta, sambu Nzambi muntu ke pesaka bamfumu yonso kiyeka na kuyala; bamfumu yonso yina ke yalaka ntangu yai, Nzambi muntu ke tulaka bo na leta.’ (Roma 13:1, 2, 5; 1 Piere 2:13-15) Polo kupesaka dyaka kikuma mosi ya nene ya kulemfukila bamfumu na dibuta: “Beno bankento, beno lemfuka na babakala na beno, sambu beno fweti sala mutindu yina na meso ya Mfumu Yesu. Beno bana, beno fweti wila batata ti bamama na beno na mambu yonso, sambu yina kele mambu ya Mfumu Yesu ke monaka kiese.” (Kolosai 3:18, 20) Yo mefwana nde beto zitisa bankuluntu ya dibundu, sambu ‘Mpeve ya Nzambi me tulaka bo na kutala mameme ti dibundu ya Nzambi.’ (Bisalu 20:28) Beto kezitisaka bamfumu ya insi sambu na luzitu ya beto kele na yo na Yehowa. Na kutuba ya mbote, luzitu na kiyeka ya Yehowa kebakaka kaka kisika ya ntete na luzingu na beto.​—Bisalu 5:29.

⁴ Beto vila ve kiyeka ya kuluta nene yina Yehowa kele na yo. Ebuna, beto tala bambandu ya bantu yina kuzitisaka ti bayina kuzitisaka ve bantu yina kuvandaka na kiyeka.

Kukonda luzitu kenataka Nzambi na kubuya muntu

 5. Inki kikalulu ya kukonda luzitu Mikale kusongaka na ntwala ya Davidi, mpi nki dyambu yo nataka?

⁵ Kana beto tala luzingu ya ntama ya Ntotila Davidi, beto lenda mona nki mutindu Yehowa ketalaka bantu yina kezitisaka ve kiyeka yina Nzambi kepesaka. Ntangu Davidi lombaka bantu na kunata sanduku ya kuwakana na Yeruzalemi, nkento na yandi Mikale “monaka ntotila Davidi ke kwisa kupumbuka na kiese ti kukina na ntwala ya Mfumu Nzambi. Ebuna yandi yantikaka kutonga-tonga yandi na nsi ya ntima.” Yo lombaka nde Mikale kubakisa nde Davidi kele mfumu ya dibuta na yandi mpi ntotila ya nsi. Kansi, yandi monisaka mawi na yandi na luvwezo yonso: “Bubu yai ntotila ya Israele me kudikumisa mpenza! Yandi me kudisonga bonso muntu ya kilau na meso ya bana-bankento yina ke sadilaka bantu na yandi!” Kutuba ya mutindu yai kusalaka nde Mikale kubutaka ve ata mwana mosi.​—2 Samuele 6:14-23.

 6. Inki mutindu Yehowa kumonaka kukonda luzitu yina Kore kumonisaka na bantu yina Yandi ponaka?

⁶ Mbandu ya kuluta mbi ya kukonda kuzitisa kiyeka yina Nzambi mepesa sambu na kutwadisa bantu vandaka yina ya Kore. Yandi vandaka muntu ya kikanda ya Kehati, kansi yandi vandaka ti dibaku ya kitoko kibeni ya kusadila Yehowa na nzo ya bisambu na yandi! Kansi, yandi bakaka kisalu ya kusosa kumona bifu ya Moize ti Aroni, bantu ya Nzambi kuponaka sambu na kutwadisa bantu ya Izraele. Kore kuwakanaka na bamfumu ya mabuta yankaka ya Izraele, ebuna bo songaka Moize ti Aroni na kukonda luzitu yonso nde: “Beto yonso kele bantu ya Israele, bantu ya Nzambi; Mfumu Nzambi ke vandaka na beto yonso. Ebuna sambu na nki beno ke kudimona nde beno me luta bantu ya nkaka ya Mfumu Nzambi na mfunu?” Inki mutindu Yehowa kumonaka ngindu ya Kore ti bantu yina vandaka kundima bangindu na yandi? Nzambi kumonaka nde dyambu yina bo vandaka kusala vandaka bonso kukonda luzitu na Yehowa yandi mosi. Na nima ya kumona mutindu ntoto kuminaka bantu yina vandaka na lweka na bo, Kore ti bamfumu ya mabuta 250 kufwaka na tiya yina kukatukaka na Yehowa.​—Kutanga 16:1-3, 28-35.

 7. Keti ‘bantumwa ya nene-nene’ vandaka na kikuma ya mbote ya kutuba mambu ya mbi sambu na kiyeka ya Polo?

⁷ Na dibundu ya Bukristu ya mvu-nkama ya ntete, kuvandaka ti bantu yina vandaka kuzitisa ve kiyeka yina vandaka kukatuka na Nzambi. ‘Bantumwa ya nene-nene’ yina vandaka na kati ya dibundu ya Korinto vandaka kuzitisa ve Polo. Bo vandaka kutonga mutindu yandi vandaka kutuba mutindu yai: “Kana yandi kele awa na beto, yandi ke na kikesa ve, yandi ke tubaka mpi mambu ya mpamba.” (2 Korinto 10:10; 11:5) Ata Polo vandaka mutubi ya mbote to ve, yo lombaka nde bo zitisa yandi sambu yandi vandaka ntumwa. Kansi, keti ya kyeleka kibeni nde Polo vandaka kutuba mambu ya mpamba? Badiskure na yandi na ntwala ya bantu mingi yina kele na Biblia kemonisa mpenza nde mutindu na yandi ya kutuba vandaka kundimisa mpenza bantu. Yo yina, na nima ya disolo ya nkufi yina yandi salaka ti Herode Agripa II, yina vandaka ‘kuzaba mbote-mbote mambu yina Bayuda ke tulaka ntembe,’ Polo kunataka ntotila na kutuba nde: “Me bika fioti nge ke zola kumisa mono mukristo”! (Bisalu 13:15-43; 17:22-34; 26:1-28) Kansi, bantumwa ya nene-nene yina vandaka na Korinto fundaka yandi nde yandi ketubaka mambu ya mpamba na badiskure na yandi! Inki mutindu Yehowa kumonaka ngindu na bo yina? Na nsangu mosi ya yandi pesaka na bankengi ya dibundu ya Efezo, Yezu Kristu kutubaka mambu ya mbote sambu na bantu yina kubuyaka na kulanda bantu “yina ke tubaka nde bo kele bantumwa kisi bo kele bantumwa ve.”​—Kusonga 2:2.

Songa luzitu ata bo kele bantu ya kukonda kukuka

 8. Inki mutindu Davidi kumonisaka nde yandi zitisaka kiyeka yina Yehowa kupesaka na Saule?

⁸ Biblia kele na bambandu mingi ya bantu yina kusongaka luzitu na bantu yina vandaka na kiyeka, ata na ntangu bo sadilaka mbi to bo bebisaka kiyeka yina bo vandaka na yo. Davidi kele mbandu mosi ya mbote ya mutindu yai. Davidi vandaka kusala bisalu na yandi na ntangu Ntotila Saule vandaka na kiyeka. Yandi kumaka kusadila Davidi zwa sambu na mambu ya kuyituka yina Davidi vandaka kusala, ebuna Saule sosaka mpila ya kufwa yandi. (1 Samuele 18:8-12; 19:9-11; 23:26) Kansi, ata yandi vandaka na ba okazio mingi ya kufwa Saule, Davidi kutubaka nde: “Mono lenda sala yandi mbi ve ata fioti sambu Mfumu Nzambi yandi mosi solaka yandi na kuvanda ntotila!” (1 Samuele 24:3-7; 26:7-13) Davidi kuzabaka nde Saule kuvandaka na nzila ya mbote ve, kansi yandi bikaka mambu yonso na maboko ya Yehowa sambu yandi mosi kusambisa yandi. (1 Samuele 24:12, 15; 26:22-24) Yandi yantikaka ve kutubila mbi yina to kutonga Saule.

 9. (a) Inki mutindu Davidi kudiwaka ntangu Saule vandaka kumonisa yandi mpasi? (b) Inki mutindu beto lenda monisa nde luzitu yina Davidi vandaka na yo na Saule vandaka ya masonga?

⁹ Keti Davidi vandaka kumona mpasi ntangu bo vandaka kumonisa yandi mpasi? Davidi kudidilaka Yehowa nde: “Bantu ya nku . . . ke sosa mpila ya kufwa mono.” (Nkunga 54:5) Yandi kangulaka ntima na yandi yonso na Yehowa: “Nzambi na mono, gulusa mono na bambeni na mono. . . . Bantu yai ya nku me vukana sambu na mono. Kansi mono me sala ka mono kima ve, mono me sala masumu mpi ve. Mfumu Nzambi, ata mono me sala mbi ve, bo ke yilama, bo ke kanina mono kaka. Mfumu Nzambi, [Yehowa], kwisa nge sadisa mono! Tala nge mosi.” (Nkunga 59:1-4) Keti nge mpi mewaka dezia mutindu mosi​—nde nge mesala ve ata kima mosi ya mbi na muntu yina kele na kiyeka, kansi yandi kemonisa nge mpasi? Davidi kubwaka ve na kukonda kuzitisa Saule. Ntangu Saule kufwaka, na kifulu ya kuwa kyese, Davidi kusalaka nkunga mosi ya mawa: “Saule ti Yonatani, bo vandaka kuzolana mingi na luzingu na bo. . . . Bo lutaka bakumbi-kumbi na ntinu, bo lutaka bantambu na ngolo. Bankento ya Israele, beno dila Saule!” (2 Samuele 1:23, 24) Yai mbandu mosi ya mbote mpenza ya luzitu ya kyeleka na mupakulami ya Yehowa, ata Saule kumonisaka Davidi mpasi!

10. Inki mbandu ya mbote Polo kupesaka na yina metala kulemfukila kiyeka yina Nzambi kupesaka na nto-kimvuka, mpi yo nataka yandi na kusala nki?

¹⁰ Na ntangu ya Bakristu, beto kele mpi na bambandu mingi ya mbote ya bantu yina kuzitisaka bantu yina Nzambi pesaka kiyeka. Beto baka mbandu ya Polo. Yandi monisaka luzitu na badesizio yina nto-kimvuka ya dibundu ya Bakristu ya mvu-nkama ya ntete kubakaka. Na nzyetolo na yandi ya nsuka na Yeruzalemi, nto-kimvuka kulongisilaka yandi na kuyobila na meso ya bantu yonso sambu na kusonga nde yandi vandaka ve na kimbeni na Nsiku ya Moize. Polo lendaka kuyindula nde: ‘Bampangi yina kulombaka mono ntete na kukatuka na Yeruzalemi ntangu luzingu na mono vandaka na kigonsa. Ntangu yai bo kezola nde mono monisa na meso ya bantu yonso nde mono kezitisaka Nsiku ya Moize. Mono sonikaka dezia mukanda na bantu ya Galatia sambu na kulongisila bo nde bo yambula kuzitisa Nsiku. Kana mono kwenda na tempelo, bankaka lenda bakisa mono mbote ve, bo lenda yindula nde beto mewakana na kimvuka ya bantu yina bo meyotisaka.’ Kansi, yo ke pwelele nde Polo kuyindulaka mutindu yina ve. Sambu bo fwaka ve ata nsiku mosi ya Bukristu, yandi zitisaka mpi yandi lemfukaka na ndongisila yina nto-kimvuka ya mvu-nkama ya ntete kupesaka. Yo lombaka kugulusa Polo mbala mosi na maboko ya kibuka ya Bayuda, mpi na nima, yandi lutisaka bamvula zole na boloko. Ebuna na nsuka, luzolo ya Nzambi kusalamaka. Polo kutaka kimbangi na ntwala ya bamfumu ya nene ya Sezarea mpi na nima bo nataka yandi na Roma na mbongo ya luyalu sambu na kuta kimbangi na ntwala ya Kaisala yandi mosi.​—Bisalu 9:26-30; 21:20-26; 23:11; 24:27; Galatia 2:12; 4:9, 10.

Keti nge kesongaka luzitu?

11. Inki mutindu beto lenda monisa luzitu na bamfumu ya leta?

¹¹ Keti nge kesongaka luzitu ya kufwana na bantu yina kele na kiyeka? Bakristu kele na ntuma ya ‘kupesa na konso muntu konso kima yina ya bo fweti pesa, bo songa luzitu ti lukumu na bantu yonso yina ya bo fweti songa luzitu ti lukumu.’ Ya kyeleka, kulemfuka na beto na “bamfumu ya leta” kelombaka ve kaka kufuta mpaku, kansi beto fwete zitisa bamfumu na mutindu na beto ya kuzinga ti ya kutuba. (Roma 13:1-7) Inki kima beto lenda sala kana beto kele na ntwala ya bamfumu ya leta yina kemonana nku mingi? Na mbanza ya Chiapas, na Mexique, na bwala mosi bamfumu kubotulaka bilanga ya mabuta 57 ya Bambangi ya Yehowa sambu Bakristu yai kukotaka ve na bansaka yina mabundu kusalaka. Na balukutakanu yina bo salaka sambu na kuzenga makambu yango, Bambangi, ya kuvandaka bunkete mpi melwata mbote, vandaka kutuba konso ntangu ti lukumu mpi luzitu. Na nima ya mvula mosi, na desizio yina bamfumu kubakaka, bo nungisaka Bambangi. Kikalulu yina bo monisaka kusalaka nde bantu mingi yina vandaka kutala bo kuzitisa bo, ebuna bantu yango kumonisaka mpusa ya kukuma Bambangi ya Yehowa!

12. Sambu na nki yo ke mfunu nde nkento kumonisa “luzitu ya mudindu” na bakala na yandi yina kele mumpani?

¹² Inki mutindu nge lenda songa luzitu na kiyeka yina Nzambi mepesaka na kati ya dibuta? Na nima ya kutubila mbandu yina Yezu pesaka na yina metala kunyokwama, ntumwa Piere kutubaka nde: “Beno bankento mpi, beno fweti lemfuka na babakala na beno, sambu, kana babakala na beno ya nkaka ke ndimaka ve nsangu ya Nzambi, bo ta baka lukwikilu sambu na bikalulu na beno ya mbote. Mfunu ta vanda diaka ve beno na kutubila bo diaka ata kima mosi, sambu bo ta mona nde bikalulu na beno kele ya kinzambi ti ya luzitu [ya mudindu, NW].” (1 Piere 3:1, 2; Efezo 5:22-24) Awa Piere ketubila mingi mfunu ya bulemfu ya nkento na bakala na yandi ti “luzitu ya mudindu,” ata babakala yankaka kesalaka ve mambu mingi yina mefwana nde bo pesa bo luzitu ya mutindu yina. Nkento yina kesalaka mambu yonso na luzitu na ntwala ya bakala na yandi lenda nunga na kusimba ntima ya bakala na yandi yina kele mumpani.

13. Inki mutindu bankento lenda pesa babakala na bo luzitu?

¹³ Kana beto tala mambu yina kusalaka nde bo sonika baverse yai, beto tamona nde Piere kebenda dikebi na beto na mbandu ya Sara, yina bakala na yandi, Abrahami, vandaka mbandu ya nene ya lukwikilu. (Roma 4:16, 17; Galatia 3:6-9; 1 Piere 3:6) Keti bankento yina kele na babakala yina kele Bakristu fwete pesa bo luzitu fyoti kuluta luzitu yina bankento yina kele na babakala yina kele mimpani fwete pesa na babakala na bo? Inki nge lenda sala kana nge kewakana ve na bakala na nge na dyambu mosi? Yezu pesaka bandongisila yina bantu lenda sadila na mambu mingi bonso yai: “Kana [muntu mosi] me songa nge na kunatila yandi saki na yandi na kilometre mosi, nata yo na kilometre ya nkaka.” (Matayo 5:41) Keti nge kezitisaka bakala na nge na kusalaka mambu mutindu yandi kezola? Kana nge kemonaka mpasi mingi na kusala yo, songa yandi bangindu na nge na dyambu yango. Kutuba ve nde yandi kezaba mambu yina nge keyindula. Kansi, kana nge kemonisa yandi mutindu nge kezolaka kusala mambu, sala yo na luzitu yonso. Biblia kelongisila beto nde: “Ntangu yonso beno fweti tuba mambu ya mbote ti ya mfunu; beno fweti zaba kupesa bamvutu ya mbote na konso muntu.”​—Kolosai 4:6.

14. Inki kima yo kelombaka kusala sambu na kusonga luzitu na bibuti?

¹⁴ Inki beto lenda tuba sambu na beno bana? Ndinga ya Nzambi ketuba nde: “Beno bana, beno fweti wila batata ti bamama na beno, sambu yina kele mambu ya bakristo fweti sala. Nsiku yina ke tuba nde: ‘Zitisa tata na nge ti mama na nge,’ yo kele nsiku ya ntete ya Nzambi yikaka lusilu.” (Efezo 6:1-3) Zaba nde kulemfukila bibuti na nge kele kiteso mosi ti ‘kuzitisa tata ti mama na nge.’ Ngogo ya Kigreki ya bo mebalula nde “zitisa” kezola kutuba “kupesa kilo” to “kutula valere na zulu ya kima mosi.” Yo yina, kuvanda na bulemfu kelombaka mambu mingi. Yo kele ve kulanda na kiseku yonso bansiku ya bibuti na nge yina nge lenda mona nde yo kele na bukatikati ve sambu na nge. Nzambi kelomba nge na kuzola mingi bibuti na nge mpi na kulanda lutwadisu na bo.​—Bingana 15:5.

15. Inki mutindu bana lenda landa kaka na kusonga luzitu ata bo kemona nde bibuti na bo kusalaka kifu?

¹⁵ Inki nge lenda sala, kana bibuti na nge mesala kima mosi ya lenda kulumusa luzitu ya nge fwete pesa bo? Meka na kutala mambu mutindu bo kemona yo. Keti bo ve bantu “mebutaka nge” mpi kusansaka nge? (Bingana 23:22, NW) Keti kele ve zola ya bo kele na yo sambu na nge kima kepusa bo na kusala mpidina? (Baebreo 12:7-11) Solula ti bibuti na nge na luzitu yonso, mpi tendudila bo na mawete yonso nki mutindu nge kekudiwa. Ata bo mepesa nge mvutu na mutindu mosi ya nge kezola ve, kumeka ve kutubila bo na mpila mosi ya kukonda luzitu. (Bingana 24:29) Yibuka mutindu Davidi landaka na kuzitisa Saule ata ntangu ntotila yai kuyambulaka na kulanda ndongisila ya Nzambi. Lomba Yehowa na kusadisa nge sambu na kuyala mawi na nge. Davidi kutubaka nde: ‘Songa yandi bampasi yonso ya ntima na nge, Nzambi kele kisika ya beto ke tininaka.’​—Nkunga 62:9; Mawa 3:25-27.

Zitisa bantu yina ketwadisaka

16. Inki mambu beto lenda longuka na bambandu ya balongi ya luvunu ti bawanzio?

¹⁶ Bo keponaka bankuluntu ya dibundu na ngolo ya mpeve santu, kansi bo kele kaka bantu ya kukonda kukuka, bo kesalaka mpi bifu. (Nkunga 130:3; Longi 7:20; Bisalu 20:28; Yakobo 3:2) Ebuna, yo lenda sala nde bantu yankaka na kati ya dibundu kuyangalala ve ti bankuluntu. Inki beto fwete sala kana beto kemona nde kele ti kima kekwendila mbote ve na kati ya dibundu, to yo kemonana mpidina? Tala luswaswanu yina kuvandaka na kati ya balongi ya mvu-nkama ya ntete ti bawanzio: “Balongi yina ya luvunu bo ke waka boma ve, bo kele lulendo; bo ke zitisaka ve [bantu, NW] yina ya lukumu kansi bo ke fingaka bo. Ata bawanzio ya nkaka, bayina me luta balongi ya luvunu na ngolo ti na kiyeka, bo ke kwendaka ve kufunda [balongi ya luvunu] na meso ya Mfumu Nzambi, [bo kesalaka ve mutindu yina sambu bo kezitisaka Yehowa, NW].” (2 Piere 2:10-13) Ata balongi ya luvunu ‘fingaka bantu yina ya lukumu,’ disongidila bankuluntu yina bo pesaka kiyeka na dibundu ya Bukristu ya mvu-nkama ya ntete, bawanzio kufingaka ve balongi ya luvunu yina vandaka kukotisa kukabwana na kati ya bampangi. Bawanzio, ya kele na kiyeka ya mingi mpi ya kebakisaka lunungu mbote kuluta bantu, vandaka kuzaba nki mambu vandaka kuluta na kati ya dibundu. Kansi, “Sambu bo kezitisaka Yehowa,” bo bikaka nde Nzambi yandi mosi kusambisa bo.​—Baebreo 2:6, 7; Yude 9, NW.

17. Inki mutindu yo kelombaka kumonisa lukwikilu na ntangu makambu yina mebasika kemonisa nde bankuluntu kele ve na nzila ya mbote?

¹⁷ Ata bo kesala ve mbote kima mosi na mpila yo fwete salama, keti beto fwete vanda ve na lukwikilu na Yezu Kristu ya kele Mfumu ya kezinga ya dibundu ya Bukristu? Keti yandi kezaba ve mambu yina ke na kusalama na dibundu na yandi na inza ya mvimba? Keti beto fwete zitisa ve mutindu yandi ketadila mambu mpi kundima nde yandi kele na kiyeka ya kutwadisa mambu yonso? Na kutuba ya mbote, ‘beto kele banani sambu na kusambisa mpangi na beto?’ (Yakobo 4:12; 1 Korinto 11:3; Kolosai 1:18) Sambu na nki ve kuzabisa Yehowa basusi na nge na bisambu na nge?

18, 19. Inki nge lenda sala kana nge memona nde nkuluntu mosi mesala kifu?

¹⁸ Sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka, mavwanga to makambu lenda basika. Ntangu yankaka nkutu nkuluntu mosi lenda sala mbi, ebuna yo pesa bantu yankaka mpasi. Kubaka desizio ntinuntinu kana mambu mesalama mpidina tabalula ve kima mosi. Yo lenda kumisa kaka dikambu yango ngolo. Bantu yina kele na luswasukusu ya kimpeve takinga Yehowa kuyidika mambu mpi kupesa ndola yina yo talomba kupesa na ntangu mpi na mutindu yina yandi mosi mezola.​—2 Timoteo 3:16; Baebreo 12:7-11.

¹⁹ Inki nge lenda sala kana kima mosi kepesa nge mpasi? Na kifulu ya kutuba yo na bantu yankaka na kati ya dibundu, keti yo tavanda mbote ve nde nge kutana na bankuluntu sambu na kusosa lusadisu? Kukonda kutonga bankaka, tendula nki mutindu yo kepesa nge mpasi. Ntangu yonso monisaka bo ‘na zola ya bampangi,’ mpi vanda na luzitu ntangu nge ketula ntima na bo. (1 Piere 3:8) Kuyantika ve kusadila bangogo ya kukonda luzitu, kansi tula ntima na bo sambu bo kele Bukristu ya kuyela. Ndima konso ndongisila yina kekatuka na Masonuku ya bo kepesa nge na kyese yonso. Ebuna kana yo kelomba kubaka badesizio yankaka sambu na kupesa ndola, tula ntima nde Yehowa tatwadisa bankuluntu na kusala mambu yina kele mbote mpi na ndonga.​—Galatia 6:10; 2 Tesalonika 3:13.

20. Inki beto tatadila na disolo yina melanda?

²⁰ Kansi, kele dyaka na dyambu yankaka ya kutadila ya kewakana ti kupesa lukumu mpi luzitu na bantu yina kele na kiyeka. Keti, bantu yina ya bo mepesa kiyeka fwete zitisa ve bantu yina bo mepesa bo na kutala? Bika beto tadila yo na disolo ya melanda.

Inki Mutindu Nge Tavutula?

• Inki kikuma ya mbote beto kele na yo na kuzitisa bantu yina kele na kiyeka?

• Inki mutindu Yehowa ti Yezu kemonaka bantu yina kezitisaka ve bantu ya Nzambi mepesaka kiyeka?

• Tanga bambandu ya mbote ya bantu yina kuzitisaka bantu ya Nzambi kupesaka kiyeka?

• Inki beto lenda sala kana muntu yina kele na kiyeka na zulu na beto mesala kifu?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 8]

Sara vandaka kuzitisa mingi kiyeka ya Abrahami mpi yandi vandaka na kyese

[Kifwanisu ya kele na lutiti 9]

Mikale kuzitisaka ve kiyeka ya mfumu ya dibuta mpi ntotila yina Davidi vandaka na yo

[Kifwanisu ya kele na lutiti 11]

“Mono lenda sala yandi ve mbi ata fioti sambu Mfumu Nzambi yandi mosi solaka yandi na kuvanda ntotila!”

[Kifwanisu ya kele na lutiti 12]

Sambu na nki ve kuzabisa Yehowa basusi na nge na bisambu?