CHAPTA 17
Tinap Tranga Wan fɔ Biliv Gɔd
“Tinap traŋa pan di biliv we una biliv pan Gɔd.”—JUD IN LƐTA 20, 21.
1, 2. Us bildin wok we yu de du? Wetin mek di we aw yu de du di wok rili impɔtant?
LƐ WI se yu de wok tranga wan fɔ bil wan os. Yu dɔn de bil dis os ya fɔ sɔm tɛm naw, ɛn yu gɛt fɔ kɔntinyu fɔ bil am te yu dɔn. Di wok nɔ izi fɔ du, bɔt yu de ɛnjɔy fɔ du am. Ilɛk wetin apin, yu dɔn mekɔp yu maynd se yu nɔ go ɛva stɔp ɔ kialɛs dis wok bikɔs di we aw yu de du dis wok go afɛkt yu layf naw ɛn i go ivin afɛkt yu tumara bambay. Wetin mek wi se so? Bikɔs di bildin we wi de tɔk bɔt, na yu!
2 Di disaypul we nem Jud bin tɔk bɔt aw wi go tinap tranga wan fɔ Gɔd. We i bin de ɛnkɔrej Kristian dɛn fɔ “du dɛn tin we go mek Gɔd stil de blɛs [dɛn] bikɔs i lɛk [dɛn],” i bin sho dɛn bak wetin go ɛp dɛn fɔ du dat. I bin se: “Una fɔ tinap traŋa pan di biliv we una biliv pan Gɔd.” (Jud In Lɛta 20, 21) Wetin na sɔm we dɛn we yu go ebul tinap tranga wan fɔ Gɔd ɛn gɛt mɔ fɛt, so dat Gɔd go kɔntinyu fɔ lɛk yu? Lɛ wi tɔk bɔt tri eria dɛn na wi layf we wi fɔ tinap tranga wan fɔ Gɔd.
KƆNTINYU FƆ GƐT MƆ FET PAN JIOVA IN LƆ ƐN ADVAYS DƐN
3-5. (a) Aw Setan want lɛ wi tink bɔt Jiova in lɔ dɛn? (b) Aw wi fɔ si Gɔd in lɔ dɛn, ɛn aw dat fɔ mek wi fil? Gi ɛgzampul.
3 Di fɔs tin we wi fɔ du na dat, wi fɔ tray fɔ gɛt mɔ fet pan Gɔd in lɔ ɛn advays dɛn. We yu de stɔdi dis buk, yu go mɔs dɔn lan plɛnti lɔ ɛn advays dɛn we Jiova gi wi fɔ sho wi aw fɔ biev. Aw yu si dɛn lɔ ɛn advays ya? Setan go want fɔ ful yu so dat yu go bigin tink se Jiova in lɔ ɛn advays dɛn de tayt yu layf ɔ de mek layf nɔ izi fɔ yu. I dɔn te we Setan de yuz dis trik; na dis sem trik i bin yuz na di gadin we bin de na Idɛn, ɛn dis trik bin wok fɔ am. (Jɛnɛsis 3:1-6) Yu tink se dis trik go wok pan yu? I lɛf to di we aw yu de tink.
4 Fɔ ɛgzampul, lɛ wi se yu go waka na wan fayn fayn gadin, ɛn yu si wan trɔŋ ɛn ay ay fɛns we mek yu nɔ ebul go na wan ɔda fayn pat na di gadin. Dis pat rili fayn ɛn yu want fɔ go de. Bɔt as yu de luk oba di fɛns, yu si wan wayl wayl layɔn de fɛn tin fɔ it! Na naw yu no se di fɛns de de fɔ protɛkt yu. Yu tink se ɛni wikɛd pɔsin de we want fɔ du bad bad tin to yu? Gɔd in Wɔd wɔn wi se: “Una fɔ rɛdi ɔltɛm, ɛn ɔltɛm una fɔ de wach, bikɔs Setan we de fɛt una, de go ɔlɔbɔt lɛkɛ aŋri layɔn, fɔ fɛn udat in go fɔdɔm pan.”—Pita In Fɔs Lɛta 5:8.
5 Setan na wikɛd pɔsin we want fɔ du bad tin to wi. Jiova nɔ want lɛ Setan du wi ɛnitin we bad, so na dat mek i dɔn gi wi lɔ dɛn we go gayd wi mek wi nɔ fɔdɔm insay Setan in “kɔni” trap dɛn. (Lɛta Fɔ Ɛfisɔs 6:11) So ɛnitɛm we wi tink gud wan bɔt Gɔd in lɔ dɛn, wi fɔ si se na lɔv mek i gi wi dɛn. We wi si Gɔd in lɔ dɛn da we de, i go mek wi no se Gɔd in lɔ dɛn de fɔ protɛkt wi ɛn fɔ mek wi gɛt gladi at. Di disaypul Jems rayt se: “Gɔd in wɔd na di rayt tin fɔ mɔtalman . . . ɛnibɔdi we put ɔl in at pan am, we nɔ jɛs lisin am nɔmɔ ɛn fɔgɛt, bɔt i de du wetin i se, Gɔd go blɛs ɔl wetin da pɔsin de put in an pan.”—Jems 1:25.
6. Wetin na di bɛst we we wi kin gɛt mɔ fet pan di tin dɛn we Gɔd dɔn tɛl wi fɔ du? Gi wan ɛgzampul.
6 Di bɛst we wi kin gɛt mɔ fet pan Gɔd ɛn no se na sɛns tin dɛn de insay in lɔ dɛn, na we wi du di tin dɛn we i tɛl wi fɔ du. Fɔ ɛgzampul, “Krays tɛl [wi]” fɔ tich ɔda pipul dɛn “ɔl wetin i dɔn tɛl [wi].” (Lɛta Fɔ Galeshya 6:2; Matyu 28:19, 20) Kristian dɛn fɔ tek di mit we dɛn fɔ mit togɛda fɔ wɔship ɛn fɔ ɛnkɔrej dɛnsɛf, siriɔs. (Di Ibru Pipul Dɛn 10:24, 25) Jiova tɛl wi bak se wi fɔ de pre to am ɔltɛm ɛn wi fɔ tɛl am wetin de na wi at. (Matyu 6:5-8; Fɔs Lɛta Fɔ Tɛsalonayka 5:17) We wi de du dɛn tin ya we Gɔd se, wi go si klia wan se na lɔv mek i tɛl wi fɔ du dɛn, ɛn wi go gladi ɛn fil fayn. No ɔda tin nɔ de na dis wikɛd wɔl we go mek wi fil dis kayn we. As yu de tink gud wan bɔt di bɛnifit dɛn we yu dɔn gɛt we yu de obe Gɔd in lɔ dɛn, yu nɔ tink se yu go gɛt mɔ fet pan Gɔd in lɔ dɛn?
7, 8. Aw Gɔd in Wɔd ɛnkɔrej di wan dɛn we de wɔri se dɛn nɔ go ebul fala Gɔd in lɔ dɛn as tɛm de go?
7 Sɔm pipul dɛn kin wɔri se i nɔ go izi fɔ obe Jiova in lɔ dɛn as tɛm de go. Dɛn kin fred se sɔntɛm dɛn go mek mistek. If yu ɛva fil da we de, tink bɔt dɛn wɔd ya: “Na mi na PAPA GƆD we na yu Gɔd, we de tich yu aw fɔ prɔfit, we de lid yu na di rod we yu fɔ waka na layf. A wish yu bin de obe mi lɔ dɛn! Datɛnde yu kolat bin fɔ tan lɛk riva, ɛn di waka we yu de waka tret na mi yay, go tan lɛk swɛlin na si.” (Ayzaya 48:17, 18) Yu dɔn ɛva sidɔm ɛn tink aw dɛn wɔd ya go ɛnkɔrej yu?
8 Insay dɛn vas ya, Jiova de tɛl wi se na wisɛf sɛf go bɛnifit we wi obe am. I prɔmis fɔ gi wi tu bɛnifit dɛn if wi obe am. Fɔs, di kolat we wi go gɛt go tan lɛk riva. Dis min se wi go gɛt kolat pan plɛnti tin, ɛn wi go gɛt kolat ɔltɛm. Sɛkɔn, di waka we wi de waka tret na Gɔd in yay, go tan lɛk di swɛlin na di si. If yu tinap na bich ɛn de wach we di swɛlin de kam, yu go si se na tin we de bi ɔltɛm. Yu no se di swɛlin go kɔntinyu fɔ kam sote go, i nɔ go ɛva lɛf fɔ kam. Semweso, Jiova se yu go ebul waka tret na in yay sote go. If yu tray fɔ bi fetful to am, i nɔ go ɛva kɔmɔt biɛn yu! (Rid Sam 55:22.) Yu nɔ tink se dɛn kayn prɔmis ya de mek yu gɛt mɔ fet pan Jiova ɛn in lɔ dɛn?
“LƐ WI GO BIFO”
9, 10. (a) Wetin mek i fayn fɔ mek Kristian dɛn machɔ? (b) Wetin mek pɔsin we de si tin di we aw Jiova de si am, go gɛt gladi at?
9 Di sɛkɔn tin we go ɛp wi fɔ tinap tranga wan, de insay dis skripchɔ we se: “Lɛ wi go bifo.” (Di Ibru Pipul Dɛn 6:1) I fayn fɔ mek ɔlman we na Kristian go bifo. Dis min se i fɔ machɔ. Nɔbɔdi nɔ go ebul bi pafɛkt pɔsin rayt naw, bɔt wi go ebul machɔ. Wan ɔda tin we wi fɔ no na dat, we Kristian de machɔ, i de ɛnjɔy fɔ sav Jiova mɔ. Wetin mek wi se so?
10 Kristian we machɔ na pɔsin we de du wetin Jiova want. I de si tin di we aw Jiova de si am. (Jɔn 4:23) Pɔl bin rayt se: “Dɛn pipul we de fala wetin dɛn at tɛl dɛn, na dat nɔmɔ go de na dɛn ed fɔ du; bɔt dɛn wan we de du wetin Gɔd in Spirit tɛl dɛn fɔ du, na wetin di Spirit want nɔmɔ nain de na dɛn ed fɔ du.” (Lɛta Fɔ Rom 8:5) Pɔsin we de fala wetin in at de tɛl am fɔ du, nɔ de gɛt bɛtɛ gladi at, bikɔs na wetin i want nɔmɔ i de tink bɔt, i nɔ de tink bɔt tumara bambay, ɛn i de put ɔl in atɛnshɔn pan di tin dɛn we mɔni kin bay. Bɔt pɔsin we de du wetin Gɔd want de gɛt gladi at, bikɔs i de put ɔl in atɛnshɔn pan Jiova, we na Gɔd we gladi ɔltɛm. (Fɔs Lɛta To Timoti 1:11, NW) Pɔsin we de si tin di we aw Jiova de si am kin rɛdi fɔ du wetin Jiova want, ɛn i kin ivin gladi we tin tranga fɔ am. Wetin mek wi se so? We tin tranga fɔ am, i de gɛt di chans fɔ sho se Setan na layman. I de gɛt di chans bak fɔ kɔntinyu fɔ du wetin Jiova want, ɛn dis de mek Jiova gladi.—Prɔvabs 27:11; rid Jems 1:2, 3.
11, 12. (a) Aw Pɔl bin se pɔsin go lan aw “fɔ no wetin gud ɛn bad”? (b) Uskayn trenin di bɔdi nid so dat i go machɔ ɛn ebul du bɔku tin?
11 Fɔ lɛ pɔsin si tin di we aw Jiova de si am ɛn fɔ lɛ i machɔ, i fɔ tren insɛf. Tink bɔt wetin dis vas se: “Pɔsin we de it tin we fɔ cham, na big pɔsin; i dɔn no wetin gud ɛn wetin bad, bikɔs i dɔn lan aw fɔ no wetin gud ɛn bad bay dɛn tin we i de du we rayt na Gɔd in yay.” (Di Ibru Pipul Dɛn 5:14) We Pɔl bin de tɔk bɔt aw pɔsin kin “lan” aw fɔ no wetin gud, i bin yuz wan Grik wɔd we dɛn fɔstɛm pipul dɛn na Gris bin de yuz we dɛn bin de tɔk bɔt di tren we dɛn spɔtman dɛn bin de tren. Jɔs tink bɔt di tin dɛn we spɔtman dɛn kin du we dɛn de tren.
12 Di tɛm we dɛn bin jɔs bɔn wi, wi bɔdi nɔ bin tren. Fɔ ɛgzampul, yɔŋ bebi dɛn nɔ kin no aw fɔ yuz dɛn an ɛn dɛn fut. Na dis kin mek bebi dɛn de pas pas dɛn an dɛn ɔp ɛn dɔŋ, dɛn kin ivin slap dɛnsɛf, ɛn dis kin mek dɛn vɛks ɛn sɔprayz. Bɔt smɔl smɔl, as dɛn de yuz difrɛn pat na dɛn bɔdi, dɛn de tren dɛn bɔdi. Leta, di bebi kin bigin krip, afta sɔm tɛm i kin bigin waka, ɛn we i te smɔl i kin bigin rɔn.a Wetin yu go tɔk naw bɔt spɔtman? Fɔ ɛgzampul, we yu si futbɔla de kɔntrol bɔl fayn fayn wan, yu go no wantɛm se i dɔn tren gud gud wan. I nɔ jɔs sidɔm ɛn sabi fɔ ple, bɔt i bin dɔn de praktis fɔ lɔng tɛm. Di Baybul se: “I gud fɔ tren di bɔdi, bɔt fɔ tren di spirit gud pas ɔl.” So yu si aw i impɔtant fɔ tren wisɛf fɔ si tin di we aw Jiova de si am?—Fɔs Lɛta To Timoti 4:8.
13. Aw wi go ebul tren di we aw wi de tink?
13 Insay dis buk, wi dɔn tɔk bɔt bɔku tin we go ɛp yu fɔ tren di we aw yu de tink so dat yu go kɔntinyu fɔ bi fetful to Jiova ɛn si tin lɛk aw i de si am. I go fayn fɔ mek wi de pre ɛn tink bɔt Gɔd in lɔ ɛn advays dɛn we wi want disayd fɔ du ɛnitin na layf. Ɛnitɛm we yu want disayd fɔ du sɔntin, aks yusɛf: ‘Us lɔ ɔ advays dɛn de na di Baybul we tɔk bɔt dis? Aw a go ebul du wetin di Baybul se? Wetin go mek mi Papa we de na ɛvin, gladi?’ (Rid Prɔvabs 3:5, 6; Jems 1:5.) If yu de tink bɔt dɛn kwɛstyɔn ya bifo yu disayd fɔ du ɛnitin, i go tren yu fɔ no wetin gud ɛn wetin bad. Dis trenin go ɛp yu fɔ si tin di we aw Jiova de si am.
14. Wetin wi fɔ du fɔ lɛ wi no mɔ bɔt Jiova? Wetin wi fɔ de chɛk bɔt wisɛf ɔltɛm?
14 Wi ɔl kin ebul fɔ bi Kristian we machɔ, bɔt nɔto de nɔmɔ wi fɔ stɔp, wi fɔ kɔntinyu fɔ lan mɔ bɔt Jiova. Na it de mek pɔsin machɔ, na dat mek Pɔl tɔk se: “Pɔsin we de it tin we na fɔ cham, na big pɔsin.” Wan impɔtant tin we go ɛp wi fɔ gɛt mɔ fet pan Jiova na we wi kɔntinyu fɔ lan mɔ bɔt am. As yu de du wetin yu de lan, dat de sho se yu gɛt sɛns. Na dat mek di Baybul se: “Natin nɔ de we pas sɛns na [di] wɔl.” So wi fɔ rɛdi fɔ lan bɔt di fayn fayn tin dɛn we Jiova de tich wi. (Prɔvabs 8:11; Pita In Fɔs Lɛta 2:2) Bɔt di tin dɛn we wi sabi ɛn di sɛns we wi gɛt nɔ fɔ mek wi prawd ɔ fil se wi bɛtɛ pas ɔda pipul dɛn. Wi fɔ de chɛk wisɛf ɔltɛm so dat wi nɔ go prawd ɔ mek ɔda bad tin nɔ de na wi at. Pɔl bin rayt se: “Una fɔ jɔj unasɛf fɔ si if una biliv gud gud.”—Sɛkɛn Lɛta Fɔ Kɔrint 13:5.
15. Wetin mek i impɔtant fɔ gɛt lɔv?
15 Pɔsin kin dɔn bil os dɔn, bɔt i stil gɛt fɔ kɔntinyu fɔ de wok pan am. As tɛm de go, i kin rili impɔtant fɔ lɛ di pɔsin mek di say dɛn we dɔn pwɛl na di os. Ɛn i kin ivin ad rum dɛn na di os. Wetin wi fɔ du fɔ mek wi machɔ ɛn fɔ mek wi kɔntinyu fɔ tink di we aw Jiova de tink? Di men tin we go ɛp wi, na lɔv. Wi fɔ kɔntinyu fɔ lɛk Jiova ɛn wi kɔmpin Kristian dɛn. If wi nɔ gɛt lɔv, ɔl di tin dɛn we wi sabi ɛn di tin dɛn we wi de du na fɔ natin, i go jɔs tan lɛk we pɔsin de mek lawd lawd nɔys. (Fɔs Lɛta Fɔ Kɔrint 13:1-3) If wi gɛt lɔv, wi go ebul bi Kristian we machɔ ɛn wi go kɔntinyu fɔ tink lɛk aw Jiova de tink.
PUT ƆL YU ATƐNSHƆN PAN DI OP WE GƆD DƆN GI WI
16. Aw Setan want mek pipul dɛn tink? Us impɔtant tin Jiova dɔn gi wi fɔ ɛp wi?
16 Lɛ wi tɔk bɔt wan ɔda tin bɔt da os we yu de bil. Fɔ lɛ yu rili ebul fala Jizɔs, yu fɔ tek tɛm wit di we aw yu de tink. Setan, we na in de rul dis wɔl, sabi aw fɔ mek pipul dɛn tink bɔt bad bad tin. I want mek pipul dɛn tink se na bad go de apin ɔltɛm, i nɔ want mek pipul dɛn biliv dɛn kɔmpin dɛn, ɛn i want mek pipul dɛn gɛt pwɛl at. (Lɛta Fɔ Ɛfisɔs 2:2) I nɔ fayn fɔ lɛ Kristian dɛn de tink dis kayn we; i go jɔs tan lɛk we pɔsin de yuz rɔtin bod fɔ bil bodos. Bɔt wi gladi we Jiova dɔn gi wi wan impɔtant tin we go ɛp wi; dat na op fɔ di tumara bambay.
17. Aw Gɔd in Wɔd sho se op na impɔtant tin?
17 Di Baybul sho wi di difrɛn difrɛn pat dɛn pan di klos we wi fɔ wɛr fɔ fɛt Setan ɛn in wikɛd wɔl. Wan impɔtant pat pan dis klos na di ɛlmɛt, dat na di op fɔ “no se Gɔd dɔn sev wi.” (Fɔs Lɛta Fɔ Tɛsalonayka 5:8) Dɛn fɔstɛm sojaman dɛn bin no se if dɛn nɔ wɛr dɛn ɛlmɛt, dɛn go day na wɔ. Na ayɛn ɛn lɛda dɛn bin de tek mek dis ɛlmɛt. Na dis ɛlmɛt kin kɔba di sojaman in ed so dat no bad tin nɔ go damej in ed. So jɔs lɛk aw ɛlmɛt de protɛkt pɔsin in ed, na so op de protɛkt yu maynd ɔ di we aw yu de tink.
18, 19. Us ɛgzampul Jizɔs bin sɛt we i kam pan op? Aw wi go ebul falamakata am?
18 Na Jizɔs dɔn sho di bɛst ɛgzampul bɔt aw pɔsin go kɔntinyu fɔ gɛt op. Mɛmba ɔl wetin i sɔfa di las nɛt bifo dɛn kil am. In tayt padi kɔmɔt biɛn am fɔ mɔni. Di ɔda wan dinay se i nɔ ivin sabi am. Di ɔda wan dɛn rɔnawe ɛn lɛf am. In yon Ju brɔda dɛn tɔn agens am, ɛn mek di Roman sojaman dɛn mek i sɔfa ɛn kil am. Na dat mek wi go se, nɔbɔdi nɔ go ɛva sɔfa lɛk aw Jizɔs bin sɔfa. Bɔt wetin bin ɛp Jizɔs fɔ bia ɔl dis? Di Ibru Pipul Dɛn 12:2 gi wi di ansa we i se: “I nɔ tek di shem mek natin, fɔseka di jɔy we Gɔd kip fɔ am. So, i sidɔm naw na Gɔd in raytan, klos di chia we Gɔd sidɔm de rul.” Jizɔs nɔ ɛva fɔgɛt “di jɔy we Gɔd kip fɔ am.”
19 Us jɔy we Gɔd bin dɔn kip fɔ Jizɔs? Jizɔs bin no se if i bia di bad tin dɛn we de apin to am, i go ɛp fɔ mek Jiova in nem oli. I go sho klia klia wan se Setan na layman. No ɔda op nɔ de we bin fɔ mek Jizɔs gɛt jɔy pas dis! I bin no bak se Jiova go gi am bɔku blɛsin if i fetful to am. Ɛn i bin de mɛmba bak se i nɔ go te igen, i gɛt fɔ go bak to in Papa na ɛvin. Jizɔs bin de tink bɔt ɔl dɛn tin ya we i bin de sɔfa. Na di sem tin wi nid fɔ du. Wisɛf gɛt jɔy we Gɔd dɔn put bifo wi. Jiova dɔn sho se i rɛspɛkt wi ɔl bay we i dɔn gi wi di wok fɔ mek in nem oli. Ilɛk uskayn prɔblɛm kam wi we, wi go sho se Setan na layman bay we wi put wisɛf ɔnda Jiova in rul ɛn kɔntinyu fɔ du wetin go mek i lɛk wi.
20. Wetin go ɛp yu fɔ tink bɔt gud tin dɛn ɛn mek yu gɛt op?
20 Jiova nɔ jɔs want fɔ du gud tin fɔ in fetful savant dɛn, bɔt i rili rɛdi fɔ du am. (Ayzaya 30:18; rid Malakay 3:10.) I kin gladi fɔ gi in savant dɛn di gud tin dɛn we dɛn want. (Di Sam Dɛm 37:4) So put ɔl yu atɛnshɔn pan di op we Gɔd dɔn gi wi. Lɛ wi nɔ ɛva fala di bad ɛn bɛn bɛn we aw pipul dɛn de tink na di wɔl. If yu fil se yu dɔn bigin tink lɛk aw pipul dɛn na di wɔl de tink, ɛn dis dɔn bigin afɛkt yu maynd ɛn yu at, na fɔ pre tranga wan to Jiova so dat i “go gi [yu] kol at we mɔtalman nɔ [go] ebul ɔndastand.” Dis kolat we Gɔd de gi, go gayd yu at ɛn di we aw yu de tink.—Lɛta Fɔ Filipay 4:6, 7.
21, 22. (a) Us wɔndaful op Jiova dɔn put bifo “bɔku bɔku pipul”? (b) Us prɔmis we Gɔd dɔn mek we yu lɛk, ɛn wetin yu dɔn mekɔp yu maynd fɔ du?
21 Dis na fayn fayn op fɔ tink bɔt! If yu na wan pan di “bɔku bɔku pipul” dɛn we di Baybul bin se go “tinap traŋa wɛn da big trɔbul” go kam, tink bɔt di kayn layf we yu go gɛt. (Rɛvɛleshɔn 7:9, 14) We Gɔd go dɔn pul Setan ɛn in dɛbul dɛn, yu go gɛt gladi at we at fɔ ɔndastand. Udat pan wi dɔn ɛva liv in layf we Setan nɔ de ambɔg am? We Setan ɛn di bad bad tin dɛn we i kin du nɔ go de igen, ɔlman go gladi fɔ wok tranga wan fɔ mek di wɔl bi Paradays. Ɛn wi ɔl go gladi fɔ put wisɛf ɔnda Jizɔs ɛn di 144,000 anɔyntɛd Kristian dɛn we go de rul wit am! Wi rili gladi fɔ no se di tɛm de kam we ɔlkayn sik nɔ go de igen, ɛn wi go gladi fɔ si ɔl wi padi ɛn fambul dɛn we bin dɔn day. Da tɛm de, wi go liv wi layf di we aw Gɔd bin rili want am! As wi de bi pafɛkt pipul dɛn, Gɔd go kɔntinyu fɔ blɛs wi. Wi go gɛt di blɛsin we di Baybul bin dɔn prɔmis na Lɛta Fɔ Rom 8:21 we se, wi “go fri lɛk aw Gɔd in pikin dɛn dɔn fri.”
22 Jiova want mek yu gɛt mɔ fridɔm we pas di wan we yu go ɛva tink bɔt. Bɔt fɔ lɛ yu gɛt dis fridɔm, yu gɛt fɔ obe Jiova. Yu nɔ tink se yu fɔ du ɔl wetin yu ebul fɔ du fɔ obe Jiova ɛvride na yu layf? Yɛs, na dat yu fɔ du. So tinap tranga wan fɔ biliv Gɔd so dat yu go kɔntinyu fɔ du wetin go mek Gɔd lɛk yu sote go!
a Sayɛnsman dɛn se mɔtalman gɛt wan spɛshal sɛns na in bɔdi. Na dis sɛns de sho di bɔdi aw fɔ yuz di an ɛn fut dɛn. Fɔ ɛgzampul, na dis sɛns de mek yu lɔk yu yay ɛn stil ebul klap yu an dɛn. Wan sikuman we bin lɔs dis sɛns ya, nɔ bin ebul tinap, waka, ɔ ivin sidɔm sɛf.