Di “Jɔj fɔ di Wanol Wɔl” De Du Wetin Rayt Ɔltɛm

 1. Aw Ebraam bin sho se i rili biliv di we aw Jiova de jɔj? (Luk di pikchɔ nia dis atikul in taytul.)

“YU WE na jɔj fɔ di wanol wɔl go jɔj tret wan.” (Jɛnɛsis 18:​25) Ebraam we bin fetful to Gɔd, bin rili biliv se Jiova go jɔj Sɔdɔm ɛn Gomɔra tret wan. I bin rili biliv se Jiova nɔ go ɛva mek “udat du rɔŋ ɛn udat du rayt gɛt di sem pɔnishmɛnt.” Ebraam bin no se Jiova “nɔ go du dat.” Leta, Jiova tɔk fɔ insɛf se: “Gɔd we tan lɛk rɔk nɔ de mek mistek pan ɛnitin we i de du, bikɔs ɔl di tin dɛn we i de du, i de du am di rayt we. Na Gɔd we fetful ɛn i de du tin tret ɔltɛm; i de du wetin rayt ɛn i nɔ gɛt wan bɛn-bɛn.”—Ditarɔnɔmi 31:​19; 32:​4, NW.

 2. Wetin mek i nɔ pɔsibul fɔ mek Jiova nɔ du tin tret?

² Wetin mek Ebraam bin biliv se Jiova go du wetin rayt ɔltɛm? Na bikɔs Jiova nɔ miks pan bɛn bɛn ɛn i de du wetin rayt pas ɔlman. Infakt, di Ibru Skripchɔ kin yuz di wɔd dɛn “du tin tret” ɛn “nɔ miks pan bɛnbɛn” togɛda bikɔs dɛn min di sem tin. So, bikɔs Jiova de du tin di rayt we ɔltɛm, na dat mek ɔltɛm i de jɔj di rayt we. Di Baybul se Jiova “lɛk pɔsin we de du tin tret wan wit am ɛn nɔ miks pan bɛnbɛn.”—Sam 33:​5.

 3. Gi wan ɛgzampul bɔt aw pipul dɛn tide nɔ de trit dɛn kɔmpin dɛn di rayt we na di wɔl.

³ Wi go gɛt kɔrej we wi no se Jiova de trit ɔlman fayn ɔltɛm. Bɔt tide, di wɔl fulɔp wit pipul dɛn we nɔ de trit ɔda pipul dɛn di rayt we. Fɔ ɛgzampul, dɛn dɔn put pipul dɛn na jel fɔ sɔntin we dɛn nɔ du. We dɛn du DNA tɛst, dɛn kam fɔ no se sɔm dɛn nɔ du di tin we dɛn put dɛn na jel fɔ, bɔt na afta dɛn dɔn tek lɔng tɛm na jel dɛn kam fɔ no dat. Dɛn kayn we ya we dɛn de trit pipul dɛn kin mek dɛn vɛks ɛn gens wit layf. Bɔt ɔda we de we dɛn nɔ kin trit pɔsin di rayt we we nɔ kin izi fɔ bia. Uskayn we dande?

 4. Wetin na wan tin we kin tɛst ɛni Kristian in fet?

⁴ Kristian dɛn no se pipul dɛn we nɔ de na di Kristian kɔngrigeshɔn nɔ go trit dɛn di rayt we. Bɔt, i kin rili tɛst wi fet if dɛn nɔ trit wi di rayt we ɔ wi notis se dɛn nɔ trit pɔsin di rayt we insay di kɔngrigeshɔn. If dis apin, wetin yu go du? Yu go alaw dat fɔ ambɔg yu?

 5. Wetin mek wi nɔ fɔ sɔprayz if wi notis se dɛn nɔ trit wi ɔ ɔda pɔsin di rayt we na di kɔngrigeshɔn?

⁵ Wi ɔl nɔ pafɛkt ɛn wi kin mek mistek, so i go pɔsibul se pɔsin nɔ go trit wi di rayt we ɔ wisɛf nɔ go trit pɔsin di rayt we insay di kɔngrigeshɔn. (Jɔn In Fɔs Lɛta 1:​8) Pan ɔl we nɔto ɔltɛm dis kin apin, Kristian dɛn we fetful nɔ kin sɔprayz ɔ fil bad we pɔsin nɔ trit in kɔmpin di rayt we. Jiova dɔn gi wi fayn advays dɛn na di Baybul fɔ ɛp wi fɔ kɔntinyu fɔ fetful if wan pan wi brɔda ɔ sista dɛn nɔ trit wi di rayt we.—Sam 55:​12-14.

6, 7. Aw dɛn nɔ bin trit wan brɔda di rayt we insay di kɔngrigeshɔn? Us kwaliti dɛn bin ɛp am?

⁶ Lɛ wi tɔk smɔl bɔt Wili Diɛl in ɛgzampul. Insay dɛn 1931, Brɔda Diɛl bin de wok fetful wan na Bɛtɛl na wan siti we nem Ban insay Swizaland. Insay 1946, i bin de na di nɔmba et klas na di Giliad Skul na Nyu Yɔk insay Amɛrika. Afta dɛn gradyueshɔn, dɛn bin sɛn am fɔ go du sakit wok na Swizaland. We Brɔda Diɛl bin de tɔk bɔt in layf stɔri, i se insay Me 1949, i bin tɛl di branch kɔmiti na Swizaland se i de kam mared. Di brɔda dɛn tɛl am se dɛn de pul ɔl di spɛshal wok dɛn we i bin de du, na in an. Di wangren tin we dɛn alaw am fɔ du, na fɔ payɔnia. Brɔda Diɛl tɔk se: “Dɛn nɔ bin de alaw mi fɔ gi tɔk. Bɔku brɔda dɛn nɔ bin de grit wi; dɛn bin de trit wi lɛk se wi dɔn disfɛloship.”

⁷ Wetin Brɔda Diɛl bin du? I se: “Wi bin no se fɔ mared na tin we di Baybul nɔ de agens, so wi bin de pre ɛn abop pan Jiova.” Pan ɔl we sɔm brɔda dɛn nɔ bin ɔndastand wetin Jiova tink bɔt mared, leta dɛn bin ebul fɔ ɔndastand; ɛn dɛn bin gi Brɔda Diɛl di spɛshal wok dɛn we i bin de du bak. Jiova kin blɛs di wan dɛn we nɔ kɔmɔt biɛn am.a (Luk di futnot.) Lɛ wi aks wisɛf dɛn kwɛstyɔn ya: ‘If dɛn nɔ trit mi di rayt we, a go peshɛnt ɛn wet mek Jiova kɔrɛkt wetin de apin? Ɔ a go abop pan misɛf ɛn tray fɔ fɛt fɔ mi rayt?’—Prɔvabs 11:​2; rid Mayka 7:​7, NW.

 8. Wetin kin mek wi tink se dɛn nɔ trit wi ɔ ɔda pɔsin di rayt we?

⁸ If yu fil se dɛn nɔ trit yu ɔ sɔm pipul dɛn di rayt we insay di kɔngrigeshɔn, na fɔ mɛmba se sɔntɛm di we aw yu de tink nɔ rayt. Wetin mek? Na bikɔs wi nɔ pafɛkt ɛn sɔntɛm wi nɔ kin ɔndastand wetin de apin. Dɔn wi nɔ kin no ɔltin. Bɔt ilɛksɛf wi no ɔltin ɔ wi nɔ no ɔltin, wi fɔ pre to Jiova bɔt wetin de apin, abop pan am, ɛn kɔntinyu fɔ de biɛn am. Dis go ɛp wi nɔ fɔ “blem” Jiova.—Rid Prɔvabs 19:​3.

 9. Us ɛgzampul dɛn wi go tɔk bɔt insay dis atikul ɛn di ɔda wan?

⁹ Mek wi lan bɔt tri ɛgzampul dɛn bɔt Jiova in pipul dɛn we dɛn nɔ bin trit di rayt we insay di tɛm we dɛn bin de rayt di Baybul. Insay dis atikul, wi go tɔk bɔt Ebraam in gret gret granpikin Josɛf ɛn wetin bin apin bitwin in ɛn in brɔda dɛn. Insay di nɛks atikul, wi go tɔk bɔt di we aw Jiova bin trit Kiŋ Eab ɛn wetin bin apin to Pita insay Antiɔk we bin de na Siria. As wi de kam tɔk bɔt dɛn ɛgzampul dɛn ya, luk fɔ we dɛn we go ɛp yu fɔ pe atɛnshɔn to Jiova ɛn kɔntinyu fɔ gɛt tayt padi biznɛs wit am, mɔ we yu biliv se dɛn nɔ trit yu di rayt we.

10, 11. (a) Aw dɛn nɔ bin trit Josɛf di rayt we? (b) Us chans Josɛf bin gɛt we i bin de na prizin?

¹⁰ Josɛf na bin Jiova in fetful savant we strenja dɛn nɔ bin trit di rayt we. Bɔt wetin bin ambɔg am pas ɔl na we in brɔda dɛn nɔ bin trit am di rayt we. We Josɛf bin ol 17 ia, in brɔda dɛn bin kech am ɛn sɛl am as slev. Dɔn dɛn bin kɛr am go na Ijipt. (Jɛnɛsis 37:​23-28; 42:​21) Leta, we Josɛf bin de na da kɔntri de, dɛn lay pan am se i bin want fɔ rep wan uman ɛn dɛn bin put am na prizin we dɛn nɔ jɔj am. (Jɛnɛsis 39:​17-20) Josɛf bin sɔfa as slev ɛn as prizina fɔ lɛk 13 ia so. Us lɛsin dɛn wi kin lan frɔm wetin bin apin to Josɛf we go ɛp wi if wi brɔda dɛn nɔ trit wi di rayt we?

¹¹ We Josɛf bin de na prizin, dɛn bin put di bigman we bin de sav di kiŋ wayn na prizin. Wan nɛt, di man we bin de sav wayn bin drim, ɛn Jiova bin ɛp Josɛf fɔ sho di drim in minin. Josɛf bin tɔk se dɛn go pul di man we de sav wayn na prizin ɛn i go sav Fɛro bak. Dɔn Josɛf bin yuz dis chans fɔ tɛl di man in yon problɛm. Wi kin lan bɔku tin dɛn frɔm wetin Josɛf bin se ɛn frɔm wetin i nɔ bin se.—Jɛnɛsis 40:​5-13.

12, 13. (a) Aw wi no se Josɛf nɔ jɔs sidɔm ɛn gri we dɛn nɔ trit am di rayt we? (b) Wetin Josɛf nɔ bin tɛl di man we bin de sav wayn?

¹² Rid Jɛnɛsis 40:​14, 15. Notis se Josɛf bin tɔk se dɛn “kech” am. Di wɔd we di Baybul yuz na ya so kin min bak fɔ “tif.” Fɔ tru, dɛn nɔ bin trit am di rayt we. Josɛf bin tɔk klia wan se i nɔ bin du di tin we dɛn se i du. Na dat mek i bin tɛl di man we bin de sav wayn fɔ tɔk fɔ am to Fɛro. Wetin mek i bin du dat? I se, fɔ “mek insɛf kɔmɔt” na prizin.

¹³ Fɔ se Josɛf nɔ bin du natin bɔt wetin bin apin to am? Nɔ! Josɛf bin no se dɛn dɔn trit am bad bɔku tɛm. So na dat mek i tɛl di man we bin de sav wayn ɛn op se di man go ebul fɔ ɛp am. Bɔt di Baybul nɔ tɔk se Josɛf bin tɛl ɛnibɔdi. I nɔ ivin tɛl Fɛro se na in brɔda dɛn bin kech am. Infakt, we in brɔda dɛn bin kam na Ijipt ɛn mek pis wit am, Fɛro bin wɛlkɔm dɛn ɛn i bin tɛl dɛn se dɛn kin de na Ijipt ɛn ɛnjɔy “di ples we fayn pas ɔl.”—Jɛnɛsis 45:​16-20.

14. Wetin go ɛp wi nɔ fɔ se sɔntin bad if dɛn nɔ trit wi di rayt we insay di kɔngrigeshɔn?

¹⁴ If wi tink se dɛn nɔ trit wi di rayt we insay di kɔngrigeshɔn, wi fɔ tek tɛm mek wi nɔ tɛl ɔda pɔsin bɔt wetin apin. Na tru se i fayn fɔ mek wi tɛl di ɛlda dɛn fɔ ɛp wi ɛn tɛl dɛn if wan brɔda dɔn kɔmit siriɔs sin. (Lɛvitikɔs 5:​1) Bɔt, if sɔntin apin we nɔto siriɔs sin, i pɔsibul fɔ mek pis wit di pɔsin ɛn nɔ tɛl ɛnibɔdi ɔ ivin di ɛlda dɛn. (Rid Matyu 5:​23, 24; 18:​15.) Mek wi kɔntinyu fɔ de biɛn Jiova ɛn fala di prinsipul dɛn we de na di Baybul we dɛn kayn tin dɛn de apin. Sɔntɛm dɛn de, wi kin kam fɔ no se wi nɔ rili ɔndastand wetin apin ɛn dɛn nɔ trit wi bad atɔl. Dɔn wi go gladi we wi nɔ bin se ɛnitin bad bɔt wi brɔda ɔ sista dɛn we fɔ dɔn mek tin wɔs! Wi fɔ mɛmba se ilɛksɛf wi gɛt rayt ɔ wi nɔ gɛt rayt, if wi tɔk bad bɔt wetin dɔn apin, dat nɔ go ɛva sɔlv di prɔblɛm. We wi kɔntinyu fɔ de biɛn Jiova ɛn wi brɔda ɛn sista dɛn, dat go protɛkt wi fɔ mek wi nɔ du da kayn mistek de. Wan pan di man dɛn we bin rayt di Sam buk bin se, pɔsin de “we de waka tret.” Da kayn pɔsin de “nɔ de pwɛl in kɔmpin in nem . . . ɛn nɔ miks pan koŋosa.”—Sam 15:​2, 3; Jems 3:​5.

15. Aw di tayt padi biznɛs we Josɛf bin gɛt wit Jiova bin bi blɛsin to am?

¹⁵ Wi kin lan ɔda impɔtant lɛsin frɔm Josɛf. Fɔ 13 ia we Josɛf bin de sɔfa we dɛn nɔ trit am di rayt we, i bin sho se i de tink di we aw Jiova de tink we sɔntin apin. (Jɛnɛsis 45:​5-8) I nɔ bin ɛva blem Jiova fɔ wetin apin to am. Fɔ tru, Josɛf nɔ bin fɔgɛt di bad we aw dɛn bin trit am, bɔt i nɔ bin vɛks. Di tin we bin impɔtant pas ɔl na dat, i nɔ bin alaw di pafɛkt we ɔda pipul dɛn nɔ pafɛkt ɛn di mistek dɛn we dɛn de mek fɔ pul am kɔmɔt nia Jiova. Bikɔs Josɛf bin kɔntinyu fɔ de biɛn Jiova dat bin gi am di chans fɔ si we Jiova de kɔrɛkt wetin apin ɛn blɛs in ɛn in famili.

16. Wetin mek wi fɔ kam nia Jiova mɔ ɛn mɔ if dɛn nɔ trit wi di rayt we insay di kɔngrigeshɔn?

¹⁶ Lɛk Josɛf, wisɛf fɔ valyu ɛn protɛkt di tayt padi biznɛs we wi gɛt wit Jiova. Wi nɔ fɔ ɛva alaw di mistek dɛn we wi brɔda ɛn sista dɛn de mek fɔ pul wi kɔmɔt nia di Gɔd we wi lɛk ɛn we wi de wɔship. (Lɛta Fɔ Rom 8:​38, 39) So, if dɛn nɔ trit wi di rayt we insay di kɔngrigeshɔn, mek wi falamakata Josɛf ɛn kam nia Jiova mɔ ɛn mɔ. Tray fɔ tink di we aw Jiova de tink we sɔntin apin. Afta wi dɔn du ɔl wetin wi ebul fɔ du bay we wi fala di prinsipul dɛn we de na di Baybul, wi nid fɔ lɛf ɔltin na Jiova in an. Wi fɔ biliv tranga wan se Jiova go kɔrɛkt wetin apin we in yon tɛm rich ɛn i go du am in yon we.

17. Aw wi go sho se wi rili abop pan di “jɔj fɔ di wanol wɔl”?

¹⁷ Wans wi de na dis wikɛd wɔl wi fɔ no se pipul dɛn nɔ go trit wi di rayt we. Sɔntɛm, wan wan tɛm, dɛn nɔ go trit yu ɔ pɔsin we yu sabi di rayt we ɔ yu go notis sɔntin we nɔ rayt insay di kɔngrigeshɔn. Nɔ alaw dat fɔ ambɔg yu. (Sam 119:​165) Bifo dat, na fɔ kɔntinyu fɔ de biɛn Gɔd, pre to am fɔ mek i ɛp yu, ɛn abop pan am. Na fɔ mɛmba se bikɔs yu nɔ pafɛkt, yu nɔ kin ɔndastand wetin de apin, ɛn sɔntɛm yu nɔ no ɔltin. Falamakata Josɛf ɛn nɔ tɔk ɛnitin bad so dat di prɔblɛm nɔ go wɔs. So nɔ abop pan yusɛf, bifo dat, na fɔ mekɔp yu maynd fɔ kɔntinyu fɔ de biɛn Jiova ɛn wet fɔ am fɔ kɔrɛkt wetin dɔn apin. Dɔn jɔs lɛk Josɛf, Jiova go gladi fɔ yu ɛn i go blɛs yu. Yu fɔ biliv se Jiova we na di “jɔj fɔ di wanol wɔl,” go du wetin rayt ɔltɛm, ɛn “ɔl di tin dɛn we i de du, i de du am di rayt we.”—Jɛnɛsis 18:​25; Ditarɔnɔmi 32:​4, NW.

18. Wetin wi go tɔk bɔt insay di nɛks atikul?

¹⁸ Insay di nɛks atikul, wi go tɔk bɔt tu ɔda ɛgzampul dɛn bɔt aw dɛn nɔ bin trit Jiova in pipul dɛn di rayt we insay di tɛm we dɛn bin de rayt di Baybul. Dɛn ɛgzampul dɛn de go ɛp wi fɔ si se we wi ɔmbul ɛn we wi fɔgiv ɔda pipul dɛn dat go ɛp wi fɔ falamakata Jiova fɔ du tin tret.