“Olongokele o Lemvo’

1, 2. Ekuma ese keyangalelanga mona mwan’andi vava kekunlemvokelanga? E ngindu zandi aweyi zifwananene y’ezi za Yave?

ESE dimosi otelamene vana zianela yo talanga mwan’andi osakananga ye akundi andi vana yanzala kia nzo. Ke kolo ko esomba diau divaikidi yo bwa muna nzila. Mwana otadidi esomba dina muna nzila. Nkundi andi mosi unzaisi vo kavaika e ntinu mu bonga esomba dina muna nzila. Kansi o mwana onikwini o ntu yo vova vo, “Kiyambulwanga ko vo yavanga e diambu diadi.” Ese vana zianela owidi, osevele yandi mosi.

² Adieyi diayangidika ese? Kadi walonga mwan’andi kalembi kwendanga muna nzila yandi mosi. Vava mwana kelemvokelanga e nsiku, kana nkutu lembi wo zaya vo ese diandi okumonanga, ese ozayanga wo vo o mwan’andi mu longoka kena e lemvo. Ese omonanga nze una Yave w’Es’eto ezulu kemonanga. Nzambi ozeye wo vo muna kala ye kwikizi mu nza yayi yo zinga mu mona mawete kekutulundilanga kuna sentu, tufwete longoka kumbunda e vuvu yo kunlemvokela. (Ngana 3:5, 6) Muna lungisa ekani diadi, watufidila e nlongi osundidi alongi awonso a wantu.

3, 4. Wau vo Yesu walunga kakala aweyi ‘kalongokela o lemvo’? Yika e nona.

³ Nkand’a Nzambi oyikanga diambu diasivi mu kuma kia Yesu: “kufwil’owu kena ko vo Mwana, olongokele lemvo muna mpasi kamwene; una kazìkulwa, okitukidi s’etuku dia mpuluk’a mvu ya mvu kw’awan’awonso bekunlemvokelanga.” (Ayibere 5:8, 9) O Mwana ndioyo wateka zinga ulolo wa mvu kun’ezulu. Wamona vava Satana ye mbasi zakaka zakolamena Yave, kansi Mwan’antete kabayikama ko. E mvovo mia ungunza wavumunwinwa mialungana muna yandi: “Kikolamene ko.” (Yesaya 50:5) Kansi, e mvovo ‘olongokele o lemvo’ aweyi milunganenanga muna Mwana ndioyo walunga wa nlembami? Evangu kiaki kiamwanda aweyi ‘kiazikulwilwa’?

⁴ Badika nona kimosi. Ekesa dina ye nsosolo a sengwa. Wambote ye wa toma vangwa, kansi ke usidi sadilwa mu vita ko. Kansi, osobele e nsosolo wau ye nsosolo a sengwa kiakaka kiasadilwa kala mu vita. Nga ke diambote ko kavangidi? Diau adimosi, o lemvo kasonga o Yesu vava kakala kun’ezulu walunga wakala. Kansi vava kakala ova ntoto, o lemvo wandi kasonga waswaswana. Owau o lemvo wandi watontwa mu mpila ina ke usidi tontelwa ko kun’ezulu.

 5. Adieyi diakitula lemvo wa Yesu se diambu diamfunu? Adieyi tulongoka mu kapu kiaki?

⁵ Lemvoka i diambu dilutidi o mfunu muna salu kayiza sala Yesu ova ntoto. Nze “Adami ambaninu,” wayiza ova ntoto mu vanga dina bayambula vanga mase meto mantete, dia sikila muna lemvokela Yave wa Nzambi, kana nkutu mu ntangw’a mpasi. (1 Korinto 15:45) Kansi, o lemvo wa Yesu ke wa kivunina ko. Yesu walemvokela muna ngindu, ntima ye moyo andi wawonso. Wavanganga wo ye kiese kiawonso. O vanga luzolo lwa S’andi i diambu dialuta o mfunu kwa yandi, ke mu dia ko. (Yoane 4:34) Adieyi dilenda kutusadisa mu tanginina lemvo wa Yesu? Yambula twabadika ntete ekuma kiamfila mu lemvoka. O zaya ekuma kiafila Yesu mu songa lemvo, dikutusadisa mu zizidila ntonta yo vanga luzolo lwa Nzambi. Tufimpa e nluta mitukanga mu tanginina lemvo wa Kristu.

6, 7. Nki kiakala se kuma muna lemvo wa Yesu?

⁶ Lemvo wa Yesu mu fu yambote ya ntim’andi watuka. Nze una tumwene muna Kapu kia 3, Kristu nkwa ntim’asakalala. O lulendo wantu lufilanga mu veza o lemvo, kansi lusakalalu lusadisanga mu lemvokela Yave kuna mvevo. (Luvaiku 5:1, 2; 1 Petelo 5:5, 6) Vana ntandu, lemvo wa Yesu watukanga muna mana kazolanga ye mana kamenganga.

⁷ Vana ntandu a mawonso, Yesu wazolanga Yave w’eS’andi ezulu. E nzola yayi tuzaya yo una ufwene muna Kapu kia 13. E nzola yayi yafila Yesu mu vumina Yave. Muna kuma kia zola ye vumi wandi kwa Yave, kazola kendeleka S’andi ko. Muna kuma kia vumi wandi e sambu ya Yesu yawakana kwa Nzambi. (Ayibere 5:7) Vumi wa Yave i fu kesonga Yesu muna Kintinu kiandi kia Masia.—Yesaya 11:3.

8, 9. Nze una wasonama, o Yesu adieyi kavanga mu kuma kia unsongi yo bi? Aweyi kasongela lukendalalu lwandi?

⁸ O zola Yave kuvavanga vo twamenga mana kemenganga o Yave. Kasikil’owu, tala ungunza wayikwa mu kuma kia Masia wa Ntinu vo: “Ozolele unsongi, omengene umpumbulu: Dianu, o Nzambi, wa Nzambi aku kakusil’o mazi, mana ma kiese kisundidi akw’aku.” (Nkunga 45:7) ‘Akw’andi’ i ntinu miakaka muna luvila lwa Davidi wa Ntinu. Muna wantu awonso, Yesu wakala ye kuma kia kala ye kiese kiayingi muna nkusw’andi. Ekuma? E nsendo andi usundidi ke mu wantu akaka ko, luyalu lwandi lulutidi o mfunu. Wasendwa, kadi o zola kwandi muna unsongi yo menga oma mambi kwamfila mu lemvokela Nzambi muna mawonso.

⁹ O Yesu aweyi kasongel’e ngindu zandi mu kuma kia unsongi yo bi? Kasikil’owu, vava alandi andi balemvokela luludiku lwandi muna salu kia umbangi yo tambula nsambu, o Yesu adieyi kavanga? Wayangalala kwayingi. (Luka 10:1, 17, 21) Vava nkangu muna Yerusaleme wakolama yo tina luzolo lwandi lwambote lwa kubasadisa, o Yesu adieyi kavanga? Wadila mu kuma kia kolama kwa nkangu a mbanza yoyo. (Luka 19:41, 42) Yesu watokananga mu kuma kia fu yambote ye yambi.

10. Nkia ngindu tufwete yima mu kuma kia mavangu ma unsongi ye mambi? Adieyi dilenda kutusadisa mu vanga wo?

¹⁰ O yindula dina kavanga Yesu dikutusadisa mu fimpulula makani meto yo lemvokela Yave. Kana una vo tw’asumuki, tulenda zola mavangu mambote yo menga mavangu mambi. Tufwete sambanga kwa Yave yo kunlomba, katusadisa mu tanginina ngindu zandi ye za Mwan’andi. (Nkunga 51:10) Kuna diak’esambu, tuvenga umpukumuni ulenda kutuyoyesa mu kala ye ngindu zazi. O sola nsaka zambote ye kikundi i diambu diamfunu. (Ngana 13:20; Filipi 4:8) Kele vo tusonga e fu nze kia Kristu, o lemvo weto ke ukala wa kivunina ko. Tulenda vanga oma mansongi, kadi tuzolanga mo vanga. Tuvenga mavangu mambi, ke mu kuma kia wantu ko, kansi ekuma kadi tumenganga mo.

11, 12. (a) Adieyi diantete diabwila Yesu muna salu kiandi kia umbangi? (b) O Satana aweyi katontela Yesu ye nkia diambu kasadila?

¹¹ Mu kuma kia kitantu kiandi mun’esumu, Yesu watontwa muna salu kiandi kia umbangi. Vava kamana vubwa, Yesu lumbu 40 ye fuku 40 kavanga muna makanga lembi dia yovo nua maza. I bosi Satana wayiza kuntonta. Tala e mpila ndekwa kasadila e Nkadi Ampemba.—Matai 4:1-11.

¹² Entete Satana wavova vo: “Ovo nge u Mwan’a Nzambi, yika matadi mama makituka se mbolo.” (Matai 4:3) Adieyi kamona Yesu vioka lumbu yayingi lembi dia? Nkand’a Nzambi utoma dio yikanga vo: ‘Omwene nzala.’ (Matai 4:2) Ka lukatikisu ko vo Satana wavingila yavana Yesu kayoya muna nitu i bosi wasadila luzolo lwa nitu lwa dia. Tala e mvovo mia Satana: “Ovo nge u Mwan’a Nzambi.” Satana wazaya wo vo Yesu i “mwan’antete muna nsema wawonso.” (Kolosai 1:15) Kansi, Yesu kayambula ko vo Satana kamfila mu kolama. Yesu wazaya wo vo ka luzolo lwa Nzambi ko vo kasadila o nkum’andi mu lungisa luzolo lwa yandi kibeni. Kazola dio vanga ko, mu songa vo lusadisu yo luludiku lwa Yave kasiang’e vuvu kuna lembama kwawonso.—Matai 4:4.

13-15. (a) E ntonta yazole ye yatatu ya Satana kwa Yesu aweyi yakala? O Yesu adieyi kavova? (b) Aweyi tuzayidi wo vo Yesu kayambula ko vo Satana kamvukumuna?

¹³ Muna ntonta yazole, Satana otombwele Yesu vana fulu kianda kia tempelo. Muna vava bendomona e Diambu dia Nzambi, Satana wavovesa Yesu vo kayituba ovansi kadi mbasi zikwiza kumvuluza. Kele vo nkangu muna tempelo wamona esivi diadi, nga muntu wadi fila e mpaka vo Yesu i Masia wasilwa nsilu? Kele vo nkangu watonda Yesu vo i Masia mu kuma kia esivi diadi, nga Yesu kadivengesa e mpasi zayingi ko ye lubangamu? Nanga wadi zo venga. Kansi Yesu wazaya wo vo o luzolo lwa Yave kwa Masia, kasala e salu kiandi kuna lembama kwawonso, ke mu fila nkangu ko bankwikila muna songa masivi. (Yesaya 42:1, 2) Vana ntandu, Yesu kazola kolamena Yave ko. E ntonta za Satana ke zalenda kumvukumuna ko.

¹⁴ Adieyi tuvova mu kuma kia sadila wisa mu mpila yambi? Muna ntonta yatatu, Satana wavana Yesu e yintinu yandi yawonso ya nza avo okunkunda. O Yesu adieyi kavanga muna lukau kavewa kwa Satanta? Wamvovesa vo: “Katuka, e Satana.” Wakudikila vo: “Kadi diasonama vo, o Yave wa Nzambi aku, i’fwete kunda, yandi kaka i’fwete sadila.” (Matai 4:10) Ke vena diambu ko dialenda fila Yesu mu sambila nzambi akaka. Ke vena lukau ko yovo nkuma mu nza yayi walenda kumfila mu kolama.

¹⁵ Nga Satana wanyambula? Muna kuma kia mvovo mia Yesu wanyambula. Kansi, nkanda Luka usonganga vo Nkadi Ampemba “okatukidi vana kena yavana kevw’e ntangwa.” (Luka 4:13) Kieleka, Satana wavava ntangwa yakaka mu tonta yo vukumuna Yesu yavana kadi kumbwisa. Nkand’a Nzambi ukutusonganga vo Yesu ‘watontwa muna mpila zawonso.’ (Ayibere 4:15) Yesu kayambula yingila ko; yeto mpe katuyambula yingila ko.

16. O Satana aweyi kevukumwinanga e selo ya Nzambi o unu? Aweyi tulenda vengela umpukumuni wandi?

¹⁶ Satana okwamanananga tonta selo ya Nzambi o unu. Diankenda vo, muna kuma kia usumuki weto ntangwa zayingi tubwanga muna ntota za Satana. Muna kutuvukumuna, Satana olenda sadila zolela yeto nze eloko, lulendo, wisa ye mavwa. Muna kuma kiaki, diambote twabadikanga e mvovo mia 1 Yoane 2:15-17. Avo tutenge, tufwete kiyuvula kana vo maketo ma nza yayi, luzolo lwa mavwa mayingi ye fu kia kitundidika kakikulwidi o zola kweto ko muna S’eto ezulu. Tufwete sungamenanga vo e nza yayi fwaswa ifwaswa kumosi ye Satana ona oyalanga yo. Tuvenga umpukumuni wandi wa kutufila mun’esumu. Yambula twatanginina Mfumu eto “ona kasumuka ko.”—1 Petelo 2:22.

17. O Yesu aweyi kabadika mu kuma kia lemvokela S’andi? Kansi akaka adieyi bevovanga?

¹⁷ O lemvo mayingi uvavanga, ke venga kaka esumu ko; Kristu walemvokela nkanikinu miawonso mi’Es’andi. Wavova vo: “lumbu yawonso mvangang’oma mekunyangidikanga.” (Yoane 8:29) O lemvo wau kiese kiayingi wantwasila. Kieleka, akaka balenda yika vo ke diakala mpasi ko kwa Yesu mu songa lemvo. Balenda vova vo yandi kwa Yave kaka una vo walunga kalemvokelanga. Kansi, oyeto divavanga vo twalemvokela wantu alembi lunga bena ye wisa. Kansi e ludi i kiaki, Yesu walemvokela wantu alembi lunga ana bakala ye wisa.

18. O Yesu aweyi kasongela mbandu ambote ya lemvoka vava kakala nleke?

¹⁸ Ekolo kasansukanga, Yesu mu wisa kia mase malembi lunga, Yosefe ye Maria kakala. Nze wana awonso, Yesu wamonanga mpilakanu za mase mandi. Kansi, nga wabakolamena yo lembi zitisa e wisa kina kabavana Nzambi yo kubasonga e mpila balenda fidila esi nzo? Tala edi diasonama muna Luka 2:51, vava Yesu kakala kindende kia mvu 12: “Ubatumamene.” Muna lemvo wandi, Yesu wasisa mbandu ambote kw’aleke Akristu besianga e ngolo za lemvokela yo zitisa mase mau.—Efeso 6:1, 2. 

19, 20. (a) O Yesu nkia mpasi kamona muna lemvokela wantu alembi lunga? (b) Ekuma Akristu akieleka bafwete lemvokelang’awana bevitanga ntu muna nkutakani?

¹⁹ Muna lemvokela wantu alembi lunga, Yesu wamona mpasi zina Akristu akieleka ke balendi mona ko o unu. Yindula e ntangwa ina kakala ova nza. E nsambila y’Ayuda, tempelo au kuna Yerusaleme ye kinganga kiau kia tondwanga kwa Yave, kansi kiavavanga vo kia katulwa yo vingisa e nkutakani ya Akristu. (Matai 23:33-38) Muna kolo kiakina afidi a nsambila, malongi ma luvunu ma kindongota za Kingerekiya balonganga. Mambi mayingi mavangwanga muna tempelo, i kuma Yesu kayikila yo vo “nzimb’a mivi.” (Maku 11:17) Nga Yesu watina kwenda muna tempelo ye muna masambilu? Ve. Yave wasadilanga e nkubika zozo. Yavana Nzambi kabaka e nzengo mu soba yo, kuna lemvo wawonso Yesu wayendanga kuna nkinzi mia tempelo ye muna masambilu.—Luka 4:16; Yoane 5:1.

²⁰ Wau vo Yesu wasonga lemvo yamu tezo kiaki, nga ke disundidi o mfunu ko kw’Akristu aludi o unu bazindalala mu songa lemvo? Vana ntandu, e tandu tuzinganga kiaswaswana, kadi i tandu kiasakulwa kivutulwisa nsambila yavelela. Nzambi okutuvananga o nsilu vo ke yambula Satana kayivisa nkangu andi ko. (Yesaya 2:1, 2; 54:17) Dia ludi vo, tumonanga asumuki ye usumuki muna nkutakani ya Akristu. Kansi nga tufwete badikila usumuki w’akaka se kuma mu kolamena Yave yo lembi kwenda mu tukutakunu tw’Akristu yovo kumba akuluntu? Ka difwete vangama nkutu ko. Tufwete yikamanga awana bevitanga ntu muna nkutakani. Kuna lemvo wawonso, tukwenda muna tukutakunu tw’Akristu ye mu tukutakanu twampwena yo sadila malongi ma Nkand’a Nzambi tutambulanga.—Ayibere 10:24, 25; 13:17.

21. O Yesu nkia mbandu katusisila yalembi tumama wantu ana bavavanga kumfila mu kulula nkanikinu mia Nzambi?

²¹ Yesu kayambula ko vo wantu, kana nkutu akundi ana bakala ye ngindu zambote bamfila mu yambula lemvokela Yave. Kasikil’owu, Petelo wa ntumwa wavava filakesa Mfumu andi vo ke dina mfunu ko vo kamona mpasi yo fwa. Kuna unkabu wawonso Yesu watumba e ngindu zambote za Petelo za sia vo Yesu kavava ewete dia Yandi kibeni. (Matai 16:21-23) O unu, alandi a Yesu ntangwa zayingi bevenganga ngindu zambote za yitu yau bevavanga kubafila mu kolamena nsiku ye nkanikinu mia Nzambi. Nze alandi a Yesu a tandu kiantete, tusimbinina nzengo za ‘lemvokela Nzambi nze nyadi, ke mu wantu ko.’—Mavangu 5:29.

22. O Yesu nkia kiuvu kavanina e mvutu? Mu nkia mpila?

²² Muna lumbu kia lufwa lwandi, o lemvo wa Yesu watontwa mu mpila isundidi. Muna fuku wauna, ‘walongoka lemvo’ muna mawonso. Wavanga luzolo lw’Es’andi ke lwa yandi kibeni ko. (Luka 22:42) Muna vanga wau, wasonga mbandu ambote ya kwikizi. (1 Timoteo 3:16) Wavana e mvutu muna kiuvu kiavaikiswa tuka kolo. Nga muntu alunga olenda zindalala lemvokela Yave muna ntangw’a mpasi? Adami yo Eva ke bavanga dio ko. Kansi Yesu wayiza, wazinga, wafwa yo vanga wo. Ndiona osundidi o nene muna vangwa yawonso ya Yave, wavana e mvutu zasikila za kiuvu kiaki. Walemvoka kana nkutu wamweswa mpasi zayingi yo vondwa.

23-25. (a) O lemvo aweyi ufwananene ye kwikizi? Yika e nona. (b) Aweyi i ntu a diambu wa kapu kilanda?

²³ Ekwikizi yovo vumi wa Yave, mu lemvoka usongelwanga. Muna kuma kia lemvo wandi, Yesu wasonga kwikizi kiandi, ediadi diatwasa nluta kwa wantu awonso. (Roma 5:19) Muna zola kwawonso Yave wasenda Yesu. Avo tulemvokela Kristu nze Mfumu, Yave okutusenda. O lemvokela Kristu kukutufila kuna “mpuluk’a mvu ya mvu.”—Ayibere 5:9.

²⁴ Vana ntandu, e kwikizi nsambu kitwasanga. Muna Ngana 10:9 tutanganga vo; “On’okangadila kuna ziku, kuna mavolo kekangadila.” Avo kwikizi kitezaneso ye nzo yambote ya tungilwa mu bilikisi, konso vangu dia lemvo dilenda tezaniswa ye bilikisi kimosi. E bilikisi kimosi kilenda moneka nze má kia kondwa mfunu, kansi konso bilikisi kina ye fulu kiandi yo mfunu andi muna nzo. Vava bilikisi zikundakeswanga vamosi, zikitukanga se nzo yanene. Vava tusianga mavangu ma lemvo va fulu kimosi yo kudikilanga mo konso lumbu, konso mvu, nzo yambote ya kwikizi tutunganga.

²⁵ O lemvo usongwanga mu kolo kiayingi, utwasanga luzindalalu luna vo i fu kiakaka kiamfunu. E fu kiaki kasonga o Yesu se mbandu, i ntu a diambu wa kapu kilanda.