Amase—nulunga-lunga Lukau Lweno Lwantalu
“Ngangu i vevelo . . . zizingisa moyo a ndion’ovwidi zo.”—KIMPOVI 7:12.
1. Ekuma mase bafwete badikilanga wan’au se lukau?
AMASE betwasanga muntu ampa ova nza, wafwanana yo yau muna mpwa ye fu. Nkand’a Nzambi uyikilanga nsedia ndioyo vo ‘lukau lutukidi kwa Yave.’ (Nkunga 127:3) Wau vo yandi i Mvani a Moyo, Yave oyekekanga evwa diadi kwa mase. (Nkunga 36:9) Amase aweyi nulundilanga lukau lolo lwantalu lwavewa kwa Nzambi?
2. O Manoa aweyi kavanga vava kazaya wo vo okituka ese?
2 Kieleka, bafwete tambula lukau lolo ye ngemba yo luyangalalu lwawonso. Manoa i wau kavanga vioka 3.000 ma mvu vava nkaz’andi kazayiswa kwa mbasi vo mwana kewuta. Vava kawa e diambu diadi Manoa ‘ododokele Yave, oku vo, e Mfumu, yambula muntu a Nzambi ona watuma, keza diak’oku twina, katulong’edi tuvanga kwa mwana, on’owutuka.’ (Afundisi 13:8) Amase adieyi nulenda longoka muna mbandu a Manoa?
Ekuma Tuvwididi Lusadisu lwa Nzambi o Mfunu Owau?
3. Ekuma tuvwididi lusadisu lwa Nzambi o mfunu o unu muna sans’o wana?
3 Amase lusadisu lwa Nzambi bavwidi o mfunu muna sans’o wana, musungula mu tandu kiaki. Mu nkia kuma? Ekuma kadi Nkadi Ampemba wa Satana ye mbasi zandi bavaikiswa kun’ezulu yo vetwa ova nza. Nkand’a Nzambi ulukisanga vo: “Tâtu kwa nza, e kuma kadi, o Nkadi Ampemba okulumukini oko nwina, wina yo makasi mayingi, wau kazeye wo vo kolo kiandwelo kaka kena kiau.” (Lusengomono 12:7-9, 12) Nkand’a Nzambi uvovanga vo o Satana una “nga nkosi ankwinti ovemanga, kend’avavi ona kevempola.” (1 Petelo 5:8) O nkosi bulu yikondele ngangu kevempolanga, musungula yina yakete. Ozevo, amase m’Akristu bafwete vava luludiku lwa Yave mu tanina wan’au. Nkia ngolo nuvanganga muna tanina wan’eno?
4. (a) Aweyi bafwete vanga amase avo bazeye wo vo vena ye nkosi ivumvulanga? (b) O wana nki bavwidi o mfunu muna taninwa?
4 Avo ozeye vo vena ye nkosi ivumvulanga muna zunga kiaku adieyi ovanga? Diambu diantete ovanga i tanina wan’aku. O Satana mfwasi. Ovavang’o yivisa nkangu a Nzambi kimana balembi tondwa kwa Nzambi. (Yobi 2:1-7; 1 Yoane 5:19) Ke diampasi ko kwa wana mu bwa muna ntambu mia Satana. O wana bafwete zaya yo lemvokela Yave mu lembi bwa muna ntambu mia Nkadi Ampemba. Zayi wa Nkand’a Nzambi mpe mfunu una. Yesu wavova vo: “I wau wuwu o moyo a mvu ya mvu, bazaya ngeye vo i Nzambi aludi, yo Yesu Kristu mpe ona watuma.” (Yoane 17:3) Vana ntandu, o wana ngangu bavwidi o mfunu, zina vo i umbakuzi wa sadila mana belongokanga. Wau vo e ngangu “zizingisa moyo a ndion’ovwidi zo,” yeno amase nufwete kotesanga e ludi muna ntima mia wan’eno. (Kimpovi 7:12) Aweyi nulenda wo vangila?
5. (a) E ngangu aweyi zilenda koteselwa muna ntim’a mwana? (b) O nkand’a Ngana aweyi usongelanga mfunu a ngangu?
5 Ofwete tanganga Diambu dia Nzambi kwa wan’aku. Kansi, mayingi mevavwanga muna kubasadisa bazola yo lemvokela Yave, ke kubatangila kaka ko. Umbakuzi bavwidi o mfunu. Muna bong’e nona, mwana olenda longwa vo avo se sauka e nzila, ofwete teka tala ku koko kwalunene ye kwalumonso. Kansi, vena ye wana ke belemvokelanga lulukisu lwalu ko. Ekuma? Ezak’e ntangwa ke betoma sasilwanga ko e vonza kia diatwa kwa kalu yovo songwa e vonza kilenda bwila mwana ye mpila kafwete sundila “uzowa” ulenda kumbwisisa muna vonza kiaki. Ozevo, muna kotesa ngangu muna ntim’a mwana, ntangw’ayingi divavanga ye luzindalalu. Ngangu mfunu kikilu zina. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “E nzila zandi, nzila zawete, o mayendelo mandi mawonso maluvuvamu. Oyandi nti a moyo kw’awana bekunsimbinina: Nkwa nsambu on’okunsimbinina.”—Ngana 3:13-18; 22:15.
Malongi Mevananga e Ngangu
6. (a) Nkumbu miayingi wana ke bevanganga oma ma ngangu ko ekuma? (b) Nkia vita benwananga?
6 Nkumbu miayingi o wana bevanganga e mbi ke mu kuma kia lembi longwa ko oma mansongi, kansi mana balongwa ke makota mu ntima miau ko. O Nkadi Ampemba onwananga ye ntima mia wana. Ovavanga vo bayisia mu mavangu mambi ma nz’andi. Ovavanga mpe sadila makani mau makingutukila ma vanga oma mambi. (Etuku 8:21; Nkunga 51:5) Amase bafwete wo zaya vo o wan’au vita yampwena benwananga muna ntima miau.
7. O zayisa kwa mwana edi diambote yovo edi diambi ke diafwana ko, ekuma?
7 Nkumbu miayingi amase vava bevovesanga mwana edi diambote y’edi diambi, bebanzanga vo mu mpila yayi balenda kunlongela fu yambote. Balenda vovesa mwana vo o vuna, yiya, yovo ta zumba i sumu. Kansi o lemvo wa mwana mu ntima ufwete tukanga ke mu lemvokela kaka dina divovele mase mandi ko. Wau vo e nsiku miomio mia Yave, o mwana kafwete longwa ekuma kafwete lemvokela e nsiku mia Nzambi. —Ngana 6:16-19; Ayibere 13:4.
8. Nkia mpil’elongi dilenda sadisa mwana mu kala ye ngangu?
8 O nsema wampimpita, vangwa ya mioyo ya mpila mu mpila, ye nsobani za nsungi—mambu nze mama malenda sadisa mwana mu zaya vo vena ye Mvangi wa nkwa ngangu. (Roma 1:20; Ayibere 3:4) Vana ntandu a mama, o mwana kafwete longwa vo Nzambi okunzolanga ye wakubika lukulu lwa Mwan’andi mu kumvana moyo a mvu ya mvu. Olenda yangidika Nzambi muna lemvokelanga mana kevovanga. Muna lusadisu lwalu lwawonso o mwana nanga oyangalela sadila Yave, kana una vo Nkadi Ampemba ovava kunsima.—Ngana 22:6; 27:11; Yoane 3:16.
9. (a) Adieyi divavwanga muna vana malongi mevuluza moyo? (b) Nkia diambu balongwa amase mu vanga? Adieyi divavwanga?
9 Ntangwa yayingi ivavwanga kwa mase ye nkubika zambote muna vana malongi malenda tanina mwana yo kumfila mu vanga edi diansongi. Divavanga vo amase batondanga luludiku lwa Nzambi. Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: ‘Amase, . . . nutongonona [wan’eno] muna ndonga yo lusansu lua Yave.’ (Efeso 6:4) Aweyi disongele ediadi? Muna ndinga Kingerekia ‘Ndonga’ disongele vo “kotesa e diambu mu ntima.” Ozevo, amase bevoveswanga vo bakotesa ngindu za Yave muna ntima mia wan’au. Ediadi ditanina kikilu o wana. Avo nukotese e ngindu za Nzambi muna ntima mia wana betaninwa muna mavangu mambi.
Etima Difilwanga kwa Zola
10. Nkia diambu diamfunu ofwete zaya muna longa mwan’aku una ufwene?
10 Muna lungisa luzolo lwaku lwa sansa mwana una ufwene, e ngolo zaku zifwete filwa kwa zola. Mbokena zambote zivwilu o mfunu. Nuvavang’o zaya mana mebwanga muna zingu kia wan’eno ye mana beyindulanga. Muna ndekwa zawonso, kasakesanga mwana kavovanga. Ezak’e ntangwa, olenda sivika mu dina diambi yovo diatekama divaika muna nu’andi. Kala ye volo, kusongi ko kwa mwana vo dina kavovele disivikisi. Kansi, winikina kuna ngemba zawonso.
11. Amase aweyi balenda kotesela ngindu za Nzambi muna ntim’a mwana?
11 Elo, nufwete tangilanga o wan’eno e nsiku mia Nzambi mina muna Diambu diandi emi misimanga e zumba. (1 Korinto 6:18; Efeso 5:5) Ediadi dilenda sadisa wan’eno mu zaya mana meyangidikanga Yave ye mana mekunkendelekanga. Kansi, mayingi mevavwanga muna kotesa ngindu za Yave muna ntim’a mwana. O wana bafwete sadiswa mu zaya mfunu wa nsiku mia Yave. Bafwete kala ye ziku vo nsiku mia Yave miambote ye nluta mitwasanga, diamfunu mu lemvokela mio. Avo olendele kwikidisa wana e ludi kia Nkand’a Nzambi yamu tezo kia lemvokela kio, tulenda vova vo okotese e ngindu za Nzambi muna ntima miau.
12. Amase aweyi balenda sadisila o mwana mu kala ye nyindu asikila mu kuma kia vukana kwa yakala yo nkento?
12 Vava omokenanga yo mwana mu diambu dia kinkento ye kiyakala, olenda kunyuvula e kiuvu nze kiaki: “Muna ngindu zaku nga oyindulanga vo olemvokela nsiku a Yave walembi leka yo yakala yovo nkento una kwasompele ko, dilenda kulula e kiese kiaku?” Yambula mwana kavana mvutu za yandi kibeni. Kuna nima fimpa nkubik’esivi ya Nzambi mu kuma kia wuta olenda kunyuvula: “Aweyi oyindulanga, nga Nzambi eto azolwa olenda kutuvana nsiku milenda yiya e kiese kieto, ovo e nsiku miandi mikutuvana e kiese yo kututanina?” (Nkunga 119:1, 2; Yesaya 48:17) Vava wazaya e ngindu za mwan’aku muna mambu mama. I bosi, yika e nona yisonganga mfwilu ye mpasi zilenda twasa evangu dia zumba kwa muntu. (2 Samuele 13:1-33) Olonga mwan’aku e ngindu za Nzambi kimana kazaya yo tonda zo dilenda kunsadisa mu kotesa zo muna ntim’andi. Kansi, vena ye diambu diakaka ofwete vanga.
13. Nkia diambu kafwete zaya o mwana dilenda kunsadisa mu lemvokela Yave?
13 Kulongi kaka ko kwa mwana e mfwilu mitwasanga o kolamena Yave, kansi zayisa mpe e nkenda zilenda twasa e mpila zingu kieto kwa Yave. Tanga sono ya Nkand’a Nzambi yo mwan’aku mu kunsonga vo tulenda kendeleka Yave vava tuyambulang’o vanga luzolo lwandi. (Nkunga 78:41) Olenda kunyuvula vo: “Ekuma kuzolele kendeleka Yave ko?” I bosi unzayisa vo “Satana wa ntantu a Nzambi wavova vo mu kuma ki’eloko tusadilanga Nzambi, ke mu zola ko.” I bosi, unsonga vo, Yobi muna sikila ye kwikizi, wayangidika ntim’a Nzambi yo songa vo mvovo mia Satana mialuvunu. (Yobi 1:9-11; 27:5) O mwan’aku kafwete zaya vo mana kevanganga malenda yangidika yovo kendeleka Yave. (Ngana 27:11) Olenda sadila nkanda Aprenda do Grande Instrutora mu longa wan’aku mambu mama ye makaka mpe.
Nluta Miambote
14, 15. (a) Nkia malongi mena muna nkanda Instrutor meyangidikanga o wana? (b) Nkia nluta miambote watambula muna sadila nkanda wau? (Tala e quadro muna lukaya lwa 27.)
14 Nkaka mosi kuna Croácia watanganga nkanda Instrutor yo ntekelo andi wa kimbuta kia mvu nsambwadi wasoneka mana ntekelo andi kamvovesa: “O mama untumini yavanga salu kimosi, kansi kizolele kio sala ko. I bosi, nsungamene e kapu kivovanga vo ‘A Obediência nos Protege’ (O Lemvo Ukututaninanga) muna kuma kiaki yavova kwa mama vo nsala e salu kina kantuma.” Yakala yo nkento mosi kuna Flórida E.U.A, bavova mu kuma kia kapu kivovanga vo “Porque não Devemos Mentir,” (Ekuma Katufwete Vuna ko) “kina ye yuvu yifilanga aleke mu vova mana mena muna ntima miau, yo tambulwila mpilakanu zau.”
15 Vioka 230 ma fwaniswa ina muna nkanda Instrutor, vena mpe ye sono vana ndambu a konso fwaniswa. Ngudi mosi wayangalela nkanda wau, wavova vo: “O mwan’ame osianga meso muna fwaniswa, kezolanga nkutu ko vo yavilula lukaya.” “E fwaniswa ke yiyangidikanga kaka wana ko, kansi diambu ikubalonganga, yo fila mpe wana mu yuvula e yuvu. Muna fwaniswa kisonganga nleke otalanga televizau muna suku dia tombe, mwan’ame wangyuvula vo: ‘E mama nki kesalanga mwana ndioyo?’ E zú dia nding’andi diasonga vo wabakula vo diambu diambi dina vo.” E sono vana ndambu a fwaniswa kiaki kivovanga vo: “Quem pode ver tudo o que fazemos?” (Nani olenda mona mawonso tuvanganga?)
Elongi Diamfunu o Unu
16. Nkia diambu diamfunu bafwete longwa o wana? Ekuma?
16 O wana bafwete zaya mpila yambote ina bafwete sadila yikwa yau ya nitu ye mpila yambi ina ke bafwete yo sadila ko. Kansi, o mokena mambu mama yo wana ke diambu diakete ko. Nkento mosi wa nsoneki a zulunalu wavova vo, muna zunga kasansukila, o mokena e moko kia kinkento ye kiyakala dibadikilwanga vo diambu diansoni, yo konda luzitu. Owu kasoneka muna diambu dia longa wan’andi: “Mfwete sunda e nsoni zazi.” Kieleka, avo mase ke bemokenanga mambu ma kinkento ye kiyakala ko yo wan’au mu kuma kia nsoni, ediadi ke dikubatanina ko. Akwa nsoki bevavang’o ta zumba ye wan’akete kadi bazeye wo vo ke bena ye ngangu zafwana ko. O nkanda Aprenda do Grande Instrutor usonganga diambu diadi yo zitu wawonso. Mokena yo wana oma ma kinkento ye kiyakala ke dikubalonga umpumbulu ko, kansi lembi wo vanga dilenda kubafila mu ta zumba yo vidisa o zitu wau.
17. Nkanda Instrutor aweyi usadisilanga mase mu longa wan’au oma ma kinkento ye kiyakala?
17 Muna kapu kia 10 kiyikanga mbasi zambi zayiza ova ntoto yo wuta wana, olenda yuvula kwa mwana vo: “Adieyi ozeye mu kuma kia vukana kwa yakala yo nkento?” O nkanda wau uvananga mvutu za kiá ye za leboka. E kapu kia 32 kisonganga mpila mwana kalenda taninwa kwa akwa mavangu ma nsoki ma zumba. Twabakidi nkanda miayingi mia lufiaulwisu misonganga vo malongi mama ma mfunu kikilu. Ngudi mosi wavova vo: “Lumingu lwavioka vava yanata Javan wa mwan’ame ayakala kwa dotolo, wangyuvula kana yamokene kala yo Javan e mpil’ambote ya sadila yikwa ya kiyakala ye kinkento. Wasivika kikilu mu zaya vo yamokena yandi kala mu nkanda wau wampa.”
18. Nkanda Instrutor aweyi usasilanga e diambu dia kunda sinsu kia nsi?
18 Vena ye kapu kiakaka kiyikanga lusansu lwa aleke atatu esi Ayibere Saderake, Misake ye Abedengo ana balembi kunda e teke kina kadongeleka ntinu a Babele. (Daniele 3:1-30) Akaka ke bemonanga ko e ngwizani ina vana vena sambila teke yo kunda sinsu kia nsi nze una usonganga nkanda Instrutor. Tala una kavova Edward Gaffney wa nsoneki a nkanda, vava kamokena ye asoneki a finkanda U.S Catolic. Wavova vo e lumbu kiantete, kayenda mwan’andi kuna sikola wamvovesa vo “sambu kiampa kalongoka kuna sikola.” Wanlomba vo kavovolola e sambu kiokio. “Wasia koko kwandi vana tulu yo vova ye lusanu lwawonso vo, ‘ndidi ndofi vo isonga kwikizi kiame kwa sinsu kia nsi . . . ’” O s’andi wakudikil’o vova: “Yabakula diambu. Ambangi za Yave balungidi kwau. Evangu diadi nsambila dilonganga muna sikola zeto. Ka lukatikisu ko vo kwikizi dilombanga.”
E Ngolo Ovanga Zamfunu Kikilu
19. Olonga wana nkia nsambu kutwasanga?
19 Kieleka, e ngolo ovanga mu longa wan’aku zamfunu kikilu. Ngudi mosi wadila vava katanga nkanda kansonekena mwan’andi wa yakala ozingilanga kuna Kansas, E.U.A, wasoneka vo: “Kiese kikilu dikumpananga e mpila nwansasila, kadi dikunsadisanga mu kala ye zingu kiasikila. Ongeye yo tata saniswa nufwete sanisinwa.” (Ngana 31:28) Longoka oma ma nkanda Grande Instrutor dilenda sadisa mase mayingi mu longa wana yo tanina evwa diadi diantalu.
20. Nkia diambu bafwete sungamenanga mase? Nkia nluta dikubatwasila?
20 O wan’eto ntangwa ye lusadisu lweto bavwidi o mfunu. Ke bekala aleke mu kolo kiayingi ko. Vanga mawonso olenda mu kala yau vamosi yo kubasadisa. Kukwiyibanza nkutu ko muna ngolo ovanga. Oyau bekuzola. Sungamena ntangwa zawonso vo wan’aku i lukau lwa Nzambi kwa ngeye. Bena s’evwa diantalu kikilu. (Nkunga 127:3-5) Ozevo, ubalunga-lunga, zaya wo vo ofundiswa kwa Nzambi muna mpila okubasansilanga.
[Mvovo Vana Yand’a lukaya]
a Wavaikiswa kwa Mbangi za Yave. Tala kapu kia 40, “Como Podemos Deixar Deus Feliz.”
Nkia Mvutu Ovana
• Ekuma mase bafwete tanina wan’au musungula • Nkia mpila malongi mevananga e ngangu kwa mwana?
• Nkia diambu diamfunu ofwete mokenanga yo wana o unu?
• O nkanda Instrutor aweyi usadisilanga mase muna longa wan’au?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 25]
Amase adieyi nufwete longoka muna mbandu ya Manoa?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 26]
Aleke adieyi nufwete longoka muna mbandu ya aleke atatu Ayibere?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 27]
E fwaniswa ye sono ina vana ndambu muna nkanda “Instrutor” sadilwa yamfunu kikilu
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 27]
Nkia luvunu kavova Anania kwa Petelo?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 27]
Nani olenda mona mawonso tuvanganga