Bamoni bozwi ya solo na Hong Kong

HONG KONG ezali esika mosolo mokoki kozwama mingi nsima ya mwa ntango moke​—soki makoki nyonso mazali na moto. Nsima na bambula 40, mboka oyo eyangelamaki na Grande-Bretagne, oyo ezalaki kala libongo moko oyo makambo na mombongo mazalaki kosalema mingi te, ekómi mbeka oyo nkita na yango ezali makasi mingi na boye ete, ezali te bobele mikili ya Sud-Est ya Asie nde esengeli kotyela yango motema kasi lisusu mikili nyonso mizali komipesa na makambo na mombongo.

Mpako moke oyo bafutisaka ezali kobenda bato na mbongo ya mikili misusu na koya kosala mimbongo na bango mpe ezali elendiseli mpo na basali na kompanyi baoyo tozali kokuta kati na bamilio motoba ya bafandi oyo bazali na Hong-Kong. Mboka wana ezali lisusu na ntina mingi mpo ete ezali na esika oyo ezali kokutanisa Sud ya Chine, Asie mpe Pacifique. Lokola ezali na banzela esalemi malamu mpo na kosala mibembo mpe lokola ezali na myango ya sika mpo na kokota na boyokani na mikili misusu bakisa mpe ebongiseli malamu mpo na kosala mimbongo na bamagazini minene mpe bamagazini mike, Hong-Kong esalemi mpo na kokokisa nokinoki bamposa ya mimbongo na mokili mobimba.

Lokola nkita na yango ezali malamu, Hong-Kong ezali moko na bamboka oyo ezali na bomoi malamu koleka kati na mokili. Atako bongo, bozwi nyonso wana ya mosuni epesaki bosepeli mpe bolamu ya koumela epai na bafandi ya Hong-Kong? Te, kasi basusu balukaki mpe bamonaki bozwi oyo eleki malamu.

Bamoni bozwi ya elimo

Kati na baoyo bamonaki bozwi ya elimo oyo eleki malamu, tozali kokuta Alfred, oyo abotamaki na Hong-Kong. Azalaki malamu kati na bomoi mpamba te azalaki directeur ya kompanyi moko etali makambo na mombongo kati na mokili mobimba oyo biro na yango monene ezalaki na Grande-Bretagne. Lokola bato mosusu mingi na Hong-Kong, mokano na ye kati na bomoi ezalaki ya kozala na mbongo mingi, kozala na ndako na ye moko, kolya malamu, mpe kozala na bomoi moko malamu. Na kotalela etelemelo na ye mpe mosolo oyo azalaki kozwa emonani ete akokisaki makambo nyonso oyo azalaki na yango mposa. Kasi azalaki na esengo? Alfred alobaki ete: “Makambo nakutanaki na yango na bomoi malakisaki ngai ete mbongo ezali te likambo lileki ntina kati na bomoi.” Azalaki ntango nyonso komitungisa na koyeba ntango boni mbongo na ye ekoumela soki abungisi mosala na ye. Wana amipesaki mingi mpo na mosala na ye, mikakatano kati na libota mibandaki kobima. Mwasi na ye, Emily, azalaki na mawa mingi na ntina na liwa ya mbalakaka ya mwana na bango. [Emily] alobaki ete: “Nalingaki koyeba epai azalaki, na motindo yango nakokaki kosalisa ye.” Lokola akokaki kosala eloko moko te, akomaki kotungisama mingi na makanisi.

Justina abungisaki tata na ye na ntango oyo azalaki naino mwana moke. Kasi, lokola amipesaki mingi na koyekola, azwaki lipolomi na Université ya lokomu mingi na Hong-Kong. Yango epesaki ye nzela na kozwa mosala kati na basali na Leta. Ezali yango nde bazali kobenga na lokota Cantonais ete gum fan woon, sani ya wolo ya loso​—kobatelama ya mosala mpe lifuti malamu. Nzokande, Justina azalaki na esengo te mpe na bosepeli te. Mbala mingi azalaki komituna soki ntina ya bomoi ezalaki nini mpe soki avenir ezalaki kobombela ye nini. Mobali na ye, Francis, azalaki mpe kokanisa ete bomoi ezalaki na ntina te. Azalaki kokanisa ete azalaki lokola eloko moko ezangi ntina kati na masini moko ya monene, moto azangi ntina oyo akozala ntango nyonso kati na makambo bobele yango moko.

Tozali mpe na Ricky, mosali na makambo na mombongo. Atako azalaki kozwa mbongo mingi, abandaki komona likambo mosusu na bomoi​—kowelana makasi kati na baninga ya mosala mpe mikakatano kati na libala na ye. Mbongo ekokaki kosalisa ye te na kosilisa mikakatano wana. Mpo na mwasi na ye, Wendy, mosala ya lokumu, mbongo mingi, mpe kozala na bomoi kati libota oyo limonani ete lizali na kimya na makambo na politike elimboli kobatelama. Kasi ntango boni oyo emonani lokola kobatelama kati na bomoi ekoumela? Likambo wana lizalaki kotungisa ye mpamba te bosolo ya liwa ezalaki kosala ete azala na mayoki ete bomoi na ye ezali na ntina te.

David azali na lisoló ya koyebisa biso. Koyekola na ye na Université epesaki ye nzela na kozwa mosala moko malamu mpe kobatelama na makambo na nkita, kasi azwaki bosepeli te. Mpo na nini? Amipesaki mingi na évolution mpe filozofi, mpe azalaki kondima ete bomoi ezali nsima na liwa te. David azalaki kokanisa ete azalaki na eloko moko te ya kolikya na mikolo mizali koya, mpe bozwi na ye nyonso ya mosuni ekokaki te kolongola mayoki wana ya kozanga eloko.

Atako bato wana bautaki na bisika bikeseni, bazalaki na likambo oyo limonanaki epai na bango nyonso. Bango nyonso bazwaki oyo bakanisaki ete esengelaki kopesa bolamu mpe bosepeli kati na bomoi. Nzokande, ntango bakomaki na esika oyo bazalaki kokanisa ete bandoto na bango ekokokisama, bomoi na bango ezalaki na mayoki ete ezangi eloko.

Bakómi bazwi epai na Nzambe

Ezalela kati na yango Alfred, Justina, mpe basusu oyo tolobelaki ekokani na makambo mingi na moto moko ya bozwi oyo alobelami kati na lisese na Yesu. Moto yango ˈamibombelaki biloko mpo na ye moko kasi azalaki mozwi epai na Nzambe te.ˈ (Luka 12:21) Nzokande, na esengo, bango nyonso bazwaki eloko eleki malamu​—bomoi etondi na bozwi ya solo. Baoyo bazali na mposa ya bolamu mpe bosepeli ya solo basengeli “kolikya epai na bozwi bokoumelaka solo te kasi epai na Nzambe, oyo akozwisaka biso biloko nyonso na malamu ete tosepela na yango.” (1 Timoté 6:17) Ee, kokoma koyeba Nzambe ya solo, Jéhovah, mpe kotya elikya na bango epai na ye esalaki bokeseni kati na bomoi ya moko na moko na bato wana. Tika totala lolenge nini yango esalemaki.

Alfred mpe Emily bazalaki na mawa mingi ntango mwana na bango akufaki na mbalakaka, mpe biloko na bango nyonso ya mosuni bikokaki te kolongola mawa na bango. Bamibalolaki na lingomba kasi bazalaki na mayoki ya kozanga eloko mpe kozanga bosepeli. Na nsima Témoin de Jéhovah moko ayaki na ndako na bango mpe atunaki bango ete: “Elikya ya moto mpo na mikolo mizali koya ezali nini?” Alfred ayanolaki na boyokani na oyo bayebisaki ye kati na lingomba na ntina na likolo mpe lifelo. Nzokande, kati na Biblia bamonisaki ye ete bakufi “bayebi ata likambo moko te” mpe ete baoyo bazalaki kati na makanisi na Nzambe bazali kati na nkunda epai bato nyonso bazali kokende kozela lisekwa. (Mosakoli 9:5, 10; Yoane 5:28, 29) Yango emonanaki ete ebongi mpe esengeli mpo na Alfred. Sikawa ayebaki ete mwana na ye azalaki te konyokwama na esika moko kasi azalaki nde kolala kati na kufa, na elikya ete mbala mosusu akokoka lisusu kozala esika moko elongo na libota na ye na nzela ya lisekwa. Oyo nde kobondisama mpe kolendisama! Na nsima, Alfred mpe mwasi na ye bandimaki koyekola Biblia na ndako mpe babandaki komona bozwi ya solo oyo Biblia ezali kopesa.

Justina atungisamaki mingi ntango asosolaki ete baninga na ye ya mosala bazalaki na elimo ya kosalisa bato na lolenge esengeli te. Mosambeli mpenza ya lingomba Katolike, akamwaki mingi ntango amonaki ete sangó azalaki komela makaya mpe kokende bisika ya kobina, lokola mibali misusu. Na nsima akutanaki na ba Témoins de Jéhovah mpe abandaki kozwa biyano ya kosepelisa ya Makomami na mituna mingi. Sangó apesaki ye eloko moko te kasi bobele likanisi na ye moko, mpe atako akomaki na mibu 16 ata mbala moko te asila naino kofungola Biblia, atako azalaki kokende mbala na mbala na losambo, mpe kosangana mingi na misala ya lingomba esili kokokisa mibu 10.

Lokola Batemwe bazalaki koyekola Biblia elongo na Justina, mobali na ye, Francis, asepelaki mingi na bomoko na bango kati na mokili mobimba mpo na oyo etali bindimeli mpe misala Francis andimisamaki ete Nzambe azali solo. Nsima na kotalela makambo nyonso, bobele Nzambe na bomoi nde akokaki kosala bopusi motindo wana likoló na etuluku na bato kati na mokili mobimba. Oyo nde esengo babalani wana bazalaki na yango na komona bozwi ya solo!

Ricky mpe Wendy bayebaki ete basengelaki kosala mwa likambo moko ntango bamonaki ete bazalaki kozindisama mokemoke kati na mikakatano minene mitali bango. Lokola bango mibale basilaki kokutana na ba Témoins de Jéhovah na ntango na kala, bakamataki moko na moko bibongiseli ya kokutana na bango lisusu. Na lisalisi ya milende makasi, Ricky mpe Wendy bamonaki te bobele myango ya ntina mpo na kosilisa mikakatano na bango kasi lisusu bozwi ya solo kati na boyokani ya moto na moto elongo na “Nzambe na esengo,” Jéhovah.​—1 Timote 1:11.

Bomoi ya David mpe ebongwanaki ntango ba Témoins de Jéhovah bakendaki kotala ye. Na likanisi ya komonisa bango mabunga na bango, andimaki ete bazongela ye. Nzokande, na nsima, miso na ye mabandaki kofungwama, mpo abandaki komona ete Biblia ezali solo ntango ezali kolobela makambo ya sianse, makambo ya lisoló na bato, mpe makambo mosusu. Makambo oyo nyonso masalisaki David na kotalela Biblia lokola mokanda na solo oyo epesaki ye ntina mpenza kati na bomoi. Oyo nde mbongwana ya esengo mpe ya kosepelisa mpo na ye!

Bazali kosalisa bato mosusu mingi na komona bozwi ya solo

Kati na bafandi mingi oyo bazali na Hong-Kong, Alfred, Emily, Justina, Francis, mpe basusu oyo totangaki awa bazali bobele bato moke kati baoyo bamonaki mpenza bozwi na solo ya Biblia mpe na kondima Jéhovah Nzambe. Na 1992 ba Témoins de Jéhovah soko 2.600 balekisaki bangonga 900.000 na kozongela bafandi ya Hong-Kong mpe batambwisaki koleka 3.800 boyekoli ya Biblia kati na ndako elongo na bango. Nzokande, lolenge na bomoi kati Hong-Kong ezali kosenga ete makambo masalemaka nokinoki, mpe bato bazali ntango nyonso na mosala. Na bongo, longola mosala ya kosakola ndako na ndako, basakoli na Bokonzi bazali kopesa na bólongi litatoli na balabala. Bazali mpe kokutana na bato na bisika na bango ya mosala wana bazali kozongela basali na biro, batekisi, basali bilanga, mpe balabi na mbisi oyo bazali koya na libongo nsima na kolɔba na mai monene oyo ezali na Sud ya Chine.

Ekoki kozala solo na koloba ete “mbuma na elanga eteli mingi mpenza nde basali bazali mingi te” kati na Hong-Kong. (Matai 9:37) Sikawa, Temwe moko asengeli kosakola na bafandi 2.300. Lokola bayebi ntina ya kosala na lombangu na mosala ya kobuka mbuma, kati na basakoli na Bokonzi 2.600, pene na 600 bazali ba pionniers basakoli ya nsango malamu. Ba Témoins de Jéhovah kati na Hong-Kong, lokola baoyo bazali bipai mosusu, bazali kososola ete ˈmapamboli na Jéhovah makoyeisaka bozwi.ˈ (Masese 10:22) Na yango, bazali kosala makasi mpo na kosalisa bato mingi na bisika ya bozwi epai bafandi ete bamona bozwi ya solo.