Mekolá kondima na bango

“Azalaki se kokola liboso ya Yehova”

SAMWELE azalaki kotala bato ya ekólo na ye. Mobali wana ya sembo oyo asalaki lokola mosakoli mpe mosambisi na boumeli ya bambula mingi, asɛngaki bato ya ekólo yango báyangana na engumba Gilgale. Na kolanda manaka na biso, ezalaki na sanza ya Mai to Yuni; eleko ya malili esilaki kobanda. Mbuma ya blé etelaki na elanga, ezalaki kozela kaka bábuka yango. Ebele wana ya bato bafandaki kimya. Ndenge nini Samwele akokaki kosimba mitema na bango?

Bato yango bayebaki te bonene ya likambo oyo basalaki. Bakangamaki kaka bápesa bango mokonzi oyo bazali komona mpo ayangela bango. Bayebaki te ete bazangi mpenza limemya epai ya Yehova Nzambe mpe mosakoli na ye. Kutu, baboyaki nde Yehova azala mokonzi na bango! Ndenge nini Samwele akokaki kosalisa bango bábongola motema?

Samwele alobaki na ebele wana ya bato boye: “Nakómi mobange mpe na nsuki mpɛmbɛ.” Nsuki mpɛmbɛ na ye ebakisaki kilo na maloba na ye. Na nsima, abakisaki boye: “Natamboli liboso na bino banda bolenge na ngai tii na mokolo ya lelo.” (1 Samwele 11:14, 15; 12:2) Atako Samwele azalaki mobange, abosanaki bolenge na ye te. Abosanaki te makambo oyo elekaki ntango azalaki naino elenge. Bikateli oyo azwaki na ntango wana, ntango azalaki naino elenge, esalaki ete azala moto ya kondima makasi mpe oyo amipesi na Yehova Nzambe.

Mbala na mbala, Samwele asengelaki kotonga kondima na ye mpe kobatela yango, atako azalaki zingazinga na bato oyo bazalaki na kondima te mpe bazangaki bosembo. Lelo oyo, ezali mpe mpasi mpo na kokóma na kondima makasi mpo mokili oyo tofandi etondi na bato oyo bazangi kondima mpe bazali mabe. Tótala naino ndenge nini ndakisa ya Samwele ekoki kosalisa biso; tóbanda na bolenge na ye.

“Azalaki kosala mosala liboso ya Yehova, azalaki naino mwana”

Samwele akolaki lokola bana nyonso te. Mwa moke nsima ya kolongwa na mabɛlɛ, ekoki kozala na mbula minei to mpe koleka, abandaki kosalela Yehova na tabernakle mosantu na Shilo na ntaka ya kilomɛtrɛ koleka 30 longwa na ndako na bango na Rama. Baboti na ye, Elekana ná Hana bapesaki mwana na bango epai ya Yehova mpo asalela ye mosala moko ya ntina mingi, oyo esalaki ete akóma Monaziri bomoi na ye mobimba.a Yango elingi nde koloba ete baboti ya Samwele basundolaki ye, bazalaki kolinga ye te?

Ezali bongo te! Bayebaki ete mwana na bango akobatelama malamu na Shilo. Na ntembe te, nganga-nzambe monene Eli azalaki kokamba makambo nyonso, mpo Samwele azalaki kosala pene na ye. Ezalaki mpe na ebele ya basi oyo bazalaki kosala mpe mosala na tabernakle, emonani ete bazalaki kosala na ndenge oyo ebongisamaki.​—Kobima 38:8.

Lisusu, Hana ná Elekana babosanaki soki moke te mwana na bango ya liboso oyo balingaki mingi, oyo kobotama na ye ezalaki eyano na libondeli na bango. Hana asɛngaki Nzambe mwana mobali, alakaki ete akopesa ye mwana yango mpo asala mosala mosantu bomoi na ye mobimba. Ntango bazalaki kokende mbula na mbula kotala Samwele, Hana azalaki komemela ye kazaka ya sika oyo ezangá mabɔkɔ oyo azalaki kotongela ye mpo asalela mosala na tabernakle. Na ntembe te, elenge mobali yango azalaki kosepela ndenge baboti na ye bazalaki kokende kotala ye. Na ntembe te, azalaki kosepela ndenge baboti na ye bazalaki kolendisa ye mpe kopesa ye litambwisi na ndenge bazalaki koteya ye mpe koyebisa ye ete ezali mpenza libaku malamu kosalela Yehova na esika wana oyo ekokani na mosusu te.

Lelo oyo mpe, baboti bakoki koyekola makambo mingi na ndakisa ya Hana mpe Elekana. Mbala mingi ntango baboti bazali kobɔkɔla bana na bango batyaka likebi mingi na makambo ya mokili mpe babosanaka koteya bana na bango makambo ya Nzambe. Kasi, baboti ya Samwele batyaki nde makambo ya Nzambe na esika ya liboso, mpe yango esalaki ete mwana na bango akóma mosaleli ya Nzambe.​—Masese 22:6.

Tokoki komona na makanisi ndenge elenge mobali yango azalaki kokola mpe kotambolatambola mpo na kotala mwa bangomba oyo ezalaki zingazinga ya Shilo. Ntango azalaki kobwaka miso epai engumba ezalaki mpe komona lobwaku monene oyo ezalaki na ngámbo mosusu, na ntembe te motema na ye ezalaki kotonda na esengo ntango azalaki komona tabernakle ya Yehova na mosika. Tabernakle yango ezalaki mpenza esika mosantu.b Etongamaki mbula pene na 400 liboso, na litambwisi ya Moize ye moko; ezalaki esika monene ya losambo ya pɛto ya Yehova na mokili mobimba.

Elenge Samwele azalaki kolinga tabernakle. Na lisolo oyo akomaki nsima, tozali kotánga boye: “Samwele azalaki kosala mosala liboso ya Yehova, azalaki naino mwana, alati efode ya lini na loketo.” (1 Samwele 2:18) Kazaka oyo ezangá mabɔkɔ, emonisaki ete Samwele azalaki kopesa banganga-nzambe mabɔkɔ na mosala ya tabernakle. Atako azalaki na libota ya banganga-nzambe te, Samwele azalaki kosala misala lokola kofungola baporte ya libándá ya lopango ya tabernakle ntɔngɔ nyonso mpe kosalela Eli oyo akómaki mobange. Kasi, na ntango moko, wana azalaki kosala mosala yango, motema na ye ekómaki kotungisama. Likambo moko ya mabe ekómaki kosalema na ndako ya Yehova.

Atikalaki pɛto atako azalaki komona makambo ya mabe

Ntango azalaki naino elenge, Samwele amonaki makambo ya mabe mpe ya kozanga bosembo. Eli azalaki na bana mibale ya mibali, Hofini ná Finehase. Mokanda ya Samwele elobi boye: “Bana mibali ya Eli bazalaki bato mpamba; bazalaki koyeba kotya Yehova na esika na ye te.” (1 Samwele 2:12) Makanisi mibale oyo balobeli na vɛrsɛ wana ezali mpenza na boyokani. Hofini ná Finehase bazalaki “bato mpamba”​—oyo elimboli “bana oyo bazangi ntina”—​mpo bazalaki na limemya te epai ya Yehova. Bazalaki kokanisa ata moke te mitinda mpe masɛngami na ye ya sembo. Yango nde esalaki ete bákwea na masumu.

Mibeko ya Nzambe emonisaki polele mikumba ya banganga-nzambe mpe ndenge oyo basengelaki kopesaka bambeka na tabernakle na ye. Yango ezalaki na ntina! Bambeka yango ezalaki komonisa bibongiseli ya Nzambe mpo na kolimbisa masumu mpo bato bákoka kozala pɛto na miso na ye, bázwa mapamboli mpe litambwisi na ye. Kasi, Hofini ná Finehase bapusaki baninga na bango banganga-nzambe bázanga limemya na bambeka oyo ezalaki kopesama.c

Kanisá naino ndenge elenge Samwele azalaki koyoka ntango azalaki komona masumu minene wana oyo ezalaki kosalema kozanga ete bápesa bato yango etumbu. Bato boni amonaki​—ata mpe babola, bato ya komikitisa, bato oyo bazalaki konyokwama—​bazali koya na tabernakle na elikya ya kobɔndisama mpe kolendisama na elimo, kasi bazalaki kozonga nzoto elɛmbi, mpasi na motema mpe na nsɔni? Mpe ayokaki ndenge nini ntango ayebaki ete Hofini ná Finehase bazalaki mpe kotosa te mibeko ya Yehova na oyo etali kosangisa nzoto, na ndenge bazalaki kosangisa nzoto na bana basi oyo bazalaki kosala na tabernakle? (1 Samwele 2:22) Ekoki kozala ete atyaki motema ete Eli akosembola likambo yango.

Eli abongaki mpo na kosembola likambo yango. Lokola azalaki nganga-nzambe monene, asengelaki kozongisa monɔkɔ mpo na makambo oyo ezalaki kosalema na tabernakle. Lokola azalaki tata, azalaki na mokumba ya kosembola bana na ye. Mpo bazalaki komisala mabe mpe kosala mabe epai ya ebele ya bato ya ekólo yango. Kasi, Eli akokisaki te mikumba yango mibale, ya tata mpe ya nganga-nzambe monene. Apamelaki bana na ye kaka na malɛmbɛ. (1 Samwele 2:23-25) Kasi, bana na ye basengelaki mpenza kozwa disiplini ya makasi. Bazalaki kosala masumu oyo ebongaki na liwa!

Makambo ekómaki mabe mingi tii Yehova atindaki “moto moko ya Nzambe,” mosakoli moko oyo Biblia etángi nkombo na ye te, amemela Eli nsango makasi ya etumbu. Yehova ayebisaki Eli boye: “Ozali se kokumisa bana na yo koleka ngai.” Na yango, Nzambe asakolaki ete bana mabe wana ya Eli bakokufa na mokolo moko mpe libota ya Eli ekomona mpasi mpenza, ekobungisa ata libaku malamu ya kozala libota ya banganga-nzambe. Makebisi wana ya makasi etindaki bato ya libota yango bábongola makambo? Biblia elobi te ete babongwanaki.​—1 Samwele 2:27–3:1.

Ndenge nini makambo wana nyonso ya mabe esalaki elenge Samwele? Atako lisolo yango elobeli makambo ya mabe, ezali mpe na makambo ya malamu oyo etali Samwele, ndenge azalaki kokola mpe kokende liboso na makambo ya malamu. Tóbosana te ete na 1 Samwele 2:18, tozali kotánga ete Samwele azalaki sembo “azalaki kosala mosala liboso ya Yehova, azalaki naino mwana.” Ata ntango azalaki elenge, Samwele atyaki bomoi na ye mobimba na mosala ya Yehova. Na vɛrsɛ 21 ya mokapo yango, tozali kotánga likambo moko oyo ezali mpenza kosimba motema: “Elenge Samwele azalaki se kokola liboso ya Yehova.” Wana azalaki kokola, boyokani na ye na Tata na ye ya likoló ezalaki se kokóma makasi. Boyokani makasi ndenge wana na Yehova ezali mpenza libateli ya solosolo na makambo nyonso ya mabe.

Ekokaki kozala mpasi te mpo na Samwele akanisa ete soki nganga-nzambe monene ná bana na ye bakoki kosala masumu, ye mpe akoki kosala nyonso oyo alingi. Kasi, makambo mabe ya basusu, ata mpe makambo mabe ya baoyo bazali na mikumba, epesi nzela te na moto asala lisumu. Lelo oyo, bilenge bakristo mingi balandaka ndakisa ya Samwele mpe bakobaka “kokola liboso ya Yehova”​—ata soki baoyo bazali zingazinga na bango bazali kopesa ndakisa ya malamu te.

Makambo esukaki ndenge nini mpo na Samwele? Tozali kotánga boye: “Na ntango wana nyonso, elenge Samwele azalaki se kokola mpe azalaki kosepelisa mpenza Yehova ná bato.” (1 Samwele 2:26) Na yango, bato oyo bazalaki na makanisi ya malamu bazalaki kosepela na Samwele. Yehova ye moko mpe azalaki kosepela na elenge mobali yango mpo na bosembo na ye. Mpe na ntembe te, Samwele ayebaki ete Nzambe na ye akosembola mabe nyonso oyo ezalaki kosalema na Shilo, kasi ekoki kozala azalaki komituna ntango nini akosala likambo yango.

“Lobá mpo mosaleli na yo azali koyoka”

Mokolo moko na butu, mituna wana ezwaki eyano. Etikalaki moke ntɔngɔ etana, kasi molili ezalaki naino; mwinda ya monene ya hema ezalaki naino kopela. Na ntango wana oyo makɛlɛlɛ ezalaki te, Samwele ayokaki mongongo moko ezali kobenga ye. Akanisaki ezali Eli, oyo akómaki mobange mpenza mpe azalaki komona lisusu malamu te. Samwele alamukaki “apotaki mbangu” tii epai ya mobange yango. Okoki komona na makanisi ndenge elenge mobali yango azali kopota mbangu makolo ngulu mpo na koyeba soki Eli azali na mposa ya nini? Ezali kosimba motema komona ndenge Samwele azalaki kosalela Eli makambo na bonkonde mpe na boboto. Atako azalaki kokanga miso na masumu wana nyonso, Eli azalaki kaka nganga-nzambe monene ya Yehova.​—1 Samwele 3:2-5.

Samwele alamusaki Eli, alobaki na ye: “Ngai oyo, mpo obengi ngai.” Kasi, Eli alobaki na ye ete abengi ye te mpe ayebisaki ye azonga kolala. Kasi, likambo yango esalemaki lisusu mpe lisusu! Nsukansuka, Eli ayebaki likambo oyo ezalaki koleka. Na ntango wana Yehova azalaki lisusu mpenza te kotinda bimonaneli to nsango ya bisakweli epai ya bato na ye, mpe ezalaki mpasi te koyeba ntina oyo azalaki kosala yango lisusu te. Kasi, Eli ayebaki ete Yehova azalaki koloba​—mbala oyo epai ya elenge mobali wana! Eli ayebisaki Samwele azonga kolala mpe ayebisaki ye ndenge malamu ya koyanola. Samwele atosaki. Mosika te, ayokaki lisusu mongongo yango ezali kobenga ye: “Samwele, Samwele!” Elenge mobali ayanolaki boye: “Lobá, mpo mosaleli na yo azali koyoka.”​—1 Samwele 3:1, 5-10.

Yehova akómaki lisusu na mosaleli na Shilo oyo azalaki koyoka ye. Yango ekómaki bomoi ya Samwele. Ezali mpe bongo mpo na yo? Tosengeli kozela te tóyoka mongongo moko boye na butu eloba na biso. Lelo oyo, tokoki koloba ete toyokaka ntango nyonso mongongo ya Nzambe. Toyokaka yango na nzela ya Liloba na ye Biblia. Ntango tozali koyoka Nzambe mpe kotosa ye, kondima na biso ekokóma makasi. Ezalaki bongo mpo na Samwele.

Butu wana na Shilo ezalaki mokolo monene na bomoi ya Samwele, mpo banda wana akómaki koyeba Yehova na ndenge mosusu, akómaki mosakoli ya Nzambe mpe molobeli na ye. Liboso, elenge mobali yango abangaki koyebisa Eli nsango ya Yehova, mpo ezalaki nsango ya nsuka ete esakweli oyo elobamaki mpo na libota wana elingaki kokokisama mosika te. Kasi, Samwele azwaki mpiko​—mpe Eli andimaki na komikitisa nyonso lisambisi ya Nzambe. Eumelaki te, makambo nyonso oyo Yehova alobaki ekokisamaki. Yisraele ekendaki kobunda na Bafilistia, mpe Hofini ná Finehase babomamaki na mokolo moko. Eli ye moko akufaki ntango ayokaki ete sanduku mosantu ya Yehova ebɔtɔlamaki.​—1 Samwele 3:10-18; 4:1-18.

Kasi, etamboli malamu ya Samwele lokola mosakoli ya sembo ya Yehova ezalaki se kokóma makasi. Lisolo elobi boye: “Yehova ye moko azalaki elongo na ye,” mpe ebakisi ete, Yehova ye moko asalaki ete ata esakweli moko te ya bisakweli ya Samwele ezanga kokokisama.​—1 Samwele 3:19.

“Samwele abelelaki Yehova”

Kasi, yango elingi nde koloba ete Bayisraele balandaki litambwisi ya Samwele, bakómaki na boyokani malamu na Nzambe, mpe bazalaki sembo? Te. Na nsima, bazwaki ekateli ete balingi te mosakoli moko boye asambisaka bango. Balingaki bázala lokola bato ya bikólo nyonso mpe bázala na mokonzi oyo bazali komona. Na litambwisi ya Yehova, Samwele andimaki kosala yango. Kasi, asengelaki koyebisa Bayisraele bonene ya lisumu na bango. Baboyaki moto te, kasi nde Yehova ye moko! Yango wana ayanganisaki bato na Gilgale.

Tósala lokola tozali elongo na ye ntango azali koloba na Bayisraele na Gilgale. Kuna, Samwele oyo akómaki mobange akundwelaki Bayisraele bosembo na ye. Na nsima tozali kotánga boye: “Samwele abelelaki Yehova.” Asɛngaki Yehova abɛtisa mbula ya bankake.​—1 Samwele 12:17, 18.

Mbula ya bankake? Na eleko ya malili? Likambo ya ndenge wana esalemá naino te! Soki ezalaki na bato oyo bazalaki kotya ntembe to kotyola, ezalaki mpo na ntango mokuse. Na mbala moko, mapata eyindaki. Mopɛpɛ ebandaki kobɛta, ezalaki koningisa mbuma ya blé na elanga. Nkake ebandaki kobɛta mpe kobimisa mikalikali. Mpe mbula ebɛtaki. Nini esalemaki? “Bato nyonso babangaki Yehova mpe Samwele makasi mpenza.” Bamonaki bonene ya lisumu oyo basalaki.​—1 Samwele 12:18, 19.

Ezalaki Samwele te, kasi Nzambe na ye, Yehova nde asimbaki mitema na bango ya botomboki. Bandá bolenge tii bobange na ye, Samwele azalaki na kondima makasi epai ya Nzambe na ye. Mpe Yehova apesaki ye mbano. Tii lelo oyo Yehova abongwaná te. Asungaka baoyo nyonso bamekolaka kondima ya Samwele.

[Maloba na nse ya lokasa]

[Elilingi na lokasa 17]

Atako azalaki kobanga, na bosembo nyonso Samwele ayebisaki Eli nsango ya lisambisi ya Yehova

[Elilingi na lokasa 18]

Samwele abondelaki na kondima, mpe Yehova ayanolaki ye na nzela ya mbula ya bankake