Biblia ezali buku oyo euti na Nzambe

1, 2. Mpo na nini Biblia ezali eloko ya malamu mpenza oyo Nzambe akabelá biso?

OKOYOKA ndenge nini soki moninga moko akabeli yo eloko oyo okanisaki te? Okozwa yango mbala moko, mpe okosepela ndenge moninga na yo akanisi yo. Okopesa ye mersi.

² Biblia ezali eloko oyo Nzambe akabeli biso. Elobeli makambo oyo tokoki koyeba esika mosusu te. Na ndakisa, elobi ete Nzambe akelaki likoló, mabele, mpe mobali ná mwasi ya liboso. Elobeli mitinda oyo ekoki kosalisa biso ntango tokutani na mikakatano. Biblia eyebisi biso ndenge Nzambe akobongisa mabele mpo ekóma esika moko ya kitoko mpenza, ndenge akanaki na ebandeli. Biblia ezali eloko ya malamu mpenza oyo Nzambe akabelá biso!

 3. Likambo nini okoyeba lokola ozali koyekola Biblia?

³ Lokola ozali koyekola Biblia, okoyeba ete Nzambe alingi ozala moninga na ye. Ntango ozali koyeba Nzambe malamu, okokóma moninga na ye ya motema.

 4. Likambo nini ekamwisi yo mpo na Biblia?

⁴ Biblia ebimá na minɔkɔ soki 2 600, mpe ezali ebele mpenza na mokili. Bato mingi (koleka 90 %) bakoki kotánga Biblia na minɔkɔ na bango. Pɔsɔ na pɔsɔ, bato koleka milio moko bazali kozwa Biblia! Ya solo, ezali na buku moko te oyo ekokani na Biblia.

 5. Na ndenge nini Biblia ‘ekomamaki na litambwisi ya elimo ya Nzambe’?

⁵ Biblia ‘ekomamaki na litambwisi ya elimo ya Nzambe.’ (Tángá 2 Timote 3:16.) Kasi bato mosusu bakoki komituna boye: “Lokola bato nde bakomaki Biblia, ndenge nini ekoki kouta na Nzambe?” Biblia eyanoli: “Bato balobaki makambo oyo euti na Nzambe ndenge elimo santu ezalaki kotinda [to kotambwisa] bango.” (2 Petro 1:21) Ezali ndenge moko na mobange moko oyo alobi na mwana na ye akomela ye mokanda. Nani nde nkolo mokanda? Ezali mobange yango, kasi mwana wana te. Ndenge moko mpe, Biblia ezali mokanda ya Nzambe, kasi ya bato oyo bakomaki yango te. Nzambe apesaki bango mayele mpo bákoma makanisi na ye. Biblia ezali mpenza “liloba ya Nzambe.”​—1 Batesaloniki 2:13; talá Etanda 2.

6, 7. Mpo na nini tokoki koloba ete Biblia eyokani banda ebandeli tii nsuka?

⁶ Bakomaki Biblia na boumeli ya mbula koleka 1 600. Bato oyo bakomaki yango bazalaki na bomoi na bileko ndenge na ndenge. Basusu batángaki mingi, basusu batángaki mingi te. Na ndakisa, moko azalaki monganga. Basusu bazalaki basali-bilanga, baluki-mbisi, babateli ya mpate, basakoli, bazuzi mpe bakonzi. Atako bato oyo bakomaki Biblia bazalaki ebele, makambo bakomaki eyokani. Biblia elobaka te likambo moko boye na mokapo moko, bongo na mokapo mosusu elobi likambo yango ndenge mosusu.a

⁷ Mikapo ya liboso ya Biblia emonisi ndenge bampasi ya mokili ebandaki, mpe mikapo na yango ya nsuka emonisi ndenge Nzambe akosilisa bampasi yango mpe akokómisa mabele paradiso. Biblia elobeli makambo oyo bato basali na boumeli ya bambula ebele mpe emonisi ete makambo oyo Nzambe akani, esalemaka kaka.

 8. Pesá bandakisa oyo emonisi ete makambo ya siansi oyo Biblia elobeli ezali solo.

⁸ Biblia ekomamaki mpo na koteya makambo ya siansi te; ezali mpe buku ya kelasi te, kasi makambo ya siansi oyo yango elobeli, ezali solo. Ezali bongo mpo Biblia ezali buku oyo euti na Nzambe. Na ndakisa, mokanda ya Balevi ezali na malako oyo Nzambe apesaki Bayisraele mpo maladi epalangana te. Makambo yango ekomamá kala mpenza, liboso bato báyeba ndenge mikrobe ná bavirisi epesaka maladi. Biblia elobi mpe solo ete mabele esimbami na eloko te. (Yobo 26:7) Mpe na ntango oyo bato mingi bazalaki kokanisa ete mabele ezali patatalu (plat), Biblia esilaki koloba ete mabele ezali lokola lilala to ndimo (boule).​—Yisaya 40:22.

 9. Bosembo ya bato oyo bakomaki Biblia esalisi biso tóyeba nini?

⁹ Na bisika oyo Biblia elobeli masolo ya kala, elobi kaka makambo ya solo. Kasi mikanda mingi ya masolo ya kala elobeli makambo oyo ezali solo mpenza te mpo bato oyo bakomaki yango bazalaki sembo te. Na ndakisa, mbala mingi balobaki te ntango oyo bikólo na bango ekweaki na bitumba. Nzokande, bato oyo bakomaki Biblia balobaki makambo na bosembo ata ntango Yisraele elongaki te. Bakomaki mpe mabunga oyo bango moko basalaki. Na ndakisa, na mokanda ya Mitángo, Moize alobi ete asalaki libunga moko monene mpe ete Nzambe apesaki ye etumbu mpo na yango. (Mitángo 20:2-12) Bosembo ya bato oyo bakomaki Biblia emonisi ete Biblia euti na Nzambe. Yango wana, tokoki kotyela Biblia motema.

10. Mpo na nini toli ya Biblia ekoki kosalisa biso?

¹⁰ Biblia ‘ekomamaki na litambwisi ya elimo ya Nzambe mpe ezali na litomba mpo na koteya, kopamela, kosembola makambo.’ (2 Timote 3:16) Ya solo, toli ya Biblia ekoki kosalisa biso lelo oyo. Yehova ayebi ndenge oyo tokelamá, yango wana ayebi makanisi na biso mpe ndenge toyokaka. Ayebi biso malamu koleka biso moko, mpe alingi tózala na esengo. Ayebi oyo ezali malamu mpe oyo ezali mabe mpo na biso.

11, 12. (a) Toli nini ya malamu Yesu apesaki na Matai mokapo 5 tii 7? (b) Wapi makambo mosusu tokoki koyekola na Biblia?

¹¹ Na Matai mokapo 5 tii 7, Yesu apesaki toli ya malamu mpenza mpo na ndenge ya kozala na esengo, ndenge ya kofanda malamu na bato, ndenge ya kobondela, mpe ndenge ya kotalela mbongo. Apesaki toli yango eleki mbula soki 2 000, kasi tii lelo ezali kaka na ntina mpe esalisaka mpenza.

¹² Na Biblia, Yehova apesi biso mpe mitinda oyo ekosalisa biso tózala na libota ya esengo, tósalaka mosala malamu, mpe tófanda na kimya na basusu. Mitinda ya Biblia ekoki kosalisa biso, ezala ozali nani, ofandaka wapi, to okutani na likambo nini.​—Tángá Yisaya 48:17; talá Etanda 3.

13. Makambo nini Yisaya asakolaki mpo na engumba Babilone?

¹³ Bisakweli mingi ya Biblia ekokisamá. Na ndakisa, mosakoli Yisaya asakolaki ete Babilone ekobebisama. (Yisaya 13:19) Amonisaki mpenza ndenge engumba yango ekokwea. Engumba yango ezalaki na baporte ya minene mpe ebale mpo na kobatela yango. Kasi Yisaya asakolaki ete ebale yango ekokauka mpe baporte na yango ekotikala polele. Banguna bakozwa engumba yango kaka boye, bakobunda te.Yisaya asakolaki kutu ete moto moko na nkombo Siruse nde akokweisa Babilone.​—Tángá Yisaya 44:27–45:2; talá Etanda 4.

14, 15. Ndenge nini esakweli ya Yisaya ekokisamaki?

¹⁴ Mbula 200 nsima ya kokomama ya esakweli yango, basoda ya ekólo moko bayaki kobundisa Babilone. Mokonzi na bango nani? Kaka ndenge esakweli ya Yisaya elobaki, ezalaki Siruse, mokonzi ya Perse. Makambo nyonso ebongisamaki mpo esakweli yango ekokisama mobimba.

¹⁵ Na butu oyo basoda yango bayaki, bato ya Babilone bazalaki na fɛti. Bazalaki kobanga eloko te mpo bifelo minene mpe ebale ezali kobatela bango. Na libándá ya engumba, Siruse ná basoda na ye basalaki nzela mosusu ya mai mpo mai ya ebale ekita. Mai ekitaki tii etikelaki basoda ya Perse nzela bákatisa na makolo. Kasi ndenge nini basoda yango bakoleka bifelo minene ya Babilone? Kaka ndenge esakweli ya Yisaya elobaki, baporte ya Babilone etikalaki polele, mpe basoda wana bazwaki engumba yango mbala moko, babundaki te.

16. (a) Yisaya asakolaki nini mpo na Babilone? (b) Ndenge nini toyebi ete esakweli ya Yisaya ekokisamaki?

¹⁶ Yisaya asakolaki ete nsukansuka bato bakofanda lisusu na Babilone te. Akomaki boye: “Bato bakofanda epai na ye ata mokolo moko te, akozala mpe na esika ya kofanda te libota na libota.” (Yisaya 13:20) Maloba yango ekokisamaki? Ɛɛ, esika oyo Babilone ezalaki etikalá mpamba, na kilomɛtrɛ soki 80 na sudi ya engumba Bagdad, na Irak. Tii lelo, moto moko te afandaka kuna. Yehova abebisá Babilone, akɔmbá yango “na nkɔmbɔ oyo esilisaka nyɛɛ.”​—Yisaya 14:22, 23.b

17. Mpo na nini tokoki kondima mpenza makambo nyonso oyo Nzambe alaki?

¹⁷ Ndenge bisakweli mingi ya Biblia ekokisamá emonisi ete tokoki mpenza kondima makambo oyo Biblia elobi mpo na mikolo ezali koya. Tokoki kondima ete Yehova akokokisa elaka oyo apesaki ya kokómisa mabele paradiso. (Tángá Mitángo 23:19.) Ya solo, tozali na elikya ya kozwa “bomoi ya seko oyo Nzambe, oyo akoki kobuka lokuta te, alaká banda kalakala mpenza.”​—Tito 1:2.c

18. Ntoma Paulo alobi nini mpo na “liloba ya Nzambe”?

¹⁸ Tomoni ete buku moko te ekokani na Biblia. Tomoni ete makambo nyonso oyo Biblia elobi eyokani, mpe na bisika oyo elobeli makambo ya siansi to masolo ya kala, elobi kaka solo. Biblia epesaka biso mpe toli ya malamu mpe ezali na bisakweli mingi oyo ekokisamá. Kasi esuki wana te. Ntoma Paulo akomaki: “Liloba ya Nzambe ezali na bomoi mpe ezali na nguya.” Yango elingi koloba nini?​—Tángá Baebre 4:12.

19, 20. (a) Ndenge nini Biblia ekoki kosalisa yo omiyeba? (b) Ndenge nini okoki komonisa ete ozali na botɔndi mpo na Biblia, eloko oyo Nzambe akabelá biso?

¹⁹ Biblia ekoki kobongisa bomoi na yo. Ekoki kosalisa yo omiyeba malamu. Ekoki kosalisa yo oyeba makanisi ya motema na yo mpe mayoki na yo. Na ndakisa, tokoki kokanisa ete tolingaka Nzambe. Kasi mpo na komonisa yango, tosengeli kotosa makambo oyo Biblia elobi.

²⁰ Biblia ezali mpenza buku oyo euti na Nzambe. Alingi otángaka yango, oyekolaka yango, mpe olingaka yango. Zalá na botɔndi mpo na eloko oyo Nzambe akabelá biso mpe kobá koyekola yango. Ekosalisa yo oyeba mokano ya Nzambe mpo na bato. Na mokapo oyo elandi, tokolobela mokano yango.