Lisangani ya Mikóló-Bakambi ekeseni na lisangani oyo esalemi na kolanda mibeko ya Leta

LIKITA ya liboso ya nsuka ya mbula ya la Société (Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania) esalemaki na sanza ya Yanuali 1885. Na nsuka ya ekeke ya 19, ntango Yehova azalaki naino koyanganisa baklisto bapakolami, bakambi ya lisangá yango bazalaki na elikya ya kokende na likoló. Ata mpe na nsima, makambo ebongwanaki mpenza te.

Kaka mbala moko, na 1940, Hayden Covington, ye azalaki ntango wana avoka ya la Société; atako azalaki na kati ya “bampate mosusu,” elingi koloba azalaki na elikya ya kozala na bomoi ya seko awa na mabele, aponamaki lokola moko ya bakambi ya la Société. (Yoane 10:16) Azalaki prezida-molandi ya la Société banda 1942 tii 1945. Na mbula yango nde, Ndeko Covington amilongolaki lokola moko ya bakambi ya la Société mpo na kotosa oyo emonanaki lokola mokano ya Yehova, ete bakambi nyonso ya la Société basengeli kozala baklisto bapakolami. Lyman Swingle azwaki esika na ye lokola moko ya bakambi ya la Société, mpe Frederick Franz aponamaki lokola prezida-molandi.

Mpo na nini basaleli ya Yehova bazalaki na makanisi ete bakambi nyonso ya la Société basengeli kozala kaka baklisto bapakolami? Mpamba te, na ntango wana, soki balobi bakambi ya la Société, bazalaki kaka komona Lisangani ya Mikóló-Bakambi ya Batatoli ya Yehova oyo ezalaka kaka na mibali oyo bazali baklisto bapakolami.

Mbongwana na likita moko ya nsuka ya mbula

Na likita ya nsuka ya mbula oyo esalemaki mokolo ya 2 Ɔkɔtɔbɛ 1944 na engumba Pittsburgh, basangani ya la Société bandimaki kobongola makambo motoba na mokanda oyo ezali komonisa ntina ya la Société (charte). Mokanda yango elobaki liboso ete basangani ya la Société oyo bakoki kosala voti mpo na kozwa bikateli, ezali kaka bato oyo bazalaki kopesa mbongo mingi mpo na misala ya la Société, kasi likambo ya misato kati na makambo motoba oyo esengelaki kobongolama elongolaki likambo yango. Lapolo moko ya likita yango elobaki boye: “Basangani ya la Société bakoki koleka bato 500 te . . . Moto nyonso asengeli kozala mosaleli ya ntango nyonso ya la Société to mosangani ya [lisangá] ya Batatoli ya Yehova mpe asengeli komonisa elimo ya Nkolo.”

Banda wana, bato oyo bamipesi na Yehova nde basengelaki kopona bakambi ya la Société, kozanga kotalela motuya ya mbongo oyo bapesaki mpo mosala ya Bokonzi ekende liboso. Likambo yango eyokanaki na mbongwana oyo esakolamaki na Yisaya 60:17, ete: “Na esika ya motako nakoyeisa wolo mpe na esika ya ebende nakoyeisa palata; na esika ya mabaya, motako, na esika ya mabanga, ebende. [Nakotya kimya lokola bakɛngɛli na yo, mpe boyengebene lokola bakapita ya mosala na yo, NW].” Lokola esakweli yango elobelaki “bakɛngɛli” mpe “bakapita,” emonani ete esakolaki mbongwana oyo esengelaki kosalema na ndenge ya kotambwisa makambo kati na basaleli ya Yehova.

Mbongwana monene yango mpo ete ebongiseli etambola na ndenge ya Teokrasi esalemaki na nsuka ya “mpokwa na ntɔngɔ nkóto mibale na nkama misato,” oyo Danyele 8:14 elobeli. Na ntango wana, ‘esika ya bulɛɛ epɛtolamaki.’

Kasi, nsima ya likita ya 1944, motuna moko ya ntina mingi ezwaki naino eyano te. Lokola bazalaki kokesenisa mpenza te Lisangani ya Mikóló-Bakambi na bakambi nsambo ya la Société, yango elingaki nde koloba ete Lisangani ya Mikóló-Bakambi esengelaki kozalaka kaka na bato nsambo oyo bazali baklisto bapakolami na elimo? Mpe lisusu, lokola ezali basangani ya la Société nde bazalaki kopona bakambi na voti, elingi nde koloba ete na likita nyonso ya nsuka ya mbula esengelaki koponaka bandeko oyo basengeli kozala na Lisangani ya Mikóló-Bakambi? Bakambi ya la Société ezali kaka bandeko oyo bazali na kati ya Lisangani ya Mikóló-Bakambi to te?

Likita mosusu ya nsuka ya mbula oyo etikalá na makanisi ya bato mingi

Biyano na mituna yango epesamaki na likita ya nsuka ya mbula oyo esalemaki mokolo ya 1 Ɔkɔtɔbɛ 1971. Na likita yango, molobi moko amonisaki ete lisangani ya mikóló-bakambi ya “moombo ya sembo mpe ya mayele” ebandá kala, bambula ebele mpenza liboso ete la Société esalema. (Matai 24:45-47) Lisangani moko ya mikóló-bakambi esalemaki mokolo ya Pantekote ya mobu 33 T.B., mbula nkóto moko na nkama mwambe liboso ete la Société esalema. Na ebandeli, lisangani ya mikóló-bakambi ezalaki na bato 7 te, kasi na bantoma 12. Emonani ete bato mosusu babakisamaki mpamba te ‘bantoma mpe mikóló ya lingomba na Yelusaleme’ bazalaki kokamba ebongiseli ya Nzambe. (Biso nde totɛngisi makomi.)​—Misala 15:2.

Na 1971, molobi yango kaka alimbolaki ete ebongi te ete basangani ya la Société báponaka na voti bandeko oyo bakozala na Lisangani ya Mikóló-Bakambi. Mpo na nini? “Mpamba te, ezali bato te nde baponaka lisangani ya mikóló-bakambi ya ‘moombo ya sembo mpe ya mayele.’ Yesu Klisto, Motó ya lisangá ya solo ya boklisto mpe Nkolo mpe Mokonzi ya ‘moombo ya sembo mpe ya mayele’ . . . nde aponaka bango. Na bongo, basangani ya la Société, oyo ezali lisangá esalemi na kolanda mibeko ya Leta, bakoki te koponaka bandeko oyo bakozala na Lisangani ya Mikóló-Bakambi.

Na lisolo yango kaka, molobi alobaki likambo oyo ya ntina mingi ete: “Lisangani ya mikóló-bakambi ezali na bakambi te lokola la Société ezali na yango, elingi koloba, prezida, prezida-molandi, sɛkrɛtɛrɛ mpe molandi ya sɛkrɛtɛrɛ. Ezali kaka na mokambi ya makita.” Banda bambula mingi, prezida ya la Société nde moko kati na bandeko oyo bazali na Lisangani ya Mikóló-Bakambi oyo azalaki koyebana mingi. Esengelaki lisusu kozala bongo te. Atako bango nyonso bayebi makambo mingi ndenge moko te to bazali na makoki ndenge moko te, bandeko oyo bazali na Lisangani ya Mikóló-Bakambi basengelaki kozala na mikumba ndenge moko. Molobi abakisaki boye: “Ndeko nyonso oyo azali na lisangani ya mikóló-bakambi akoki kozala mokambi ya makita na yango kozanga ete azala prezida ya . . . la Société . . . Ndeko mokomoko na lisangani ya mikóló-bakambi azali kokóma mokambi ya makita na ngala na ye.”

Na likita wana ya nsuka ya mbula ya 1971, bokeseni emonanaki malamu kati na bandeko bapakolami na elimo oyo bazali na Lisangani ya Mikóló-Bakambi na bakambi ya la Société. Atako bongo, bandeko oyo bazali na Lisangani ya Mikóló-Bakambi bakobaki kosala lokola bakambi ya la Société. Kasi, lelo oyo, motuna oyo ezali kotunama: Ezali na likanisi moko oyo euti na Makomami oyo emonisi ete bakambi ya la Société (Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania) basengeli kaka kozala na Lisangani ya Mikóló-Bakambi?

Eyano ezali ete te. Batatoli ya Yehova basalelaka kaka Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania te lokola lisangani oyo esalemi na kolanda mibeko ya Leta. Ezali mpe na masangá mosusu. Moko na yango ezali Watchtower Bible and Tract Society of New York, Incorporated. Yango nde esalelamaka mpo na misala na biso na États-Unis. Emonani polele ete Yehova azali kopambola yango, atako bakambi na yango mingi bazali “bampate mosusu.” Na Angleterre, ezali na oyo babengi International Bible Students Association. Na bikólo mosusu bazali mpe na masangani oyo esalemi na kolanda mibeko ya Leta, oyo esalelamaka mpo na misala ya Bokonzi. Bibongiseli nyonso wana esungaka mpe ezali kokokisa mokumba mpo ete nsango malamu esakolama na mokili mobimba. Ata soki ezali na ekólo nini to soki banani bazali bakambi na yango, bibongiseli yango ezali kokambama na ndenge ya Teokrasi mpe Lisangani ya Mikóló-Bakambi esalelaka yango. Na bongo, bibongiseli yango ezali kokokisa mikumba mpo ete matomba ya Bokonzi ekende liboso.

Kozala na masangani oyo esalemi na kolanda mibeko ya Leta ezali na matomba. Na bongo, tozali kolanda mibeko ya mboka, ndenge Liloba ya Nzambe ezali kosɛnga yango. (Yilimia 32:11; Baloma 13:1) Masangani oyo esalemi na kolanda mibeko ya Leta esalisaka biso mpo na kosala mosala ya kosakola, mpamba te na nzela na yango nde tobimisaka Babiblia, mikanda, bazulunalo, mwa babuku, mpe biloko mosusu. Biloko mpe bandako ya ebongiseli ya Yehova eyebani na Leta na nkombo ya masangá yango, ntango totindi lisungi na bisika oyo bandeko bazwi makama, tozali kosala yango na nkombo ya masangá yango; bakɔntra mpo na kozwa bisika ya kosala mayangani ezali kosalema na nkombo na yango, mpe bongo na bongo. Tozali mpenza na botɔndi mpo na misala oyo masangá yango ezali kosala.

Nkombo ya Yehova na esika ya liboso

Na 1944, babongolaki artikle II ya mokanda oyo emonisi ntina ya la Société mpo na komonisa malamumalamu ntina na yango. Mokanda yango elobi ete ntina ya liboso ya la Société yango oyo: “Kosakola nsango malamu ya Bokonzi ya Nzambe oyo epesami na mabɔkɔ ya Klisto Yesu na bikólo nyonso lokola litatoli mpo na nkombo, liloba mpe bonene ya YEHOVA, Nzambe Mozwi-na-Nguya-Nyonso.”

Banda na 1926, ‘moombo ya sembo’ atyaki nkombo ya Yehova na esika ya liboso. Likambo yango emonanaki mingimingi na 1931 ntango Bayekoli ya Biblia bandimaki nkombo ya Batatoli ya Yehova. (Yisaya 43:10-12) Mikanda ya la Société oyo elobelaki mingi nkombo ya Nzambe ezali lokola oyo: Jéhovah (na 1934), “Que ton nom soit sanctifié” (na 1961), mpe “Les nations sauront que je suis Jéhovah”​—Comment? (na 1971).

Ebongi mpenza tólobela Les Saintes Écritures​—Traduction du monde nouveau, oyo ebimaki na mobimba na Lingelesi na 1960. Biblia yango ezali na nkombo ya Yehova na esika nyonso oyo ezalaki na Tetragrami na Makomami ya Liebele. Libongoli yango esaleli mpe nkombo ya Nzambe na Makomami ya Grɛki ya boklisto na bisika 237 oyo, nsima ya kotala malamumalamu, emonanaki ete ebongi kozala wana. Tozali mpenza na botɔndi ete, na ndenge mingi, Yehova apesi “moombo” na Lisangani ya Mikóló-Bakambi nzela ya kosalela binyateli ya mikanda mpe masangani oyo esalemi na kolanda mibeko ya Leta mpo ete nkombo na ye eyebana na mokili mobimba!

Balendisi kokabola Liloba ya Nzambe

Basaleli ya Yehova bazalaki ntango nyonso kosakola nkombo na ye mpe bazalaki kosimba Liloba na ye na ndenge oyo bazalaki kobimisa mpe kokabola bamilio ya mikanda oyo elimbolaka Biblia na Babiblia yango moko. Na ebandeli ya bambula ya 1900, la Société asombaki lotomo ya kobimisa The Emphatic Diaglott, libongoli ‘interlinear’ ya Benjamin Wilson oyo ezali Makomami ya Grɛki na Lingelesi. La Société abimisaki King James Version, oyo bakomá ete ebimisami na Bayekoli ya Biblia, ezalaki na appendice ya nkasa 500. Na 1942, la Société abimisaki King James Version oyo ezalaki na mitindami. Bongo na 1944, la Société abandaki kobimisa Biblia American Standard Version, libongoli ya 1901, oyo ezali na nkombo ya Nzambe. Nkombo ya Yehova ezalaki mpe na libongoli The Bible in Living English, ya Stephen Byington, la Société abimisaki yango na 1972.

Masangani oyo Batatoli ya Yehova basali na kolanda mibeko ya Leta esalisaki mingi mpo na kobimisa mpe kokabola mabongoli ya Biblia nyonso wana. Kasi, likambo oyo eleki monene ezali boyokani malamu mpenza oyo ezalaki kati na la Société mpe Komite ya Batatoli ya Yehova bapakolami na elimo oyo basanganaki mpo na kobongola Traduction du monde nouveau. Tozali na esengo ete, ezala ya mobimba to ndambo na yango, Biblia milio 106 400 ya libongoli yango esi ebimi na minɔkɔ 38. Tokoki mpenza koloba ete la Société (Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania) ezali mpenza société ya Biblia!

‘Moombo ya sembo aponami mpo na kobatela biloko nyonso ya nkolo na ye.’ Kati na biloko yango ezali na bandako ya biro monene na etúká ya New York, na États-Unis, mpe bafiliale 110 oyo ezali kosala lelo oyo na mokili mobimba. Moombo ya sembo ayebi ete bakotuna ye ndenge oyo asalelaki biloko oyo bapesi ye. (Matai 25:14-30) Kasi, yango epekisi ‘moombo’ te ete apesa na bakɛngɛli oyo bazali na makoki, baoyo bazali na kati ya “bampate mosusu” mikumba ya kotalela biloko yango na makambo etali mibeko ya Leta mpe kotambwisa yango. Kutu, yango ezali kotikela bandeko oyo bazali na Lisangani ya Mikóló-Bakambi ntango mingi mpo na komipesa na “mabondeli mpe na kosakola Liloba.”​—Misala 6:4.

Ntango nyonso oyo makambo ya mokili oyo ekopesa yango nzela, Lisangani ya Mikóló-Bakambi, oyo ezali momonisi ya “moombo ya sembo mpe ya mayele,” ekosalela masangani oyo esalemi na kolanda mibeko ya Leta. Bibongiseli yango ezali kosunga, kasi elingi koloba te ete soki ezali te mosala ya nkolo ekokufa. Soki guvɛrnɛma ya ekólo moko epekisi lisangá moko oyo esalemi na kolanda mibeko ya Leta, mosala ya kosakola ekokoba. Kutu, ata sikoyo, na mikili oyo mosala na biso epekisami mpe masangá ya ndenge yango ezali te, nsango ya Bokonzi ezali kosakolama, bato bazali kokóma bayekoli, mpe Teokrasi ezali se kokende liboso. Ezali kosalema bongo mpamba te Batatoli ya Yehova bazali kolona mpe kosopela milona yango mai, kasi ‘Nzambe’ nde ‘azali kokolisa.’​—1 Bakolinti 3:6, 7.

Soki tokanisi mikolo ezali koya, tozali na elikya ete Yehova akokokisa bamposa ya elimo mpe ya mosuni ya basaleli na ye. Kuna na likoló, Ye na Mwana na ye, Yesu Klisto, bakokoba kotambwisa mpe kobatela mosala ya kosakola tii ekokóma na nsuka. Kasi, ata likambo nini oyo tosali na mosala ya Nzambe, ezali ‘na nzela ya makasi te, na nzela ya nguya mpe te, kasi na elimo ya Yehova.’ (Zekalia 4:6) Yango wana, tóbondelaka Nzambe asalisa biso, tóyeba ete na makasi ya Yehova, tokosilisa mosala oyo apesi biso na ntango oyo ya nsuka!