Oyebi te epai nini ekobota!

“Na ntɔngɔ, loná mboto na yo mpe tii na mpokwa, kolɛmbisa lobɔkɔ te, mpo oyebi te epai nini ekobota.”​—MOS. 11:6.

 1. Mpo na nini komona ndenge mboto ekolaka esengeli kokamwisa biso mpe kotinda biso tomikitisaka?

MOLONI-BILANGA asengeli kozala motema molai. (Yak. 5:7) Nsima ya kolona mboto, asengeli kozela tii ntango ekobima mpe ekokola. Mokemoke, soki moi, mopɛpɛ mpe mabelé ezali malamu, mwa molona ekopasola mabelé mpe ekobima. Na nsima, ekokóma banzete oyo ekobota mbuma. Nsukansuka, moloni-bilanga akokóma na elanga oyo eteli mpo na kobuka. Komona ndenge mboto ezali kokola esengeli mpenza kokamwisa biso! Koyeba Moto oyo akolisaka ekoki kotinda biso tomikitisaka. Tokoki kobatela mboto. Tokoki kobwakelaka yango mai. Kasi, kaka Nzambe nde akoki kokolisa yango.​—Talá mpe 1 Bakolinti 3:6.

 2. Makambo nini etali bokoli ya elimo Yesu ateyaki na masese oyo totalelaki na lisolo oyo euti koleka?

² Ndenge tomonaki yango na lisolo oyo euti koleka, Yesu alobaki ete mosala ya kosakola Bokonzi ezali lokola mosala ya moloni-bilanga oyo azali kolona mboto. Na lisese ya mabelé ya ndenge na ndenge, Yesu alobaki ete ata soki moloni-bilanga aloni mboto ya malamu, motema ya moto nde ekosala ete mboto yango ekola tii ekɔmɛla to te. (Mko. 4:3-9) Na lisese ya moloni oyo alali, Yesu alobaki ete moloni-bilanga ayebi mpenza te ndenge mboto ekolaka. Ezali bongo mpo nguya ya Nzambe nde ekolisaka mboto, kasi milende ya moloni te. (Mko. 4:26-29) Tótalela sikoyo masese mosusu misato oyo Yesu apesaki: Mbuma ya mutarde, levire mpe monyama.a

Lisese ya mbuma ya mutarde

3, 4. Lisese ya mbuma ya mutarde emonisi makambo nini oyo etali nsango ya Bokonzi?

³ Lisese ya mbuma ya mutarde, oyo ezali mpe na Malako mokapo 4, ezali kolobela makambo mibale: ya liboso, bokoli ya motángo ya bato oyo bazali koyoka nsango ya Bokonzi; ya mibale, ndenge Yehova azali kobatela bato oyo bazali kondima nsango na ye. Yesu alobaki ete: “Tokokokanisa bokonzi ya Nzambe na eloko nini, to tokopesa ndakisa nini mpo na kolobela yango? Ezali lokola mbuma ya mutarde, oyo na ntango elonamaki na nse ezalaki moke mpenza koleka mboto nyonso oyo ezali awa na mabelé​—kasi ntango yango elonami, ebimaka mpe ekómaka monene koleka bandunda nyonso mosusu mpe ebimisaka bitape minene, bongo bandɛkɛ ya likoló bakoki koya kofanda na elili na yango.”​—Mko. 4:30-32.

⁴ Awa “Bokonzi ya Nzambe” emonisami na bokoli ya motángo ya bato oyo bazali kondima nsango ya Bokonzi mpe bokoli ya lisangá ya baklisto kobanda na Pantekote ya mobu 33 T.B. Mbuma ya mutarde ezali mboto moko ya moke oyo bakoki kosalela mpo na kolobela eloko moko ya moke mpenza. (Talá mpe Luka 17:6.) Kasi, molona ya mutarde ekoki kokóma ata na bolai ya mɛtrɛ 3 tii 5 mpe kobimisa bitape ya makasi, mpe na ndenge yango emonanaka lokola nzete.​—Mat. 13:31, 32.

 5. Bokoli nini emonanaki na lisangá ya baklisto na ekeke ya liboso?

⁵ Lisangá ya baklisto ebandaki kokola mokemoke na mobu 33 T.B. ntango bayekoli soki 120 bazwaki elimo santu. Nsima ya mwa ntango moke, mwa lisangá wana ya bayekoli ya Yesu ekómaki na bandimi nkóto na nkóto. (Tángá Misala 2:41; 4:4; 5:28; 6:7; 12:24; 19:20.) Na boumeli ya mbula soki 30, motángo ya babuki ya mbuma emataki makasi mpenza, yango wana ntoma Paulo akomelaki lisangá ya Kolose ete nsango malamu “esakolamaki na kati ya bozalisi nyonso oyo ezali na nse ya likoló.” (Kols. 1:23) Oyo nde bokoli!

6, 7. (a) Bokoli nini ebandaki na 1914? (b) Bokoli nini mosusu ekosalema na nsima?

⁶ Banda Bokonzi ya Nzambe etyamaki na likoló na 1914, bitape ya “nzete” ya mutarde ekoli na ndenge moko ya kokamwa. Basaleli ya Nzambe bamoni na miso kokokisama ya esakweli ya Yisaya oyo elobi ete: “Oyo moke akokóma nkóto mpenza, oyo eleki moke akokóma libota ya makasi.” (Yis. 60:22) Mwa ndambo ya baklisto bapakolami oyo bazalaki kosakola nsango ya Bokonzi na ebandeli ya ekeke ya 20 bayebaki te ete na mobu 2008 Batatoli soki milio nsambo bakomipesa na mosala yango na mikili koleka 230. Ezali mpenza bokoli monene oyo ekokani na oyo ya mbuma ya mutarde ya lisese ya Yesu!

⁷ Kasi, bokoli yango esuki wana? Te. Nsukansuka, bato nyonso ya mokili bakoyangelama na Bokonzi ya Nzambe. Batɛmɛli nyonso bakobomama. Yango ekosalema na makasi ya bato te, kasi Yehova, Moyangeli ya molɔ́ngɔ́ mobimba nde akosala yango, ntango akozwa makambo ya mokili na mabɔkɔ. (Tángá Danyele 2:34, 35.) Na bongo, tokomona kokokisama ya nsuka ya esakweli mosusu ya Yisaya: “Mokili ekotonda na boyebi ya [Yehova] lokola mbonge ekozipaka mai-ya-monana.”​—Yis. 11:9.

 8. (a) Bandɛkɛ ya lisese ya Yesu ezali banani? (b) Tozali kobatelama na likambo nini banda lelo?

⁸ Yesu alobi ete bandɛkɛ ya likoló bakoki kofanda na elili ya Bokonzi yango. Bandɛkɛ yango ezali te banguna ya Bokonzi oyo balukaka kolya mboto ya malamu, lokola bandɛkɛ ya lisese ya moto oyo azalaki kobwakabwaka mboto na mabelé ndenge na ndenge. (Mko. 4:4) Na lisese yango, bandɛkɛ ezali nde bato ya mitema sembo oyo bazali koya koluka komibomba na kati ya lisangá ya baklisto. Ata lelo oyo, bato yango bazali kobatelama na makambo oyo ekoki kobebisa bango na elimo mpe na misala ya mbindo ya mokili oyo ya mabe. (Talá mpe Yisaya 32:1, 2.) Yehova alobaki mpe ete Bokonzi ya Masiya ezali lokola nzete mpe asakolaki ete: “Nakokona yango na nkeka molai ya Yisalaele, mpe yango ekobimisa bitape mpe ekobota mbuma mpe ekokóma ɛlɛzɛ kitoko; mpe ndɛkɛ ya ndenge nyonso, ndɛkɛ nyonso ya mapapu, ekofanda na nse na yango, ekofanda na molili ya bitape na yango.”​—Ezek. 17:23.

Lisese ya levire

9, 10. (a) Likambo nini Yesu alobelaki na lisese ya levire? (b) Na Biblia, basalelaka liloba levire mbala mingi mpo na kolobela nini, mpe motuna nini oyo eyokani na lisese ya Yesu ya levire tokotalela?

⁹ Bokoli emonanaka ntango nyonso te na miso ya bato. Yesu amonisaki likambo yango na lisese oyo elandaki. Alobaki boye: “Bokonzi ya likoló ezali lokola levire, oyo mwasi moko azwaki mpe abombaki na bimekelo minene misato ya farini, tii na ntango pɔtɔpɔtɔ mobimba evimbaki.” (Mat. 13:33) Levire yango ezali nini, mpe ezali na boyokani nini na bokoli ya Bokonzi?

¹⁰ Na Biblia, levire esalelamaka mbala mingi mpo na kolobela lisumu. Ntoma Paulo asalelaki liloba levire na ndimbola wana ntango alobelaki ndenge mabe ya mosumuki moko ebebisaki lokumu ya lisangá ya Kolinti ya kala. (1 Kol. 5:6-8) Yesu asalelaki nde liloba levire mpo na komonisa bokoli ya eloko moko ya mabe?

11. Ndenge nini Bayisalaele bazalaki kosalela levire?

¹¹ Liboso tóyanola na motuna yango, tótalela naino makambo misato ya ntina. Ya liboso, atako Yehova azalaki kondima te ete básalela levire na ntango ya fɛti ya Elekeli, na ntango mosusu azalaki kondima bambeka oyo ezalaki na levire. Bazalaki kosalela levire ntango bazalaki kopesa bambeka ya kimya, oyo ezalaki kopesama mpo na kopesa Yehova matɔndi mpo na ndenge Yehova azalaki kopambola bango mingi. Ezalaki bolei moko ya esengo.​—Lev. 7:11-15.

12. Liteya nini tokoki kozwa na ndenge Biblia esalelaka bililingi?

¹² Ya mibale, atako eloko moko ekoki kosalelama na libaku moko na kati ya Makomami mpo na kolobela likambo moko ya mabe, na libaku mosusu ekoki kosalelama mpo na kolobela likambo ya malamu. Na ndakisa, 1 Petelo 5:8 ebengi Satana nkɔsi mpo na komonisa mabe na ye. Kasi, Emoniseli 5:5 ebengi Yesu nkɔsi​—“Nkɔsi ya libota ya Yuda.” Na vɛrsɛ oyo, liloba nkɔsi esalelami mpo na komonisa mpiko mpe bosembo.

13. Lisese ya Yesu ya levire emonisi nini na likambo etali bokoli na elimo?

¹³ Ya misato, na lisese ya Yesu, alobaki te ete levire ebebisaki pɔtɔpɔtɔ mobimba ya farini. Alobelaki nde ndenge mampa esalemaka. Mwasi yango atyaki levire kotya, mpe pɔtɔpɔtɔ evimbaki. Levire ebombamaki na kati ya pɔtɔpɔtɔ ya farini. Na yango, mwasi wana amonaki te ndenge levire ezalaki kovimbisa pɔtɔpɔtɔ yango. Yango ekundweli biso moloni ya mboto oyo alalaki na butu. Yesu alobaki ete “mboto ebimi mpe ekoli, kasi [moto yango] ayebi te soki esalemi ndenge nini.” (Mko. 4:27) Oyo nde lolenge ya pɛtɛɛ ya kolimbola ndenge moto akolaka na elimo malɛmbɛmalɛmbɛ kozanga ete tómona yango! Na ebandeli, tokoki komona bokoli yango te, kasi na nsima ekómaka komonana polele.

14. Lisese ya levire oyo evimbisi pɔtɔpɔtɔ mobimba emonisi likambo nini oyo etali mosala ya kosakola?

¹⁴ Longola komonana na miso te, bokoli yango ezali mpe kosalema na mokili mobimba. Wana nde likambo mosusu oyo emonisami na lisese ya levire. Levire yango evimbisi pɔtɔpɔtɔ mobimba, elingi koloba “bimekelo minene misato ya farini.” (Luka 13:21) Lokola levire, mosala ya kosakola Bokonzi oyo epesi nzela na bokoli yango epalangani mingi mpe ekei “tii na esika eleki mpenza mosika na mabelé.” (Mis. 1:8; Mat. 24:14) Oyo nde libaku malamu mpenza ya kozala na kati ya bato oyo bazali kopesa mabɔkɔ na bokoli wana!

Monyama

15, 16. (a) Lobelá na mokuse lisese ya monyama. (b) Monyama elimboli nini, mpe lisese yango emonisi nini na oyo etali bokoli ya Bokonzi?

¹⁵ Atako bato oyo bamibengaka bayekoli ya Yesu bazali mingi, likambo eleki ntina ezali nde ya kozala moyekoli ya Yesu ya solosolo. Yango nde bokoli oyo Yesu alingaki kolobela na lisese mosusu, lisese ya monyama. Alobaki boye: “Lisusu bokonzi ya likoló ezali lokola monyama oyo ebwakami na mbu mpe esangisi bambisi ya ndenge nyonso.”​—Mat. 13:47.

¹⁶ Monyama, oyo emonisi mosala ya kosakola, ezali kosangisa mbisi ya ndenge na ndenge. Yesu alobaki ete: “Ntango [monyama] etondaki babendaki yango na libongo mpe, kofandáká, balɔkɔtaki oyo ya malamu na bambɛki, kasi oyo ebongi te babwakaki. Ekozala mpe bongo na bosukisi ya ebongiseli ya makambo ya ntango oyo: baanzelu bakobima mpe bakolongola bato mabe na kati ya bayengebene mpe bakobwaka bango na litumbu ya mɔtɔ. Ezali kuna nde kolela na bango mpe kokekitinya mino na bango ekozala.”​—Mat. 13:48-50.

17. Kolongolama ya bato mabe oyo lisese ya monyama elobeli ekosalema na eleko nini?

¹⁷ Kolongolama wana ya bato mabe ezali nde kosambisama ya nsuka ya bampate mpe bantaba oyo Yesu alobaki ete ekosalema ntango akoya na nkembo na ye? (Mat. 25:31-33) Te. Kosambisama wana ya nsuka ekosalema ntango Yesu akoya na boumeli ya bolɔzi monene. Nzokande, kokabolama oyo Yesu alobeli na lisese ya monyama ezali kosalema na boumeli “ya bosukisi ya ebongiseli ya makambo ya ntango oyo.”b Ntango yango ezali oyo tozali lelo oyo, oyo ekokende tii na bolɔzi monene. Kasi, ndenge nini mosala ya kokabola ezali kosalema lelo oyo?

18, 19. (a) Ndenge nini mosala ya kokabola ezali kosalema lelo oyo? (b) Likambo nini bato ya mitema sembo basengeli kosala? (Talá mpe maloba na nse ya lokasa, na lokasa 21.)

¹⁸ Lelo oyo, bamilio ya mbisi ya elilingi ezali kobima na mbu, elingi koloba na mokili, mpe ezali koya na lisangá ya Yehova. Bamosusu bayanganaka na Ekaniseli, bamosusu na makita na biso mpe bamosusu bazali kondima koyekola Biblia. Bango nyonso bazali baklisto ya solo? Bakoki ‘kobendama na libongo,’ kasi Yesu alobaki ete bayanganisaki kaka “oyo ya malamu na bambɛki,” oyo ezali komonisa lisangá ya baklisto. Oyo ya malamu te ezali kobwakama, mpe nsukansuka, na mikolo ezali koya, ekobwakama na mɔtɔ makasi ya elilingi, elingi koloba kobomama mpo na libela.

¹⁹ Lokola mbisi oyo ezali malamu te, bato mingi oyo bazalaki koyekola Biblia liboso na basaleli ya Yehova batiká koyekola. Bana mosusu oyo babotamá na kati ya solo balingaka te kokóma bayekoli ya Yesu. Balingaka te kozwa ekateli ya kosalela Yehova to nsima ya kosalela ye mwa ntango, batikaka.c (Ezek. 33:32, 33) Yango wana, ezali mpenza na ntina ete bato nyonso ya mitema sembo bándima koyangana na kati ya bambɛki, elingi koloba na masangá liboso ete mokolo ya nsuka ya kosambisama eya mpe bátikala na esika ya kobatelama.

20, 21. (a) Mateya nini tozwi nsima ya kotalela masese oyo Yesu apesaki na likambo etali bokoli? (b) Ozwi ekateli ya kosala nini?

²⁰ Mateya nini tozwi nsima ya kotalela na mokuse masese ya Yesu oyo elobeli bokoli? Ya liboso, ndenge kaka mbuma ya mutarde ekolaka, bato mingi awa na mabelé bazali kondima nsango ya Bokonzi. Eloko moko te ekoki kopekisa mosala ya Yehova. (Yis. 54:17) Lisusu, baoyo bazali koluka “kofanda na elili [ya nzete]” bazali kobatelama na elimo. Ya mibale, Nzambe nde akolisaka mboto. Ndenge kaka levire esalaka na kati ya pɔtɔpɔtɔ mobimba, mbala mingi bokoli yango emonanaka te na ebandeli, kasi na nsima emonanaka polele. Ya misato, bato nyonso te oyo bandimaka nsango ya Bokonzi nde bazwaka ekateli ya kosalela Nzambe. Bamosusu bakómaka lokola mbisi ya malamu te oyo Yesu alobelaki na lisese na ye.

²¹ Kasi, ezali likambo ya esengo komona ete bato mingi ya malamu bazali kopusana penepene na Yehova! (Yoa. 6:44) Yango nde esali ete bokoli makasi ezala na mikili mingi. Yehova Nzambe nde abongi kozwa lokumu mpo na bokoli wana. Lokola tomoni bokoli yango na miso, mokomoko na biso asengeli kotosa toli oyo ekomamá esili koleka mbula ebele: “Na ntɔngɔ, [loná] mboto na yo . . . , mpo oyebi te epai nini ekobota, awa to kuna, to soki nyonso mibale ekozala malamu.”​—Mos. 11:6.

[Maloba na nse ya lokasa]

Okopesa eyano nini?

• Lisese ya Yesu ya mbuma ya mutarde eteyi biso nini na likambo etali bokoli ya Bokonzi mpe libateli ya elimo?

• Lisese ya Yesu ya levire elimboli nini, mpe likambo nini etali Bokonzi Yesu alobelaki?

• Likambo nini etali bokoli ya Bokonzi lisese ya monyama emonisi?

• Ndenge nini tokoki koyeba ete tozali na kati ya bato oyo ‘balɔkɔti na kati ya bambɛki’?

[Bililingi na lokasa 18]

Lisese ya mbuma ya mutarde eteyi biso nini na likambo etali bokoli ya Bokonzi?

[Elilingi na lokasa 19]

Liteya nini tozwi na lisese ya levire?

[Elilingi na lokasa 21]

Kokabolama ya mbisi ya malamu mpe ya malamu te ezali elilingi ya nini?