“Moombo na Sembo” mpe College Central

“Nani azali moombo na sembo mpe na mayele oyo nkolo na ye atiaki ye likoló na ndako na ye ete apesa bango bilei na bango na elaka na yango?”​—MATAI 24:45.

 1. Mpo na nini Jéhovah andimi kopesa mwa ndambo ya bokonzi na bikelamu na ye, mpe epai na nani apesaki yango mingi koleka?

JÉHOVAH azali Nzambe na mobulu te,kasi ya makambo mabongi. Azali mpe Liziba na bokonzi nyonso bokoki kotiamela ntembe te. Mpo ete atii motema na bikelamu na ye ya sembo ete bakokangama epai na ye, andimi kopesa bango mwa ndambo na bokonzi. Ezali epai na Yesu Klisto, Mwana na ye, nde apesaki bokonzi boleki monene. Na yango, Nzambe “atii mpe biloko nyonso na nse na makolo na ye mpe azalisi ye motó likoló na makambo nyonso mpo na lisangá”.​—Baefese 1:22.

 2. Paulo abengi lisangá ya boklisto ete ezali nini, mpe epai na nani Klisto apesaki mwa bokonzi?

² Ntoma Paulo azali kobianga lisangá na boklisto “ndako na Nzambe” mpe alobi ete Mwana ya sembo ya Jéhovah, Yesu Klisto, atiamaki likoló na ndako yango. (1 Timote 3:15; Baebele 3:6) Na ngambo na ye, Klisto apesi mwa ndambo na bokonzi epai na basangani ya ndako na Nzambe. Ezali yango nde maloba na ye oyo makomami kati na Matai 24:45-47 ezali koyebisa: “Nani azali moombo na sembo mpe na mayele oyo Nkolo na ye atiaki ye likoló na ndako na ye ete apesa bango bilei na elaka na yango? Esengo na moombo yango soko Nkolo na ye akokuta ye kosalaka boye wana ekoya ye. Nazali koloba na bino solo ete, akotia ye likoló na biloko nyonso bizwi ye.”

Kapita na ekeke ya liboso

 3. Banani bazali “moombo na sembo mpe na mayele”, mpe liloba nini esalelami mpo na kolobela mokomoko na bango?

³ Boyekoli na biso mozindo ya Makomami esili koteya biso ete, ezala ata na eleko nini, basangani ya ndako na Nzambe, oyo bapakolami na elimo, bazali bango nyonso “moombo na sembo mpe na mayele”, “kapita” to “mobateli na biloko na ndako”. Moto na moto kati na basangani ya ndako na Jéhovah babengami “basali na ndako” to “etuluku ya bato na ye”.​—Matai 24:45; Luka 12:42; Traduction du monde nouveau, édition anglaise à références de 1984, note en bas de page.

 4. Mwa moke liboso ya liwa na ye, motuna nini Yesu abimisaki, mpe amikokanisaki na nani?

⁴ Mwa basanza liboso na liwa na ye, Yesu abimisaki motuna oyo eyebisami na Luka 12:42: “Bongo nani azali kapita na sembo mpe na mayele oyo nkolo na ye akotia liboso na bato na ye, ete apesa bango bilei na bango na elaka na yango?” Mpe, mwa mikolo liboso ete akufa, Yesu amikokanisaki na moto moko oyo, lokola asengelaki kokende mobembo na mboka mopaya, abengi basali na ye mpe asimbisi bango bozwi na ye.​—Matai 25:14.

 5.(a) Ntango nini Yesu atindaki bato mosusu ete basenzela likoló ya bozwi na ye? (b) Mokumba nini monene Yesu apesaki epai na baoyo balingaki kazaka etuluku ya mobateli ya biloko na ye?

⁵ Ntango nini Yesu apesaki mokumba epai na bato mosusu ete basenzela likoló na bozwi na ye? Nsima na lisekwa na ye. Engebene maloba na ye oyo makomami kati na Matai 28:19, 20, maloba oyo toyebi malamu, Klisto apesaki liboso epai na baoyo basengelaki kozala kati na etuluku ya kapita na ye mokumba monene: koteya mpe kozalisa bayekoli. Ekobanda bango kopesa litatoli moto na moto “kino na nsuka ya mokili”, bato na ye basengelaki kokolisa elanga ya mosala na kosakola oyo Yesu abandaki kolona na boumeli ya mosala na ye awa na mabelɛ́. (Misala 1:8) Basengelaki mpenzampenza kozala “bantoma na esika na Klisto”. Lokola “babateli na makambo mabombami na Nzambe”, basengelaki kozalisa bayekoli mpe kopesa bango bilei na elimo.​—2 Bakolinti 5:20; l Bakolinti 4:1, 2.

Collège central ya ndako ya Nzambe

 6. Na ekeke ya liboso, eloko nini kelasi ya kapita ekabolaki na nse na kopemama na Nzambe?

⁶ Bango nyonso elongo, baklisto bapakolami na elimo basengelaki kozala kapita, to mobateli ya biloko ya nkolo, oyo bapesameli mokumba ya kokabola bilei na elimo na mosangani moko na moko ya ndako na Nzambe. Nzokande, kobanda na 41 kino na 98 ya ntango na biso, basangani ya kelasi na kapita na ekeke ya liboso bapemamaki na Nzambe mpo na kokoma mikanda mitano ya lisolo ya mosala, mikanda 21 mitindamaki epai na bato mpe mokanda ya Emoniseli, nyonso wana mpo na bolamu ya bandeko na bango. Makomi wana mapemami mazali na bilei kitoko ya elimo oyo epesami na basali na ndako, elingi koloba na moklisto nyonso apakolami, mosangani na ndako na Nzambe.

 7. Na mokano nini Klisto aponaki etuluku moke ya bato kati na kelasi ya moombo na sembo?

⁷ Soki ezali solo ete, bango nyonso liboke, baklisto bapakolami bazali ndako na Nzambe, ebele na bilembo bizali komonisa ete Klisto aponaki katikati na basangani ya kelasi na moombo mwa etuluku ya bato mpo na kosala college central awa na mabelɛ́. Lisolo ya ebandeli ya lisangá na boklisto ezali komonisa ete bantoma zomi na mibale, elongo na Matthias kati na bango, bakomaki moboko ya college central na ekeke ya liboso. Ezali yango nde eyebisami kati na Misala 1:20-26. Mokapo yango ezali koyebisa ete ntango ekomaki likambo ya kotia moto mosusu na esika ya Yuda lskariote, balobelaki mpo na “mokumba na ye” mpe “mosala (ministère) oyo mpe na bontoma oyo”.

 8. Mokumba nini, college central ya ekeke na liboso ezalaki na yango?

⁸ “Mokumba” yango ezalaki kopesa na bantoma lotomo ya kopona mibali na makoki mpo na komema mikumba mpe kobongisa mosala ya kosakola. Kasi mokumba yango ezalaki na makambo mingi mosusu. Esengelaki na bango mpe koteya mpe kosembola makambo ya mateya na moboko. Na boyokani na elaka na Yesu oyo ekomami kati na Yoane 16:13, “elimo na solo” esengelaki kokamba lisangá na boklisto mpe kokamba yango mokemoke kati na solo nyonso. Uta ebandeli, baoyo bazalaki kondima liloba mpe bazalaki kokoma baklisto babatisami mpe bapakolami baumelaki ntango nyonso na “mateya ya bantoma”. Yango wana, mibali nsambo baponamaki mpo na mokumba ya ntina motali kokabola bilei, mpo ete “bazomi na mibale” batikala libre mpo na ‘kotya motema mobimba na mabondeli mpe na mosala ya koteya Liloba’.​—Misala 2:42; 6:1-6.

 9. Ndenge nini motuya ya basangani ya college central ya liboso ekitaki na 11, kasi mpo na nini bazongisaki nokinoki te motuya yango na 12?

⁹ Ezali komonana lokola ete na ebandeli college central esalamaki bobele na bantoma na Yesu. Kasi esengelaki kotikala bobele bongo? Penepene na mobu  44 ya ntango na biso, Hérode Agrippa l er abomisaki ntoma Yakobo, ndeko na Yoane. (Misala 12:1, 2) Elobami te ete baponaki ntoma mosusu na esika na ye, lokola basalaki yango mpo na Yuda. Mpo na nini bongo? Na ntembe te ezali mpo ete Yakobo, ntoma na liboso oyo abomamaki kati na bantoma 12, akufaki na bosembo. Nzokande, Yuda azalaki mopengwi mabe mpe esengelaki ete bakitana ye mpo na kokoma lisusu na motuya 12, motuya na mabanga na miboko ya Yisraele na elimo.​—Baefese 2:20; Emoniseli 21:14.

10. Ntango nini mpe ndenge nini college central ya ekeke ya liboso ekomaki na basangani mingi, mpe ndenge nini Klisto asalelaki yango mpo na kotambwisa ndako ya Nzambe?

¹⁰ Basangani ya liboso ya college central na ekeke ya liboso ezalaki bongo bantoma, mibali oyo batambolaki esika moko na Yesu mpe baoyo bamonaki liwa na ye mpe lisekwa na ye. (Misala 1:21, 22) Kasi, makambo masengelaki kobongwana. Wana mibu mizalaki koleka, baklisto mosusu bakembaki na elimo mpe baponamaki bankulutu kati na lisangá ya Yelusaleme. Mingi mpenza na mobu 49, college central ekomaki monene: ezalaki bobele na bantoma te, kasi mpe na bankulutu mosusu ya Yelusaleme. (Misala 15:2) Mpo na yango, kosalema ya college central etielamaki ndelo ya sikisiki te; ezali komonana ete Nzambe azalaki kotambwisa makambo na boye ete ekokana na ezalela ya libota na ye. Klisto, Mokonzi ya lisangá, asalelaki college central wana oyo ekomaki na basangani mingi mpo na kokata likambo moko monene: baklisto oyo bazali Bayuda te basengelaki to te kokatisa ngenga mpe kotosa Mibeko na Moise? college central bakomaki mokanda moko oyo ezalaki kolimbola ekateli na bango mpe babimisaki mibeko mpo ete mitosama.​—Misala 15:23-29.

Eleko oyo mobateli na biloko asengeli kozongisa monoko

11. Baklisto bazalaki kosepela na litambwisi ya nguya oyo ezalaki kouta na college central, mpe nini emonisi ete Jéhovah azalaki kopambola ebongiseli wana?

¹¹ Ezala mpo na moto na moto to mpe kati na masangá, baklisto ya liboso bazalaki kosepela na kotambwisama wana ya nguya oyo ezalaki kouta na college central. Nsima na kosilisa kotanga mokanda ya college central, basangani ya lisangá na Antiokia, na Sulia, basepelaki mpo na elendiseli wana. Mokemoke lokola mpe masangá mosusu bazalaki kozwa malako bobele moko wana mpe bazalaki kotosa mibeko oyo mizwamaki, “masangá malendisamaki na kondima mpe motuya na bango ezalaki koleka monene mokolo na mokolo”. (Misala 16:5.) Emonanaki ete, Nzambe azalaki kopambola ebongiseli wana.​—Misala 15:30, 31.

12, 13. Makambo nini Yesu asakolaki kati na lisese ya mpata ntuku mitano mpe na oyo ya batalanta?

¹² Kasi totalela lolenge mosusu ya likambo yango ya ntina. Kati na lisese na ye ya mpata ntuku mitano, Yesu amikokanisaki ye moko na moto monene oyo akei na mboka mosika mpo na kozwa bokonzi, mpe na nsima azongaki. (Luka 19:11, 12) Nsima na lisekwa na ye na mobu 33, Yesu Klisto anetolamaki na loboko mobali na Nzambe, epai kuna asengelaki kofanda kino banguna na ye batiama na nse na makolo na ye.​—Misala 2:33-35.

¹³ Kati na lisese mosusu ya motindo moko, lisese na talanta, Yesu alobaki ete nsima na ntango molai nkolo azongaki mpo na kobongisa makambo elongo na baombo na ye. Alobaki epai na mokomoko na baoyo batikalaki sembo: “Ozalaki sembo na makambo mike, nakotia yo likoló na mingi. lngele na esengo ya nkolo na yo.” Nzokande mpo na moombo mabe, alobaki: “Bakobotwela ye ata yango ezali na ye. Bobwaka mpe moombo na mpamba kino molili na libanda.”​—Matai 25:21, 29, 30.

14. Likambo nini Yesu azalaki kozela epai na baombo na ye bapakolami na elimo?

¹⁴ Nsima na eleko molai pene na bikeke zomi na libwa—Klisto azwaki bokonzi na 1914, na nsuka ya “ntango na mabota”. (Luka 21:24.) Moke boye na nsima, “azongaki kobongisa makambo” elongo na baombo na ye, baklisto bapakolami na elimo. (Matai 25:19) Likambo nini azalaki kozela epai na bango mpo na moto na moto mpe mpo na bango nyonso lokola etuluku? Kobanda na ekeke ya liboso, mikumba ya kapita mibongwanaki te. Klisto apesaki batalanta epai na bato, “na moto na moto engebene makoki na ye”. Na bongo azalaki kozela ete moto na moto abimisa matomba (Matai 25:15) Lilako oyo ekomami kati na 1 Bakolinti 4:2 ezalaki kotalela bango: “Balukaka epai na mobateli ete amonana moto na sembo.” Kokolisa batalanta elimbolaki kokokisa na bosembo nyonso mokumba ya bantoma na Nzambe, kozalisa bayekoli mpe kopalanganisa mateya na solo na elimo.​—2 Bakolinti 5:20.

“Moombo” mpe Collège central penepene na ntango ya nsuka

15. Likambo nini Klisto azalaki kozela epai na etuluku ya mobateli na bileko na ye?

¹⁵ Yesu akanaki ete, lokola etuluku, baklisto bapakolami bakosala lokola kapita na sembo na kopesaka na bato na ye “bilei na bango na elaka na yango”. (Luka 12:42.) Engebene Luka 12:43, Klisto alobaki: “Esengo na moombo yango, oyo nkolo na ye akokuta ye azali kosala bongo wana ekoya ye!”. Maloba oyo mazali komonisa ete baombo na Klisto bapakolami na elimo babandaki kokabola bilei ya elimo na basangani ya lisangá na boklisto, ndako na Nzambe, mwa kala liboso ete Klisto azonga mpo na kobongisa makambo na ye elongo na bango. Nani oyo Yesu akutaki ye kosalaka bongo, ntango azongaki nsima na kozwa bokonzi na 1914 mpe abandaki kotala ndako na Nzambe na 1918?​—Malaki 3:1-4; Luka 19:12; 1 Petelo 4:17.

16. Ntango Klisto ayaki mpo na kotala ndako na Nzambe na 1918, mpo na nini akutaki te Mangomba na boklisto ya mokili oyo bazali kokabola bilei na elimo na elaka na yango?

¹⁶ Lokola eleko molai ya bozeli na Yesu na loboko mobali na Jéhovah ekomaki na nsuka na yango, basosolaki mokemoke nani azalaki kokabola bilei ya elimo epai na baombo na Klisto, ata liboso na 1914. Okanisi ete ezali Mangomba na boklisto ya mokili oyo? Soki moke te, mpamba te mangomba yango emikotisaki mingi na politike. Bapesaki maboko na makambo ya colonialisme mpe balendisaki bolingo ya ekolo, kozalanaka na zuwa bamoko mpe bamosusu mpo na komonisa bolingo na bango mpo na ekolo. Baumelaki te na komikumbisa ngambo mpo na ebele na bato babomamaki na boumeli ya Etumba ya Liboso ya mokili mobimba oyo bango bamikotisaki kati na yango, na kosungaka biyangeli oyo bizalaki kobunda. Makambo ya sika oyo babengi yango na lopoto modenisme elembisaki kondima na bango. Krize ya elimo ekotaki, mpamba te ebele na bakonzi ya mangomba bakomaki kotongatonga Biblia mpe koteya évolution. Na bongo esengelaki komizela te na kozwa ata mwa bilei ya elimo epai na bakonzi ya mangomba na boklisto ya mokili oyo.

17. Mpo na nini Klisto abwakaki baklisto mosusu bapakolami, mpe esukaki boni mpo na bango?

¹⁷ Motindo moko, bilei moko te kitoko ya elimo ekokaki kouta epai na baoyo, kati na baklisto bapakolami, bazalaki komibanzabanza liboso mpo na lobiko na bango moko na esika ya kobotisa palata ya Nkolo. Baklisto yango bamimonisaki “bagoigoi”, babongi te mpo na kobatela bozwi ya Nkolo. Na bongo babwakamaki “kati na molili ya libanda”, epai kuna Mangomba ya boklisto na mokili oyo bazali ntango nyonso.​—Matai 25:24-30.

18. Nani oyo Nkolo akutaki azali kopesa epai na etuluku ya bato na ye bilei ya elimo na elaka na yango, mpe nini emonisi yango?

¹⁸ Ntango ayaki kotala baombo na ye na 1918, nani Nkolo Yesu Klisto, akutaki azali kopesa epai na bato na ye bilei na ntango ekoki? Nani, na ntango yango, alimbolaki malamu ntina na mbeka na lisiko ye Yesu, nkombo na Nzambe, kozonga na Klisto kozanga komonana na miso na bato mpe ntina ya 1914 epai na baoyo bazalaki koluka solo na motema moko? Nani atondolaki lokuta ya Trinité, ya kozanga kokufa na molimo ya moto mpe ya móto na lifelo? Nani akebisaki bato mpo na liteya ya évolution mpe mpo na misala na bilimu mabe? Makambo mazali polele: ezali etuluku ya baklisto bapakolami oyo basanganaki na bakomi ya zulunalo La Tour de Garde de Sion et Messager de la présence de christ, lelo ebengami Mosenzeli ayebisaka Bokonzi ya Jéhovah.

19. Ndenge nini kelasi moko ya moombo na sembo emonanaki liboso na 1918, na nzela nini akabolaki bilei ya elimo, mpe kobanda mbula nini?

¹⁹ Kati na nimero na yango ya 15 Janvier 1946, La Tour de Garde elobaki: “Na 1878, mbula ntuku minei liboso na 1918, mobu oyo Nkolo ayaki na temple, ezalaki na etuluku ya baklisto ya motema sembo mpe baoyo bamipesaki, basilaki kobima na mangomba ya mokili mpe bazalaki koluka kosalela boklisto ya solo . . . Mobu molandaki, na Juillet 1879, zulunalo Mosenzeli (na Anglais) ebimaki mpo ete solo oyo Nzambe abongisaki na nzela na Klisto lokola bilei na ntango ekoki ekomela mbala na mbala bana nyonso ya Nzambe baoyo bamipesi mpenza.”

20. (a) Na lolenge nini college central ebotamaki na eleko na biso. (b) Basangani ya collège central bagrɛki kosala nini, mpe na kotambwisama ya nani?

²⁰ La Tour de Garde ya 15 Mars 1972, pages 184, 185 yango ezalaki kopesa bandimbola mpo na lolenge oyo college central ya ntango na biso ebotamaki: “Mbula mitano na nsima [na 1884], Zion’s Watch Tower Tract Society endimamaki na mibeko ya Leta mpe ekomaki ‘esaleli’ mpo na kopesa bilei ya elimo epai na bankoto na bato ya motema sembo oyo bazalaki koluka koyeba Nzambe, [mpel kososola Liloba na ye . . . Baklisto bapakolami, bamipesi mpe babatisami, basanganaki na Société yango, na mboka na yango na Pennsylvanie. Ezala batambwisi ya Société yango to bandeko mosusu, bamipesaki bango nyonso mpo na kokokisa mosala ya sipesiale ya kelasi ya ‘moombo na sembo mpe na mayele’. Bapesaki lisalisi na bango mpo na koleisa mpe kotambwisa kelasi ya moombo, mpe na bongo college central moko ebotamaki. Na ntembe te yango esalamaki na litambwisi ya nguya na mosala mpe ezangi komonana ya Jéhovah, elimo santu na ye, mpe na Yesu Klisto, . . . Mokonzi ya lisangá na boklisto.”

²⁰ Na 1918, ntango Yesu Klisto atalaki baoyo bazalaki komiloba ete bazali baombo na ye, amonaki etuluku moko ya mokili mobimba ya baklisto oyo bazalaki kobimisa mateya ya solo ya Biblia ezala mpo na koleisa lisangá to mpe mpo na mosala ya kosakola na libanda ya lisangá. Na 1919 likambo oyo Yesu asakolaki ekokisamaki mpenza kozanga ntembe: “Esengo na moombo yango oyo nkolo na ye akomona ye kosalaka boye wana ekoya ye. Nazali koloba na bino solo ete, akotia ye likoló na biloko nyonso bizwi ye.” (Matai 24:46, 47) Baklisto wana ya solo bakotaki kati na esengo ya Nkolo na bango. Lokola bamimonisaki ‘sembo kati na makambo mike’, Nkolo na bango atiaki bango “likoló na makambo mingi”. (Matai 25:21) Moombo na sembo mpe college central na yango bazalaki na esika na bango, babongamaki mpo na kokokisa mikumba mileki minene. Tosengeli kosepela mpo ete makambo malekaki motindo yango, mpamba te baklisto na sembo bazali kozwa matomba minene na mosala oyo moombo na sembo mpe college central na yango bazali kokokisa!

Bozongeli

◻ Nani azali Mokonzi ya ndako na Nzambe, mpe apesaki ndambo ya bokonzi epai na nani?

◻ Mikumba nini Klisto apesaki na kelasi ya moombo?

◻ Etuluku nini mosusu ezalaki kati na kelasi ya moombo, mpe mikumba nini mpenzampenza mipesamaki na bango?

◻ Ntango Klisto ayaki kotala ndako na Nzambe, nani azalaki kopesa bilei ya elimo epai na baoyo bazalaki na ndako yango?

◻ Na eleko na biso, ndenge nini college central ebotamaki?

21. (a) Nani Klisto akutaki azali kopesa bilei ya elimo, mpe ndenge nini apesaki bango mbano? (b) Esengo nini ezalaki liboso na moombo na sembo mpe college central na yango?