Eteni 2: Bomoi ya Bakristo

Boyekoli na yo ya Biblia esalisi yo oyeba makambo oyo Yehova asɛngi yo mpe ndenge ya kotosa mitinda na ye ya sembo. Ntango mosusu, makambo oyo oyekoli esalisi yo obongisa bizaleli na yo mosusu mpe lolenge na yo ya kotalela bomoi. Sikoyo lokola osili kozwa mokano ya kotosa mitinda ya sembo ya Yehova na bomoi na yo, okoki kozala mosakoli ya nsango malamu mpe kosalela Yehova mosala oyo akondima.

Kotalela mituna oyo elandi ekosalisa yo obomba malamu na makanisi makambo ya sembo oyo Yehova asɛngaka na basaleli na ye mpe ekosalisa yo obosana te makambo mosusu oyo okoki kosala mpo ozala mpe mosaleli oyo ye andimi. Boyebi yango ekomonisa yo ete kosala makambo nyonso na lisosoli ya malamu mpe mpo na lokumu ya Yehova ezali na ntina mingi.​—2 Ko. 1:12; 1 Tim. 1:19; 1 Pe. 3:16, 21.

Na esika oyo okómi na boyekoli na yo, na ntembe te ozali na mposa makasi ya kondima boyangeli ya Yehova mpe kokɔta na ebongiseli na ye. Mituna mpe bavɛrsɛ ya Biblia oyo etyami na eteni oyo ekosalisa yo omitalela soki okangi mpenza ntina na likambo etali kotosa boyangeli ya Yehova, ezala na lisangá, na libota, to na oyo etali bakonzi ya politiki ya mokili oyo. Na yango, okosepela lisusu makasi na bibongiseli oyo Yehova azwi mpo na koteya bato na ye mpe kokómisa makasi kondima na bango. Na ndakisa, koyangana na makita ya lisangá, mpe kopesa biyano soki ozwi libaku.

Na eteni oyo, tokolobela mpe ntina ya kobima sanza nyonso na mosala ya kosakola Bokonzi, mpo na kosalisa bato báyeba Yehova mpe makambo oyo azali kosala mpo na bato. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Eteni oyo ekosalisa yo mpe omona ete komipesa na Yehova Nzambe na libondeli mpe kozwa batisimo ezali makambo ya kozwa na lisɛki te. Okoki kotya motema ete asepelaka mingi ndenge ondimi na motema moko boboto monene oyo amoniseli yo.

1. Bakristo balandaka malako nini na oyo etali libala? Na kotalela Biblia, wapi ntina kaka moko ya koboma libala?

• “Botángá te ete moto oyo azalisaki bango na ebandeli asalaki bango mobali ná mwasi mpe alobaki ete: ‘Yango wana mobali akotika tata na ye ná mama na ye mpe akokangama na mwasi na ye, mpe bango mibale bakozala mosuni moko’? Bongo bazali lisusu mibale te, kasi mosuni moko. Yango wana, oyo Nzambe akangisi esika moko moto akabola yango te. . . . Moto nyonso oyo abomi libala na mwasi na ye, soki mpo na pite te, mpe abali mosusu azali kosala ekobo.”​—Mat. 19:4-6, 9.

2. Mpo na nini bato oyo bafandaka lokola mwasi ná mobali basengeli kobalana ndenge mibeko ya Leta esɛngi? Soki obalá, ondimisami mpenza ete libala na bino eyokani na mibeko mpe ekomisami na buku ya Leta?

• “Kobá kokundwela bango ete bámikitisa mpe bátosa baguvɛrnema mpe bakonzi.”​—Tito 3:1.

• “Libala ekumisama na kati ya bato nyonso, mpe mbeto ya libala ezala na mbindo te, mpo Nzambe akosambisa bato ya pite mpe bato ya ekobo.”​—Ebr. 13:4.

3. Mokumba na yo na libota ezali nini?

• “Mwana na ngai, yoká disiplini ya tata na yo, mpe kotika mobeko ya mama na yo te.”​—Mas. 1:8.

• “Mobali azali mokonzi ya mwasi na ye ndenge Kristo mpe azali mokonzi ya lisangá . . . Mibali, bókoba kolinga basi na bino, ndenge Kristo mpe alingaki lisangá.”​—Ef. 5:23, 25.

• “Bino, batata, bósilikisaka bana na bino te, kasi bókoba kobɔkɔla bango na disiplini mpe na makebisi ya Yehova.”​—Ef. 6:4.

• “Bino bana, bótosaka baboti na bino na makambo nyonso, mpo yango ezali malamu mingi na kati ya Nkolo.”​—Kol. 3:20.

• “Bino basi, bómikitisaka liboso ya mibali na bino moko.”​—1 Pe. 3:1.

4. Mpo na nini tosengeli kozwa bomoi na motuya?

• “[Nzambe] apesaka bato nyonso bomoi mpe mpema mpe biloko nyonso. Mpamba te na nzela na ye nde tozali na bomoi mpe totambolaka mpe tozali.”​—Mis. 17:25, 28.

5. Mpo na nini tosengeli koboma moto te, ezala mwana oyo azali naino na libumu?

• “Soki bato babundi mpe batuti mpenza mwasi ya zemi mpe . . . Kasi soki likama ya liwa ebimi, boye osengeli kopesa molimo mpo na molimo.”​—Kob. 21:22, 23.

• “Miso na yo emonaki ndenge nazalaki naino liki, mpe biteni na yango nyonso ekomamaki na mokanda na yo: mikolo oyo yango esalemaki Mpe ntango oyo eteni na yango ata moko ezalaki naino te.”​—Nz. 139:16.

• “Yehova ayinaka . . . mabɔkɔ oyo ezali kosopa makila ya moto oyo azali na likambo te.”​—Mas. 6:16, 17.

6. Nzambe apesi mobeko nini mpo na makila?

• “Bókoba koboya . . . makila mpe banyama oyo ekamolamá mpe pite.”​—Mis. 15:29.

7. Mpo na nini tosengeli kolinga bandeko na biso bakristo?

• “Nazali kopesa bino mobeko ya sika: bólinganaka; ndenge ngai nalingaki bino, bino mpe bólinganaka. Na ndenge yango bato nyonso bakoyeba ete bozali bayekoli na ngai, soki bozali na bolingo na kati na bino.”​—Yoa. 13:34, 35.

8. Mpo na nini moto oyo azali na maladi moko ya mabe mpe oyo ekoki kozwa bato mosusu: (a) asengeli te kosala makambo oyo bato basalaka mpo na komonisa bolingo, na ndakisa koyambana to kopesana bizi? (b) Asengeli te komona mabe soki bandeko mosusu baboyi kobengisa ye epai na bango? (c) Mpo na nini moto oyo ntango mosusu asalaki likambo moko to azalaki na esika moko oyo akoki kozwa maladi oyo ekoki mpe kozwa bato mosusu noki asengeli koluka kosala naino ekzamɛ ya makila liboso atuna moto libala? (d) Mpo na nini moto oyo azali na maladi moko ya mabe oyo ekoki kozwa bato mosusu asengeli koyebisa mokambi-misala ya lisangani ya bankulutu liboso azwa batisimo?

• “Bózala na nyongo ya moto te, longola kaka nyongo ya kolingana; . . . ‘Osengeli kolinga mozalani na yo lokola yo moko.’ Bolingo esalaka moto mabe te.”​—Rom. 13:8-10.

• “Bótyaka likebi kaka na makambo na bino moko te, kasi bótyaka mpe likebi na makambo ya bamosusu.”​​​—Flp. 2:4.

9. Mpo na nini Yehova asɛngi biso tólimbisaka basusu?

• “Bókoba kokanga motema moto na moto na makambo ya mosusu mpe kolimbisana na motema moko soki moko na bino azali na likambo ná mosusu. Kaka ndenge Yehova alimbisaki bino na motema moko, bino mpe bósala bongo.”​—Kol. 3:13.

10. Osengeli kosala nini soki ndeko moko akoseli yo makambo to abubi yo?

• “Soki ndeko na yo asali lisumu, kende komonisa ye libunga na ye, yo ná ye kaka. Soki ayokeli yo, ozongisi ndeko na yo na nzela ya malamu. Kasi soki ayoki yo te, kamatá moto moko to bato mibale, mpo na monɔkɔ ya batatoli mibale to misato likambo nyonso endimama. Soki ayoki bango te, lobá na lisangá. Soki ayoki ata lisangá te, azala na miso na yo lokola moto ya bikólo mpe lokola mokɔngɔli-mpako.”​—Mat. 18:15-17.

11. Ndenge nini Yehova atalelaka masumu oyo elandi?

▪ Pite

▪ Kosalela bikeko na losambo

▪ Libala ya mibali-mibali to ya basi-basi

▪ Moyibi

▪ Masano ya mbongo

▪ Kolangwa masanga

• “Bómikosa te. Ezala bato ya pite, basambeli ya bikeko, bato ya ekobo, mibali oyo bazwamá mpo na kosangisaka na bango nzoto na ndenge oyo ebongisamá te, mibali oyo balalaka na mibali, miyibi, bato ya lokoso, balangwi-masanga, bafingi, mpe babɔtɔli bakozwa libula ya bokonzi ya Nzambe te.”​​​—1 Ko. 6:9, 10.

12. Na oyo etali pite, oyo esangisi mpe makambo ndenge na ndenge ya kosangisa nzoto na moto oyo azali molongani na yo te, ekateli na yo ezali nini?

• “Bókima pite.”​—1 Ko. 6:18.

13. Mpo na nini tosengeli koboya kosalela drɔgɛ to biloko mosusu oyo elangwisaka, longola kaka oyo minganga basɛngi tósalela?

• “Bókaba nzoto na bino mbeka ya bomoi, ya bosantu, oyo Nzambe akoki kondima: mosala mosantu oyo bozali kosala na makoki na bino ya kokanisa. Mpe bótika kolanda makambo ya ntango oyo, kasi bóbongwana, bókómisa makanisi na bino makanisi ya sika, mpo bómindimisa bino moko mokano ya Nzambe oyo ezali malamu mpe ekoki kondimama mpe ezali ya kokoka.”​—Rom. 12:1, 2.

14. Tángá mwa misala ya bademo oyo Nzambe apekisi

• “Epai na yo moto azwama te oyo . . . azali kosakola makambo oyo ebombaná, moto ya misala ya maji to moto oyo azali koluka bilembo ya makambo oyo ekoya to moto oyo azali nganga-nkisi, to moto oyo azali kolɔka bato mosusu to moto oyo azali kotuna moto oyo asololaka na bilimo to moto oyo asalaka mosala ya kosakola makambo ekoya to moto oyo azali kotuna bakufi.”​—Mib. 18:10, 11.

15. Soki moto asali lisumu monene kasi alingi Yehova andima ye lisusu, likambo nini asengeli kosala nokinoki?

• “Nayambolelaki yo lisumu na ngai, mpe nabombaki libunga na ngai te. Nalobaki ete: ‘Nakoyambolela Yehova makambo na ngai ya kobuka mibeko.’”​—Nz. 32:5.

• “Ezali nde na moto moko oyo azali na maladi na kati na bino? Abenga bankulutu ya lisangá, mpe bango bábondela mpo na ye, bápakola ye mafuta na nkombo ya Yehova. Mpe libondeli ya kondima ekobikisa moto oyo azali kobɛla, mpe Yehova akotɛlɛmisa ye. Lisusu, soki asalaki masumu, akolimbisama.”​— Yak. 5:14, 15.

16. Soki oyebi ete ndeko moko asali lisumu ya monene, osengeli kosala nini?

• “Sikoyo soki molimo moko asali lisumu na ndenge ayoki elakeli mabe ya polele oyo esɛngi ye atatola lisumu oyo moto moko asali, oyo ye amonaki to ayei koyeba, kasi ayebisi yango te, asengeli kozongisa monɔkɔ mpo na libunga na ye.”​—Lev. 5:1.

17. Soki bapesi liyebisi ete songolo azali lisusu Motatoli ya Yehova te, ndenge nini osengeli kotalela ye?

• “Bótika kosangana na moto nyonso oyo abengami ndeko, oyo azali moto ya pite to moto ya lokoso to mosambeli ya bikeko to mofingi to molangwi-masanga to mobɔtɔli, bólya kutu esika moko na moto ya ndenge wana te.”​—1 Ko. 5:11.

• “Soki moto ayei epai na bino mpe amemi liteya oyo te, bóyamba ye na bandako na bino soki moke te to bópesa ye mbote te.”​—2 Yoa. 10.

18. Mpo na nini baninga na yo ya motema basengeli kozala bato oyo balingaka Yehova?

• “Ye oyo atambolaka na bato ya bwanya akokóma na bwanya, kasi ye oyo azalaka na boyokani na bazoba akosuka mabe.”​—Mas. 13:20.

• “Bómikosa te. Baninga mabe babebisaka bizaleli ya malamu.”​—1 Ko. 15:33.

19. Mpo na nini Batatoli ya Yehova bakɔtaka na makambo ya politiki te?

• “Bazali bato ya mokili te, ndenge ngai [Yesu] mpe nazali moto ya mokili te.”​—Yoa. 17:16.

20. Mpo na nini osengeli kotosa bakonzi ya guvɛrnema?

• “Tiká molimo nyonso eyokelaka bakonzi oyo bazali liboso, mpo bokonzi ekoki kozala te soki Nzambe atikeli yango nzela te; bokonzi na bango ezali na ndelo oyo etyami na Nzambe.”​—Rom. 13:1.

21. Soki mobeko ya bato eyokani te na mobeko ya Nzambe, okosala nini?

• “Tosengeli kotosa Nzambe mpo azali mokonzi na esika ya kotosa bato.”​—Mis. 5:29.

22. Bavɛrsɛ nini ekoki kosalisa yo osangana te na mokili ntango olingi kopona mosala ya mosuni?

• “Bakotombola mopanga te, ekólo moko mpo na kobunda na ekólo mosusu, mpe bakoyekola etumba lisusu te.”​—Mika 4:3.

• “Bóbima kati na ye [Babilone Monene], bato na ngai, soki bolingi te kosangana na ye na masumu na ye, mpe soki bolingi te kozwa ndambo ya malɔzi na ye.”​—Em. 18:4.

23. Kominanola mpe masano ya ndenge nini okoki kopona to koboya?

• “Molimo [ya Yehova] eyinaka mpenza moto oyo alingaka mobulu.”​—Nz. 11:5.

• “Bóyina oyo ezali mabe, bókangama na oyo ezali malamu.”​—Rom. 12:9.

• “Makambo nyonso ya solo, makambo nyonso ya lokumu, makambo nyonso ya boyengebene, makambo nyonso ya pɛto, makambo nyonso oyo ekoki kolingama, makambo nyonso oyo elobelami malamu, soki ezaleli moko ya malamu ezali mpe soki eloko moko oyo ebongi kokumisama ezali, bókoba kokanisa makambo wana.”​—Flp. 4:8.

24. Mpo na nini Batatoli ya Yehova basambelaka te elongo na mangomba mosusu?

• “Bokoki te kolya na ‘mesa ya Yehova’ mpe na mesa ya bademo.”​—1 Ko. 10:21.

• “‘Bóbima na kati na bango, mpe bókabwana,’ Yehova alobi bongo, ‘mpe bótika kosimba eloko ya mbindo’; ‘mpe ngai nakoyamba bino.’”​—2 Ko. 6:17.

25. Mitinda nini ekosalisa yo oyeba soki okosangana na molulu moko boye to te?

• “Basanganaki na bikólo mpe bayekolaki misala na bango. Mpe bazalaki se kosalela bikeko na bango, mpe yango ekómelaki bango motambo.”​—Nz. 106:35, 36.

• “Bakufi bayebi ata eloko moko te.”​—Mos. 9:5.

• “Bazali bato ya mokili te, ndenge ngai mpe nazali moto ya mokili te.”​—Yoa. 17:16.

• “Ntango oyo esili koleka ekoki bongo oyo bino bosalaki mokano ya bikólo ntango botambolaki na misala ya etamboli ya nsɔni, na bamposa makasi, na kolekisa ndelo na vinyo, na bafɛti ya lokoso, na komɛla mingi, mpe na losambo mabe ya bikeko.”​—1 Pe. 4:3.

26. Ndenge nini bandakisa oyo ezali na Biblia ekoki kosalisa yo ozwa ekateli ya malamu na oyo etali kosala fɛti ya mbotama?

• “Mokolo ya misato ezalaki mokolo ya mbotama ya Farao, mpe asalaki fɛti mpo na basaleli na ye nyonso mpe atombolaki motó ya kapita ya bapesi-masanga mpe kapita ya basali-mampa kati na basaleli na ye. Na yango, azongisaki kapita ya bapesi-masanga na mosala na ye ya mopesi-masanga . . . Kasi akakisaki kapita ya basali-mampa.”​—Eba. 40:20-22.

• “Ntango bazalaki kosepela mokolo ya mbotama ya Erode, mwana mwasi ya Erodiadi abinaki na mokolo yango mpe asepelisaki Erode mingi bongo alakaki mpe alapaki ndai ete akopesa ye eloko nyonso oyo akosɛnga. Bongo ye alobaki ndenge mama na ye atindaki ye ete: ‘Pesá ngai motó ya Yoane Mobatisi na saani, awa.’ Mpe atindaki bákata Yoane motó na bolɔkɔ.”​—Mat. 14:6-8, 10.

27. Mpo na nini ezali malamu olanda malako oyo bankulutu bapesi?

• “Bótosaka baoyo bazali kokamba bino mpe bómikitisaka liboso na bango, mpo bazali kokɛngɛla milimo na bino lokola bato oyo bakozongisa monɔkɔ; mpo básalaka yango na esengo kasi na komilelalela te, mpo ekozala likama mpo na bino.”​—Ebr. 13:17.

28. Mpo na nini ezali na ntina yo ná libota na yo bózalaka ntango nyonso na programɛ ya kotánga mpe koyekola Biblia?

• “Asepelaka na mobeko ya Yehova, mpe atángaka mobeko na ye na mongongo ya nse butu moi. Mpe akokóma mpenza lokola nzete oyo elonami pene na mikɛli ya mai, oyo epesaka mbuma na yango na eleko na yango mpe oyo nkasa na yango ekaukaka te, mpe nyonso oyo azali kosala ekolonga.”​—Nz. 1:2, 3.

29. Mpo na nini osepelaka koyangana na makita mpe kopesa biyano?

• “Nakosakwela bandeko na ngai nkombo na yo; nakosanzola yo na katikati ya lisangá.”​—Nz. 22:22.

• “Tótyelanaka likebi mpo tólendisana mpo tózala na bolingo mpe tósala misala ya malamu, tótika koyanganaka na makita na biso te, ndenge bamosusu bamesaná kosala, kasi tólendisanaka, mpe tósalaka bongo mingi koleka awa tozali komona mokolo yango ezali kobɛlɛma.”​—Ebr. 10:24, 25.

30. Mosala nini ya ntina mingi koleka oyo Yesu apesá biso?

• “Bókende mpe bókómisa bato bayekoli na bikólo nyonso, bóbatisa bango . . . , bóteya bango bátosa makambo nyonso oyo napesi bino mitindo.”​—Mat. 28:19, 20.

31. Ntango topesi makabo mpo na mosala ya Bokonzi to tosalisi bandeko na biso, Yehova asepelaka soki tozali na makanisi ya ndenge nini?

• “Kumisá Yehova na biloko na yo ya motuya.”​—Mas. 3:9.

• “Moto na moto asala ndenge akani na motema na ye, na koimaima te to na kotindikama te, mpo Nzambe alingaka moto oyo apesaka na esengo.”​—2 Ko. 9:7.

32. Mikakatano nini bakristo bakoki kokutana na yango?

• “Esengo na baoyo banyokwami mpo na boyengebene, mpo bokonzi ya likoló ezali ya bango. Esengo na bino ntango bazali kolobela bino mabe mpe konyokola bino mpe kokosela bino makambo ya ndenge nyonso mpo na ngai. Bósepela mpe bópumbwa na esengo, mpo mbano na bino ezali monene na likoló; mpo ndenge wana nde banyokolaki basakoli oyo bazalaki liboso na bino.”​—Mat. 5:10-12.

33. Mpo na nini kozwa batisimo mpo na kokóma Motatoli ya Yehova ezali lokumu monene?

• “Liloba na yo ekómaki nsai epai na ngai mpe esengo na motema na ngai; mpo ngai nabengami na nkombo na yo, Ee Yehova Nzambe ya mampinga.”​—Yir. 15:16.