Bubusi Bwa Lifasi Bwa Cinca

HAIBA ne mu ka kona ku keta, ne mu ka bata ku pila mwatas’a mulonga wa mufuta mañi? Buñata bwa luna ka mo ku bonahalela ne lu ka keta mulonga o’ na ni buiketo mi ili o’ fa sipimo sa tukuluho ya ka butu se si utwahala. Ne lu ka tabela ku ba ni mulonga o kona ku tibela bubangoki, ku tahisa kozo, ku ba ni katulo ye lukile mwa miinelo ye ama mupilelo wa batu, ni ku hulisa mayemo a sifumu sa kwa mubili. Kaniti luli, ne lu ka tabela mulonga o si na buhateleli kamba buputeleli.

Ki maswabi, kuli buñata bwa milonga ha i si ka ba sina cwalo. Ha lu nahanisisa ka za muinelo wa lifasi mwahal’a licika la mafelelezo la mwanda wo wa bu 20, ki sifi se lu bona? Bunjebwe, buputeleli, bufokoli, buhateleli, katulo ye fosahezi fa mupilelo wa batu, bubangoki, ni mizanda mwahala manaha. Seo ki sona se si zwile mwahal’a lilimo ze likiti-kiti za ku busa kwa mulonga wa butu.

Ki ko ku buniti, ka mo ku inezi fela, kuli babusi ba bañwi ka buñwi ba se ba bile ni katulo ye lukile ni buikoneli. Mi milonga ye miñwi i se i bile ni buiketonyana ni ku ba ni buanyu mwahal’a nakonyana. Kono ku palelwa kwa mulonga wa butu ka nañungelele mwa ku eza seo ka taho lu ikutwa kuli si swanela ku eziwa kwa mufuta wa mutu ku fa bupaki ka za buniti bwa taba ya Bibele ye li: “Wena [Jehova], na ziba kuli nzila ya mutu ha i yo mwa mata a hae; mi mutu nih’a zamaya, h’a koni ku izamaisa ili yena.” (Jeremia 10:23) Ka manzwi a mañwi, mutu n’a si ka bupelwa ku ipusa ili yena ku si na tuso ye zwelela ko ku ñwi.

Ki lona libaka ha ku li ko kunde ku ziba kuli bubusi bwa lifasi bwa cinca. Lu talusa ntomañi ka yona pulelo yeo? Lu talusa kuli ku busiwa kwa bupilo bwa ka zazi-ni-zazi bwa mufuta wa mutu ku ka tuha ku ba mwa mazoho a mulonga o munca luli ili o ka kondisa lika ka ku tala. Yona cinceho yeo ye tuna ne i talusizwe cimo ki Mulimu. Ee luli, ki yona toho ya taba ka sibili ya Bibele.

Mamelelo Ya Mulimu Ka Za Mulonga

Mulimu kamita u se a bile ni mamelelo ka za mulonga wa mufuta wa mutu. U kelyekile ili ku bona kuli milonga ya butu i ka fita fa sipimo sifi mwa ku taleleza buikalabelo bwa yona, mi fokuñwi u i tisa fa ku to ikalabela. Ee, litaba za milonga ye miñwi ye ne i zwile mubano mwahal’a lilimo ze 2,500 ze felile za litaba za kwaikale ne li talusizwe cimo mwa Bibele. Mwa buka ya Daniele, ye ne i ñozwi inge ku sa na ni lilimo ze fitelela 500 pili Kreste a si ka pepwa, bupolofita ne bu ñozwi bo ne bu talusize cimo ka za ku shandauka kwa Babilona wa ikale, hamohocwalo ni ku zuha ni ku wa kwa Medo-Persia, Greece, ni Roma. Bupolofita mane ne bu talusize cimo ka za ku ba teñi kwa Puso ya Lifasi ya mwa lizazi la luna ya Anglo-America. Puhisano ye kuswanyani ya ka za likalulo ze ñwi za bupolofita bo i ka lu tusa ku utwisisa se si taluswa ki pulelo ya kuli bubusi bwa lifasi bwa cinca.

Kalulo ya pili ya bona bupolofita bo bu makaza bo ne li tolo ye ne i tahile ka puyelelo ili m’o lipuso za lifasi za mañañazwana ku zwa mwa lizazi la Daniele ku to fita ni mwa lizazi la luna ne li yemelwa ki siswaniso se situna. Cwale, licwe le ne li ketuzwi, isiñi ka mazoho, la nata ni ku lobaka sona siswaniso seo. Licwe la tubaka zona lipuso za lifasi zeo ka ku li fetula liluli, “sina muuku wa matabula fa mapulelo; za ngiwa ki moya, za ya, mi ha ku na se si siyezi.”—Daniele 2:31-43.

Yona kauhanyo yeo ka sibili ya Daniele i bonisa se si taluswa ki nto yeo. I bonisa kuli milonga ya bupalelwi ya butu i ka yoliwa ki nto ye ñwi ye na ni m’ata a si na maciñekelo. I lu taluseza kuli: “Mwa mazazi a malena ao, Mulimu wa mwa lihalimu u ka tahisa mubuso o si na ku sinyeha ku ya ku ile; mi bulena bwa ona ha bu na ku shimbulukela kwa sicaba si sili. Mubuso wo, u ka ketula ni ku feza mibuso [ya butu] kaufela; kono ona u ka ba teñi kamita ni ku ya ku ile . . . Tolo ye, ki taba ya niti, ni taluso ya yona i tiile.”—Daniele 2:44, 45.

Kono ao ne si ona mafelelezo a taba. Mwa pono ya bubeli, mibuso ya lifasi ye latelelana ne i yemelwa ki libatana ze tuna ili zeo miinelo ya zona ne i swana ni mibuso ye ne li yemela. Cwale Daniele n’a lumelelizwe ku bona lubona lo lu mbwetukisa lwa mwa lihalimu lwa “Yo Muhulu wa Mazazi,” mi n’a bonisizwe nto ye ñwi ye ne i na ni ku ezahala, isiñi mwa lizazi la hae kono mwahal’a ku busa kwa Puso ya Lifasi ya mwa nako ya luna ya Anglo-America. N’a boni Kuta ya Jehova ye makaza ya mwa lihalimu inze i fa katulo fahalimu a mibuso ya lifasi ye. (Daniele 7:2-12) Sina ka mo li boniseza litimana ze latelela, katulo ya bumulimu ne i kuñukile ya kuli ku swanela ku ba ni cinceho ya bubusi. Kana bona bubusi b’o bu ka fiwa ku mañi?

Yo Muñwi Ya Swana Sina Mwan’a Mutu

Daniele u fa kalabo ye nyangumuna:

“Ha ni talima mwa lipono za ka za busihu, a mu bone, yo muñwi ya swana sina mwan’a mutu, a taha mwa malu a kwahalimu. A sutelela ku Yo Muhulu wa Mazazi, a tahiswa ku yena. A fiwa bulena, kanya, ni mubuso, kuli ba mishobo kaufela, ni bamacaba, ni ba lipuo kaufela ba t’o mu sebeleza. Bulena bwa hae ki bulena bwa kamita bo bu si na ku fela, mi mubuso wa hae ha u na ku feliswa.”—Daniele 7:13, 14.

Ka yona nzila ye Daniele n’a itusisizwe mwa ku talusa cimo kuli “Yo Muhulu wa Mazazi,” Jehova Mulimu yena ka sibili, u ka zwisa puso ye maswe ya milonga ya butu ya buhateleli. Mwa sibaka sa yona u ka beya puso ya mulonga o munde hahulu ku fita w’o mufuta wa mutu o kona ku nahana—Mubuso o sa konwi ku bonwa ka meto o’ sebelisa m’ata ni tamaiso ku zwelela kwa lihalimu. Kono ki mañi yena y’o y’a li “yo muñwi ya swana sina mwan’a mutu” ya ka amuhela Mubuso?

Ha lu si ka siiwa mwa ku kakanya. Jesu n’a izibahalize isali yena sina “Mwan’a mutu.” N’a talusize ka za ku ba teñi kwa hae kuli “Mwan’a mutu nako y’a ka taha mwa kanya ya hae, a na ni mangeloi a hae kaufela.” (Mateu 25:31) Muprisita yo muhulu wa Sijuda ha n’a buzize Jesu kuli a bulelele kuta ka za haiba n’a li “Kreste Mwan’a Mulimu,” Jesu n’a alabile kuli: “U bulezi. Mane ni li ku mina: Ku zwa cwale, mu ka bona Mwan’a mutu a inzi fa lizoho la bulyo la mata a Mulimu, mi a taha fa malu a lihalimu.”a—Mateu 26:63, 64.

Puso Ya Lifasi Ya Butu Ya Mafelelezo

Hamulaho a lilimo ze bat’o ba 600 ku zwa fa nako ya Daniele, muapositola Joani n’a ñozi buka ya Sinulo mwatas’a puyelelo ya bumulimu. Yona buka yeo i talusa mibuso ya lifasi sina “malena,” ba ba m’ata ka ku bulela kuli: “Hape ki malena a 7. Baketalizoho ba se ba wile; yo muñwi u sa li teñi; yo muñwi h’a si ka ta kale; yo h’a ka ta, u ka ina nako ye nyinyani.”—Sinulo 17:10.

Baketalizoho ba ne ba se ba wile kale Joani fa n’a ñolezi seo ne li Egepita, Assirya, Babilona, Medo-Persia, ni Greece. Mubuso wa Siroma ne u sa li ‘teñi.’ Ka mo ku inezi fela, Puso ya Lifasi ya mwa nako ya luna ya Anglo-America, ili ya busupa, ne i si ka fita kale fa ku ba teñi. Ka ku ya ka Sinulo, ha ku na puso ya lifasi ye taha hamulaho wa ya busupa—yona ye li teñi kacenu. Yona ye ki yona ya mafelelezo. Ha ku na ku ba ni ye ñwi hape.

Nihakulicwalo, w’o ha u swaneli ku ba muhupulo o sabisa—kono ki o nyangumuna! Ku talusa kuli mafelelezo a puso ya butu ye si na katulo ye lukile, ya lindwa a fakaufi. Bupolofita bu swalisana mwa ku talusa ka za cinceho ye tuna mwa nzila ye li busiwa ka yona lifasi-mubu—cinceho ya ku zwa kwa milonga ya buitati ya butu ni ku taha ku o lukile wa lihalimu, Mubuso wa Mulimu.

Mulonga Wa Mubuso

Kono ona Mubuso w’o ki nto mañi? Ki nto ye fitelela kwahule susuezo ye nde fela mwa bupilo ni lipilu za batu. Hape u fitela kwahule bupilo bo bu twi ki bwa keleke ya Sikreste. Mubuso wa Mulimu ki mulonga tenyene. U na ni mulena, babakweli ba ba li babusi, naha, ni babusiwa. Mi u ka tahisa limbuyoti ze makaza ze talusizwe kwa makalelo.

Jesu u zibahalizwe sina Mulena wa Mubuso w’o. N’a iswaniselize ili yena ku mutu wa lusika lwa bulena ya “n’a ngile musipili, ku ya kwa naha ye kwahule ku y’o yoliswa bulena, ni ku kuta.” Ka za nako yeo ya kwapili, n’a bulezi kuli: “Mwan’a mutu nako y’a ka taha mwa kanya ya hae, a na ni mangeloi a hae kaufela, u ka ina fa lubona lwa kanya ya hae.”—Luka 19:12; Mateu 25:31.

“Mwan’a mutu” na ka taha lili? Ha lu swaneli ku nuha ka za kalabo. Manzwi a Jesu fa ki kalulo ya kalabo ya hae kwa puzo ye li: “[Ki sifi] se si ka supa ku taha kwa hao, ni ku fela kwa lifasi?” (Mateu 24:3, 30) Sina ka mo se ku boniselizwe kamita mwa likalulo za yona magazini ye, ona “ku taha” k’o ne ku kalile ka ku sa bonahala mwa mahalimu ili kwa mafelelezo a “linako za bamacaba” ka 1914.b—Luka 21:24.

Sina Sinulo kauhanyo 12 ha ne i talusize kuli ki nto ye na ni ku ezahala, Jesu cwale n’a ngile m’ata a hae ni ku lundula Satani ku zwa kwa lihalimu ka ku mu tisa bukaufi ni lifasi-mubu. Mi linzwi mwa lihalimu ne li zibahalize kuli: “Cwale ku bonahala ku piliswa, ni bulena, ni mubuso wa Mulimu wa luna, ni mata a Kreste wa hae; kakuli mutami wa banyani ba luna, . . . u kunupilwe.” Se si bonisa libaka miinelo ya lifasi ha i zwelapili ku ba ye maswe ni ku fita haisali ku zwiwa ka nako yeo. Kacwalo, linzwi mwa lihalimu ne li zwezipili kuli: “Mu na ni bumai mina ba ba yahile mwa lifasi ni mwa liwate, kakuli Diabulosi u shetumukezi ku mina a halifile maswe, ka ku ziba kuli nako ya hae ki ye nyinyani.”—Sinulo 12:9-12.

Yona nako ye nyinyani yeo i ka tuha i fela. Hamulaho a likauhanyo li sikai, Jesu y’a filwe kanya u bonahala fa pizi ye sweu. U bizwa “Linzwi la Mulimu,” mi u ka “nata macaba” ni ku “a lisa ka mulamu wa sipi”—sina ka mwa n’a boniselize Daniele kuli macaba a ka tubakiwa ki Mubuso wa Mulimu o swana sina licwe le ne li ka fita fa ku hula ni ku tala lifasi kamukana.—Sinulo 19:11-16; Daniele 2:34, 35, 44, 45.

Mibuso ya butu ye swana sina libatana ha i na ku hatelela mufuta wa mutu hape ni kamuta!

Babakweli Ba Ba Li Babusi

Kono ku na ni ze ñwi. Daniele n’a buyelezwi ku talusa kuli Mubuso ne u ka fiwa isi fela ku “yo muñwi ya swana sina mwan’a mutu” kono hape ni kwa “sicaba sa ba ba kenile ba [Ya M’ata ka ku Fitisisa, NW].”—Daniele 7:27.

Ki bomañi bona bao? Sinulo i talusa ka za Ngunyana, Kreste Jesu kuli: “Wa liululela Mulimu, . . . batu ba ba zwa mwa masika kaufela, ni mwa lipuo, ni mwa mishobo, ni mwa macaba, mi u ba beile ku ba malena ni baprisita ku Mulimu; mi ba ka busa lifasi.” I zwelapili ku talusa kuli ba ka ba “baprisita ba Mulimu ni ba Kreste, mi ba ka busa ni yena myaha ye 1,000.” Palo ya bona i bonisizwe sina 144,000.—Sinulo 5:9, 10; 14:1; 20:6.

Bao ki bona ba ba ketiwa ki Mulimu Ya Pahami ka ku Fitisisa kuli ba abane mwa mulonga wa lifasi ni Mwan’a hae, Jesu Kreste. Kana bupilo bwa luna bwa kwapili bu kona ku ba mwa buiketo ni ku fita haiba bu ba mwa mazoho a sili ku fita a bona bao ba ba ketilwe ki Mulimu? Batili, Mubuso wo u ka ba o munde hahulu ku fita mulonga ufi kamba ufi—o’ m’ata ku fita nto ifi kamba ifi yeo mutu a se a i zibile. Mwatas’a puso ya ona lifasi-mubu kamukana li ka fetulwa Paradaisi ili ye ne i lelilwe ki Mulimu kwa makalelo.

A mu bale taba ye latelela mi mu bone haiba w’o ki ona mufuta wa mulonga o ne mu ka keta ku pila mwatas’a ona.

[Litaluso za kwatasi]

[Mbokisi fa likepe 4]

“Toho ya Taba ye Mutomo ya Tuto ya Jesu”

“Toho ya taba ya mubuso wa Mulimu ki kalulo ye mutomo mwa ku kutaza kwa Jesu.”—New Catholic Encyclopedia.

“[Mubuso wa Mulimu] ka nañungelele u bonwa sina yona toho ya taba ye mutomo ya tuto ya Jesu.”—Encyclopædia Britannica.

Kono ki lili cwanoñu fa fo ne mu utwezi yona “toho ya taba ye mutomo ya tuto ya Jesu” yeo inze i buhisanwa mwa keleke?

[Mbokisi fa likepe 5]

Ku Lyangana Ka Za Mubuso wa Mulimu

Batu ba bañwi ba se ba hupuzi kuli “keleke fa lifasi-mubu” ki ona Mubuso wa Mulimu, hailif’o ba bañwi ba se ba lumezi kuli lifasi la cwale “li ka zwelapili mwatas’a susuezo ya Sikreste ku fitela li fita fa ku ba Mubuso.” Mi ba bañwi hape ba bulela kuli Mubuso wa Mulimu ki “ku busa kwa Mulimu mwa pilu ni bupilo bwa mutu ka buñwi.”

Kono kana seo ki sona fela se si li teñi ka za Mubuso wa Mulimu—muinelo wa bulapeli, cinceho ya mañañazwana, kamba muinelo wa mayemo a kwa moya mwa lipilu za batu?