Lu Susumezane mwa Lilato ni mwa Misebezi ye Minde—Kamukwaufi?

“A lu babalelane, kuli lu susumezane mwa lilato ni mwa misebezi ye minde. . . . Lu kutazane, sihulu ka ku bona kuli lizazi le lituna li sutelezi.”—MAHEBERU 10:24, 25.

 1, 2. (a) Ki kabakalañi ha ne ku li kwa butokwa kuli Bakreste ba kwa makalelo ba fumane ku omba-ombiwa ni susuezo mwa ku kopana hamoho kwa bona? (b) Ki kelezo mañi ya Paulusi ye n’e talima tokwahalo ya ku kopana hamoho?

NE BA kopana ka ku ipata-pata, ba kubukani ka ku sinanelwa mwa mandu a’ notezwi. Kwande, lubeta ne lu li kai ni kai. Mueteleli wa bona, Jesu, kihona a n’a sa z’o bulaiwa fa nyangela, mi n’a kile a lemusa balateleli ba hae kuli ha ba na k’u ngiwa ka nzila ye nde ku fita ya n’a ngilwe ka yona yena. (Joani 15:20; 20:19) Kono ha ne ba nze ba ambola ka mishoboto ka za Jesu ye ne ba lata hahulu, ku lukela ku ba kuli ku ba hamoho ne ku ba tahiselize ku ikutwa nihaiba fela ku ba ni silelezo.

² Lilimo ha ne li nze li ya, Bakreste ne ba talimani ni miinelo kaufela ya litiko ni nyandiso. Sina balutiwa bao ba pili, ne ba fumani ku omba-ombiwa ni susuezo mwa ku kopana hamoho. Kacwalo, muapositola Paulusi n’a ñozi kwa Maheberu 10:24, 25 kuli: “A lu babalelane, kuli lu susumezane mwa lilato ni mwa misebezi ye minde. Lu si ke lwa tuhela liputeho za luna, mo ba ezeza ba bañwi; kono lu kutazane, sihulu ka ku bona kuli lizazi le lituna li sutelezi.”

 3. Ki kabakalañi ha ne mu ka bulela kuli Maheberu 10:24, 25 ki nto ye fita taelo fela ya kuli Bakreste ba n’o kopana hamoho?

³ Manzwi ao a fita hahulu taelo ya ku zwelapili ku kopana hamoho. A fa sipimo se si buyelezwi ka bumulimu sa mikopano kaufela ya Sikreste—mi luli, ni sa nako ifi kamba ifi yeo Bakreste ba ba hamoho. Kacenu, ku fita l’ili kaufela, ha lu iponela hande-nde lizazi la Jehova li sutelela, lisineneketo ni lubeta lwa muinelo o maswe wo li tahisa tokwahalo ya kuli mikopano ya luna i be inge makundamo a’ silelelizwe, ili simbule sa m’ata ni susuezo ku b’ote. Ki sifi se lu kona ku eza mwa ku ikolwisa kuli ku ba cwalo? Kihona, ha lu tatubeñi manzwi a Paulusi ka tokomelo, ili ku buza lipuzo ze tuna ze t’alu: Ku ‘babalelana’ ku talusañi? Ku ‘susumezana mwa lilato ni misebezi ye minde’ ku talusañi? Ka ku feleleza, lu kona ku ‘kutazana’ cwañi mwa linako ze t’ata ze?

“Lu Babalelane”

 4. ‘Ku babalelana’ ku talusañi?

⁴ Paulusi ha n’a susuelize Bakreste kuli ba “babalelane,” n’a itusisize linzwi la Sigerike la muinelo wa ku eza sika la ka·ta·no·eʹo, ili muinelo o’ tibile wa pulelo ya kamita ya “ku utwisisisa.” Hatiso ya Theological Dictionary of the New Testament i bulela kuli li talusa “ku libisa munahano kamukana wa mutu kwa sika.” Ka ku ya ka W. E. Vine, hape li kona ku talusa “ku utwisisa ka ku tala, ku nyakisisa hahulu.” Kacwalo Bakreste ha ba ‘babalelana,’ ha ba boni fela ze fahalimu kono ba sebelisa buikoneli bwa bona kaufela bwa munahano ni ku lika ku bona ka butungi.—Mu bapanye Maheberu 3:1.

 5. Ki ifi miinelo ye miñwi ya mutu ye neikana ya s’a ba mwa ponahalo fela, mi ki kabakalañi ha lu swanela ku nyakisisa yona yeo?

⁵ Lu tokwa ku hupula kuli mutu u ama ze ñata ku fita se si patululwa ki ku talima fela kwa mubonahalelo, misebezi, kamba butu bwa hae. (1 Samuele 16:7) Hañata mombela wa kwande u pata maikuto a’ tungile kamba muinelo wa ku ba ni likeya le linde. Hape, miinelo ya za kw’a simuluha mutu neikana ya fapahana hahulu. Ba bañwi mwa bupilo bwa bona se ba ipumani mwa makayamana a’ maswe-maswe; ba bañwi ona cwale luli ba sweli ku tiyela miinelo ye ne lu ka fumana t’ata ku i nahana. Ki hañata luli lu fumana kuli ku nyemiswa kwa luna ki muinelo o muñwi wa muzwale kamba kaizeli kw’a fela ha lu fita fa ku ziba ze ñata ka za simuluho ni miinelo ya yena y’o.—Liproverbia 19:11.

 6. Ki linzila lifi ze ñwi zeo lu kona ku fita ka zona fa ku zibana hande ni ku fita, mi ki ze nde lifi ze ne li kana za zwa mwateñi?

⁶ Ka mo ku inezi fela, seo hasi talusi kuli lu swanela ku ikenya mwa litaba za ka butu za mutu yo muñwi lu si k’a memiwa ku eza cwalo. (1 Matesalonika 4:11) Niteñi, ka buniti fela lu kona ku bonisa cisehelo ya ka butu yo muñwi ku yo muñwi. Seo si ama nto ye fita fa ku lumelisana fela kwa Ndu ya Mubuso. Ki kabakalañi ha mu s’a keti mutu a li muñwi yo ne mu ka bata ku ziba hande ni ku fita ni ku lela ku ba ni ku buhisana ni yena ka mizuzu ye sikai pili mikopano i si k’a kalisa ni hamulaho wa yona? Ka ku eza hande ni ku fita, “mu tundamene mwa ku amuhela baenyi” ka ku mema mulikani a li muñwi kamba ba babeli kwa ndu ya mina ku t’o abana ni bona siconyana se siñwi. (Maroma 12:13) Mu bonise ku ba ni cisehelo. Mu teeleze. Ku buza fela ka m’o mutu yo muñwi ka buñwi n’a fitezi fa ku ziba ni ku lata Jehova ne ku kana kwa patulula ze ñata. Nihakulicwalo, ne mu kana mwa fita fa ku ziba ze ñata ni ku fita ka ku sebeza hamoho mwa bukombwa bwa fa ndu ni ndu. Ku babalelana ka linzila ze cwalo ku k’a lu tusa ku tahisa buikoneli bwa ku abana ni ba bañwi maikuto a bona, kamba ku utwela ba bañwi butuku.—Mafilipi 2:4; 1 Pitrosi 3:8.

“Lu Susumezane”

 7. (a) Tuto ya Jesu ne i amile cwañi batu? (b) Ki sifi se ne si ezisize tuto ya hae ku ba ye m’ata cwalo?

⁷ Ha lu babalelana, lu itukiseza hande ku susumezana, ku susuezana mwa k’u nga muhato. Sihulu maeluda ba Sikreste ba peta kalulo ya butokwa hahulu mwa muinelo wo. Ka za nako ya n’a bulezi Jesu fa nyangela, lu bala kuli: “Buñata bwa komoka tuto ya hae.” (Mateu 7:28) Ka nako ye ñwi mane nihaiba masole ba bañwi ba ne ba lumilwe kuli ba y’o mu swala ne ba kutile ba bulela kuli: “Haisali, ha ku na mutu ya bulezi sina mutu yo.” (Joani 7:46) Ki sifi se ne si ezisize tuto ya Jesu ku ba ye m’ata cwalo? Liponahazo ze tezi maikuto? Ku tokwa; Jesu n’a bulela ka ku kutekeha. Niteñi, kamita n’a lela ku fita kwa lipilu za bateelezi ba hae. Bakeñisa kuli n’a babalela batu, n’a ziba ka mwa ku ba susuezela luli. N’a itusisize liswanisezo ze utwahala hande, ze bunolo ili ze n’e bonisa miinelo tenyene ya bupilo bwa ka zazi ni zazi. (Mateu 13:34) Ka ku swana, ba ba taleleza likalulo kwa mikopano ya luna ba swanela ku likanyisa Jesu ka ku fa lingambolo ze mufutumala, ze na ni cisehelo ili ze susueza. Ka ku swana sina Jesu, lu kona ku eza ka t’ata mwa ku fumana liswanisezo ze swanela bateelezi ba luna ni ku fita kwa lipilu za bona.

 8. Jesu n’a susumelize cwañi ka mutala, mi ne lu kana lwa mu likanyisa cwañi mwa muinelo w’o?

⁸ Mwa ku sebeleza Mulimu wa luna, kaufel’a luna ne lu kana lwa susumezana ka mutala. Jesu ka buniti fela n’a susumelize bateelezi ba hae. N’a lata musebezi wa bukombwa bwa Sikreste mi n’a nga bukombwa ka butuna. N’a bulezi kuli ne bu swana sina sico ku yena. (Joani 4:34; Maroma 11:13) Cisehelo ye cwalo i kona ku ba ye yambukela. Kana ni mina ka ku swana mwa kona ku tuhelela tabo ye mu fumana mwa bukombwa kuli i bonahale? Mu nze mu pima ka tokomelo mubulelelo wa buitundumuni, mu abane ni ba bañwi mwa puteho ze bonwi ze nde za mina. Ha mu mema ba bañwi kuli ba sebeze ni mina, mu bone haiba mwa kona ku ba tusa ku fumana munyaka o’ buniti luli mwa ku bulela ku ba bañwi ka za Mubupi wa luna yo Mutuna, Jehova.—Liproverbia 25:25.

 9. (a) Ki lifi linzila ze ñwi za ku susumeza ba bañwi ka zona zeo ne lu ka bata ku li tokolomoha, mi ki kabakalañi? (b) Ki sika mañi se si swanela ku lu susueza ku ifana mwa sebelezo ya Jehova?

⁹ Nihakulicwalo, mu tokomele kuli mu si ke mwa susumeza ba bañwi ka nzila ye fosahezi. Sina ka mutala, ka ku s’a lela ne lu kana lwa ba tahiseza ku ikutwa bufosi ka za ku s’a eza ze ñata. Lu si k’a lela ne lu kana lwa ba tahiseza maswabi ka ku ba bapanya ka nzila y’e ba nyaza ni ba bañwi bao ba bonahala ku ba ni misebezi hahulu, kamba mane ne lu kana lwa toma lipimo ze s’a suti ni ku nyaziseza ba ba s’a li kwanisi. Ufi kamba ufi wa miezezo yeo ne u kana wa susueza ba bañwi kuli b’a nge muhato ka nakonyana, kono Paulusi n’a si k’a ñola kuli, ‘Mu susumeze mwa maikuto a bufosi ni misebezi ye minde.’ Ku tokwa, lu lukela ku susumeza mwa lilato, mi cwale misebezi i k’a latelela ka mulelo o munde. Ha ku na ya swanelwa ku susuezwa ka butuna ki nyakisiso ya seo ba bañwi mwa puteho ba k’a mu nahanela haiba a s’a kwanisi hande z’e libelelwa.—Mu bapanye 2 Makorinte 9:6, 7.

10. Ki kabakalañi ha lu swanela ku hupula kuli ha lu busi tumelo ya ba bañwi?

¹⁰ Ku susumezana ha ku talusi ku zamaisana. Niha n’a na ni m’ata a tamaiso a matuna a n’a filwe ki Mulimu, muapositola Paulusi ka buikokobezo n’a hupulisize ba mwa puteho ya Korinte kuli: ‘Ha lu busi tumelo ya mina.’ (2 Makorinte 1:24) Haiba luna ka ku swana ni yena lu lemuha kuli haki musebezi wa luna ku batisisa buñata bwa seo ba bañwi ba swanela ku eza mwa sebelezo ya Jehova, kamba ku ba zamaiseza lizwalo la bona mwa likatulo ze ñwi za ka butu, lu k’a tokolomoha ku fita fa ku “ikeza ya na ni niti ku feleleza,” ku tokwa tabo, ku s’a sikululeha, ku s’a susueza, kamba ku ndongwama hahulu milao. (Muekelesia 7:16) Tulemeno to tu cwalo ha tu susumezi; tw’a hatelela.

11. Ki sifi se ne si susuelize ku fiwa kwa linubu mwa mazazi a ku yahiwa kwa tabernakele ya Isilaele, mi seo ne si kana sa ezahala cwañi mwa lizazi la luna?

¹¹ Lu bata kuli buikatazo kaufela mwa sebelezo ya Jehova bu ezwe ka moya o swana sina wa mwa Isilaele wa kwaikale muta linubu ne li tokwahala kwa neku la ku yahiwa kwa tabernakele. Exoda 35:21 i bala kuli: “Mutu ni mutu ya susumelizwe ki pilu ya hae a ta ni ba ba lipilu ze lata ku fana kaufela; ba tiseza Muñ’a Bupilo likabelo za ku sebelisa.” Ne ba si k’a hapelezwa ku zwelela kwande kono ne ba susumelizwe ku zwelela mwahali, ku zwelela mwa pilu. Ka buniti mane, taba ya Siheberu ka mo i inezi luli i bala kuli “mañi ni mañi y’o pilu ya hae ne i mu nanuzi” n’a ezize linubu ze cwalo. (Litaku ze siyami ki za luna.) Ka ku zwelapili, haike lu like ka t’ata ku nanulana lipilu ka nako kaufela ye lu ba hamoho. Moya wa Jehova u kona ku eza ze siyezi kaufela.

“Lu Kutazane”

12. (a) Ki lifi ze ñwi za litaluso za linzwi la Sigerike le li tolokilwe ‘ku kutazana’? (b) Balikani ba Jobo ne ba palezwi cwañi ku mu susueza? (c) Ki kabakalañi ha lu swanela ku tokolomoha ku nyazana?

¹² Paulusi ha n’a ñozi kuli lu swanela ‘ku kutazana,’ n’a itusisize muinelo wa linzwi la Sigerike la pa·ra·ka·leʹo, ili leo hape li kona ku talusa “ku tiisa, ku omba-omba.” Mwa toloko ya Greek Septuagint, linzwi le li swana leo ne li itusisizwe kwa Jobo 29:25, ili k’o Jobo n’a talusizwe sina y’a tiisa pilu ba ba lila. Ka ku fapahana, Jobo yena ka sibili ha n’a li mwa tiko ye tuna, n’a si k’a fiwa susuezo ye cwalo. “Baomba-ombi” ba hae ba bal’alu ne ba patehile hahulu ku mu nyaza ni ku mbwambwata kuli mane ba palelwa ku mu utwisisa ni ku mu utwela butuku. Ka mo ne ku inezi mane, mwa lipulelo kaufela ze ne ba tahisize, ne ba si k’a bulela ku Jobo ka ku itusisa libizo la hae nihaike hañwi. (Mu bapanye fapahano ni Jobo 33:1, 31.) Ka mo ku bonahalela fela ne ba m’u nga hahulu sina kalilabule ku fita ku m’u nga sina mutu. Ha ku komokisi Jobo ha n’a fitile fa ku ba bulelela ka ku zwafa kuli: “Kabe ki mina mu inzi mwa sibaka sa ka”! (Jobo 16:4) Ka ku swana kacenu, haiba mu bata ku susueza mutu yo muñwi, mu mu utwele butuku! Mu si ke mwa matukela ku nyaza. Sina ka mo i bulelela Maroma 14:4, “kana ki wena mañi, kuli u nyaze mutang’a mulena yo muñwi? Nih’a tiya kamba a wa, ki taba ya mulen’a hae. Kono u ka tiya, kakuli mulen’a hae u ka mu tiisa.”

13, 14. (a) Ki niti ifi ye mutomo yeo lu tokwa ku tahisa kuli mizwale ni likaizeli za luna ba i lumele ka ku tiya kuli lu kone ku ba omba-omba? (b) Daniele n’a tiisizwe cwañi ki lingeloi?

¹³ Muinelo o muñwi wa linzwi la pa·ra·ka·leʹo ni le li swana ni lona le li yemela sika li tolokilwe ‘ku tiisa pilu’ kwa 2 Matesalonika 2:16, 17: “Cwale, Mulen’a luna Jesu Kreste, Yena luli, ni Mulimu Ndat’a luna ya lu latile, mi a lu file ka sishemo sa hae ze lu tiisa kamita, ni sepo ye munati, a tiise lipilu za mina, mi a mi tiise mwa misebezi kaufela ye minde, ni mwa manzwi kaufela a mande.” Mu lemuhe kuli Paulusi u swalisanisa muhupulo wa ku tahisa kuli lipilu za luna li tiiswe ni niti ye mutomo ya kuli Jehova wa lu lata. Kacwalo ne lu kana lwa kutazana ni ku tiisana lipilu ka ku koñomeka yona niti yeo ya butokwa.

¹⁴ Ka nako ye ñwi mupolofita Daniele n’a filikani hahulu hamulaho wa ku bona pono ye sabisa kuli mane a bulela kuli: “Pata ya ka ya setefala, mi na letuka.” Jehova n’a lumile lingeloi ili leo ne li hupulisize Daniele ha sikai kuli n’a li “ya latwa hahulu” ki Mulimu. Ki sifi se ne si zwile mwateñi? Daniele n’a bulelezi lingeloi kuli: “U ni file mata!”—Daniele 10:8, 11, 19.

15. Maeluda ni baokameli ba maeto ba swanela ku likanyeleza cwañi pabazo ni nyazo?

¹⁵ Ki ye, cwalehe, nzila ye ñwi ya ku susueza ba bañwi ka yona. Mu ba babaze! Ku bunolo hahulu ku fita fa ku ba ni moya wa ku nyaza-nyaza ni wa buhali. Ku si na kakanyo, ku na ni linako zeo sikululo neikana ya tokwahala, sihulu ye fiwa ki maeluda ni baokameli ba maeto. Kono ba eza hande haiba ba hupulwa ka susuezo ya bona ya ka pilu ye mufutumala ku fita ku hupulwa ka mubonelo wa ku batisisa milatu.

16. (a) Ha ku susuezwa ba ba mwa maswabi a matuna, ki kabakalañi kamita ha ku si ko ku likani ku ba susueza ka bunolo fela kuli ba eze ze ñata ni ku fita mwa sebelezo ya Jehova? (b) Jehova n’a tusize cwañi Elia ha n’a na ni maswabi a matuna?

¹⁶ Sihulu ba ba mwa maswabi a matuna ba tokwa susuezo, mi Jehova u libelela kuli luna ka ku ba Bakreste sina bona lu k’a fa tuso—sihulu haiba lu maeluda. (Liproverbia 21:13) Ki sifi se lu kona ku eza? Kalabo neikana ya sa ba ye bunolo hahulu sina ku ba bulelela ku eza ze ñata ni ku fita mwa sebelezo ya Jehova. Kabakalañi? Kakuli seo ne si kana sa talusa kuli maswabi a bona a tiswa ki ku s’a eza se si likani kwa bona. Kamita ha ku cwalo. Ka nako ye ñwi mupolofita Elia n’a li mwa maswabi a matuna hahulu kuli mane n’a bata ku shwa; niteñi seo ne si tile ka nako yeo n’a patehile hahulu mwa sebelezo ya hae ku Jehova. Jehova n’a sebelisani cwañi ni yena? N’a lumile lingeloi kuli li y’o fa tuso ye sebeza. Elia n’a bulezi ze kwa pilu ya hae kaufela ku Jehova, ili ku patulula kuli n’a ikutwa kuli n’a li ya si na tuso inge bokukululu ba hae ba ba shwile, kuli musebezi wa hae kaufela ne u bile wa mbango, ni kuli n’a li a nosi ka ku tala. Jehova n’a mu teelelize ni ku mu omba-omba ka liponiso ze tuna za m’ata a Hae ni ka tiisezo ya kuli n’a si a nosi ni kuli musebezi wa n’a kalisize ne u k’a felelezwa. Jehova hape a sepisa ku fa Elia mulikani y’o n’a ka luta ili ya n’a ka mu yola kwa nalulelule.—1 Malena 19:1-21.

17. Eluda n’a kana a tusa cwañi mutu y’a inyaza hahulu ka ku tula tikanyo?

¹⁷ Ki nto ye susueza hakalo! Haike ni luna ka ku swana lu susueze ba ba mwahal’a luna ba ba na ni but’ata bwa mwa maikuto. Mu bate ku ba utwisisa ka ku teeleza! (Jakobo 1:19) Mu fe ku omba-omba kwa ka Mañolo ko ku lukiselizwe butokwi bwa bona ka buñwi. (Liproverbia 25:11; 1 Matesalonika 5:14) Mwa ku susueza ba ba inyaza hahulu ka ku tula tikanyo, maeluda ka sishemo ne ba kana b’a fa bupaki bwa mwa Mañolo bwa kuli Jehova w’a ba lata ni ku b’a nga ku ba ba butokwa.a Ku buhisana tiululo ku kona ku ba nzila ye tiile ya ku susueza ba ba ikutwa ku s’a ba ni butokwa ni bo bukana. Y’a swabile kabakala sibi se siñwi sa kwamulaho n’a kana a tokwa ku boniswa kuli tiululo i mu kenisize haiba ka buniti luli u bakile ni ku siya likezo ze cwalo.—Isaya 1:18.

18. Tuto ya tiululo i swanelwa ku itusiswa cwañi mwa ku susueza y’a maibisizwe ki yo muñwi, inge cwalo ka ku swalwa likalala?

¹⁸ Ka mo ku inezi fela, eluda n’a ka fa nahanisiso fa muinelo w’o tota kuli a kone ku itusisa tuto yeo ka ku swanela. Ha mu nyakisise mutala o muñwi: Sitabelo sa Jesu sa tiululo ne si swaniselizwe ka matabelo a lifolofolo mwa Mulao wa Mushe, ili a n’a tokwahala mwa ku lifela libi kamukana. (Livitike 4:27, 28) Nihakulicwalo, ne ku si k’a bulelwa kuli nalimai y’a swelwi likalala n’a na ni ku fa matabelo a’ cwalo kwa neku la sibi. Mulao ne u bulezi kuli ba ‘si ke ba mu eza se siñwi’ sa ku mu fa koto. (Deuteronoma 22:25-27) Kacwalo kacenu, haiba kaizeli u taekilwe ni ku swalwa likalala, mi seo si mu tahiselize ku ikutwa ku silafala ni ku tokwa tuso, kana ne ku k’a ba ko ku swanela ku koñomeka ku yena tokwahalo ya tiululo mwa ku mu kenisa kwa sibi seo? Ka buniti fela kutokwa. N’a si k’a eza sibi mwa ku lwaniswa. Ki ya n’a mu sweli likalala y’a ezize sibi mi ki yena y’o ya n’a tokwa ku keniswa. Nihakulicwalo, lilato le li bonisizwe ki Jehova ni Kreste mwa ku fa tiululo ne li kana la itusiswa sina bupaki bwa kuli kaizeli y’o h’a si k’a silafazwa ki sibi sa mutu u sili mwa meto a Mulimu kono kuli ki wa butokwa ku Jehova mi u sa li mwa lilato la Hae.—Mu bapanye Mareka 7:18-23; 1 Joani 4:16.

19. Ki kabakalañi ha lu s’a swaneli ku libelela kuli ku kopana kaufela ni mizwale ni likaizeli ba luna ku k’a ba ko ku susueza, kono lu swanela ku ikatulela ka za nto mañi?

¹⁹ Ee, muinelo wa mutu mwa bupilo u be cwañi kamba cwañi, ku si na taba ni kuli ki miinelo ye butuku cwañi ye f’ifaza linako za hae za kwamulaho, u swanela ku kona ku fumana susuezo mwa puteho ya batu ba Jehova. Mi u k’a i fumana haiba luna ka buñwi lu lika ka t’ata ku babalelana, ku susumezana, ni ku kutazana ka nako kaufela yeo lu kopana hamoho. Nihakulicwalo, ka ku s’a petahala, kaufel’a luna lu palelwa ku eza cwalo ka linako ze ñwi. Ka mukwa o’ sa konwi ku pimwa, ka linako ze ñwi lu tahisanela maswabi ni ku utwisana butuku. Mu like ku s’a ndondwela fa mapalelwi a ba bañwi mwa muinelo wo. Haiba mu toma mamelelo fa bufokoli, mu ipeya mwa lubeta lwa ku ba ya nyaza-nyaza puteho ka ku tula tikanyo mi mane ne mu ka wela mwa lilaba tota leo Paulusi n’a cisehela hahulu ku lu tusa ku li pima, ili la, ku tuhela liputeho za luna. Haike seo si si ke s’a ezahala ni kamuta! Muinelo wa kale wo ha u nze u ekeza ku ba o’ lubeta ni o’ hatelela, ha lu ikatuleleñi ka ku tiya ku eza se lu kona mwa ku ezisa ku ba hamoho kwa luna kwa mikopano kuli ku be ko ku yahisa—sihulu ka ku bona kuli lizazi le lituna li sutelezi!

[Litaluso za kwatasi]

Ne Mu k’a Alaba Cwañi?

◻ Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa hahulu kuli mikopano ni liswalisano za luna li be ze susueza mwa mazazi a maungulelo a?

◻ Ku babalelana ku talusañi?

◻ Ku susumezana ku talusañi?

◻ Ki sifi se si amilwe mwa ku kutazana?

◻ Ba ba swabile hahulu ba konwa ku susuezwa cwañi?

[Siswaniso se si fa likepe 15]

Ku amuhela baenyi ku lu tusa ku fita fa ku zibana hande ni ku fita

[Siswaniso se si fa likepe 17]

Elia ha n’a li mwa maswabi a matuna, Jehova ka sishemo n’a mu omba-ombile