‘A Mu Lumbeke Jehova!’
“Se si buyela kaufela, si lumbeke [Jehova, NW].”—SAMU 150:6.
1, 2. (a) Bukreste bwa niti ne bu zwezipili ku fita fa sipimo sifi mwa lilimo za mwanda wa pili? (b) Ki ku lemusa cimo kufi k’o baapositola ne ba file? (c) Bukwenuheli ne bu tahile cwañi?
JESU n’a kopanyize hamoho balutiwa ba hae mwa puteho ya Sikreste, ye ne zwezipili mwa lilimo za mwanda wa pili. Ku si na taba ni twaniso ye situhu ya bulapeli, “evangeli [ne i] bulezwi ku ba ba li teñi kaufela mwatas’a lihalimu.” (Makolose 1:23) Kono hamulaho wa lifu la baapositola ba Jesu Kreste, Satani ka bukalembeshwa n’a tahisize bukwenuheli.
2 Baapositola ne se ba file cimo temuso ka za seo. Sina ka mutala, Paulusi n’a taluselize maeluda ba kwa Efese kuli: “Mu itibelele, mi mu lise mutapi kaufela o mu beilwe balibeleli ba ona ki Moya o Kenile, ku uta Keleke ya Mulimu ye a itekezi ka mali a hae luli, a mwa mubili wa hae. Kakuli na ziba kuli, ha ni se ni ile, ku ka t’o kena ku mina litongwani ze buhali, ze li si ke za utwela mutapi butuku. Mi hape ni mwahal’a mina luli, ku ka zwa banna ba ba ka bulela litaba ze kopami, kuli balutiwa ba ba latelele.” (Likezo 20:28-30; mu bone hape ni 2 Pitrosi 2:1-3; 1 Joani 2:18, 19) Kacwalo, mwa lilimo za mwanda wa bune, Bukreste bwa bukwenuheli ne bu kalisize ku swalisana hamoho ni Mubuso wa Siroma. Lilimo ze ñwi hamulaho Mubuso wa Siroma o Kenile, ka ku ba ni liswalisano ni papa wa Roma, ne u fitile fa ku busa kalulo ye tuna ya mufuta wa mutu. Nako ha ne inze i ya, Ba Mihato ya Cinceho ba Protesitanti ba kwenuhela likezo ze maswe ze tulile tikanyo za Keleke ya Katolika, kono ne ba palezwi ku kutisa sinca Bukreste bwa niti.
3. (a) Ne li lili mi ka nzila ifi yeo taba ye nde ne i kutalizwe mwa pupo kamukana? (b) Ki litibelelo lifi ze tomile fa Bibele ze ne talelelizwe ka 1914?
3 Nihakulicwalo, mafelelezo a lilimo za mwanda wa bu-19 ha n’a nze a atumela, sikwata se si buniti sa baituti ba Bibele hape ne se si patehile mwa ku kutaza ni ku fitisa ‘sepo ya evangeli ku ba ne ba li teñi kaufela mwatas’a lihalimu.’ Ka mutomo wa tuto ya bona ya bupolofita bwa Bibele, sikwata seo ne si supile 1914 inze ku sa na ni lilimo ze fitelela 30 sina sona silimo se si bonisa mafelelezo a “linako za bamacaba,”—ili nako ye eza “linako ze supile,” kamba lilimo ze 2,520, zeo ne li kalisize ka ku shandaulwa kwa Jerusalema ka 607 B.C.E. (Luka 21:24; Daniele 4:16, NW) Ka ku nepahala kwa litibelelo, silimo sa 1914 ne si bonahalile ku zwa mubano mwa litaba za mutu fa lifasi-mubu. Kwa lihalimu ni kona, likezahalo ze tuna ne li ezahezi. Ne li ka nako yeo Mulena wa kamita n’a beile Mulena ya swalisana ni yena, Jesu Kreste, fa lubona lwa kwa lihalimu, ili buitukisezo bwa ku tanyela bumaswe kaufela fa lundandala lwa lifasi-mubu ni ku toma sinca Paradaisi.—Samu 2:6, 8, 9; 110:1, 2, 5.
Mu Lemuhe Mulena wa Bumesiya!
4. Jesu n’a ezize cwañi ka ku zamaelela ni taluso ya libizo la Mikaele?
4 Ka 1914 Mulena y’o wa Bumesiya, Jesu, n’a kalisize k’u nga muhato. Mwa Bibele hape u bizwa sina Mikaele, libizo le li talusa kuli “Ki Mañi Ya Swana Ni Mulimu?,” kakuli ki y’a na ni tukufalelo ye tuna mwa ku bubanisa bubusi bwa Jehova. Sina ka mo ku ñolezwi kwa Sinulo 12:7-12, muapositola Joani n’a talusize mwa pono seo ne si ka ezahala, kuli: “Ndwa ya lwanwa mwa lihalimu. Mikaele ni mangeloi a hae a lwanisa drakoni. Drakoni ya lwana, i na ni mangeloi a yona. Kono mangeloi a Drakoni h’a si ka tula, mi sisa sa ona ha si si ka bonwa hape kwa lihalimu. Mi Drakoni ye tuna, yona noha ya kale, ye bizwa Diabulosi ni Satani, ye pumanga lifasi kamukana, ya nepelwa mwa lifasi, ni mangeloi a yona a nepwa hamoho ni yona.” Ku ngandumuka ko kutuna luli!
5, 6. (a) Hamulaho wa 1914, ki zibahazo ye nyangumuna ifi ye ne ezizwe ku zwelela mwa lihalimu? (b) Mateu 24:3-13 i swalisana cwañi ni seo?
5 Linzwi le lituna le li zwa kwa lihalimu cwale la huweleza la li: “Cwale ku bonahala ku piliswa, ni bulena, ni mubuso wa Mulimu wa luna, ni mata a Kreste wa hae; kakuli mutami wa banyani ba luna, ya n’a ba tamanga litaba fapil’a Mulimu wa luna, musihali ni busihu, u kunupilwe. [Bakreste ba ba sepahala] ba mu tuzi ka mali a Ngunyana [Kreste Jesu], ni ka manzwi a bupaki bwa bona; ha ba si ka lata bupilo bwa bona, ha ba si ka saba lifu.” Seo si talusa ku lukululwa kwa babuluki ba busepahali, ba ba bonisize tumelo mwa sitabelo sa butokwa ka ku fitisisa sa tiululo sa Jesu.—Liproverbia 10:2; 2 Pitrosi 2:9.
6 Linzwi le lituna mwa lihalimu la zwelapili ku zibahaza kuli: “Ka zeo, mina mahalimu ni ba ba yahile mwateñi, a mu tabe! Mu na ni bumai mina ba ba yahile mwa lifasi ni mwa liwate! kakuli Diabulosi u shetumukezi ku mina a halifile maswe, ka ku ziba kuli nako ya hae ki ye nyinyani.” “Bumai” bo bu polofitilwe cwalo kwa lifasi-mubu le se bu bonahezi mwa lindwa za lifasi, lukupwe, matuku a yambukela, lizikinyeho, ni ku tokwa mulao ze se li unjami lifasi-mubu mwa lilimo za mwanda wo. Sina Mateu 24:3-13 ha i kandeka, Jesu n’a bulezi cimo kuli miinelo yeo neikaba kalulo ya ‘sisupo sa ku fela kwa muinelo wo wa linto.’ Ka buniti bwa bupolofita b’o, haisali ku zwiwa ka 1914 mufuta wa mutu u se u ipumani mwa bumai fa lifasi-mubu ka ku sa likana ku bo bu ezahezi mwa litaba kaufela za butu kwamulaho.
7. Ki kabakalañi Lipaki za Jehova ha ba kutaza ka putako?
7 Mwa lilimo za mwanda wo wa bumai bwa busatani, kana mufuta wa mutu wa kona ku fumana sepo ya nako ya kwapili? Ee, luli, kakuli Mateu 12:21 i bulela ka za Jesu kuli: “Mi macaba a sepe libizo la hae.” Miinelo ye t’ata ye mwahal’a macaba ha i bonisi fela ‘sisupo sa ku fela kwa muinelo wo wa linto’ kono hape ni ‘sisupo sa ku ba teñi kwa Jesu, sina Mulena wa kwa lihalimu wa Mubuso wa Bumesiya. Ka ku ama ka za Mubuso w’o, Jesu n’a zwezipili ku bulela kuli: “Evangeli ye ya mubuso i ka bulelwa mwa lifasi kaufela, ibe bupaki mwa macaba kamukana; kihona ku ka taha mafelelezo.” (Mateu 24:14) Ki bomañi fela kacenu fa lifasi-mubu ba ba kutaza sepo ye makaza yeo ya puso ya Mubuso wa Mulimu? Ki Lipaki za Jehova! Ka putako, ba shaela fa nyangela ni fa ndu ni ndu kuli Mubuso wa Mulimu wa ku luka ni kozo u ka tuha u’ nga tamaiso mwa litaba kaufela za fa lifasi-mubu. Kana mwa abana mwa bukombwa b’o? Ha ku na tohonolo ye tuna hahulu ye mu kona ku ba ni yona ku fita yeo!—1 Timotea 4:2, 5.
“Mafelelezo” A Taha Cwañi?
8, 9. (a) Katulo ne i kalisize cwañi “ka ba ndu ya Mulimu”? (b) Krestendomu sa tulile cwañi Linzwi la Mulimu?
8 Mufuta wa mutu se u keni mwa nako ya katulo. Lu talusezwa kwa 1 Pitrosi 4:17 kuli katulo i kalisize “ka ba ndu ya Mulimu”—ili katulo ya likopano ze ipapata ku ba za Sikreste ze se li bonahezi haisali “mazazi a mafelelezo” a kalisa ka pulao ya Ndwa ya Lifasi ya I mwahal’a 1914-18. Krestendomu u bile ni mayemo a cwañi mwa katulo yeo? Kihona, ha mu nyakisise mayemo a likeleke mwa ku yemela lindwa haisali ku zwiwa ka 1914. Kana ba bahulu ba bulapeli ha ba si ka tampakana “mali a bupilo bwa babotana ba ba si na mulatu” bao ne ba coelizwe kuli ba kene mwa lindwa?—Jeremia 2:34.
9 Ka ku ya ka Mateu 26:52, Jesu n’a bulezi kuli: “Kaufela ba ba swala mukwale, ba ka bulaiwa ka mukwale.” Seo si bile sa niti cwañi mwa lindwa za mwa lilimo za mwanda w’o! Ba bahulu ba bulapeli se ba susuelize ba banca ku timeza ba banca ba bañwi, mane ni ba bulapeli bwa habo bona—Makatolika ku bulaya Makatolika ni Maprotestanti ku bulaya Maprotestanti. Buitati bwa ka sicaba se bu bubanisizwe ku fita Mulimu ni Kreste. Cwanoñu fa, mwa macaba a mañwi a mwa Africa, liswalisano za ka mukowa se li beilwe mwa sibaka sa pili ku fita likuka za Bibele. Mwa Rwanda, k’o palo ye tuna ba li ba bulapeli bwa Katolika, batu ba ba bat’o ba licika la lule kamba ku fitelela ne ba bulailwe mwa mifilifili ya ka mukowa. Papa n’a itumelezi taba yeo mwa pampili ya makande ya kwa Vatican ye bizwa L’Osservatore Romano kuli: “Ye ki yundiso ye tezi ya nyangela, ili yeo ka bumai nihaiba Makatolika ba na ni mulatu ka za yona.”—Mu bapanye Isaya 59:2, 3; Mika 4:3, 4.
10. Ki katulo ifi yeo Jehova a ka tahisa fahalimu a bulapeli bwa buhata?
10 Mulena wa kamita u’ nga cwañi bulapeli bo bu susueza batu ku bulayana kamba bo bu s’a ngi muhato ni o mukana muta lilama za mutapi wa bona li bulaya lilama ba bañwi? Ka ku ama ku Babilona yo Mutuna, muinelo wa lifasi kaufela wa bulapeli bwa buhata, Sinulo 18:21, 24 i lu taluseza kuli: “Lingeloi le li filwe mata, la nanula licwe le li swana inge sibelelo se situna, mi la li kunupela mwa liwate, inze li li: Babilona, munzi o mutuna, u ka wiswa cwalo ka tata, mi ha u sa na ku fumanwa hape. Hape ki ku ona ko ku fumanwi mali a bapolofita, ni a balumeli, ni a ba bañwi kaufela ba ba bulailwe mwa lifasi.”
11. Ki lika lifi ze sabisa ze sweli ku ezahala mwa Krestendomu?
11 Ka ku ba talelezo ya bupolofita bo, lika ze swabisa se li ezahalile mwa Krestendomu. (Mu bapanye Jeremia 5:30, 31; 23:14.) Sihulu kabakala mubonelo wa ba bahulu ba bulapeli wa ku tuhelela lika mutakafululele, mitapi ya bona i tezi mizamao ye fosahalile. Mwa United States, naha ye lumelwa ku ba ya Sikreste, ibata iba licika la manyalo kaufela a fela ka telekano. Ku itwala kwa ba ba sa nonoboka ni kalombe ki ze se tulile tikanyo mwahal’a lilama za keleke. Baprisita ba itusisa maswe tobali kwa banana ba banyinyani—mi isi fa sipimo se si nyinyani. Ku se ku bulezwi kuli litaba ze ama miinelo yeo ze talimwa mwa likuta ne li ka tokwa kuli Keleke ya Katolika mwa United States i life mali a eza bolule ba sikiti ba madola mwahal’a lilimo ze lishumi. Krestendomu u keshebisize temuso ya muapositola Paulusi ye fumaneha kwa 1 Makorinte 6:9, 10 ye li: “Kana ha mu zibi kuli ba ba sa ezi ka ku luka, ha ba na ku ca sanda sa mubuso wa Mulimu? Mu si ke mwa ipuma: Ni mahule, ni ba ba lapela milimu, ni babuki, ni ba ba lumela ku ezwa musali, ni ba sodoma, ni masholi, ni ba ba lakaza za ba bañwi, ni matahwa, ni mahata, ni ba ba limba ba bañwi, ha ba na ku luwa sanda sa mubuso wa Mulimu.”
12. (a) Mulena wa kamita u k’a nga cwañi muhato kwa neku la Babilona yo Mutuna? (b) Ka ku fapahana ni Krestendomu, ki ka libaka lifi batu ba Mulimu ha ba ka opela ka ku shaela kuli “Alleluya”?
12 Hakuswanyani fela, Mulena wa kamita, Jehova, ka Mueteleli wa hae wa Ndwa wa kwa lihalimu, Kreste Jesu, u ka tahisa ñalelwa ye tuna. Pili, Krestendomu ni likalulo kaufela za Babilona yo Mutuna li ka unjamwa ki katulo ya Jehova. (Sinulo 17:16, 17) Ba iponahalize ku sa swanelwa ki puluso yeo Jehova a file ka sitabelo sa tiululo sa Jesu. Ba nyefuzi libizo le li kenile la Mulimu. (Mu bapanye Ezekiele 39:7.) Ki sisomo kwa butuna kuli ba sweli ku opela “Alleluya” ka ku shaela mwa miyaho ya bona ye minde hahulu ya bulapeli! Ba zwisa libizo la Jehova la butokwa hahulu mwa litoloko za bona za Bibele kono ba bonahala ku ziba buniti bwa kuli “Alleluya” i talusa “A mu lumbeke Jah”—“Jah” ki ku pumelwa kwa libizo la “Jehova.” Ka swanelo, Sinulo 19:1-6 i talusa ku shaelwa kwa “Alleluya” ko ku ka tuha ku opelwa kwa mukiti wa ku tabela ku fitiswa kwa katulo ya Mulimu ku Babilona yo Mutuna.
13, 14. (a) Ki likezahalo lifi ze tuna ze ka latelela? (b) Ki lifi ze zwa mwateñi ze tabisa kwa batu ba ba saba Mulimu?
13 Se si tatama mwa ku latelelana k’o ki ‘ku taha’ kwa Jesu ku to zibisa ni ku tahisa katulo kwa macaba ni batu. Yena ka sibili n’a polofitile kuli “Mwan’a mutu [Jesu Kreste] nako y’a ka taha mwa kanya hae, a na ni mangeloi a hae kaufela, u ka ina fa lubona [lwa katulo] lwa kanya ya hae. Ku ka kopana fapil’a hae macaba kaufela [fa lifasi-mubu]; mi u ka keta ba bañwi ku ba bañwi, sina mulisana h’a keta lingu mwa lipuli. U ka beya lingu ku la hae la bulyo, a beye lipuli ku la hae la nzohoto. Mulena kih’a ka bulelela ba ba inzi ku la hae la bulyo, a li: A mu tahe, mina ba ba fuyozwi ki Ndate, mu yole mubuso o n’o lukiselizwe mina haisamba lifasi li tomwa.” (Mateu 25:31-34) Mt 25 Timana 46 i zwelapili ku kandeka kuli sitopa sa lipuli “ba ka ya mwa manyando a’ sa feli; ba ba lukile ba ye kwa bupilo bo bu sa feli.”
14 Buka ya Bibele ya Sinulo i talusa ka m’o “Mulena wa malena, ni Mubusisi wa babusisi,” Mulen’a luna wa kwa lihalimu, Jesu Kreste, ka nako yeo a ka zwela kwa ndwa fa Armagedoni, ili ku sinya likalulo za bupolitiki ni za litekisano za muinelo wa Satani. Kacwalo Kreste u ka be a ndanyunezi “buhali bwa mabifi a Mulimu Ya-Mata-Kaufela” fa maino kamukana a Satani fa lifasi-mubu. ‘Lika za pili ha li nze li fela,’ batu ba ba saba Mulimu ba ka kenisiwa mwa lifasi-mubu le li makaza ili mo Mulimu a “ka takula miyoko kaufela kwa meto a bona.”—Sinulo 19:11-16; 21:3-5.
Nako ya ku Lumbeka Jah
15, 16. (a) Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa hahulu kuli lu ipeye ku utwa linzwi la bupolofita la Jehova? (b) Ki sifi seo bapolofita ni baapositola ba bonisa se lu lukela ku eza kuli lu punyuhe, mi seo ne si ka talusa nto mañi kwa nyangela kacenu?
15 Lizazi leo la ku tahiswa kwa katulo li fa ngo ni mulomo! Kacwalo he, ne lu ka eza hande ha ne lu ka mamela linzwi la bupolofita la Mulena wa kamita. Ku bao ba ba sa yongobezi mwa lituto ni lizo za bulapeli bwa buhata, linzwi la kwa lihalimu li zibahaza kuli: “A mu zwe ku yena mina sicaba sa ka, kuli mu si ke mwa ba ni taba ni libi za hae, mi mwa amuhela kwa likozi za hae.” Kono babalehi ba lukela ku liba kai? Ku kona ku ba fela ni niti i liñwi, kacwalo ili bulapeli bu li buñwi fela bwa niti. (Sinulo 18:4; Joani 8:31, 32; 14:6; 17:3) Bupilo bwa luna bwa kamita bu itingile fa ku fumana bulapeli b’o ni ku ipeya ku utwa Mulimu wa bona. Bibele i lu libisa ku yena kwa Samu 83:18, ye bala kuli “Wena u nosi wa Libizo la JEHOVA, ki Wena Muambakani-ya-Pahami, wa lifasi kaufela.”—King James Version.
16 Nihakulicwalo, lu tokwa ku eza ze ñata ku fita fela ku ziba libizo la Mulena wa kamita. Lu tokwa ku ituta Bibele ni ku ituta ka za tulemeno ni milelo ya hae ye makaza. Ku zwa f’o lu tokwa ku eza tato ya hae mwa nako ya cwale, sina ka mo ku boniselizwe kwa Maroma 10:9-13. Muapositola Paulusi n’a amile manzwi a buyelezwi a bupolofita ni ku feleleza ka ku bulela kuli: “Mutu ni mutu ya biza Libizo la [Jehova, NW] u ka piliswa.” (Joele 2:32; Zefania 3:9) Ku piliswa? Ee, bakeñisa kuli nyangela ye tuna ye pila kacenu ye bonisa tumelo mwa tukiso ya tiululo ya Jehova ka Kreste i ka silelezwa mwa ñalelwa ye tuna ye taha, muta katulo i ka tahiswa fahalimu a lifasi le li silafezi la Satani.—Sinulo 7:9, 10, 14.
17. Ki sepo ifi ye makaza ye swanela ku lu susueza ku swalisana cwale mwa ku opela pina ya Mushe ni ya Ngunyana?
17 Ki ifi tato ya Mulimu ku ba ba sepa ku punyuha? Ki ya kuli ona fa ba kene mwa ku opela pina ya Mushe ni ya Ngunyana, ili ku lumbeka Mulena wa kamita ka ku ba ni tibelelo ya tulo ya hae. Lu eza seo ka ku taluseza ba bañwi ka za milelo ya hae ye makaza. Ha lu nze lu zwelapili mwa kutwisiso ya Bibele, lu neela bupilo bwa luna ku Mulena wa kamita. Seo si ka lu isa kwa ku pila kamita mwatas’a tukiso yeo Mulena ya m’ata a i tolongosha, sina ka mo ku fumanelwa kwa Isaya 65:17, 18 kuli: “Ni ka eza mahalimu a manca [Mubuso wa Jesu wa bumesiya] ni lifasi le linca [nyangela ya mufuta wa mutu o lukile]. Za kale ha li sa na ku hupulwa, nihaiba ku kutela mwa minahano. Kono mu ka taba ni ku wabelwa kamita kabakala ze ni eza.”
18, 19. (a) Manzwi a Davida a kwa Samu 145 a swanela ku lu susueza ku eza nto mañi? (b) Ki sifi se lu kona ku libelela ka buikolwiso ku Jehova?
18 Walisamu Davida n’a tolongoshize Mulena wa kamita ka manzwi a: “[Jehova, NW] ki yo mutuna, u lukelwa ki milumbeko kamukana, h’a yo ya kona ku nangulula butuna bwa hae.” (Samu 145:3) Butuna bwa hae ki bo bu sa konwi ku nangululwa sina mo li inezi lipimo za mbyumbyulu ni bukamita! (Maroma 11:33) Ha lu nze lu zwelapili ku ikungela zibo ya Mubupi wa luna ni ya tukiso ya hae ya tiululo ka Mwan’a hae, Kreste Jesu, lu ka bata ku lumbeka Mulen’a luna wa kamita mwa linako kaufela. Lu ka bata ku eza sina ka mo i boniseza Samu 145:11-13 kuli: “Ba ka bulela kanya ya mubuso wa hao, ba lumbe mata a hao. Ba taluseze bana ba batu likezo za hao ze tuna, ni kanya ya bulena bwa mubuso wa hao. Mubuso wa hao ki mubuso o sa feli, mi bulena bwa hao ki bwa mwa masika ni masika.”
19 Ka buikolwiso lwa kona ku libelela kuli Mulimu wa luna u ka taleleza zibahazo ye li: “U fumbutulula sata sa hao, mi ze pila kaufela za kula.” Mulena wa kamita u ka lu etelela ka pabalelo ye tuna ku isa kwa mafelelezo a ona mazazi a mafelelezo a, kakuli Davida u lu kolwisa kuli: “[Jehova, NW] u babalela kamukana ba ba mu lata, kono u ka yundisa ba ba maswe kaufela.”—Samu 145:16, 20.
20. Mu nga cwañi muhato kwa memo ya Mulena wa kamita, sina ka mo ku tolongoshelizwe mwa lisamu ze ketalizoho za mafelelezo?
20 Ye ñwi ni ye ñwi ya lisamu ze ketalizoho ze mwa Bibele i kalisa ni ku kwala ka memo ya “Alleluya.” Kacwalo, Samu 146 ya lu mema, i li: “A mu lumbeke [Jah, NW]. Moya wa ka, u lumbeke [Jehova, NW]. Ni ka lumbeka [Jehova, NW] ha ni nze ni pila; ni ka opelela Mulimu wa ka za ku mu lumba, ha ni nze ni li teñi.” Kana mu ka nga muhato kwa susuezo ye tiile yeo? Kaniti luli mu swanela ku bata ku mu lumbeka! Haike mu be mwahal’a ba ba tolongoshizwe kwa Samu 148:12, 13: kuli “Batangana hamoho ni likalibe; ni macembele, ni banana; a ba lumbeke Libizo la [Jehova, NW]; Kakuli libizo la hae ki lona li nosi le li lumbiwa; Kanya ya hae i pahami fahalimw’a lifasi ni a lihalimu.” Haike lu nge muhato o buniti kwa memo ye li: “A mu lumbeke Jah.” Ka ku swalisana hamoho, ha lu feñi tumbo ku Mulena wa kamita!
Ne Mu ka Talusa Cwañi?
◻ Baapositola ba Jesu ne ba lemusize cimo ka za nto mañi?
◻ Ki mihato ifi ye se fitile fa k’u ngiwa, ku kala ka 1914?
◻ Ki katulo ifi yeo Jehova a ka tuha a tahisa?
◻ Ki kabakalañi ye ha i li nako ya butokwa hahulu ka ku fitisisa ya ku lumbeka Mulena wa kamita?
[Mbokisi fa likepe 18]
Nako Ye Ya Mingalato Ye Li Likayamana
Buniti bwa kuli nako ya mingalato i bayuzi kwa makalelo a lilimo za mwanda wa bu-20 se bu amuhezwi ki ba bañata. Sina ka mutala, mwa manzwi a pili a mwa buka ye bizwa Pandaemonium, ye ñozwi ki Nduna wa mwa ndu ya milao wa mwa United States Daniel Patrick Moynihan, ye ne hatisizwe ka 1993, litaluso ze filwe fa “likayamana la 1914” li bala kuli: “Ndwa ya tumbuka mi lifasi la cinceha—ka butuna. Kacenu ku na ni linaha ze ketalizoho ka ze talu fela ze ne li li teñi ka 1914 mi ili zeo mufuta wa puso ya zona ha u si ka cinceha ka mifilifili haisali ku zwiwa f’o. . . . Ku ze sa siyezi ze bat’o eza 170 ze li teñi cwale, ze ñwi za zona ki hona li sa z’o tomiwa kuli li ipumane mwa mingalato ya cwanoñu fa.” Kaniti luli, silengo sa nako ya ku zwa ka 1914 se si talimani ni makayamana a mañata!
Buka ye ñwi hape ye ne i hatisizwe ka 1993 ki ye li Out of Control—Global Turmoil on the Eve of the Twenty-First Century. Muñoli wa yona ki Zbigniew Brzezinski, y’o na li muzamaisi wa Katengo ka za Buiketo bwa Sicaba ka United States. U ñola kuli: “Ku kalisa kwa lilimo za mwanda wa mashumi a mabeli ne ku cilanisizwe ki batahisi ba maikuto ba bañata sina makalelo luli a Nako ya ku Nahanisisa. . . . Ka ku fapahana ni sepiso ya yona, lilimo za mwanda wa mashumi a mabeli li fitile fa ku ba lilimo za mwanda wa ku sululwa kwa mali a mañata a mufuta wa mutu ni sitoyo se situna, lilimo za mwanda wa ku lyangana kwa bupolitiki ni lipulao ze maswe-maswe. Situhu ne si tahisizwe fa sipimo se situna, pulao-tuna ne i kalisizwe ka sipimo se si pahami hahulu. Fapahano ye mwahal’a mayemo a tibelelo ya ze nde a sayansi ni bumaswe bwa bupolitiki b’o luli bu fitile fa ku ba teñi ki ye kakamalisa. Ni kamuta mwa litaba za kwamulaho ha ku si ka ba kale ni pulao-tuna ye ngelela lifasi kaufela cwalo, ni kamuta ha ku si ka ba kale ni ku talula kwa bupilo bo buñata cwalo, ni kamuta ku bulaiwa kwa batu ha ku si ka ndongwamiwa kale ka buikatazo bo butuna cwalo ka tundamo ye tezi kwa neku la likonkwani ze tulile tikanyo ili ze sa konwi ku utwisiswa.” Seo ki sa niti cwañi!
[Siswaniso se si fa likepe 16]
Mikaele n’a nepezi Satani ni sikwata sa hae fa lifasi-mubu hamulaho wa ku tomiwa kwa Mubuso ka 1914