Ku Ituta ku Tahisa Mipuzo

KANA mu kile mwa bona batu ha ba keta litolwana? Buñata ba talimisisanga hahulu mubala wa zona ni fo li kuma kuli ba zibe haiba li buzwize. Batu ba bañwi ba nunkanga litolwana. Ba bañwi ba li swalanga, mane ni ku li sina-sina. Ba bañwi bona ba li likanyanga, ili ku beya tolwana ye ñwi mwa lizoho la bulyo ni ye ñwi ku la nzohoto kuli ba zibe kuli ki ifi ye kusi hahulu mulo. Batu bao ba nahanañi? Ba alakanya litaba, ku likanya lishutano, ku hupula ze ne ba ketile kwamulaho, ni ku bapisa ze ba bona cwale ku ze ba ziba ni kale. Ba kona ku fumana hande litolwana ze tabusa kakuli ba li tatuba ka tokomelo.

Kaniti, mipuzo ya ku ituta Linzwi la Mulimu ki ye mituna hahulu ni ku fita. Ha lu tokomela hahulu ku ituta lona, tumelo ya luna ya tiya ni ku fita, lilato la luna la ekezeha, bukombwa bwa luna bu tahisa hahulu miselo, mi lu eza likatulo ze tomile hahulu fa temuho ni butali bwa silumeli. Liproverbia 3:15 i bulela cwana ka za mipuzo yeo: “Ku ze lakazeha kamukana ha ku na ye likana ni bona butali.” Kana mwa fumana mipuzo ye cwalo? Muitutelo wa mina u kana wa amiwa hahulu mwa taba yeo.—Makolo. 1:9, 10.

Ku ituta kiñi? Haki ku bala kwa fahalimu fela. Ku talusa ku itusisa m’ata a munahano wa mina mwa ku nyakisisa taba ka tokomelo kamba mwa butungi. Ku kopanyeleza ku alakanya ze mu bala, ku li bapanya ni ze mu ziba ni kale, ni ku lemuha mabaka a’ yemela litaba ze bulelwa. Ha mu ituta, mu nahanisise ka butungi taba ni taba ye filwe yeo mwendi ne mu sa zibi pili. Hape mu nyakisise m’o mina ka sibili mu kona ku sebeliseza hahulu kelezo ya Mañolo. Ka ku ba kuli mu ba bañwi ba Lipaki za Jehova, hape mu ka bata ku nahana za linako za ku tusa batu ka litaba zeo. Ku si na kuli cwañi, ku ituta ku kopanyeleza ni ku yeya.

Ha mu itukiseza ku ituta, mu lukisa lika ze cwale ka Bibele ya mina, lihatiso kaufela ze mu lela ku itusisa, potoloto kamba siñoliso, mi mwendi ni buka ya ku ñolela lisupo. Kono kana hape mwa isanga teñi pilu? Bibele i lu bulelela kuli Ezira “n’a isize pilu ya hae kwa ku bata mulao wa [Muñ’a] Bupilo, ni ku sebeza ka ona, ni ku luta mwa Isilaele milao ni likatulo.” (Ezira 7:10) Ku isa pilu ko ku cwalo ku amañi?

Tapelo i lu konisa ku bala Linzwi la Mulimu ka moya o lukile. Lu bata kuli pilu ya luna, ee, ka mo lu inezi luli mwa pilu, lu amuhele lituto z’a lu fa Jehova. Kwa makalelo a nako ni nako ye mu ituta, mu kupe Jehova kuli moya wa hae u mi tuse. (Luka 11:13) Mu mu kupe a mi tuse ku utwisisa taluso ya ze mu ka ituta, mo li amela mulelo wa hae, mo li kona ku mi tuseza ku taluhanya bunde ni bumaswe, mwa ku itusiseza likuka za hae mwa bupilo bwa mina, ni m’o litaba li amela bulikani bwa mina ni yena. (Liprov. 9:10) Ha mu nze mu ituta, mu tundamene ‘ku kupa Mulimu’ butali. (Jak. 1:5) Mu itekule ha buniti ka ku ya ka ze mu ituta inze mu kupa Jehova kuli a mi tuse ku kwa mihupulo ye fosahezi kamba litakazo ze sinya. Kamita “mu opelele [Muñ’a] Bupilo lipina za buitumelo” kabakala lika z’a tungununa. (Samu 147:7) Ku ituta ka tapelo cwalo ku ka lu utwanisa hahulu ni Jehova, kakuli ku lu konisa ku mu utwa h’a nze a bulela ku luna ka Linzwi la hae.—Samu 145:18.

Ku utwa ko ku cwalo ku bonisa shutano ye mwahal’a batu ba Jehova ni baituti ba bañwi. Ba ba si na buipeyo bwa silumeli ba kona hahulu ku honona ni ku hanyeza ze ñozwi. Kono w’o haki moya wa luna. Lu sepile Jehova. (Liprov. 3:5-7) Ha lu sa utwisisi nto ye ñwi, ha lu ikanyisi ka ku bulela kuli i na ni mafosisa. Ha lu nze lu alunguta ni ku babata likalabo, lu libelela ku Jehova. (Mika 7:7) Sina Ezira, mulelo wa luna ki ku eza ze lu ituta ni ku li luta ba bañwi. Ka pilu ye cwalo, lu ka kutula mipuzo ye mituna mwa ku ituta kwa luna.

Ku fita ku kala fela ka paragilafu 1 ni ku y’o fita kwa mafelelezo, pili mu be ni nako ya ku tatuba cimo taba mukatumbi kamba kauhanyo ya taba. Mu kalise ka ku alakanya mo i beezwi toho ya taba. Toho ya taba ki ona makanatelo a ze mu ka ituta. Ku tuha f’o mu lemuhe hahulu m’o litohonyana za taba li swalisanela ni toho ye tuna ya taba. Mu nyakisise maswaniso, limapa, kamba tukwenda twa tuto kaufela to tu zamaelela ni litaba. Mu ipuze kuli: ‘Ka ku ya ka tatubo ye, ni libelela ku itutañi? Li ka ni tusa cwañi zeo?’ Ku eza cwalo ku mi tusa ku ziba ko i libile tuto.

Cwale mu fumane litaba. Litaba za tuto za Tora ya ku Libelela ni libuka ze ñwi li banga ni lipuzo ze hatisizwe. Ha mu nze mu bala paragilafu ni paragilafu, ku lala likalabo kwa tusa. Niha ku si na lipuzo za tuto, mu kana mwa lala lisupo za butokwa ze mu bata ku hupula. Haiba muhupulo ki o munca ku mina, mu tande nako ye ñatanyana ku ona kuli mu ikolwise kuli mwa u utwisisa hande. Mu tonele liswanisezo kamba mitalusezo ye ka mi tusa mwa bukombwa bwa mwa simu kamba ye kana ya itusiswa mwa ngambolo ye taha. Mu nahane batu bao tumelo ya bona i kana ya tiiswa ha ne mu ka buhisana ni bona ze mu ituta. Mu lale lisupo ze mu bata ku itusisa, mi mu li lundulule ha se mu felize tuto ya mina.

Ha mu nze mu nyakisisa litaba, mu bale mañolo a’ bonisizwe. Mu alakanye m’o liñolo ni liñolo li amela makanatelo a paragilafu.

Mu kana mwa fumana lisupo ze mu sa utwisisi hande kamba ze ne mu ka bata ku batisisa ka butungi. Ku fita kuli li mi yaulule, mu ñole ko kuñwi ka za teñi kuli ite mu li nyakisise hasamulaho. Lisupo hañata za taluswanga hande ha mu nze mu zwelapili ku bala. Hakusicwalo, mwa kona ku eza lipatisiso ze ñwi. Ki lika mañi ze kona ku ezwa cwalo? Mwendi ku na ni liñolo le li ñozwi le mu sa utwisisi hande. Kamba mwendi ha mu boni hande mo li swalisanela ni taba ye buhisanwa. Mwendi mu ikutwa kuli mwa utwisisa taba ye ñwi ye mwa litaba kono ha mu si ka fita fa ku i tekelela hande kuli mwa kona ku i taluseza mutu yo muñwi. Ku fita ku i tula fela, ne ku ka ba hande ku batisisa za teñi ha se mu felize ze mu kalile ku ituta.

Muapositola Paulusi ha n’a ñolezi Bakreste ba Maheberu liñolo le li tibile, n’a lilimani mwahal’a lona ni ku bulela kuli: “Sitoho sa Litaba ze lu bulezi, ki se.” (Maheb. 8:1) Kana mwa ikupuzanga cwalo fokuñwi? Mu nyakisise libaka Paulusi ha n’a ezize cwalo. Mwa likauhanyo za kwa makalelo za liñolo la hae le li buyelezwi, n’a s’a bonisize kale kuli Kreste ki yena Muprisita yo Muhulu ili yo mutuna wa Mulimu ya n’a keni mwa lihalimu ka sibili. (Maheb. 4:14–5:10; 6:20) Niteñi, ka ku keta ni ku koñomeka sisupo se situna sani se si kwa makalelo a kauhanyo 8, Paulusi n’a tahisize kuli babali ba hae ba nahanisise ka butungi mo ne si amela bupilo bwa bona. N’a talusize kuli Kreste n’a ile fapil’a Mulimu ka bona mi n’a kwaluzi nzila ya kuli ba kene mwa “Sibaka se si kenile” sa kwa lihalimu. (Maheb. 9:24; 10:19-22) Buniti bwa sepo ya bona ne bu ka ba susumeza ku sebelisa likelezo ze ñwi ze ne li li mwa liñolo leo ili ze ama tumelo, buitiiso, ni muzamao wa Sikreste. Ka ku swana, ha lu ituta, ku tokomela lisupo ze tuna ku ka lu tusa ku lemuha mutolongoshezo wa toho ya taba mi ku ka buluka mwa minahano ya luna mabaka a ngana a ku eza ka ku ya ka yona.

Kana ku ituta kwa mina ku ka mi susumeza ku eza se siñwi? Puzo yeo ki ya butokwa hahulu. Ha mu ituta nto ye ñwi, mu ipuze kuli: ‘Taba ye i swanela ku ama cwañi moya wa ka ni milelo ya ka mwa bupilo? Ni kona ku itusisa cwañi litaba ze kwa ku tatulula butata, ku eza katulo, kamba ku peta mulelo? Ni kona ku itusisa yona cwañi ni lubasi lwa ka, mwa bukombwa bwa mwa simu, mwa puteho?’ Mu nyakisise lipuzo zeo ka tapelo, ili ku nahanisisa miinelo ya luli mo mu kona ku itusiseza zibo ya mina.

Ha se mu felize kauhanyo kamba taba, mu be ni nako ya ku i lundulula ka bukuswani. Mu bone haiba mwa kona ku hupula lisupo ze tuna ni litaba z’e li yemela. Ku eza cwalo ku ka mi tusa ku buluka litaba kuli mu itusise zona kwapili.

Ka ku ba batu ba Jehova, lu na ni ze ñata za ku ituta. Kono ki kai ko lu kona ku kalela? Zazi ni zazi, lu eza hande ku ituta liñolo ni litaluso ze mwa Ku Tatuba Mañolo ka Zazi ni Zazi. Ka viki ni viki, lwa yanga kwa mikopano ya puteho, mi ha lu itukiseza yona, ili ku ituta ze ka yo nyakisiswa teñi, lu ka tusiwa hahulu luli. Kwand’a zeo, ba bañwi ba itusisize hande nako ya bona ka ku ituta ze ñwi za lihatiso za luna za Sikreste ze ne hatisizwe ba si ka ituta kale niti. Ba bañwi ba ketanga kalulo ye ñwi ya ze ba bala mwa Bibele ka viki ni ku ituta litimana zeo ka butungi.

Ku cwañi haiba lika ze ñwi li mi palelwisa ku ituta ka tokomelo litaba kaufela ze ka nyakisiswa kwa mikopano ya puteho ya ka viki ni viki? Mu pime malaba a ku tubilikana kuli mu feze ku bala kamba mane ku sa ituta niheba se sikana sa zona kakuli kuti ha ku na mo mu kona ku li balela. Ku fita ku eza cwalo, mu alakanye buñata bwa ze mu kona ku ituta, mi mu itute zona hande. Mu eze cwalo viki ni viki. Nako ha inze i ya, mu ikataze ku ekeza teñi ku itukiseza mikopano ye miñwi.

Jehova u lumela kuli litoho za mabasi ba lukela ku sebeza ka t’ata ku bonela balatiwa ba bona lika. Liproverbia 24:27 i li: “U kale ka musebezi wa hao wa kwande. U lime simu ya hao.” Niteñi, butokwi bwa kwa moya bwa lubasi lwa mina ha bu koni ku libalwa. Kacwalo, timana yeo i zwelapili kuli: “Ha ku felile zeo, u ka ziba ku yaha ndu ya hao.” Litoho za mabasi ba kona ku eza cwañi cwalo? Liproverbia 24:3 i li: “Ngana ki mukondisi wa [ndu].”

Ngana i kona ku tusa cwañi lubasi lwa mina? Ngana ki buikoneli bwa munahano bwa ku bona ze fita za fahalimu fela. Ku kona ku bulelwa kuli tuto ya lubasi ye sebeza i kala pili ka tuto ya ku ituta lubasi lwa mina ka sibili. Lilama za lubasi lwa mina ba zwelapili cwañi kwa moya? Mu teeleze ka tokomelo ha mu ambolisana ni bona. Kana ku na ni moya wa litongoko kamba sikoto mwa pilu? Kana litakazo za sifumu ki zona ze tuna? Ha mu li ni bana ba mina mwa bukombwa bwa mwa simu, kana ba tabelanga ku itibahaza kwa litaka za bona kuli ki Lipaki za Jehova? Kana ba ikolanga tukiso ya lubasi ya ku bala ni ku ituta Bibele? Kana luli ba pila ka ku ya ka nzila ya Jehova? Temuho ya ka tokomelo i ka patulula zeo mina, ka ku ba toho ya lubasi, mu tokwa ku eza ilikuli mu tahise ni ku hulisa mikwa ya kwa moya ku silama ni silama sa lubasi.

Mu bate mwa Tora ya ku Libelela ni Awake! litaba ze talima butokwi bo buñwi ni bo buñwi. Cwale mu bulelele cimo lubasi ze ka itutiwa ilikuli ba nahane fa litaba zeo. Mu bone kuli moya wa lilato wa ba teñi ka nako kaufela ye mu eza tuto. Ku si na ku hanyaukela kamba ku swabisa silama ufi kamba ufi wa lubasi, mu koñomeke butokwa bwa litaba ze nyakisiswa, ili ku bonisa ka ku nonga mo li amela butokwi bwa lubasi. Mu bone kuli mañi ni mañi wa abana. Mu tuse mañi ni mañi ku bona m’o Linzwi la Jehova li bezi le li “petehile” mwa ku fa ze tokwahala luli mwa bupilo.—Samu 19:7.

Batu ba ba na ni temuho ili ba ba si na kutwisiso ya kwa moya ba kona ku ituta pupo kamukana, likezahalo za lifasi, mi mane ni ka za bona beñi, kono ba kana ba palelwa ku utwisisa taluso tota ya ze ba bona. Kono ka tuso ya moya wa Mulimu, batu ba ba balanga kamita Linzwi la Mulimu ba kona ku lemuha kwa linto zeo misebezi ya mazoho a Mulimu, talelezo ya bupolofita bwa Bibele, ni ku patuluha kwa mulelo wa Mulimu wa ku fuyola batu ba ba ipeya ku utwa.—Mare. 13:4-29; Maro. 1:20; Sin. 12:12.

Nto yeo nihaili ye nde hahulu cwalo, ha lu swaneli ku ikuhumusa. Ku fita ku ikuhumusa, ku tatuba ka zazi Linzwi la Mulimu ku lu tusa ku ikokobeza kamita. (Deut. 17:18-20) Hape ku lu takeleza kwa “ku shongwa ki sibi” kakuli Linzwi la Mulimu ha li li le li pila mwa lipilu za luna, munyaka wa sibi ha u na hahulu sibaka sa ku fenya tundamo ya luna ya ku u lwanisa. (Maheb. 2:1; 3:13; Makolo. 3:5-10) Kacwalo, lu ka “[zamaya] ka mukwa o swanela Mulena, a [lu] katelwe kai ni kai, mi [lu] beye miselo mwa misebezi ye minde kaufela.” (Makolo. 1:10) W’o ki ona mulelo ha lu ituta Linzwi la Mulimu, mi ku u peta ki ona mupuzo o mutuna ka ku fitisisa.