“Mazoho A Hao A Si Ke A Fokola”

“Mazoho a hao a si ke a fokola! [Jehova, NW] Mulimu wa hao u yahile mo ku wena; ki ndume ya pilisa.”—ZEFANIA 3:16, 17.

 1. Caziba yo muñwi wa litaba za Bibele n’a bulezi nto mañi ka ku ama ka za bupolofita bwa Zefania?

BUPOLOFITA bwa Zefania ne bu supa kwa nako ya kwapili ku fitelela talelezo ya bona ya pili mwa lilimo za mwanda wa busupa ni wa busilela B.C.E. Mwa ku talusa kwa hae ka za Zefania, Caziba C. F. Keil n’a ñozi kuli: “Bupolofita bwa Zefania . . . ha bu kalisi fela ka zibahazo ya katulo ya ka nañungelele fa lifasi kamukana, ili yeo ku yona ku zuha katulo ye ka wela Juda kabakala libi za hae, ni fahalimu a macaba kabakala situhu sa ona kwa batu ba Jehova; kono mwahal’a bona kaufela bu ama kwa lizazi le lituna ni le li sabisa la Jehova.”

 2. Ki ku swana kufi ko ku li teñi mwa miinelo ya mwa lizazi la Zefania ni muinelo o mwahal’a Krestendomu kacenu?

² Kacenu, katulo ya Jehova ya buatuli ki ya ku puta macaba kwa neku la sinyeho fa sipimo se situna hahulu ku fita mwa lizazi la Zefania. (Zefania 3:8) Macaba ao a’ ipapata ku ba Bakreste a nyazeha hahulu mwa meto a Mulimu. Sina Jerusalema ha ne i filwe koto ye tuna kabakala ku sa sepahala ku Jehova, ni Krestendomu u lukela ku ikalabela cwalo ku Mulimu kabakala mipilelo ya hae ye maswe. Katulo ya bumulimu ye ne filwe ku Juda ni Jerusalema mwa lizazi la Zefania i ama ka butuna ni ku fita kwa likeleke ni tukwata twa bulapeli bwa Krestendomu. Hape ba silafalize bulapeli bo bu kenile ka lituto za bona ze sa fi Mulimu likute, ili zeo buñata bwa zona li na ni simuluho ya sihedeni. Ba file bana ba bona ba ba na ni buikangulo bo bunde ba ba eza bolule-lule sina matabelo fa aletare ya ndwa. Ka ku zwelapili, bayahi ba mwa Jerusalema ya swaniselizwe ba kopanya se ba twi ki Bukreste ka bunuhi bwa za linaleli, lisebelezo za mioya, ni muzamao o maswe wa tobali, o swana ni wa bulapeli bwa Baale.—Zefania 1:4, 5.

 3. Ki sifi se si konwa ku bulelwa ka za baeteleli ba silifasi ba bañata ni milonga ya bupolitiki kacenu, mi ki sifi sa n’a polofitile Zefania?

³ Buñata bwa baeteleli ba bupolitiki ba Krestendomu ba lata ku bonwa mwa likeleke. Kono ka ku swana sina “manduna” ba mwa Juda, buñata bwa bona ba bukula batu sina “litau ze puluma” ni “litongwani” ze shwile tala. (Zefania 3:1-3) Ba ba ikeza batanga ba ba bupolitiki ba ba cwalo “ba taza ndu ya mulen’a bona . . . ka bulengwami ni ka bupumi.” (Zefania 1:9) Likweta ni buputeleli ki ze atile hahulu. Haili ka za milonga ya bupolitiki bo bu mwahali ni kwande a Krestendomu, palo ya yona ye sweli ku ekezeha ‘i ikuhumuseza’ batu ba Jehova wa limpi, Lipaki za hae, ili ku ba nga sina sikwata sa bulapeli se si “keluhile” se si kendwa. (Zefania 2:8; Likezo 24:5, 14) Ka ku ama kwa baeteleli ba bupolitiki kaufela ba ba cwalo ni balateleli ba bona, Zefania n’a polofitile kuli: “Haili silivera ya bona ni gauda ya bona, ha li na ku kona ku ba lamulela, mwa lizazi la buhali bwa [Jehova, NW]. Lifasi kaufela li ka ciswa ka mulilo wa lifufa la hae; kakuli u timisa ka ku tulukela ba ba yahile mwa lifasi kaufela.”—Zefania 1:18.

‘Ku Silelezwa mwa Lizazi la Buhali bwa Jehova’

 4. Ki sifi se si bonisa kuli ku ka ba ni bapunyuhi ba lizazi la lituna la Jehova, kono ki sifi se ba lukela ku eza?

⁴ Ne si kaufela ba ne ba yahile mwa Juda ba ne ba timelizwe mwa lilimo za mwanda wa busupa B.C.E. Ka nzila ye swana, ku ka ba ni bapunyuhi ba lizazi le lituna la Jehova. Ku ba ba cwalo Jehova n’a bulezi ka mupolofita wa hae Zefania kuli: “Ku si ka fita kale se si lelilwe ki [Jehova, NW], mi lizazi lani li si ka mi tela sina muuku o fefulwa ki moya; mu si ka welwa kale ki buhali bo bu cisa bwa [Jehova, NW], mi mu si ka fitelwa kale ki lizazi la buhali bwa [Jehova, NW]. A mu bate [Jehova, NW], mina kaufela ba ba ishuwa mwa lifasi, ba ba zamaya ka milao ya hae; a mu bate ze lukile, mu bate buikokobezo; mwendi mu ka suhana mu silelezwa mwa lizazi la buhali bwa [Jehova, NW].”—Zefania 2:2, 3.

 5. Mwa nako ye ya mafelelezo, ki bomañi ba ne ba li ba pili ku utwa kelezo ya Zefania, mi Jehova s’a itusisize bona cwañi?

⁵ Mwahal’a nako ye ya ku fela kwa lifasi, ba pili ku utwa memo ya bupolofita ne li bomasiyaleti ba Isilaele wa kwa moya, Bakreste ba ba tozizwe. (Maroma 2:28, 29; 9:6; Magalata 6:16) Ka ku bata ku luka ni buikokobezo ni ku bonisa likute kwa likatulo za Jehova, ne ba lukuluzwi ku Babilona yo Mutuna, kopano ya lifasi kamukana ya bulapeli bwa buhata, ni ku kutiswa sinca mwa sishemo sa bumulimu ka 1919. Ku zwelela f’o, mi sihulu ku zwa ka 1922, bomasiyaleti ba ba sepahala bao ba shaezi ka bundume likatulo za Jehova fahalimu a likeleke ni tukwata twa bulapeli twa Krestendomu ni fahalimu a macaba a bupolitiki.

 6. (a) Zefania n’a polofitile nto mañi ka za bomasiyaleti ba ba sepahala? (b) Bupolofita b’o se bu talelelizwe cwañi?

⁶ Ka za bomasiyaleti bao ba ba sepahala, Zefania n’a polofitile kuli: “Ni ka siya ku wena sicaba se si ishuwa, se si fokola, mi si ka sepa Libizo la [Jehova, NW]. Bomasialeti ba Isilaele ha ba sa na ku eza bumaswe, ha ba sa na ku bulela mashano hape; lilimi la buhata ha li sa na ku fumanwa mwa milomo ya bona; kono ba ka fula, ba be ba bute, ku si na ya ba sabisa.” (Zefania 3:12, 13) Bona Bakreste ba ba tozizwe bao ba zwezipili ku tunafaza libizo la Jehova, kono sihulu ku zwa ka 1931, ha ne ba ikungezi libizo la Lipaki za Jehova. (Isaya 43:10-12) Ka ku koñomeka taba ya bubusi bwa Jehova, se ba kutekile libizo la bumulimu, mi lona leo li fitile fa ku ba mapilelo ku bona. (Liproverbia 18:10) Jehova s’a ba fepile hahulu kwa moya, mi ba pila ku si na sabo mwa paradaisi ya kwa moya.—Zefania 3:16, 17.

“Libizo Le Lituna Mwahal’a Macaba Kamukana”

 7, 8. (a) Ki bupolofita bufi bo buñwi bo se bu talelelizwe ku bomasiyaleti ba Isilaele wa kwa moya? (b) Batu ba ba eza bolule-lule se ba fitile fa ku lemuha nto mañi, mi ki afi maikuto a mina mwa taba ye?

⁷ Lilato le lituna la bomasiyaleti kwa libizo la Jehova ni kwa likuka ze kenile za Linzwi la hae ha li si ka ikela li sa lemuhiwi. Batu ba ba buniti se ba iponezi fapahano ye mwahal’a muzamao wa bomasiyaleti ni buputeleli ni buipi bwa baeteleli ba za bupolitiki ni ba bulapeli ba lifasi le. Jehova s’a fuyauzi “bomasialeti ba Isilaele [wa kwa moya].” U ba kutekile ka ku ba fa tohonolo ya ku lwala libizo la hae, mi s’a ba tahiselize ku ba ni libubo le linde mwahal’a batu ba fa lifasi-mubu. Seo si cwalo sina ka mo ne ku polofitezwi ki Zefania kuli: “Ka nako yeo ni ka mi kutisa; ka nako yeo ni ka mi kopanya; kakuli ni ka mi bubanisa ni ku mi kuteka ka libizo le lituna mwahal’a macaba kamukana a lifasi, ha ni se ni kutisa ba ba hapilwe ba mina, mu nze mu iponela, ku bulela [Jehova, NW].”—Zefania 3:20.

⁸ Ku zwa ka 1935, bolule-lule tenyene ba batu se ba fitile fa ku lemuha kuli limbuyoti za Jehova li fahalimu a bomasiyaleti. Ba latelela bona Majuda, kamba maisilaele bao ba kwa moya ka tabo, ba nze ba bulela kuli: “Lu ka ya ni mina; kakuli lu utwile kuli [Jehova, NW] u inzi ni mina.” (Zakaria 8:23) Zona “lingu ze ñwi” zeo li lemuha bomasiyaleti ba ba tozizwe ku ba “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso,” ya beilwe ki Kreste “fa bukombwa bwa z’a luwile kaufela [za fa lifasi, NW].” Ba abana ka ku itebuha kwa lico za kwa moya ze lukisizwe ki sitopa sa mutanga “ka nako ye lukela.”—Joani 10:16; Mateu 24:45-47.

 9. Ki “puo” ifi yeo bolule-lule ba batu se ba itutile ku bulela, mi ki musebezi ufi o mutuna w’o lingu ze ñwi li sweli ku sebeza “ka pilu i liñwi” ni bomasiyaleti ba ba tozizwe?

⁹ Ka ku swalisana ni bomasiyaleti, zona lingu ze ñwi zeo ze eza bolule-lule li sweli ku ituta ku pila ni ku bulela ka ku swalisana ni “[puo, NW] ye kenile.”a Jehova n’a polofitile ka Zefania kuli: “Ka linako zeo ni ka fa macaba [puo, NW] ye kenile, kuli a bize kaufela Libizo la [Jehova, NW], a mu sebeleze ka pilu i liñwi.” (Zefania 3:9) Ee, lingu ze ñwi li sebeleza Jehova ka ku swalisana “ka pilu i liñwi” ni lilama za ba ba tozizwe za “mutapinyana” mwa musebezi wa ka putako wa ku kutaza “Evangeli ye ya mubuso . . . [ku li] ibe bupaki mwa macaba kamukana.”—Luka 12:32; Mateu 24:14.

‘Lizazi La Jehova, Li Ka Taha’

10. Ki sifi seo bomasiyaleti ba ba tozizwe se ba zwezipili ku si lumela, mi ki sifi seo bona, ka ku ba sitopa, ba ka bona?

¹⁰ Bomasiyaleti ba ba tozizwe se ba zwezipili ku beya mwa munahano manzwi a’ buyelezwi a muapositola Pitrosi a’ li: “Jehova, h’a liyehisi lisepiso za hae, mo ba hupulela ba bañwi kuli ki ku liyeha; kono u sa isa nako kwapili kabakala luna; kakuli h’a lati ba bañwi ha ba ka timela, kono u lata kuli kaufela ba kene mwa ku baka. Lizazi la [Jehova, NW] li ka taha sina lisholi; ka lona, lihalimu li ka fela ka musunga, mi lika li ka shengunuka ka buhali bwa mulilo; lifasi li ka celela hamoho ni misebezi ya mwateñi.” (2 Pitrosi 3:9, 10) Lilama za sitopa sa mutanga ya sepahala ha li si ka ba ni ku honona kufi kamba kufi ka za ku taha kwa lizazi la Jehova mwa nako ya luna. Lizazi le lituna leo li ka kalisa ka ku tahiswa kwa katulo ya Mulimu ku Krestendomu, Jerusalema ya swaniselizwe, ni kalulo ye siyezi ya Babilona yo Mutuna.—Zefania 1:2-4; Sinulo 17:1, 5; 19:1, 2.

11, 12. (a) Ki kalulo ifi ye ñwi ya bupolofita bwa Zefania bo se bu talelelizwe ku bomasiyaleti? (b) Bomasiyaleti ba ba tozizwe se ba utwile cwañi pizo, ye li, “Mazoho a hao a si ke a fokola”?

¹¹ Bomasiyaleti ba ba sepahala ba tabile ka ku lukululwa ka 1919 ku zwa mwa butanga bwa kwa moya ku Babilona yo Mutuna, kopano ya lifasi kamukana ya bulapeli bwa buhata. Se ba iponezi ku talelezwa kwa bupolofita bwa Zefania bo bu li: “U opele, wena mwan’a Sione, wa musizana; wena Isilaele, u n’o wabelwa; u tabe ka pilu ya hao kaufela, wena mwan’a Jerusalema, wa musizana. [Jehova, NW] u swalezi likatulo ze ne ku tama, u sutisize sila sa hao; Mulena wa Isilaele, Yena [Jehova, NW], u ku wena: Ha u sa na ku saba bumaswe, ku ya ku ile. Mwa lizazi leo, ku ka bulelelwa Jerusalema kuli: U si ke wa saba! Wena Sione, mazoho a hao a si ke a fokola! [Jehova, NW] Mulimu wa hao u yahile mo ku wena; ki ndume ya pilisa! U ka ku tabela ka tabo ye tuna; kabakala lilato la hae, u ka ikuzeza fela; u ka ku wabelelwa ka lipina za tabo.”—Zefania 3:14-17.

¹² Ka buikolwiso ni bupaki bo bu atile bwa kuli Jehova u mwahal’a bona, bomasiyaleti ba ba tozizwe se ba zwezipili ka bundume ku taleleza musebezi wa bona wa bumulimu. Se ba kutalize taba ye nde ya Mubuso ni ku zibahaza likatulo za Jehova fahalimu a Krestendomu, likalulo kaufela za Babilona yo Mutuna, ni muinelo kamukana wa Satani o maswe wo wa linto. Ku si na taba ni butata kaufela, ka lilimo ze mashumi-shumi za haisali ku zwiwa ka 1919, se ba utwile taelo ya bumulimu ye li: “U si ke wa saba! Wena Sione, mazoho a hao a si ke a fokola!” Ha ba si ka tepeleza mazoho a bona mwa ku hasanya matrakiti, limagazini, libuka, ni libukanyana ze eza likiti ze bolule-lule ili ze zibahaza Mubuso wa Jehova. Ba se ba bile mutala o tahisa tumelo kwa lingu ze ñwi ili bao, ku zwelela ka 1935, se ba selehanezi kwa lineku la bona.

“Mazoho A Hao A Si Ke A Fokola”

13, 14. (a) Ki kabakalañi Majuda ba bañwi ha ne ba fulalezi ku sebeleza Jehova, mi seo ne si bonahezi cwañi? (b) Ki sifi seo ne si ka ba butoto ku si eza, mi ki mwa musebezi ufi mo lu sa swaneli ku tuhelela mazoho a luna ku fokola?

¹³ Ha lu nze ‘lu libelela’ lizazi le lituna la Jehova, lu kona cwañi ku fumana tuso ku zwelela kwa bupolofita bwa Zefania? Sa pili, lu swanela ku tokomela kuli lu si ke lwa ba sina Majuda ba mwa lizazi la Zefania ba ne ba fulalezi Jehova kabakala ku honona bukaufi bwa lizazi la Jehova. Majuda bao ne ba si ka bonahaza luli ku honona kwa bona fa nyangela, kono likezo za bona ne li bonahalize kuli ne ba si ka lumela luli kuli lizazi le lituna la Jehova ne li li fakaufi. Ne ba tengamezi kwa ku ipundekela sifumu mwa sibaka sa ku libelela Jehova.—Zefania 1:12, 13; 3:8.

¹⁴ Ye haki nako ya ku lumeleza ku honona kuli ku tome mwa lipilu za luna. Neikaba butoto ku zwisa mwa minahano ni mwa lipilu za luna ku taha kwa lizazi la Jehova. (2 Pitrosi 3:1-4, 10) Lu swanela ku pima ku fulalela Jehova kamba ku ‘tuhelela mazoho a luna ku fokola’ mwa sebelezo ya hae. Seo si kopanyeleza ku sa ‘sebeza ka lizoho le li buzwa’ mwa ku kutaza kwa luna “Evangeli.”—Liproverbia 10:4; Mareka 13:10.

Ku Lwanisa ku Sa Isa Pilu

15. Ki sifi se si kona ku lu tahiseza ku tepeleza mazoho a luna mwa sebelezo ya Jehova, mi butata b’o ne bu bulezwi cimo cwañi mwa bupolofita bwa Zefania?

¹⁵ Sa bubeli, lu swanela ku itibelela kwa miinelo ye fokolisa ya ku sa isa pilu. Mwa linaha ze ñata za kwa wiko, ku sa isa mamelelo kwa litaba za kwa moya ku kona ku ba nto ye tisa ku zwafa mwahal’a bakutazi ba bañwi ba taba ye nde. Ku sa isa pilu ko ku cwalo ne ku li teñi mwa lizazi la Zefania. Jehova n’a bulezi ka mupolofita wa hae kuli: “ni nate banna . . . ba ba li mwa lipilu za bona: [Jehova, NW] h’a koni ku eza hande kamba ku eza maswe.” (Zefania 1:12) Ka ku ñola ka za liñolo leo mwa buka ya Cambridge Bible for Schools and Colleges, A. B. Davidson n’a bulezi kuli i ama kwa batu ba ba se ba “totobezi mwa ku sa isa pilu kwa ka ku tokwa maikuto kamba mane mwa ku sa lumela ka za ku ikenya kufi kamba kufi kwa m’ata a pahami mwa litaba za mufuta wa mutu.”

16. Ki muinelo ufi wa mwa munahano o li teñi mwahal’a ba bañata ba ba li lilama za likeleke za Krestendomu, kono ki ifi susuezo yeo Jehova a lu fa?

¹⁶ Ku sa isa pilu ki mubonelo o atile mwa likalulo ze ñata za lifasi kacenu, sihulu mwa linaha ze na ni sifumu se si ñata. Nihaiba lilama za likeleke za Krestendomu ha li lumeli ni hanyinyani kuli Jehova Mulimu u ka ikenya mwa litaba za mufuta wa mutu mwa lizazi la luna. Ba lundula buikatazo bwa luna bwa ku fita ku bona ka taba ye nde ya Mubuso ka lumenyo lwa ku sheununa kamba ka ku bulela ngambu kuli “ha ni tabeli!” Mwatas’a miinelo ye cwalo, tundamo mwa musebezi wa ku kutaza i kona ku ba likulutendano luli. I lika buitiiso bwa luna. Kono ka bupolofita bwa Zefania, Jehova u fa batu ba hae ba ba sepahala m’ata, ka ku bulela kuli: “Mazoho a hao a si ke a fokola! [Jehova, NW] Mulimu wa hao u yahile mo ku wena; ki ndume ya pilisa! U ka ku tabela ka tabo ye tuna; kabakala lilato la hae, u ka ikuzeza fela; u ka ku wabelelwa ka lipina za tabo.”—Zefania 3:16, 17.

17. Ki mutala ufi o munde w’o ba banca ba ba mwahal’a lingu ze ñwi ba swanela ku latelela, mi ki mwa nzila ifi?

¹⁷ Ki taba ya niti mwa litaba ze ezahezi mwa nako ya cwale ya batu ba Jehova kuli bomasiyaleti, ni basupali ba ba mwahal’a lingu ze ñwi, se ba petile musebezi o mutuna wa ku kubukanya mwa mazazi a a mafelelezo. Bona Bakreste ba ba sepahala bao kaufela se ba bonisize buitiiso mwahal’a lilimo ze mashumi-shumi ze felile. Ha ba si ka lumeleza ku sa isa pilu kwa ba bañata mwa Krestendomu ku ba zwafisa. Kacwalo haike ba banca ba ba mwahal’a lingu ze ñwi ba si ke ba nyefiswa ki ku sa isa pilu kwa litaba za kwa moya ko ku atile hahulu mwa linaha ze ñata kacenu. Haike ba si ke ba lumeleza ‘mazoho a bona ku fokola’ kamba ku tepelela. Haike ba itusise tohonolo kaufela ya ku fa Tora ya ku Libelela, Awake!, ni lihatiso ze ñwi ze nde ze lukiselizwe ku tusa ka ku ipitela batu ba ba swana sina lingu ku ituta niti ka za lizazi la Jehova ni limbuyoti ze ka latelela.

Ku Zwelapili Ha Lu Nze Lu Libelezi Lizazi Le Lituna!

18, 19. (a) Ki susuezo ifi ya buitiiso ye lu fumana kwa Mateu 24:13 ni Isaya 35:3, 4? (b) Lu ka fuyolwa cwañi haiba lu zwelapili ka swalisano mwa sebelezo ya Jehova?

¹⁸ Jesu n’a bulezi kuli: “Ya tundamena ku isa kwa mafelelezo, ki yena ya ka piliswa.” (Mateu 24:13) Kacwalo, lu si ke lwa ba ni “mazoho a fokozi” kamba “mañwele a’ kweta” ha lu nze lu libelezi lizazi le lituna la Jehova! (Isaya 35:3, 4) Bupolofita bwa Zefania bu bulela ka ku kolwisa ka Jehova kuli ki: “Ndume ya pilisa!” (Zefania 3:17) Ee, Jehova u ka pilisa “buñata bo butuna” mwahal’a kalulo ya mafelelezo ya “ñalelwa ye tuna,” h’a ka laela Mwan’a hae ku pyata tuemba-emba macaba a bupolitiki a zwelapili ku ‘ikuhumuseza’ batu ba hae.—Sinulo 7:9, 14; Zefania 2:10, 11; Samu 2:7-9.

¹⁹ Lizazi le lituna la Jehova ha li nze li atumela, haike lu zwelepili ka cisehelo, ku mu sebeleza “ka pilu i liñwi!” (Zefania 3:9) Ka ku eza cwalo, luna ni ba bañwi ba bañata lu ka ba mwa mayemo a ku konwa ku “silelezwa mwa lizazi la buhali bwa Jehova,” ni ku iponela ku keniswa kwa libizo la hae le li kenile.

[Litaluso za kwatasi]

Ka ku Ba Lundululo

◻ Ki mwa linzila lifi m’o muinelo wa bulapeli bwa Krestendomu u swanelana ni wa mwa lizazi la Zefania?

◻ Baeteleli ba bulapeli ba bañata ba swana cwañi ni “manduna” ba mwa nako ya Zefania?

◻ Ki lisepiso lifi ze mwa bupolofita bwa Zefania ze se talelelizwe ku bomasiyaleti?

◻ Bolule-lule ba batu se ba fitile fa ku lemuha nto mañi?

◻ Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku tuhelela mazoho a luna ku fokola mwa sebelezo ya Jehova?

[Siswaniso se si fa likepe 15]

Ka ku swana sina Zefania, bomasiyaleti ba ba sepahala ba ba Bakreste ba ba tozizwe se ba shaezi likatulo za Jehova ba si na sabo

[Siswaniso se si fa likepe 18]

“Lingu ze ñwi” ha li si ka lumeleza ku zwafiswa ki ku sa isa pilu kwa batu