“Ba Ba Ishuwa Ba Ka Yola Sanda sa Lifasi”—Ka Nzila Ifi?
“MWENDI mwa izibela hande manzwi a Jesu a’ katulusa a kuli ‘ba ba ishuwa ba ka yola sanda sa lifasi.’ Kono ka ku bona mo ba pilisanela batu ni mo ba ezeza lifasi, mu nahana kuli ki lika mañi ze ka siyala mwa lifasi ze ba ka yola ba ba ishuwa?”—Mateu 5:5; Samu 37:11, NW.
Myriam, yo muñwi wa Lipaki za Jehova n’a itusisize puzo yeo kwa ku kalisa puhisano ya Bibele. Munna ya n’a ambola ni yena n’a alabile kuli haiba Jesu n’a sepisize cwalo, u zibe lifasi li lukela ku bonahala ku ba sibaka se si swanela ku yoliwa, isi sibaka se si shandaukile, mo ku sa koni ku pila batu.
Yeo kaniti ne li kalabo ye bonisa ku ba ni sepo. Kono kana lu na ni mabaka a ku ba ni mubonelo o munde cwalo? Lu na ni ona luli, kakuli Bibele i lu fa mabaka a tiile a kolwisa kuli sepiso yeo i ka petahala. Mane, talelezo ya sepiso yeo i tamani hahulu ni mulelo wa Mulimu ka za batu ni lifasi. Mi lu sepiswa kuli Mulimu u ka peta z’a lelile. (Isaya 55:11) Kacwalo he, mulelo wa Mulimu wa kwa makalelo wa za batu ne li ufi, mi u ka petiwa cwañi?
Mulelo wa Mulimu wa ku Ya ku Ile ka za Lifasi
Jehova Mulimu n’a na ni mulelo tenyene wa n’a bupezi lifasi. “[Muñ’a] Bupilo, Mubupi wa lihalimu, Mulimu ya bupile lifasi, muezi wa lona, ya li tiisize, ya si ka li bupa fela, kono ilikuli li yahiwe, s’a bulela ki se, u li: Ki Na [Muñ’a] Bupilo, yo muñwi h’a yo.” (Isaya 45:18) Kacwalo, lifasi se ne li bupezwi luli kikuli batu ba pile teñi. Hape, mulelo wa Mulimu ki wa kuli lifasi li be lihae la batu ku ya ku ile. “U tiisize mitomo ya lifasi, kuli li si ke la zikinyeha ni hanyinyani.”—Samu 104:5; 119:90.
Mulelo wa Mulimu ka za lifasi u boniswa hape ki musebezi wa n’a file batu ba babeli ba pili. Jehova n’a bulelezi bo Adama ni Eva kuli: “Mu tahise lusika, mu ate, mu tale mwa lifasi, mu buse fahalimw’a lona, mi mu buse litapi za mwa liwate, ni ze fufa mwa mbyumbyulu kaufela, ni ze pila kaufela, ni ze zamaya ka mba fafasi.” (Genese 1:28) Lifasi leo Mulimu n’a file bo Adama ni Eva ne li lukela ku ba lihae la bona ni bana ba bona ku ya ku ile. Walisamu lilimo-limo hasamulaho n’a ize: “Haili mahalimu, ki mahalimu a [Muñ’a] Bupilo, mi lifasi u li file bana ba batu.”—Samu 115:16.
Kuli ku be cwalo, Adama ni Eva, hamoho cwalo ni bana ba bona kaufela ba lukela ku lumela kuli Jehova Mulimu, yena Mubupi ni Mufani wa Bupilo, ki yena Muambakani ya pahami, mi ba lukela ku tabela ku mu utwa. Jehova n’a bonisize hande kuli ne ku si na kolo ya ku iketela ha n’a file mutu taelo ye ya kuli: “Likota kaufela za simu, u ka li ca; kono kota ya ku ziba bunde ni bumaswe, yona u si ke wa i ca; kakuli nako y’o i ca, u ka shwa luli.” (Genese 2:16, 17) Kuli bo Adama ni Eva ba zwelepili ku pila mwa simu ya Edeni, ne ba lukela ku utwa taelo ye bunolo yeo, ye n’e ikutwahalela hande. Ku eza cwalo ne ku ka bonisa kuli ne ba itebuha lika kaufela za n’a ba ezelize Ndate wa kwa lihalimu.
Bo Adama ni Eva ha ne ba itatezi ku sa utwa Mulimu, ili ku loba mulao o ne ba filwe, se ne ba ezize luli ki ku fulalela yena ya n’a ba file lika kaufela ze ne ba na ni zona. (Genese 3:6) Ka ku eza cwalo, bona ni bana ba bona ne ba latehezwi ki lihae la bona le li buheha, le li li Paradaisi. (Maroma 5:12) Kana ku sa utwa kwa bosinyalana ba pili ne ku mbwanjingezi mulelo w’o Mulimu n’a bupezi lifasi?
Mulimu Ya Sa Fetuhi
Ka Malaki mupolofita wa hae, Mulimu n’a ize: “Na, [Muñ’a] Bupilo ha ni fetuhi.” (Malaki 3:6) Caziba wa litaba za mwa Bibele wa Mufura ya bizwa L. Fillion, n’a bulezi ka za timana ye kuli manzwi ao a swalisani hahulu ni ku talelezwa kwa lisepiso za Mulimu. Fillion n’a ñozi kuli: “Jehova n’a ka be a yundisize batu ba hae be ne ba ipanguzi, kono ka ku ba ya sa cinci mwa lisepiso za hae, ku be cwañi kamba cwañi u ka sepahala ka za lisepiso z’a ezize kwamulaho.” Z’a sepisa Mulimu, ibe ku mutu a li muñwi, kwa sicaba, kamba kwa batu kaufela, ha li na ku libalwa kono li ka talelezwa ka nako ya hae ye swanela. “U hupula bulikani bwa hae ku ya ku ile, lona linzwi l’a laelezi kuli li n’o ba teñi mwa masika a’ eza lule.”—Samu 105:8.
Kono lu kona ku kolwa cwañi kuli Jehova h’a si ka cinca mulelo wa hae wa kwa makalelo ka za lifasi? Lu kona ku kolwa seo kakuli mwa Bibele kaufela, lona Linzwi la Mulimu le li ñozwi ka ketelelo ya moya, ku bulezwi ka za mulelo wa Mulimu wa ku fa lifasi kwa batu ba ba ipeya ku utwa. (Samu 25:13; 37:9, 22, 29, 34) Hape, Mañolo a talusa ba ba fuyauzwi ki Jehova kuli ba pila mwa buiketo, mañi ni mañi a li “mwa kota ya hae ya feiga,” “ku si na ya ba sabisa.” (Mika 4:4; Ezekiele 34:28) Ba ba ketilwe ki Jehova “ba ka yaha mandu, ba pile ku ona; ba cale likota za veine mi ba ce ze bewa ki zona.” Ba ka pila mwa kozo mane nihaiba ni libatana za mwa naheñi.—Isaya 11:6-9; 65:21, 25.
Bibele i boniseza cimo ka za sepiso ya Mulimu ka nzila ye ñwi hape. Mwa puso ya Mulena Salumoni, sicaba sa Isilaele ne si li mwa nako ya kozo ni mbombolelwa. Ka nako ya n’a busa, “Majuda ni Maisilaele, ku simulula fa Dani ku y’o fita kwa Beeresheba, ne ba pila ba iketile, mutu ni mutu mwa kota ya hae ya veine ni mwa kota ya hae ya feiga, mwa mazazi kamukana a Salumoni.” (1 Malena 4:25) Bibele i talusa kuli Jesu ki “yo mutuna ku Salumoni,” mi walisamu n’a bulezi ka za puso ya hae kuli: “Mwa linako za hae, ya na ni niti u ka konda; mi kozo i ka ya i ekezeha, ku fitela kweli ha i ka fela.” Ka nako yeo, “buloto bu ka ba bo buñata mwa naha, mane ni fahalimu a malundu.”—Luka 11:31; Samu 72:7, 16.
Ka ku taleleza sepiso ya hae, Jehova Mulimu u ka ikolwisa kuli sanda se si sepisizwe ha si na fela ku ba teñi kono hape si ka kutisezwa bunde bwa sona kaufela. Kwa Sinulo 21:4, Linzwi la Mulimu li lu taluseza kuli mwa lifasi le linca le li sepisizwe, Mulimu ‘u ka takula miyoko kaufela kwa meto a batu; mi lifu ha li sa na ku ba teñi; nihaiba ku tahelwa ki maswabi ni ku lila, ni ku utwa butuku; kakuli za pili li felile.’ Ze sepisizwe ki Paradaisi luli.—Luka 23:43.
Mwa ku Fumanela kwa Sanda Se Si Sepisizwe
Ku fetulwa kwa lifasi ku ba paradaisi ku ka eziwa ka tamaiso ya mubuso o busa ku zwelela kwa lihalimu, ili Mubuso w’o Mulena wa ona i li Jesu Kreste. (Mateu 6:9, 10) Pili, Mubuso w’o u ka “yundisa ba ba shandaula lifasi.” (Sinulo 11:18; Daniele 2:44) Ku tuha f’o, ka ku ba “Mulena wa Kozo,” Jesu Kreste u ka taleleza manzwi a bupolofita a’ li: “U ka hulisa mubuso, ni ku tiisa kozo ye sa feli.” (Isaya 9:6, 7) Mwa Mubuso w’o, bolule-lule ba batu, ku kopanyeleza cwalo ni ba ba ka zuswa kwa bafu, ba ka ba ni kolo ya ku yola sanda sa lifasi.—Joani 5:28, 29; Likezo 24:15.
Ki bomañi ba ba ka ikola sona sanda se sinde seo? Mu hupule manzwi a Jesu a’ li: “Mbuyoti ki ya ba ba ishuwa, kakuli ba ka ca [“yola,” NW] sanda sa lifasi.” (Mateu 5:5) Ku ishuwa ku talusañi? Lidikishinari hañata li talusa “ku ishuwa” sina bunolo, buikokobezo, ku kuza, mane ni ku ba ni maswabi. Kono linzwi la Sigerike la kwa makalelo le li itusisizwe li na ni taluso ye tuna ni ku fita. Hatiso ya William Barclay ye bizwa New Testament Wordbook i li: Linzwi leo li bonisa “bunolo bo bu kopani ni m’ata.” Li bonisa ku ba ni moya o konisa mutu ku tiyela butuku a sa filikani kamba ku nahana za ku yolisa misuha, mi zeo kaufela ki ka libaka la kuli u na ni swalisano ye nde ni Mulimu, mi yona swalisano yeo ki yona ye mu matafaza.—Isaya 12:2; Mafilipi 4:13.
Mutu ya ishuwa u amuhela ka buikokobezo lipimo za Mulimu mwa likalulo kaufela za bupilo bwa hae; h’a ñañeleli ku latelela mibonelo ya hae kamba mihupulo ya ba bañwi. Hape ki mutu ya lata ku lutiwa, ya tabela ku lutiwa ki Jehova. Walisamu Davida n’a ñozi kuli: “Ba ba ishuwa, [Jehova] u ka ba lemusa ku ya ka mulao; bona ba ba ishuwa, a ba lute nzila ya hae.”—Samu 25:9; Liproverbia 3:5, 6.
Kana mu ka ba mwahal’a “ba ba ishuwa” ba ba ka yola sanda sa lifasi? Ka ku fita fa ku ziba Jehova ni tato ya hae ka ku ituta Linzwi la hae ka tukufalelo ni ku sebelisa ze mu ituta, ni mina mwa kona ku ba ni sepo ya ku t’o yola sanda sa paradaisi ya fa lifasi ni ku pila mwateñi ku ya ku ile.—Joani 17:3.
[Siswaniso se si fa likepe 5]
Mulelo wa Mulimu wa za lifasi u boniswa ki musebezi wa n’a file bo Adama ni Eva
[Siswaniso se si fa likepe 6]
Kozo ni buiketo ze ne li mwa puso ya Salumoni ne li bonisize cimo mo si ka bela sanda se si sepisizwe
[Manzwi a bañi ba maswaniso]
Lingu ni lizulu le li bonahala kwamulaho: Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.; Mutobo wa kwa Arabia: Hai-Bar, Yotvata, Israel; mulimi ya kekela: Garo Nalbandian
[Siswaniso se si fa likepe 7]
Kwapili ku ka ba ni lifasi la ku luka—kana mu ka ba teñi?