Ku Ambolisana mwa Bukombwa bwa Sikreste

“Mu ye cwale, mu lute macaba kaufela.”—MATEU 28:19.

 1. Ki musebezi mañi o ne u filwe ki Kreste o bonisa tokwahalo ya ku ambolisana?

MUSEBEZI wa Jesu, o bonisizwe fahalimu, u lu tiseza likulutendano la ku ambolisana ni batu mwa bukombwa bwa luna ha lu nze lu ya fa ndu ni ndu, ku eza misipili ya makutisezo, ni ku abana mwa likalulo kamukana za ku kutaza Mubuso. Nto ye kopanyelezwa ku ona musebezi wo ki buikalabelo hape bwa ku zibahaza niti ka za Jehova Mulimu, Jesu Kreste, ni Mubuso wa Bumesiya ili o busiwa ki Jesu cwale.—Mateu 25:31-33.

 2. Kuli lu ambolisane ka buanyu, ki sifi se lu tokwa?

² Lu kona ku ambolisana cwañi ka buanyu? Sa pili, lu lukela ku lumela litaba zeo lu ambola teñi. Ka mubulelelo o muñwi, lu lukela ku ba ni tumelo ye tiile ya kuli Jehova ki yena Mulimu a nosi wa niti, kuli Bibele kaniti luli ki Linzwi la Mulimu, ni kuli Mubuso wa Mulimu ki yona sepo fela ya mufuta wa mutu. Ka yona nzila yeo, seo lu si luta si ka zwelela kwa pilu, mi lu ka ipeya kwatas’a kelezo ya Paulusi ku Timotea ye li: “Tundamena ku itahisa ku Mulimu unz’o lumelelwa, u li mubeleki ya sa nyazwi, ya aba Linzwi la niti ka mukwa o lukile.”—2 Timotea 2:15.

Ku Ambolisana isi ka Manzwi

 3-5. (a) Lu kona ku ambola cwañi ku si na mane nihaiba ku bulela linzwi? (b) Ki sifi se si bonwi se si paka seo?

³ Ku ambolisana hañata ku ama manzwi. Kono, ka buniti fela, lu ambolisana ni batu pili mane lu si ka bulela kale ku bona. Kamukwaufi? Ka muinelo wa luna ni ka nzila yeo lu tinile ka yona ni mukamunelo wa luna. Lilimo ze felile mulumiwa ya n’a felize kwa sikolo sa Watchtower Bible School sa Gilead na zamaya mwa sisepe se situna sa mwa liwate ku liba kwa naha i sili ya n’a lumilwe teñi. Hamulaho wa mazazinyana mwa liwate, a to buziwa ki mutu yo muñwi libaka ha n’a li ya fapahana ku ba bañwi kaufela ba ne ba li mwa sisepe. Mulumiwa y’o n’a nze a fitisa nto ye ñwi ye ne i swanelwa ku lemuhiwa—ya kuli n’a na ni lipimo ze fapahana mi n’a konwa ku atumelwa—ka mubonahalelo fela wa hae ni muinelo wa hae ku ba bañwi. Seo ne si tisize sibaka se sinde ku mulumiwa y’o sa ku fa bupaki.

⁴ Mi hape, kaizeli ya n’a yemi kwa mukwakwa inze a fa libuka ze tomile fa Bibele ku ba ne ba fita mwa nzila a bonisa lumenyo ku musali ya n’a fitile kwatuko a hae. Yena musali y’o a kalisa ku shetumukela mwa nzila ye ya ko ku kenelwa litimela ze fita mwatas’a mubu. Cwale a cinca muhupulo wa hae, a menuha ni ku kutela ku yena kaizeli y’o, ni ku kupa tuto ya Bibele ya mwa ndu. Ki sifi se ne si hohile mamelelo ya hae? Nihaike kuli n’a si ka fiwa buka ye tomile fa Bibele, n’a amuhezi lumenyo lwa silikani ku zwelela ku Paki ya na eza musebezi wa mwa likululu.

⁵ Mutala wa bulalu: Sikwata sa Lipaki ba banca ka siyemo ne ba ca sico mwa ndu mo ku lekwa lico mi ne ba komokile ha ne ba atumezwi ki mutu kwa tafule ya bona ni ku ba lifela sico sa bona. Ki kabakalañi ha n’a ezize cwalo? N’a makalisizwe ki muinelo wa bona kwa batu ba bañwi. Ku si na ku bulela linzwi ku yena mutu ye ne ba sa zibi y’o, bona Bakreste ba banca bao ne ba utwahalize kuli ne ba li batu ka buñwi ba ba saba Mulimu. Ki nto ye utwahala fo ku sweu kuli, ka muinelo wa luna, mubonahalelo, ni silikani, lwa ambola mane pili lu si ka bulela kale linzwi.—Mu bapanye 1 Pitrosi 3:1, 2.

Ku Nahanisisa ka ku fa Mabaka ki kwa Butokwa mwa ku Ambolisana

 6. A mu fe mutala ka m’o ku buhisana ka ku fa mabaka ku li kwa butokwa hahulu mwa ku ambolisana.

⁶ Ku ambolisana ka manzwi ni batu ka za taba ye nde, lu lukela ku ba ba ba itukisize, isiñi ku bulela ka muñañatoho, kono ku buhisana ni bona ka ku fa mabaka. Lu bala ka ku kuta-kutela kuli Paulusi n’a buhisani ka ku fa mabaka ni bao na likile ku tahisa ku bona taba ye nde. (Likezo 17:2, 17; 18:19) Lu kona ku latelela cwañi mutala wa hae? Ki niti kuli, miinelo ya lifasi ye nze i fita fa ku ba ye maswe ni ku fita se i tisize kuli ba bañwi ba honone ka za ku ba teñi kwa Mulimu ya lilato ya m’ata kaufela y’a babalela mufuta wa mutu. Niteñi, lwa kona ku buhisana ni bona ka ku fa mabaka, kuli Mulimu u na ni nako ya hae fa nto ni nto kamukana. (Muekelesia 3:1-8) Kacwalo, Magalata 4:4 i talusa kuli nako ya Mulimu ha ne i fitile, n’a lumile Mwan’a hae fa lifasi-mubu. Ne li hamulaho wa lilimo ze likiti-kiti ku zwa fa n’a bulelezi ku eza seo kwa makalelo. Ka ku swana, muta nako ya hae ye swanela i ka fita, u ka felisa manyando ni bumaswe. Fahalimw’a seo, Linzwi la Mulimu li bonisa kuli Mulimu u na ni mabaka a utwahala mwa ku tuhelela kwa hae bumaswe kuli bu zwelepili ka nako ye telele. (Mu bapanye Exoda 9:16.) Ku buhisana ka ku fa mabaka mwa likuka ze cwalo, ni ku yemela mabaka a cwalo ka mitala ni bupaki bo bu tiile bwa mwa Mañolo, ku ka tusa batu ba ba buniti ku lemuha kuli ku ñatafala kwa bumaswe ha ku konwi ku itusiswa sina kañi ya kuli Jehova h’a yo kamba kuli h’a na mamelelo.—Maroma 9:14-18.

 7, 8. Ku buhisana ka ku fa mabaka ne ku kana kwa lu tusa cwañi mwa ku ambolisana ni Mujuda wa Orthodox?

⁷ Ha m’u nge kuli ha mu nze mu zamaya ka ku ya fa ndu ni ndu, muñ’a ndu u bulela ku mina kuli: “Ni Mujuda. Ha ni tabeli.” Ne mu ka zwelapili kamukwaufi? Muzwale yo muñwi u talusa kuli u kondisa lika ka muatumelelo wo: ‘Ni na ni buniti bwa kuli mu ka lumelelana ni na kuli Mushe ne li yo muñwi wa bapolofita ba batuna ka ku fitisisa bao Mulimu n’a itusisize bona. Mi kana ne mu zibile kuli n’a bulezi ka ku ya ka mo ku ñolezwi kwa Deuteronoma 31:29 kuli: “Kakuli ni ziba kuli ha ni se ni tokwahalile . . . mu ka keluha mwa nzila ye ni mi laezi; mi . . . mu ka tahelwa ki bumai”? Mushe n’a li mupolofita wa niti; kacwalo manzwi a hae n’a na ni ku talelezwa ka nako ye ñwi. Kana ne i kana y’a ba kuli n’a fitile fa ku talelezwa muta Mulimu n’a lumile Mesiya kwa Majuda mi ki lona libaka Majuda ha ne ba si ka mu amuhela? W’o ne u kana u bile ona muinelo. Cwale haiba w’o ne li ona muinelo mi ne ba ezize mafosisa, kana leo ki libaka mina ni na ha lu swanela ku eza mafosisa a swana?’

⁸ Mu lemuhe hape kuli, Majuda ne ba nyandisizwe hahulu ki Krestendomu, sihulu mwahal’a lilimo za mwanda wo. Kacwalo ne mu kana mwa tabela ku bulelela muñ’a ndu kuli ne lu si na kabelo ku seo. Sina ka mutala, ne mu kana mwa tabela ku bulela kuli: ‘Kana ne mu zibile kuli Hitler ha n’a busa, sikwata si nosi fela se ne si sa lumelelani ni ku shengokiwa kwa Majuda ne li Lipaki za Jehova? Hape ne ba hanile ku bulela kuli “Ku lumbekwe Hitler” ni ku sebeza mwa mpi ya hae.’a

 9, 10. Ku buhisana ka ku fa mabaka ne ku kana kwa tusa cwañi mutu ya lumela mwa lihele la mulilo?

⁹ Mwa ku lika ku ambolisana ni mutu ya lumela mwa lihele la mulilo, ne mu kana mwa ambola ka ku fa libaka la kuli haiba mutu u na ni ku nyanda ku ya ku ile mwa lihele, u lukela ku ba ni moyo o sa shwi. Mutu ya lumela mwa lihele la mulilo u ka lumela seo ka bubebe. Cwale mwa kona ku talusa taba ya ku bupiwa kwa Adama ni Eva mi ka musa mu buze haiba ona mwa taba yeo u se a boni ku taluswa ko ku cwalo kwa moyo o sa shwi. Ka ku zwelapili mwa ku buhisana ka ku fa kwa mina mabaka, cwale ne mu kana mwa hohela mamelelo ya hae kwa Genese 2:7, k’o Bibele i lu taluseza kuli Adama a ba moyo o pila. Mi ha mu lemuhe seo Mulimu n’a si bulezi kuli ne si ka zwelela mwa sibi sa hae: “U ka ca buhobe ka mifufuzo ya pata ya hao, mane u kutele mwa mubu wo u zwisizwe ku ona; kakuli u liluli, mi u ka kutela mwa liluli.” (Genese 3:19) Kacwalo, Adama ka ku ba moyo n’a kutezi mwa liluli.

¹⁰ Mwa kona hape ku hohela mamelelo kwa sisupo sa kuli ha ku na ni ko ku kana mwa taba ye mwa Genese k’o Mulimu a talusize manyando a ku ya ku ile mwa lihele la mulilo. Mulimu ha n’a file Adama temuso ya kuli a si ke a ca muselo o ne u hanisizwe, na bulezi kuli: “Nako y’o i ca, u ka shwa luli.” (Genese 2:17) Ha ku na lihele la mulilo le ne li talusizwe! Haiba se ne si ka zwelela luli mwa sibi kwa neku la Adama ne i si ke ya ba lifu, ku ‘kutela mwa liluli’, kono ne i ka ba manyando a ku ya ku ile, kana katulo ye lukile ne i si ke ya tahisa kuli Mulimu a taluse seo ka ku utwahala? Kacwalo, ku ambolisana ka ku fa mabaka ka tokomelo ni ka sishemo ne ku kana kwa tusa mutu ka buñwi ya na ni buniti kuli a bone ku sa lumelelana kwa litaba za tumelo ya hae. Haike ni kamuta lu si ke lwa libala butokwa bwa ku fa mabaka ha lu nze lu abana ni ba bañwi niti ya Linzwi la Mulimu.—Mu bapanye 2 Timotea 2:24-26; 1 Joani 4:8, 16.

Tulemeno to tu Tokwahala mwa ku Ambolisana ko ku Buanyu

11-13. Ki tulemeno tufi twa Sikreste to tu kona ku lu tusa ku ambolisana ka nzila ye buanyu?

¹¹ Cwale, ki tulemeno tufi to lu lukela ku hulisa ilikuli lu fitise liniti za Mubuso ka buanyu ka ku fitisisa? Kihona, mutala wa Jesu u lu taluseza nto mañi? Kwa Mateu 11:28-30, lu bala manzwi a hae kuli: “Mu tahe ku na mina kamukana ba ba katezi, ba ba imezwi, mi ni ka mi imulula. Mu itwese coko ya ka, mi mu itute ku na; kakuli ni na ni musa ni pilu ye bunolo, ni mu ka fumanela [mioyo, NW] ya mina pumulo. Kakuli coko ya ka i bubebe, mi mulwalo wa ka ha u na bukiti.” Teñi k’o lwa kona ku bona ye ñwi ya linotolo za Jesu mwa buikoneli bwa ku ambola. N’a na ni musa ni pilu ye bunolo. Batu ba lipilu ze nde ne ba mu fumani kuli wa imulula. Muapositola Paulusi hape n’a file mutala o munde, kakuli, sina ha n’a taluselize maeluda ba ne ba zwelela kwa Efese, ku zwelela fa lizazi la pili fa na bezi ni bona, n’a sebeleza Mulena “ka buikokobezo kaufela.”—Likezo 20:19.

¹² Ka ku bonisa buishuwo ni buikokobezo kamita, ba bañwi ba ka fumana kuli ni luna hape lwa imulula, mi ku ka ba ko ku bunolo ku luna ku ambolisana ni bona. Ku ba ni mubonelo u sili ku ka tahisa mukwalelo mwahal’a luna ni bao lu lika ku ambolisana ni bona. Kaniti, “butali bu inzi ku ba ba ikokobeza.”—Liproverbia 11:2.

¹³ Kuli lu fitise litaba ka nzila ye buanyu, hape lu tokwa ku ba ni pilu-telele ni maseme. Muapositola Paulusi kaniti luli n’a li ya maseme ha n’a file bupaki kwa baituti ba mihupulo ya batu ba ne ba putehani fapil’a hae fa lilundu le li bizwa Lilundu la Mars. N’a tahisize taba ye nde ka nzila ye ne ba kona ku utwisisa. (Likezo 17:18, 22-31) Haiba lu bata ku ambolisana ka nzila ye kondisa lika ni bateelezi ba luna, lu lukela ku ipeya kwatas’a kelezo yeo muapositola Paulusi n’a file ku ba mwa Kolose ha n’a bulezi kuli: “Ngambolo ya mina kamita i be ye musa, mi ni kamuta i si ke ya ba ye sa susuezi; mu itute ka mwa ku bulelela ka nzila ye nde ka ku fitisisa ku mutu ufi ni ufi ye mu katana.” (Makolose 4:6, The New English Bible) Lipulelo za luna kamita li swanela ku ba ze tabisa. Lipulelo ze cwalo li ka tengamela kwa ku kwalula minahano ya bateelezi ba luna, hailif’o litaba ze si za ka nahanisiso li ka ba tiseza kuli minahano ya bona i tatafale.

14. Muatumelelo wa ku ambolisana ka ku iketa, u kona ku lu tusa cwañi mwa ku ambolisana ni ba bañwi?

¹⁴ Lu bata ku bonahala ku ba ba ba iketile ka nako kaufela. Seo si tusa bateelezi ba luna ku wa pilu. Ku ba ya iketile ku talusa ku sa ba mutu ya nyolezwi ku bulela litaba kamukana yena a nosi. Ka ku fapahana, ka ku ba ni mubonelo wa ku sa akufa ni lipuzo ze silikani, lu fa bateelezi ba luna sibaka sa ku fa maikuto a bona. Sihulu muta lu fa bupaki bwa ka ku tand’alelwa ki nto ye butali ku susueza mutu yo muñwi kuli a bulele. Sina ka mutala, Paki yo muñwi n’a ipumani inze a inzi kwatuko a muprisita wa Roma Katolika mwa liunga-muwilu. Ka nako ye fitelela hora, Paki y’o a zwelapili ku cabelela muprisita y’o ka lipuzo ze maseme, mi muprisita y’o, ka ku alaba, a fita fa ku ba yena ya na bulela ka ku fitisisa. Kono pili ba si ka kauhana kale, muprisita na s’a amuhezi lihatiso ze balwa ze tomile fa Bibele. Muatumelelo o cwalo wa ka pilu-telele u ka lu tusa ku bonisa kalemeno ka kañwi ka ka tokwahala, ka ka bizwa ku utwela mutu yo muñwi butuku.

15, 16. Ku utwela mutu yo muñwi butuku ku kona ku lu tusa cwañi mwa ku ambolisana?

¹⁵ Ku utwela mutu yo muñwi butuku ku talusa ku ipeya mwa sibaka sa ba bañwi, ka ku ya ka mubulelelo. Muapositola Paulusi n’a itebuhile ka ku tala tokwahalo ya ku utwela mutu yo muñwi butuku, sina seo ha si konwa ku bonwa ku zwelela ku sa n’a ñozi ku ba mwa Korinte kuli: “Ka mukwa wo, ni lukuluhile kwa batu kaufela; nihakubacwalo ni ikeza mutanga wa bona kaufela kuli ni luwe ba bañata. Kwa Majuda ni ikezize inge ni Mujuda, kuli ni luwe Majuda; ku ba ba mwatas’a Mulao ni ikezize inge ni mwatas’a Mulao, kuli ni luwe ba ba mwatas’a Mulao; Ku ba ba si na Mulao, ni ikezize inge ha ni na Mulao (niha ni si ya si na mulao ku Mulimu, kanti ni mwa mulao wa Kreste,) kuli ni luwe ba ba si na mulao. Ku ba ba fokola ni ikezize ya fokola, kuli ni luwe ba ba fokola; kwa batu kaufela ni ikezize linto kaufela, kuli ni pilise ba bañwi.”—1 Makorinte 9:19-22.

¹⁶ Kuli lu likanyise muapositola Paulusi mwa miinelo yeo, lu tokwa ku ba ni maseme, ku nahanisisa, ni ku lemuha lika. Ku utwela mutu yo muñwi butuku ku ka lu tusa ku tahisa niti kwa bateelezi ba luna ka ku ya ka nzila ya muhupulo ni maikuto a bona. Hatiso ye bizwa Reasoning From the Scriptures i fa tuso ye tuna kwa neku la seo. Kamita mu be ni yona mwa bukombwa bwa mina.

Lilato—Tuso mwa ku Ambolisana

17. Mwahal’a tulemeno kamukana twa Sikreste, ki kafi ka ka li ka butokwa ka ku fitisisa mwa ku fitisa niti ka buanyu, mi ka boniswa kamukwaufi?

¹⁷ Buishuwo, buikokobezo, pilu-telele, ni ku utwela mutu yo muñwi butuku ki za butokwa hahulu mwa ku ambolisana ko ku buanyu mwa ku fitisa litaba. Fahalimw’a zeo kaufela, niteñi, lilato le li si na buitati li ka lu tusa mwa ku kona ku fita kwa lipilu za ba bañwi. Jesu na utwezi batu makeke bakeñisa kuli ne ba “katezi, ba hasani, inge lingu ze si na mulisana.” Ne li lilato le ne li susuelize Jesu mwa ku bulela kuli: “Mu tahe ku na mina kamukana ba ba katezi, ba ba imezwi, mi ni ka mi imulula.” (Mateu 9:36; 11:28) Ki kabakala kuli ni luna lwa lata batu, ko na ha lu bata ku ba imulula ni ku ba tusa kuli ba be mwa nzila ye isa kwa bupilo. Taba ya luna ki ya lilato, kacwalo ha lu zweleñi pili ku i bulela ka nzila ye lilato. Lona lilato leo li iponahaza ili lona ka lumenyo lo lu silikani, ka sishemo ni mombela, ka ku bonisa tabo ni mufutumala.

18. Ne lu kana lwa likanyisa Paulusi kamukwaufi, sina ha n’a likanyisize Mulena?

¹⁸ Kwa neku la se muapositola Paulusi n’a li mulikanyisi yo munde wa Mulen’a hae, Jesu Kreste. Ki kabakalañi ha n’a na ni buikoneli mwa ku toma liputeho? Kabakala tukufalelo ya hae? Ee. Kono hape ki ka libaka la lilato la n’a bonisize. Ha mu lemuhe lipulelo za hae ze lilato ka ku ama kwa puteho ye nca kwa Tesalonika: “Kono lwa ba ni musa mwahal’a mina; sina muanyisi mw’a babalelela bana ba hae ka lilato. Ni luna cwalo, mwa ku mi shemuba, ne lu lakaza ku mi fa, isi Evangeli ya Mulimu fela, kono ni bona bupilo bwa luna; kakuli ki mina balatiwa ba luna luli.” Ku likanyisa Paulusi ku ka lu tusa mwa buikatazo bwa luna mwa ku ambolisana.—1 Matesalonika 2:7, 8.

19. Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku tuhelela kalulo m’o batu ba sa tabeli kuli i lu zwafise?

¹⁹ Haiba se lu ezize ka mo lu konela kaufela mwa ku ambolisana mi lu palelwa ku fumana ze lakazeha ku zwelela teñi, kana lwa swanela ku zwafa? Batili nihanyinyani. Baituti ba Bibele (sina mo ne ba bizezwa Lipaki za Jehova kwamulaho) ne ba bulelanga kuli, kuli batu ba amuhele niti, batu bona ka sibili ba tokwa ku ba ni tulemeno to tulalu. Ba tokwa ku ba ba ba sepahala, ba ba ikokobeza, ni ba ba shwile tala. Ha lu koni ku libelela batu ba ba si na buniti, bao ba ba sa sepahali, kuli b’a nge muhato o munde kwa neku la niti; mi ha lu koni ku libelela batu ba ba inuneka kamba batu ka buñwi ba ba ikaca kuli ba teeleze kwa taba ye nde. Ka ku zwelapili, niha neikaba kuli mutu ka buñwi u na ni sipimo sa ku sepahala ni buikokobezo, ha ku talusi kuli u ka amuhela niti ka bunolo haiba ha si ka shwa tala ya kwa moya.

20. Ki kabakalañi ha ku konwa ku bulelwa kamita kuli buikatazo bwa luna haki bwa mbango?

²⁰ Ku si na ku kakanya batu ba bañata bo mu katana ni bona mwa kalulo ya mina ba ka ba ba ba si na kalemeno ka li kañwi kamba to tubeli mwahal’a tona tulemeno to tulalu t’o. Mupolofita Jeremia n’a ipumani mwa muinelo o swana. (Jeremia 1:17-19; mu bapanye Mateu 5:3.) Niteñi, buikatazo bwa luna ni kamuta haki bwa mbango. Ki kabakalañi? Bakeñisa kuli lu zibahaza libizo la Jehova ni Mubuso wa hae. Ka ku kutaza kwa luna ni ka ku ba teñi kwa luna, lu sweli ku fa temuso ku ba ba maswe. (Ezekiele 33:33) Mi ni kamuta mu si ke mwa libala kuli ka buikatazo bwa luna mwa ku tahisa niti ku ba bañwi, lu itusa ili luna. (1 Timotea 4:16) Lu buluka tumelo ya luna inze i tiile mi sepo ya luna ya Mubuso i siyala inze i benya. Fahalimw’a seo, lu buluka busepahali bwa luna mi ka ku eza cwalo lwa abana mwa ku kenisa libizo la Jehova Mulimu, ku tabisa pilu ya hae.—Liproverbia 27:11.

21. Ki sifi se si konwa ku bulelwa ka ku kusufaza litaba?

²¹ Ka ku kusufaza litaba: Ku ambolisana ki muinelo wa ku tahisa litaba ka nzila ye buanyu. Buikoneli mwa ku ambolisana ki bwa butokwa hahulu, mi kolofalo ye tuna ya ezahala haiba ku si na ku ambolisana. Se lu boni kuli Jehova Mulimu ni Jesu Kreste ki baamboli ba batuna ka ku fitisisa ni kuli Jesu Kreste u tahisize nzila ya ku ambola ka yona mwa lizazi la kacenu. Hape se lu lemuhile kuli ka mukabelo wa luna ni muinelo, lwa ambola, ku fitisa litaba ku ba bañwi. Lu itutile kuli ku ambola ka ku fa mabaka ki kalulo ye butokwa mwa ku lika kwa luna ku ambolisana ni batu ni kuli ku ambolisana ka nzila ye buanyu, lu tokwa ku ba ni buishuwo ni buikokobezo, ku utwela mutu yo muñwi butuku, ku ba ni pilu-telele, mi, fahalimw’a zeo kaufela, ku susuezwa ki pilu ye tezi lilato. Haiba lu hulisa tona tulemeno t’o ni ku latelela mitala ye mwa Bibele, lu ka ba baamboli ba Sikreste ba ba na ni buikoneli.—Maroma 12:8-11.

[Litaluso za kwatasi]

Ne Mu Ka Alaba Cwañi?

◻ Ku ambolisana ku kalisanga cwañi pili linzwi li si ka tumuswa kale?

◻ Ki ifi mitala ye miñwi ya ku ambolisana ko ku buanyu ka ku fa mabaka?

◻ Ki tulemeno tufi to ne tu konisize Jesu Kreste ni Paulusi ku ambolisana ni batu ka buanyu?

◻ Ki kabakalañi ha lu sa tokwi ku zwafa haiba ze zwa mwateñi li taha ka bunya?