Mwa ku Ikambuseza Kwa Lifasi

 1. Ki taba ifi ya naa koñomekile Jesu fa busihu bwa hae bwa mafelelezo fa lifasi?

FA BUSIHU bwa hae bwa mafelelezo fa lifasi, Jesu naa iyakatwile hahulu buiketo bwa kwapili bwa balateleli ba hae. Mane naa ba lapelezi. Naa ize ku Ndatahe: “Ha ni ku lapeli kuli u ba zwise mwa lifasi, kono kuli u ba sileleze kwa bumaswe. Hasi ba lifasi, sina na ha ni si wa lifasi.” (Joani 17:15, 16) Mwa tapelo ya hae yeo ye zwelela kwa pilu, Jesu naa bonisize mwa naa latela hahulu balateleli ba hae ni butokwa bwa naa nga ka bona taba ya naa saa bulezi kale kwa balateleli ba hae ba bañwi isali fa lizazi le li swana leo, ya ku li: “Ha mu ba lifasi.” (Joani 15:19) Kwa iponahalela hande kuli Jesu naa bata hahulu kuli balateleli ba hae ba ikambuse kwa lifasi!

 2. Ki “lifasi” lifi la naa talusa Jesu?

² “Lifasi” la naa talusa Jesu ki batu kaufela ba ba ikauhanyize ku Mulimu, ili ba ba busiwa ki Satani ni ku zamaiswa ki moya wa buitati ni buikuhumuso o simuluha ku yena. (Joani 14:30; Maefese 2:2; 1 Joani 5:19) Kaniti, “ku lata za lifasi [leo] ki ku lwanisa Mulimu.” (Jakobo 4:4) Kono batu kaufela ba ba bata ku tiiseza mwa lilato la Mulimu ba kona cwañi ku pila mwa lifasi kono inge ba sa bi ba lifasi? Lu ka nyakisisa linzila ze ketalizoho mo lu kona ku ezeza cwalo: (1) ka ku zwelapili ku sepahala kwa Mubuso wa Mulimu o etelelwa ki Kreste ni ku ikambusa kwa litaba za bupolitiki, (2) ka ku hanyeza moya wa lifasi, (3) ka ku apala ni ku ikabisa ka mukwa o swanela, (4) ka ku zwelapili ku ba ni liito le li bona hande, (5) ka ku swala lilwaniso za moya.

 3. (a) Jesu naa nga cwañi litaba za bupolitiki za mwa miteñi ya hae? (b) Ki kabakalañi balateleli ba Jesu ba ba tozizwe ha ba bulelwa kuli ki mandumeleti? (Mu bone ni litaluso za kwatasi.)

³ Mwa sibaka sa ku ikenya mwa litaba za bupolitiki za mwa miteñi ya hae, Jesu naa isize pilu kwa musebezi wa ku kutaza Mubuso wa Mulimu, ona mulonga wa kwa lihalimu wa naa sumekezwi ku ba Mulena wa ona. (Daniele 7:13, 14; Luka 4:43; 17:20, 21) Kona libaka Jesu ha naa li fapilaa Ponse Pilato, Mubusisi wa Roma, naa ize: “Mubuso wa ka hasi wa lifasi le.” (Joani 18:36) Balateleli ba Jesu ba ba sepahala ba likanyisa mutala wa hae ka ku yemela feela Kreste ni Mubuso wa hae ni ku zibahaza Mubuso wo mwa lifasi. (Mateu 24:14) Muapositola Paulusi naa ñozi kuli: “Kihona ha lu li mandumeleti a Kreste . . . Lwa mi lapela bakeñisa Kreste, lu li: Mu kutisane ni Mulimu.”a—2 Makorinte 5:20.

 4. Bakreste ba niti kaufela ba bonisize cwañi busepahali bwa bona kwa Mubuso wa Mulimu? (Mu bone taba ye fa likepe 52.)

⁴ Bakeñisa kuli mandumeleti ba yemelanga naha ko ba zwa, ha ba ikenyangi mwa litaba za naha ko ba sebeleza. Nihakulicwalo, mandumeleti ba yemelanga muuso wa naha ye ba lumile. Balateleli ba Kreste ba ba tozizwe, ili bao “munzi [wa bona] u kwa lihalimu” ni bona kona mo ba pilela cwalo. (Mafilipi 3:20) Mane bakeñisa ku kutaza Mubuso ka tukufalelo, ba tusize “lingu ze ñwi” za Kreste ze ñata-ñata kuli li “kutisane ni Mulimu.” (Joani 10:16; Mateu 25:31-40) Lingu ze ñwi zeo li sebeza sina linumwana za Kreste ze sweli ku tusa banyani ba Jesu ba ba tozizwe. Sina mutapi u li muñwi o yemela Mubuso wa Mesiya, Bakreste ba ba tozizwe hamoho ni lingu ze ñwi ba zwelapili ku ikambusa kwa litaba kaufela za bupolitiki za lifasi.—Isaya 2:2-4.

 5. Puteho ya Sikreste i shutana cwañi ni Isilaele wa kwaikale, mi shutano yeo i tahiseza Bakreste ku ambukañi?

⁵ Ku sepahala ku Kreste ha si lona feela libaka Bakreste ha ba ikambusa ku za lifasi. Ka ku fapahana ni sicaba sa Isilaele wa kwaikale se ne si pila mwa naha i liñwi ye ne si filwe ki Mulimu, kopano ya luna ya mizwale i fumaneha lifasi kaufela. (Mateu 28:19; 1 Pitrosi 2:9) Kacwalo, ha ne lu ka yema hamoho ni likopano za bupolitiki, ne lu ka palelwa ku kutaza lushango lwa Mubuso ka bundume mi ne lu ka aluhana. (1 Makorinte 1:10) Ku zwa fo, ka nako ya ndwa ne lu ka lwanisananga ni balumeli ba bañwi be lu laezwi ku lata. (Joani 13:34, 35; 1 Joani 3:10-12) Kacwalo kona libaka Jesu ha naa bulelezi balutiwa ba hae kuli ba si ke ba swala mukwale. Mane naa ba bulelezi kuli ba late ni lila za bona.—Mateu 5:44; 26:52; mu bone taba ye fa likepe 55 ye na ni toho ya taba ye li “Kana ni Ikambusize?”

 6. Buineelo bwa mina ku Mulimu bu ama cwañi swalisano ya mina ni Sesare?

⁶ Ka ku ba Bakreste ba niti, lu neezi bupilo bwa luna ku Mulimu, isi ku mutu ufi kamba ufi, kamba kwa kopano ya batu, kamba kwa naha. Liñolo la 1 Makorinte 6:19, 20 li li: ‘Ha mu ituwi kakuli mu lekilwe ka teko ye tuna.’ Kacwalo, balateleli ba Jesu ha ba nze ba fa “Sesare” ze li za hae ka ku mu kuteka, ku lifa mitelo, ni ku ipeya kwatasaa hae mwa litaba ze sa ba tokwi ku loba mulao wa Mulimu, hape ba sweli ku fa “Mulimu ze li za Mulimu.” (Mareka 12:17; Maroma 13:1-7) Lika ze ba fa Mulimu li kopanyeleza ku mu lapela, ku mu lata ka pilu kaufela, ni ku sepahala ku yena. Mi mane haiba muinelo u ba tokwa ku luza bupilo bwa bona kabakala ku yemela Mulimu, balateleli ba Jesu ba itukiselize ku eza cwalo.—Luka 4:8; 10:27; Likezo 5:29; Maroma 14:8.

7, 8. “Moya wa lifasi” ki nto mañi, mi moya wo u “sebeza” cwañi ku mutu?

⁷ Nzila ye ñwi yeo Bakreste ba ikambusa ka yona kwa lifasi ki ka ku hana moya wa lona o maswe. Paulusi naa ñozi kuli: “Ha lu si ka amuhela moya wa lifasi, kono lu amuhezi Moya o zwa ku Mulimu.” (1 Makorinte 2:12) Hape naa bulelezi Maefese kuli: “Ne mu ya ka nzila ya . . . lifasi le, ka mukwa wa mulena muñaa mata aa inzi mwa sibaka sa mbyumbyulu, ili moya o nzoo sebeza mwa bana ba ba ikanyisa.”—Maefese 2:2, 3.

⁸ “Mata aa inzi mwa sibaka sa mbyumbyulu,” kamba ona moya wa lifasi, ki maata aa susueza batu ku foseza Mulimu ni ku ba ni “takazo ya nama, ni takazo ya meto.” (1 Joani 2:16; 1 Timotea 6:9, 10) Moya wo ki “mulena” wa lifasi kakuli u kona ku hoha batu ba sibi ka bunolo ni ka linzila ze sa lemusehi, u kukueza batu ka nako kaufela, mi u fumaneha kai ni kai sina moya o mwa mbyumbyulu. Ku zwa fo, moya wo u “sebeza” ku mutu ka ku mu tahiseza ku ba ni tulemeno twa toile Mulimu hanyinyani-hanyinyani—ili tulemeno to tu cwale ka buitati, ku ipahamisa, takazo ya libubo ni ya ku itamaisa mane ni moya wa bukwenuheli.b Ka bukuswani, moya wa lifasi u hulisanga tulemeno twa Diabulosi mwa pilu ya mutu.—Joani 8:44; Likezo 13:10; 1 Joani 3:8, 10.

 9. Moya wa lifasi u kona ku kena cwañi mwa munahano ni mwa pilu ya luna?

⁹ Kana moya wa lifasi wa kona ku toma mibisi mwa munahano ni mwa pilu ya mina? Eni wa kona, kono konji ha mu u lumeleza ku eza cwalo ka ku keshebisa likuka za Mulimu. (Liproverbia 4:23) Moya wa lifasi hañata u kona ku lu kukueza ka mikwa ye sa lemusehi inge cwalo ka balikani ba ba bonahala ku ba batu ba bande kono ili ba ba sa lati Jehova. (Liproverbia 13:20; 1 Makorinte 15:33) Hape moya o maswe wo mu kona ku u yambula mwa libuka ze si zona hande, fa ma-Web site a mapunu kamba a bafetuheli fa Intaneti, ka linzila ze maswe za ku itabisa ka zona, ni ka lipapali za ku kanganisana ko ku tulile tikanyo. Ka bukuswani, moya o maswe wo mu kona ku u yambula ka ku swalisana ni mutu ufi kamba ufi kamba nto ifi kamba ifi ye itusiswa ki Satani kamba ye itusiswa ki lifasi la hae.

10. Lu kona ku hanyeza cwañi moya wa lifasi?

¹⁰ Lu kona ku hanyeza cwañi moya wa lifasi o silafaza, ni ku tiiseza mwa lilato la Mulimu? Lu kona feela ku eza cwalo ka ku itebuha lituso za kwa moya zaa lu fa Jehova ni ku lapelela moya o kenile ka nako kaufela. Jehova ki yo mutuna hahulu mi u fitela kwahule Diabulosi kamba lifasi le li maswe le li zamaiswa ki Satani. (1 Joani 4:4) Kacwalo lu swanela ku lapelanga ku Jehova kamita.

11. Moya wa lifasi u tahisize mitinelo mañi?

¹¹ Moya o zamaisa mutu u kona ku lemuhiwa ka muapalelo, mukabelo, ni bukeni bwa hae. Mwa linaha ze ñata mutinelo wa batu se li o maswe hahulu kuli mane muuna yo muñwi naa bulezi fa TV kuli mahule ba tuha ba zamaya ba si na liapalo. Nihaiba basizana ba ba sa li banana ba sweli ku hoza mutinelo o maswe wo. Mutende o muñwi ne u ize: “Ba tina ka ku bonisa hahulu mibili ya bona kono ba palelwa ku bonisa muzamao o munde.” Mutinelo o muñwi o so ata ki wa ku apala ka busafa, ka nzila ye bonisa moya wa buipanguli ni wa kashwau kamba ka ku ikapula likute.

12, 13. Ki likuka mañi ze swanela ku lu etelela mwa muapalelo ni mukabelo wa luna?

¹² Ka ku ba batanga ba Jehova, lu bata ku ba ni ponahalo ye nde—ku apala ka mukwa o munde, ka bukeni, ili ka ku likana ni ze lu eza. Ka nako kaufela, lu swanela ku ba ni ponahalo ye bonisa kuli lu na ni “buikokobezo ni buiswalo,” ili ponahalo ye zamaelela ni “misebezi ye minde,” ye lukela basali kamba baana “ba ba ipulezi kuli ba sebeleza Mulimu.” Kono mulelo wa luna hasi kuli lu bonwe ki batu; lu bata ku “[tiiseza] mwa lilato la Mulimu.” (1 Timotea 2:9, 10; Juda 21) Lu bata kuli ku kaba kwa luna ibe kwa “mutu wa mwahali, ya mwa pilu, . . . ya butokwa fapilaa Mulimu.”—1 Pitrosi 3:3, 4.

¹³ Hape mu hupulange kuli muapalelo ni mukabelo wa luna u kona ku ama moo ba bañwi ba ngela bulapeli bwa niti. Linzwi la Sigerike le li tolokilwe kuli “buikokobezo” ha li itusiswa mwa litaba za muzamao li fa muhupulo wa ku ba ni maoyo, likute le lituna, ni ku kuteka maikuto a ba bañwi. Kacwalo, lu swanela ku kuteka mazwalo a ba bañwi ku fita ku ñañelela fa litukelo za luna. Kono sa butokwa ni ku fita kikuli lu bata ku lumbekisa Jehova ni batu ba hae ni ku ipaka kuli lu batanga ba Mulimu ba ba eza “linto kaufela kuli Mulimu a lumbekwe ka zona.”—1 Makorinte 4:9; 10:31; 2 Makorinte 6:3, 4; 7:1.

14. Ki lipuzo mañi ze lu swanela ku ipuza ka za ponahalo ni bukeni bwa luna?

¹⁴ Ha lu li mwa sebelezo ya mwa simu kamba kwa mikopano ya Sikreste, ki kwa butokwa sihulu ku apala hande, ku kaba ka mukwa o swanela, ni ku ba ba ba kenile. Mu ipuze kuli: ‘Kana na hoha mamelelo ya ba bañwi ka ponahalo ni bukeni bwa ka? Kamba kana ni utwisa ba bañwi maswabi? Ha ku taha ku za ponahalo ni mukabelo, kana ni nga litukelo za ka ku ba za butokwa hahulu ku fita ku eza zwelopili kuli ite ni fite ku ze konisa za ku fiwa buikalabelo mwa puteho?’—Samu 68:6; Mafilipi 4:5; 1 Pitrosi 5:6.

15. Ki kabakalañi Linzwi la Mulimu ha li si ka kolokisa milao ye ba swanela ku latelela Bakreste mwa muapalelo, mukabelo, ni mwa bukeni bwa bona?

¹⁵ Bibele ha i si ka kolokisa milao ye ba swanela ku latelela Bakreste ka za muapalelo, mukabelo kamba bukeni. Jehova haa tabeli ku lu tima tukuluho ya ku iketela ni ku itusisa munahano wa luna. U bata kuli lu be batu ba ba hulile, ba ba nahanisisa hande likuka za Bibele ni “ba ba na ni kutwisiso ya ku keta ze nde ku ze maswe, kabakala ku itwaelisa cwalo.” (Maheberu 5:14) Kono sa butokwa ni ku fita kikuli u bata kuli lu etelelwe ki lilato ku ze lu eza kaufela—u tokwa kuli lu mu late ni ku lata ba bañwi. (Mareka 12:30, 31) Bakreste ba na ni tukuluho ya ku apala ni ku ikabisa ka linzila ze shutana-shutana ba sa lobi likuka zeo. Lwa iponelanga buniti bwa taba yeo ha lu putehani hamoho ni batu ba Jehova, ibe kai kamba kai mwa lifasi. Lu bonanga sicaba sa batu ba ba tabile, ba ba apezi hande ka ku shutana-shutana.

16. Moya wa lifasi u lwanisana cwañi ni tuto ya Jesu, mi ki lipuzo mañi ze lu swanela ku ipuza?

¹⁶ Moya wa lifasi wa puma, mi u tahiseza batu ba bañata ku nahana kuli mali ni maluo za kona ku ba fumanisa tabo. Kono Jesu naa ize: “Mutu nihaa ka fuma hahulu, bupilo bwa hae ha bu ini ku zaa fumile.” (Luka 12:15) Fo Jesu naa sa talusi kuli lu swanela ku sukuluka kamba ku itima lika kaufela inge ba ba li mwa tolongo. Sa naa luta kikuli, “ba ba ikutwa bubotana mwa pilu” ni ba ba zwelapili ku ba ni liito le li “bona hande” ili le li talimezi feela lika za kwa moya ki bona ba ba ka fumana bupilo ni tabo sakata. (Mateu 5:3; 6:22, 23) Mu ipuze kuli: ‘Kana luli na lumela tuto ya Jesu, kamba esi mwendi ni sweli ku kukuezwa ki “ndatahe lishano”? (Joani 8:44) Ki sika mañi se si patululwa ki lipulelo za ka, likonkwani za ka, ni mupilelo wa ka?’—Luka 6:45; 21:34-36; 2 Joani 6.

17. Mu taluse ze ñwi za limbuyoti ze ba ikola batu ba ba zwelapili ku ba ni liito le li bona hande.

¹⁷ Jesu naa ize: “Butali bu [pakiwa] ki bana ba bona.” (Mateu 11:19) Ha mu nyakisise feela ze ñwi za limbuyoti ze ba ikola batu ba ba zwelapili ku ba ni liito le li bona hande. Musebezi wa Mubuso wa ba katulusa. (Mateu 11:29, 30) Ba ambuka lipilaelo za ku ipatiseza ze ba na ni zona ba bañwi mi kamukwaocwalo ba fumana buiketo bwa mwa munahano ni mwa pilu. (1 Timotea 6:9, 10) Kabakala kuli ba kolwa ka lika ze ba na ni zona ze ba tokwa mwa bupilo, ba fumana nako ye ñata ya ku ina ni lubasi lwa bona ni ya ku eza sango ni balikani ba bona ba Sikreste. Mi kabakaleo, ba ba ni buloko bo bunde. (Muekelesia 5:12) Ba ikola tabo ye tuna ye tiswa ki ku fana ka mo ba konela kaufela. (Likezo 20:35) Ba ‘tala sepo,’ mi ba fumana mombecima ni buiketo bwa mwa pilu. (Maroma 15:13; Mateu 6:31, 32) Zeo ki limbuyoti ze nde luli!

18. Bibele i talusa cwañi sila sa luna, mikwa ye si itusisa kwa ku lu lwanisa, ni mufuta wa ndwa ya luna?

¹⁸ Ba ba tiiseza mwa lilato la Mulimu hape ba silelezwa ku Satani ya bata ku byangula Bakreste tabo ya bona ni ku ba palelwisa ku fumana bupilo bo bu sa feli. (1 Pitrosi 5:8) Paulusi naa ize: “Ndwa ya luna ha i lwani ni mali ni nama, kono i lwana ni milonga, ni mibuso, ni malenaa lifasi le, le li lififi, ni mioya ye lunya ye mwa mabaka a kwa lihalimu.” (Maefese 6:12) Linzwi la Sigerike le li tolokilwe kuli “ndwa” li talusa ku “mangana” kamba ku “tundana” ni mutu yo muñwi. Mi manzwi a “milonga,” “mibuso,” ni “malenaa lifasi,” a bonisa kuli libupiwa za kwa moya ze lwanisa batu ba Mulimu li itukiselize hande mi li swalisani ku peta mulelo u li muñwi wo.

19. Mu taluse lilwaniso za moya za Mukreste.

¹⁹ Nihakulicwalo, lwa kona ku tula ku si na taba ni bufokoli ni mapalelwi a luna. Ka mukwa ufi? Ka ku itusisa “lilwaniso kamukana za Mulimu.” (Maefese 6:13) Liñolo la Maefese 6:14-18 li talusa cwana lilwaniso zeo, li li: “Cwale mu tiye, mu itamile lukanda mwa teka, ili Niti; mi mu apale sisilelezo sa fa sifuba, ili Ku Luka; kwa mautu mu apale za ku itukiseza ku isa Evangeli ya kozo; fahalimwaa zeo kaufela mu swale tebe ya Tumelo, kuli ka yona mu kone ku tima masho kaufela aa tuka, a ya maswe. Hape mu apale kuwani ya busole, ili [sepo ya] ku Piliswa; mi mu swale lilumo la Moya, lona Linzwi la Mulimu. Mu lapele ka Moya ka nako ni nako, ka litapelo kaufela ni ka likupo.”

20. Lu fapahana cwañi ni masole ba luli?

²⁰ Bakeñisa kuli lilwaniso za moya zeo li zwa ku Mulimu, ku si na ku kakanya, li ka lu sileleza, ibile feela lwa i itusisa zona ka nako kaufela. Ka ku fapahana ni masole ba luli ba ba pumulanga ka nako ye telele pili ba si ka kutela kale kwa ndwa, Bakreste ba lwana ndwa ye ama bupilo ni lifu ye si na nako ya ku pumula, ili ndwa ye ka fela feela Mulimu haa ka sinya lifasi la Satani ni ku kwalela mioya ye maswe mwa mukoti. (Sinulo 12:17; 20:1-3) Kacwalo, mu si ke mwa zwafa haiba mu sweli ku lwanisa bufokoli bo buñwi kamba litakazo ze maswe kakuli kaufelaa luna lu tokwa ku ‘tapisa’ mibili ya luna kuli lu zwelepili ku sepahala ku Jehova. (1 Makorinte 9:27) Kaniti, ha lu sa lwani kona fo lu swanela ku bilaela!

21. Lu kona feela cwañi ku tula mwa ndwa ya luna ya kwa moya?

²¹ Ku zwa fo, ha lu koni ku tula mwa ndwa ye ka maata a luna feela. Kona libaka Paulusi ha lu hupulisa kuli lu tokwa ku lapelanga ku Jehova “ka Moya ka nako ni nako.” Mi hape lu swanela ku teeleza ku Jehova ka ku itutanga Linzwi la hae ni ku swalisana ni masole ba bañwi ba kwa moya fo lu fumanela kolo kaufela kakuli ha lu lwani ndwa ye lu nosi! (Filemoni 2; Maheberu 10:24, 25) Ha lu eza cwalo, lu ka kona ku tula mwa ndwa ye, mi mane lu ka yemela tumelo ya luna ka ku tiya muta lu fumana twaniso.

22, 23. (a) Ki kabakalañi ha lu swanela ku itukiseza ku yemela tumelo ya luna ka nako kaufela, mi ki lipuzo mañi ze lu swanela ku ipuza? (b) Ki taba ifi ye ka nyakisiswa mwa kauhanyo ye tatama?

²² Jesu naa ize: “Kakuli ha mu ba lifasi, . . . lifasi li mi toile.” (Joani 15:19) Kona libaka Bakreste ha ba swanela ku itukiseza ku ikalabela ku yaa ba buza ka za tumelo ya bona, mi ba swanela ku eza cwalo ka likute ni ka musa. (1 Pitrosi 3:15) Mu ipuze kuli: ‘Kana na utwisisa libaka fokuñwi Lipaki za Jehova ha ba nganga muhato o sa tabelwi ki nyangela? Ku cwañi haiba ki na ya tokwa ku nga muhato o cwalo, kana luli na kolwa kuli ze i bulela Bibele ni sitopa sa mutanga ya sepahala li lukile? (Mateu 24:45; Joani 17:17) Mi ku cwañi haiba ni tokwa ku eza se si lukile mwa meeto a Jehova, kana ni itukiselize feela ku eza cwalo kamba kana luli na tabela ku eza cwalo?’—Samu 34:2; Mateu 10:32, 33.

²³ Niteñi, hañata lu likiwanga ku ikenya mwa litaba za lifasi ka linzila ze lu sa koni ku lemuha ka bunolo. Ka mutala, sina mo se ku taluselizwe, Diabulosi u lika ku hohela batanga ba Jehova kwa lifasi ka ku ba susueza ku itabisa ka linzila ze maswe za lifasi. Lu kona ku keta cwañi linzila za ku itabisa ka zona ze ka lu katulusa ni ku lu siya ni lizwalo le li kenile? Taba yeo i ka nyakisiswa mwa kauhanyo ye tatama.