“Mu Be Ba Ba Kenile mwa Mizamao Ya Mina Kaufela”

“Sina ya mi bizize h’a li Ya-Kenile, ni mina mu be ba ba kenile mwa mizamao ya mina kaufela; Kakuli ku ñozwi kuli: Mu be ba ba kenile kakuli Na ni Ya-Kenile.”—1 PITROSI 1:15, 16.

 1. Ki kabakalañi Pitrosi ha n’a susuelize Bakreste kuli ba be ba ba kenile?

KI KABAKALAÑI Muapositola Pitrosi ha n’a file kelezo ye fahalimu? Bakeñisa kuli n’a boni tokwahalo ya kuli Mukreste ni Mukreste a sileleze minahano ni likezo za hae ilikuli a li buluke ka ku ya ka bukeni bwa Jehova. Kacwalo, n’a kalisize manzwi a’ fahalimu ka ku bulela kuli: “Mu itame mwa teka ya kutwisiso ya mina, mu iswale . . . Sina bana ba ba utwa, mu si ke mwa ya ka litakazo ze ne mu ya ka zona kale, ha ne mu sa tokwa zibo.”—1 Pitrosi 1:13, 14.

 2. Ki kabakalañi litakazo za luna ha ne li si ka kena pili lu si ka ituta kale niti?

² Litakazo za luna za kwamulaho ne li ze si ka kena. Kabakalañi? Bakeñisa kuli buñata bwa luna ne lu latelela nzila ya mikwa ya silifasi pili lu si ka amuhela kale niti ya Sikreste. Pitrosi n’a ziba seo ha n’a ñozi ka ku utwahala hande kuli: “Nako i likani ye lu pilile ka ku ya ka se si latwa ki bahedeni, ha ne lu zamaya ka buhule ni ka litakazo, ni ka butahwa, ka ku ca maswe ni ku nwa maswe, ni ka sebelezo ye masila ya milimu ya buhata.” Ka mo ku inezi fela, Pitrosi n’a si ka bulela likezo ze si ka kena ze fumaneha fela mwa lifasi la luna la cwale, bakeñisa kuli ne li sa zibwi ka nako yeo.—1 Pitrosi 4:3, 4.

 3, 4. (a) Lu kona ku lwanisa cwañi litakazo ze maswe? (b) Kana Bakreste ba na ni ku sa ba ni maikuto? Mu taluse.

³ Kana mu lemuhile kuli zona litakazo zeo ki ze tabisa nama, lingana, ni maikuto? Muta lu lumeleza zona zeo ku lu zamaisa, f’ohe mu zibe kuli minahano ni likezo za luna li ba ze si ka kena ka bunolo. Seo si bonisa tokwahalo ya ku tuhelela m’ata a ku nahana kuli a zamaise likezo za luna. Paulusi n’a bulezi seo cwana: “Cwale, banabahesu, na mi lapela ka mukekecima wa Mulimu, kuli mu mu beele mibili ya mina, ibe sitabelo se si pila, se si kenile, se si kateleha ku Mulimu; [sebelezo ye kenile ka m’ata a mina a ku nahana, NW].”—Maroma 12:1, 2.

⁴ Kuli lu tahiseze Mulimu sitabelo se si kenile, lu lukela ku tuhelela m’ata a ku nahana ku lu zamaisa, isiñi maikuto. Ki ba bañata luli ba ba ikenyize mwa muzamao o maswe kabakala kuli ne ba tuhelezi maikuto a bona ku zamaisa muzamao wa bona! Seo ha si talusi kuli maikuto a luna a na ni ku hatelelwa; haiba ku cwalo, ne lu ka bonisa cwañi tabo ya luna mwa sebelezo ya Jehova? Nihakulicwalo, haiba lu bata ku tahisa muselo wa moya mwa sibaka sa misebezi ya nama, lu lukela ku cinca minahano ya luna ka ku ya ka nzila yeo Kreste a nahana ka yona.—Magalata 5:22, 23; Mafilipi 2:5.

Bupilo Bo Bu kenile, Tifo Ye Kenile

 5. Ki kabakalañi Pitrosi ha n’a iyakatitwe ka za tokwahalo ya bukeni?

⁵ Ki kabakalañi Pitrosi ha na iyakatitwe hahulu ka za tokwahalo ya bukeni bwa Sikreste? Bakeñisa kuli n’a ziba hande ka za tifo ye kenile ye ne lifilwe ya ku liulula mufuta wa mutu o ipeya ku utwa. N’a ñozi kuli: “Mu ziba kuli hasi ka ze bola, hasi ka silivera ni gauda, mu liuluzwi kwa mizamao ya mina ya mbango, ye mu ngile ku bondat’a mina; Kono ki ka mali a Kreste, a butokwa, a’ swana sina a ngunyana ye si na se si nyazahala kamba litiba.” (1 Pitrosi 1:18, 19) Ee, Simbule sa bukeni, Jehova Mulimu, n’a lumile Mwan’a hae wa libanda, “Ya-Kenile,” fa lifasi ku to lifa tiululo ye ne ka lumeleza batu ku ba ni swalisano ye nde ni Mulimu.—Joani 3:16; 6:69; Exoda 28:36; Mateu 20:28.

 6. (a) Ki kabakalañi ha ku si ko ku bunolo kwa neku la luna ku ndongwama muzamao o kenile? (b) Ki sifi se si ka lu tusa ku buluka muzamao wa luna u nze u kenile?

⁶ Nihakulicwalo, lu swanela ku lemuha kuli haki ko ku bunolo ku pila bupilo bwa bukeni ha lu li mwahal’a lifasi le li silafaza la Satani. U teela Bakreste ba niti liteo, ba ba lika ku banduka mwa muinelo wa hae wa linto. (Maefese 6:12; 1 Timotea 6:9, 10) Lisineneketo za kwa mubeleko wa silifasi, za twaniso ya lubasi, za ku sheununwa kwa sikolo, ni za sineneketo ya litaka li tokwa ku tiya kwa moya kuli mutu a kone ku bukeleza bukeni. Seo si koñomeka kalulo ya butokwa ya tuto ya luna ya ka butu ni ku fumaneha kwa luna kamita kwa mikopano ya Sikreste. Paulusi n’a elelize Timotea kuli: “U swale ka mata mutala wa litaba ze pilisa z’o utwile ku na, mwa tumelo ni mwa lilato le li li ku Jesu Kreste.” (2 Timotea 1:13) Lu utwa litaba ze pilisa zeo kwa Ndu ya luna ya Mubuso ni ka tuto ya luna ya Bibele ya kwa mukunda. Li kona ku lu tusa kuli lu be ba ba kenile mwa muzamao wa luna ka zazi ni zazi mwa miinelo ye miñata ye fitana-fitana.

Muzamao O Kenile mwa Lubasi

 7. Bukeni bu swanela ku ama ka mukwa ufi bupilo bwa lubasi lwa luna?

⁷ Pitrosi ha n’a ama kwa Livitike 11:44, n’a itusisize linzwi la Sigerike la haʹgi·os, ili le li talusa “ku kauhana kwa sibi mi kacwalo ni ku neelwa ku Mulimu, bukeni.” (An Expository Dictionary of New Testament Words, ye ñozwi ki W. E. Vine) Seo si swanela ku lu ama cwañi mwa bupilo bwa lubasi lwa luna lwa Sikreste? Ka buniti fela si lukela ku talusa kuli bupilo bwa lubasi lwa luna bu swanela ku tomiwa fa lilato, kakuli “Mulimu u lilato.” (1 Joani 4:8) Lilato la ku ifana sitabelo ki oli ye nolofaza liswalisano ze mwahal’a bosinyalana ni mwahal’a bashemi ni bana.—1 Makorinte 13:4-8; Maefese 5:28, 29, 33; 6:4; Makolose 3:18, 21.

 8, 9. (a) Ki muinelo mañi o zuhanga fokuñwi mwa lapa la Sikreste? (b) Ki kelezo mañi ye utwahala yeo Bibele i fa fa taba yeo?

⁸ Ne lu kana lwa nahana kuli ku bonisa lilato le li cwalo neikaba muinelo o ikezahalela fela mwa lubasi lwa Sikreste. Kono, ku swanelwa ku lumelwa kuli haki kamita lilato li fita fa sipimo se li swanela ku ba ku sona mwa malapa a mañwi a Sikreste. Ne li kana la bonahala cwalo kwa Ndu ya Mubuso, kono bukeni bwa luna ne bu ka kuyuka ka bunolo luli mwa miinelo ya fa lapa. F’o ne lu kana lwa libala kapili-pili kuli bomusal’a luna ba sa li bokaizel’a luna ba Sikreste kamba kuli bomunn’a luna ba sa li bomuzwale ba ba swana (mi mwendi ki batanga ba bukombwa kamba maeluda) ba ba bonahala ku kutekeha kwa Ndu ya Mubuso. Lwa filikana, likananisano ze tuna za kona ku zuha. Lipimo za maneku a mabeli ne li kana za icocomeza mwa mipilelo ya luna. Ha i sa li swalisano ya bosinyalana ye swana sina Kreste kono se li fela munna ni musali ba ba mwa kananisano. Ba libala kuli ku swanela ku ba ni muinelo o kenile mwa lapa. Mwendi ba kalisa ku bulela sina batu ba silifasi. Pulelo ye maswe, ya ku kayaula i kona cwale ku zwa mwa mulomo ka bunolo cwañi!—Liproverbia 12:18; Mu bapanye Likezo 15:37-39.

⁹ Nihakulicwalo, Paulusi u eleza kuli: “Ku si ke kwa zwa linzwi le li maswe [Sigerike, loʹgos sa·prosʹ, “pulelo ye masila,” kacwalo ili ye si ka kena] mwa milomo ya mina, kono ku zwe taba ye nde fela, ye tusa ku yahisa, kuli i batiseze ba ba i utwa sishemo.” Mi seo si ama ku ba ba teeleza kaufela mwa lapa, ku kopanyeleza cwalo ni banana.—Maefese 4:29; Jakobo 3:8-10.

10. Kelezo ya bukeni i sebeza cwañi kwa banana?

¹⁰ Hape yona ketelelo ye ya bukeni i sebeza ka nzila ye swana ni kwa banana mwa lubasi lwa Sikreste. Ki ko ku bunolo cwañi kwa neku la bona ku taha kwa hae ha ba zwa kwa sikolo ni ku kalisa ku likanyisa lingambolo za bukwenuheli ni ze sina likute za litaka za bona ba silifasi! Banana, mu si ke mwa yembululwa ku fita fa mibonelo ye ne bonisizwe ki bashimani ba mikwa ye maswe ba ne ba shubauzi mupolofita wa Jehova mi ili ba ba swana ni ba kacenu ba lipulelo ze masila, ba bunyefuli. (2 Malena 2:23, 24) Lipulelo za mina ha li swaneli ku sinyiwa ki puo ya mwa mikwakwa ye si ka konda ya batu ba ba buzwa hahulu kamba ba ba sa nahanisisi kuli mane ba palelwa ku itusisa manzwi a kutekeha. Ka ku ba Bakreste, lipulelo za luna li swanela ku ba ze kenile, ze nde, ze yahisa, ze musa, ni ze “lungilwe lizwai.” Li swanela ku bonisa kuli lwa fapahana ni batu ba bañwi.—Makolose 3:8-10; 4:6.

Bukeni ni Lilama za Lubasi lwa Luna Ba Ba Sa Lumeli

11. Ki kabakalañi ku ba ya kenile ha ku sa talusi ku ikenya ku ba ya lukile ku fita ba bañwi?

¹¹ Ha lu nze lu lika ka tokomelo ye tuna ku eza lika ka bukeni, ha lu swaneli ku iponahaza kuli lu pahami ni ku luka ku fita ba bañwi, sihulu ha lu sebelisana ni lilama ba lubasi ba ba sa lumeli. Muzamao wa luna wa Sikreste o musa u swanela nihaiba fela ku ba tusa ku bona kuli lu ba ba shutana ni bona ka nzila ye nde, kuli lwa ziba mwa ku boniseza lilato ni mufelañeke, sina mwa n’a ezelize Musamaria yo munde wa mwa nguli ya Jesu.—Luka 10:30-37.

12. Bosinyalana ba Sikreste ba kona cwañi ku eza niti ku ba ye amuheleha hahulu ku bosinyalana ni bona?

¹² Pitrosi n’a koñomekile butokwa bwa ku ba ni mubonelo o lukile kwa neku la lilama za lubasi lwa luna ba ba si ka lumela ha n’a ñolezi basali ba Sikreste kuli: “Ni mina basali, mu ipeye kwatas’a banna ba mina, kuli ba bañwi ha ba ka ba teñi ba ba sa lumeli, ba koliswe ki mizamao ya basali ba bona, ku si na manzwi a’ bulelwa; Ha ba nze ba lemuha mizamao ya mina ye kenile, ye na ni sabo.” Musali wa Sikreste (kamba munna) u kona ku eza niti ku ba ye amuheleha ku sinyalana ni yena ya si ka lumela haiba muzamao wa hae ki o kenile, ya beya ba bañwi mwa munahano, ni ya likute. Seo si talusa kuli ku swanela ku ba ni ku sikuluha mwa tomahanyo ya teokratiki ilikuli sinyalana ni yena ya si ka lumela ha keshebiswi kamba ku sa iswa pilu.a—1 Pitrosi 3:1, 2.

13. Maeluda ni batanga ba bukombwa ba kona cwañi ka linako ze ñwi ku tusa banna ba ba sa lumeli ku itebuha niti?

¹³ Maeluda ni batanga ba bukombwa ka linako ze ñwi ba kona ku tusa ka ku fita fa ku ziba munna ya si ka lumela ka ku ba ni silikani. Ka nzila yeo n’a kana a bona kuli Lipaki ki batu ba ba iketile, ba ba kutekeha, ba ba na ni licisehelo ze ñata, hamohocwalo ni litaba ze ñwi kwand’a Bibele fela. Mwa taba ye ñwi, eluda yo muñwi n’a bonisize cisehelo ku munna mwa ndongwamo ya hae ya bundui ya ku ikatuluseza teñi. Ne ku bile ko ku bunolo hahulu ku kalisa silikani. Munna y’o kwa nalulelule n’a fitile fa ku ba muzwale ya kolobelizwe. Mwa taba ye ñwi, munna ya si ka lumela na na ni cisehelo mwa mufuta wa tulimba. Maeluda ne ba si ka tuhela. Yo muñwi wa ku bona n’a itutile za tunyunywani t’o ilikuli nako ye tatama ya n’a ka katana munna y’o, n’a ka kona ku kalisa puhisano fa taba ya n’a lata munna y’o! Kacwalo, ku ba ya kenile, ha ku talusi ku ba ya sa sikuluhi kamba wa zibo ya makutela-kaufi.—1 Makorinte 9:20-23.

Lu Kona ku Ba Cwañi Ba Ba Kenile mwa Puteho?

14. (a) Ki ufi o muñwi wa miezezo ya Satani wa ku shandaula ka ona puteho? (b) Lu kona ku hanela cwañi siteo sa Satani?

¹⁴ Satani Diabulosi ki musawani, kakuli libizo la Sigerike la di·aʹbo·los (Diabulosi), li talusa “mutamilikezi” kamba “musawani.” Ku sawana ki ka kañwi ka tulemeno twa hae, mi u lika ku itusisa ku sawana mwa puteho. Muezezo wa hae wa lata hahulu ki lusebo. Kana lwa iteselela ku ba bapumiwi ba hae mwa nzila ye ye si ka kena? Seo si kona ku ba cwañi cwalo? Ka ku lu coeza, ka ku lu kuta-kutela, kamba ka ku lu teeleza. Lishitanguti le li butali li bulela kuli: “Mutu wa lingulunde u zamaya inz’a fapanya batu, mi lisawana li kauhanya balikani ba ba utwana.” (Liproverbia 16:28) Ki ufi mulyani kwa lusebo ni busawani? Lu swanela ku ikolwisa kuli lipulelo za luna ki ze yahisa ni ze tomile fa lilato kamita. Haiba lu bata tulemeno twa bunde mwa sibaka se se si twi ki bumaswe bwa mizwale ba luna, lingambolo za luna li ka ba ze nde ni za kwa moya. Mu hupule kuli ku nyaza-nyaza ku bunolo. Mi mutu ya seba ba bañwi ku mina ni mina n’a kana a mi seba ku ba bañwi!—1 Timotea 5:13; Tite 2:3.

15. Ki tulemeno mañi to tu swana ni twa Kreste to tu ka tusa ku bukeleza ba ba mwa puteho kaufela ba nze ba kenile?

¹⁵ Kuli lu buluke puteho inze i kenile, kaufel’a luna lu tokwa ku ba ni munahano wa Kreste, mi lwa ziba kuli kalemeno ka hae ka ka tuna ki lilato. Kacwalo, Paulusi n’a elelize ba kwa Kolose ku ba ni mufelañeke sina Kreste kuli: “Cwale ha mu li ba ba ketilwe ki Mulimu, ba ba kenile, ba ba latwa, mu a apale maikuto a na ni makeke, ni musa, ni buikokobezo, ni bunolo, ni pilu-telele . . . , mu swalelane; . . . Mi fahalimw’a zeo kaufela, mu apale lilato, kakuli ki tamo ye lu fa bupetehi.” Ku zwa f’o n’a ekelize kuli: “Mi kozo ya Kreste, ye mu bizelizwe kuli mu be mubili u li muñwi, i buse mwa lipilu za mina.” Ka buniti fela ka ona moya wo wa ku swalela, lwa kona ku bukeleza buñwi ni bukeni bwa puteho.—Makolose 3:12-15.

Kana Bukeni bwa Luna bwa Bonahala mwa Silalanda sa Luna?

16. Ki kabakalañi bulapeli bwa luna bo bu kenile ha bu swanela ku ba bulapeli bwa tabo?

¹⁶ Ku cwañi ka za bomuyahwa ni luna? Ba lu nga cwañi? Kana lwa bonahaza tabo ya niti, kamba kana lu i bonahaza sina mulwalo o buima? Haiba lu ba ba kenile sina Jehova h’a li ya kenile, seo si swanela ku bonahala mwa lipulelo ni mwa muzamao wa luna. Ku swanela ku bonahala hande kuli bulapeli bwa luna ki bulapeli bwa tabo. Ki kabakalañi hakulicwalo? Bakeñisa kuli Jehova Mulimu wa luna ki Mulimu ya tabile, y’a bata kuli balapeli ba hae ba be ba ba tabile. Kacwalo, walisamu n’a kona ku bulela ka za batu ba Jehova ba mwa linako za kwaikale kuli: “Si filwe mbuyoti sicaba seo [Jehova, NW] a li Mulimu wa sona.” Kana lwa bonahaza tabo yeo? Kana bana ba luna ni bona ba bonisa ku ikolwisa ka ku ba mwahal’a batu ba Jehova kwa Ndu ya Mubuso ni kwa mikopano.—Samu 89:15, 16; 144:15b.

17. Ki sifi se lu kona ku eza ka nzila ye sebeza ili ku bonisa bukeni bo bu itikanelezi?

¹⁷ Hape lwa kona ku bonisa bukeni bwa luna bo bu itikanelezi ka moya wa luna wa swalisano ni sishemo ku bomuyahwa ni luna. Fokuñwi ki kwa butokwa ku bomuyahwa ni bona ku swalisana hamoho, mwendi ku kenisa fa silalanda kamba, sina mwa linaha ze ñwi, ku tusa ku lukisa linzila ni mikwakwa ye mituna. Ka nzila yeo, bukeni bwa luna bu kona ku bonahala ka mo lu babalela lipatelo, malapa, kamba mandu a luna a mañwi. Haiba lu tuhelela matakala kamba ku ba ni lapa le li si ka keniswa kamba ku fielwa, mwendi nihaiba bimota-mota bya kale-kale bye bi mbwenjukile bi nze bi bonwa ki bafitanzila, kana lwa kona ku bulela kuli lu nga bomuyahwa ni luna ka likute?—Sinulo 11:18.

Bukeni kwa Mubeleko ni kwa Sikolo

18. (a) Ki sifi singanyenganye se si kwa Bakreste kacenu? (b) Lu kona cwañi ku fapahana ni lifasi?

¹⁸ Muapositola Paulusi n’a ñolezi Bakreste ba mwa munzi o si ka kena wa Korinte kuli: “Ne ni mi ñolezi mwa liñolo la ka kuli mu si ke mwa kopana ni ba ba buka. Isi kuli mu ka kauhana luli ni mahule ba ba mwa lifasi le, kamba ni batu ba ba lakaza bufumu, kamba masholi, kamba ba ba lapela milimu; kabe ku cwalo, kabe mu swanezi ku zwa mwa lifasi.” (1 Makorinte 5:9, 10) Seo ki singanyenganye kwa Bakreste, ba ba lukela ku kopana ka zazi ni zazi ni batu ba mikwa ye maswe kamba ba ba si na likuka. Yeo ki tiko ye tuna ya busepahali, sihulu mwa lizo m’o coezo ya tobali, buputeleli, ni ku sa sepahala li susuezwa kamba ku tuhelelwa. Mwa muinelo wo ha lu koni ku tuhelela lipimo za luna ku ya kwatasi ilikuli lu kone ku bonahala ku ba ba ka “taho” ku ba ba lu potolohile. Ka ku fapahana, muzamao wa luna wa Sikreste o sishemo kono ili o fapahana u swanela ku lu bisa ba ba zwile mubano kwa batu ba ba lemuha lika, ku bao ba ba ziba butokwi bwa bona bwa kwa moyo ni ba ba bata nto ye ñwi ye nde ni ku fita.—Mateu 5:3; 1 Pitrosi 3:16, 17.

19. (a) Ki litiko mañi zeo mina banana mu na ni zona kwa sikolo? (b) Ki sifi seo bashemi ba kona ku eza mwa ku yemela bana ba bona ni muzamao wa bona o kenile?

¹⁹ Ka mukwa o swana, ku na ni litiko ze ñata ze talimani ni bana ba luna kwa sikolo. Kana mina bashemi mwa potelanga likolo k’o bana ba mina ba kena? Kana mwa ziba mufuta wa muinelo o li teñi k’o? Kana mu na ni swalisano ni baluti? Ki kabakalañi lipuzo zeo ha li li za butokwa? Bakeñisa kuli mwa libaka za mwa litolopo ze ñata za lifasi le, likolo se li bile libaka za mifilifili, milyani ye kola, ni tobali. Bana ba mina ba kona ku buluka cwañi busepahali ni muzamao wa bona u nze u kenile haiba ba sa fumani kemelo ye tezi ye mufelañeke kwa bashemi ba bona? Ka ku nepahala Paulusi n’a elelize bashemi kuli: “Bondate, mu si ke mwa halifisa bana ba mina, kuli ba si ke ba fela pilu.” (Makolose 3:21) Nzila ye ñwi ya ku halifisa bana ka yona ki ku palelwa ku utwisisa butata ni litiko za bona za ka zazi ni zazi. Ku itukiseza miliko kwa sikolo ku kalela mwa muinelo wa kwa moya wa lapa la Sikreste.—Deuteronoma 6:6-9; Liproverbia 22:6.

20. Ki kabakalañi bukeni ha bu li bwa butokwa hahulu ku luna kaufela?

²⁰ Ka ku feleleza, ki kabakalañi bukeni ha bu li bwa butokwa hahulu ku luna kaufela? Bakeñisa kuli bu sebeza sina silelezo kwa litasezo za lifasi ni ku nahana kwa Satani. Ki mbuyoti cwale mi ikaba mbuyoti mwa nako ya kwapili. Bu lu fa sepo ye tiile ya bupilo bo bu ka ba bo bu sa feli mwa lifasi le linca la ku luka. Bu lu tusa ku ba Bakreste ba ba na ni buitikanelelo, ba ba atumeleha, ni ba ba ambola—isiñi ba ba ngangatezi litoho ka ku sa hakuluha. Ka ku puma taba, bu lu bisa ku ba sina Kreste.—1 Timotea 6:19.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Hupula?

◻ Ki kabakalañi Pitrosi ha n’a boni tokwahalo ya ku eleza Bakreste ka za bukeni?

◻ Ki kabakalañi ha ku si ko ku bunolo ku pila bupilo bo bu kenile?

◻ Ki sifi seo kaufel’a luna lu kona ku eza mwa ku kondolokisa bukeni mwa lubasi?

◻ Kuli puteho i siyale inze i kenile, ki muzamao ufi o si ka kena o lu swanela ku pima?

◻ Lu ka kona cwañi ku zwelapili lu nze lu kenile kwa musebezi ni kwa sikolo?

[Maswaniso a fa likepe 28, 29]

Ka ku ba Lipaki za Jehova, lu swanela ku ba ni tabo mwa ku sebeleza Mulimu ni mwa misebezi ye miñwi