‘Wipandije Abe Mwine ne Boba Bakwivwana’

“Wite kyaba kyonso mutyima abe mwine, ute’o ne ku bufundiji bobe. . . . Wivwane ulonge namino, ukepandija abe mwine, ne boba bakwivwananga bene kumo.”—1 TEMOTE 4:16, NW.

1, 2. I kika kitononanga bene Kidishitu babine bendelele na mwingilo wabo wa kupandija būmi bwa bantu?

MU KABUNDI ka mufula, kungala kwa Tailande, mudi ba mulume ne mukaji Batumoni ba Yehova balonga bukomo bwa kwisamba ludimi lweni na bantu ba kabila kampanda kashikatanga mu ngulu. I bekwate’ko na kwisamba ludimi lwa Lahu mwa kusapwila benē kibundi myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza.

² Mulume unena’mba: “Bine, i bikomo’tu ne mwa kushintulwila nsangaji ne kuloelelwa kotudi nako pa kwingila mu bantu bayampe namino. Tubemone netu amba tubalunga kuboko ku kufikidila kwa Kusokwelwa 14:6, 7, pa kusapula myanda ya nsangaji ku ‘mizo yonso ne tubila ne ndimi.’ Mu myaba mityetye keyasapwilwe’mo myanda miyampe, mudi ne uno mwaba. Tudi na bifundwa bya Bible bivule, bikoma’nka ne pa kwendeja’byo byonso.” I bine, bano ba mulume ne mukaji bakulupile kwipandija abo bene ne boba bebevwana bene kumo. Byotudi bene Kidishitu, netu tubulwe’po kulonga mobalongela’mu?

“Wite Kyaba Kyonso Mutyima Abe Mwine”

 3. Kumeso kwa kupandija bakwetu, i bika byotufwaninwe bidi kulonga?

³ Mutumibwa Polo wādingile Temote amba, “Wite kyaba kyonso mutyima abe mwine, ute’o ne ku bufundiji bobe,” ano madingi atalanga bene Kidishitu bonso. (1 Temote 4:16) Mwanda kumeso kwa kukwasha bakwetu bamone lupandilo, tufwaninwe bidi kwita mutyima batwe bene. Tukēta’o namani? Muswelo umo bidi i kwikala nyeke batengele mu kitatyi kyotudi’mo kino. Yesu wāletele kiyukeno kya bipindi bivule amba balondi bandi bakayuke kyaba kikafika “kuvuika kwa ngikadilo ya bintu.” Ino wābweja’ko amba i kutupu ukayuka kitatyi kinekine kikafika mfulo. (Mateo 24:3, 36, NW) Penepo i bika byotufwaninwe kulonga’po?

 4. (a) I milangwe’ka yotufwaninwe kwikala nayo pa kitatyi kyashadila’ko ino ngikadilo? (b) I milangwe’ka yotufwaninwe kwepuka?

⁴ Umo ne umo ufwaninwe kwiipangula amba, ‘Lelo ñingidijanga kitatyi kishadile’ko ino ngikadilo mwanda wa kwipandija ami mwine ne boba bangivwana’ni, nansha nañanga amba, “Byoketuyukilepo senene kitatyi kinekine kikafika mfulo, kekudipo ne kyontela’ko mutyima kine”?’ Kuleka kuta’ko mutyima i kwitūla mu kyaka. Mwanda kidi pamo bwa abe upatanya madingi a Yesu, wānene amba: “Mwiadijei kala kutengela, mwanda mu difuku dya kubulwa nansha kutáko mutyima aye Mwanā muntu wa[iy]a kala.” (Mateo 24:44) Bine, kino ke kitatyipo kya kujimija bupyasakane bwetu mu mwingilo wa Yehova nansha kwabila mutyima-ntenke ne maloa a ino ntanda.—Luka 21:34-36.

 5. I bifwa’ka byāshile batumoni ba Yehova ba kumeso kwa bwine Kidishitu?

⁵ Byotudi bene Kidishitu, muswelo mukwabo otukokeja kulombola amba twitele mityima batwe bene i kūminina na kikōkeji. Bengidi ba Leza ba pa kala bādi bōminina, nansha shi bunyongolodi budi pabwipi nansha kulampe. Polo wātelele bifwa bya batumoni ba kumeso kwa bwine Kidishitu, kifwa Abele, Enoke, Noa, Abalahama ne Sala, kupwa wānena’mba: ‘Kebāmwenepo kufikidila kwa milao, bēmona nayo bitupu kulampe kwine, ne kwiimuna nayo, ne kwitabija’mba: Twi bēni balupito pano pa ntanda.’ Kebādipo babila būmi buyampe, nansha kuponena mu bilongwa bya busekese byādi bibajokolokele, ino bādi basaka na mutyima umo kumona ‘kufikidila kwa milao.’—Bahebelu 11:13; 12:1.

 6. Mumweno wādi umona bene Kidishitu ba mu myaka katwa imbajinji lupandilo wādi na lupusa’ka pa mwikadilo wabo wa umbūmi?

⁶ Bene Kidishitu ba mu myaka katwa imbajinji nabo bādi bemwene bu “bēni” mu ino ntanda. (1 Petelo 2:11) Nansha ke pobāpwile kupanda ku bonakani bwa Yelusalema mu 70 K.K. pene, kebālekele’byopo kusapula nansha kujokela monka mu būmi bwa bwine ntanda. Bādi bayukile amba lupandilo lwinelwine i lwa boba bakekala nyeke na kikōkeji. O mwanda, kufika ne mu 98 K.K., mutumibwa Yoano wāsoneka’mba: “Panopantanda papitanga, ne kilokoloko kyapo kīne kumo; nanshi yewa ulonga kiswa-mutyima wa Leza aye wikele nyeke.”—1 Yoano 2:17, 28.

 7. Lelo Batumoni ba Yehova baloñanga bika bilombola amba bayukile kūminina mu ano mafuku?

⁷ Batumoni ba Yehova ba mu ano mafuku nabo bōmininanga mu mwingilo wa bwine Kidishitu, nansha byobafikilwanga na kupangwapangwa kwa malwa. Lelo kūminina kwabo i kwa bituputupu? Mhm, Yesu witukulupija’mba: “Aye ukōminina pototo, ne pamfulo pene, nabya aye ukapandako,” ku mfulo ya ino ngikadilo minunu nansha ya būmi botudi nabo pano. I bine, ku lusangukilo Yehova ukavuluka bengidi bandi bonso bakikōkeji bafwile ne kukebapala mpalo.—Mateo 24:13; Bahebelu 6:10.

 8. I muswelo’ka otukokeja kulombola amba tufwijanga’ko bene Kidishitu ba pa kala pa kūminina kobāūminine?

⁸ Pakwabo kadi, tudi na nsangaji mwanda bene Kidishitu bakikōkeji ba pa kala kebādipo bakambakena’nka lupandilo lwabo kete. O mwanda batwe befundile Bulopwe bwa Leza kupityila ku buninge bobālongele twibafwijanga’ko mpata pa kūminina kobāūminine, baingila mwingilo wēbapele Yesu amba: “Endai nanshi mukafundijei mizo yonso ya bantu . . . ne kwibalombola balaminine byonso byo nemulaīle ami mwine.” (Mateo 28:19, 20) Netu potukidi na mukenga pano, tulombolei mutyima wetu wa kufwija’ko na kusapwila bakwetu kebaivwene myanda miyampe. Ino tuyukei amba kusapula i ditabula dibajinji’tu mu kulonga bana-babwanga.

‘Ta Mutyima ku Bufundiji Bobe’

 9. Mumweno muyampe ukokeja kwitukwasha muswelo’ka tushilule bifundwa bya Bible?

⁹ Mwingilo otupelwe ke’nkapo wa kusapula kete, i ne kufundija. Yesu wētusoñenye kufundija bantu balame bintu byonso byāetulaile. Eyo, mu myaba imoimo mutanwanga bantu batyetye mpata basaka kwifunda myanda itala padi Yehova. Ino kumona mwaba na mumweno mubi nako kukokeja kusupaija bukomo bwetu bwa kushilula bifundwa bya Bible. Yvette, pania wa mu mwaba wadi unenwa na bamo amba keulupulangapo bipa, wamwene banabetu beni bāya’mo, bashilula bifundwa bya Bible ku mobo, mwanda kebadipo na mumweno mubi. Kupwa nandi washinta mumweno wandi, ko kusokola wasokola bantu bakimba kwifunda Bible.

10. Byotudi bafundiji ba Bible, i kiselwa’ka kikatampe kyotudi nakyo?

¹⁰ Bene Kidishitu bamo beshisanga kunena boba basangela musapu kwifunda nabo Bible mwanda betyepelwanga kwendeja bifundwa. Eyo, tudi shetu na lūku lwishileshile. Ino kekilombepo kwikala na bwino buvulevule pa kwikala mufundiji mulumbuluke wa Kinenwa kya Leza. Musapu ujila wa mu Bible ao mwine udi na lupusa. Yesu wānene amba bantu badingakene na mikōko bajiulanga diwi dya Mukumbi wabine’nka pobevwana’dyo’pa. Nanshi kiselwa kyetu i kufikija’tu musapu wa Yesu, Mukumbi Muyampe, kwiupēleja pē mungya bwino bwetu.—Yoano 10:4, 14.

11. I muswelo’ka okokeja kukwasha senene mwifundi wa Bible?

¹¹ Ino i muswelo’ka obwanya kufikija senene musapu wa Yesu ku bantu? Dibajinji, jingulula biyampe byobya binena Bible pa mwanda omwisambila’po. Abe mwine bidi ivwanija mwanda senene kumeso kwa kufundija’o bakwenu. Ne kadi tompa kulama ngikadilo ya bulēmantu ne bulunda kitatyi kyomwifunda. Befundi, ne bankasampe bene, bafundanga biyampe shi kebaselelepo mityima kūlu ne shi mufundiji wibakwete na bulēme ne kanye.—Nkindi 16:21.

12. Ukokeja kujingulula namani amba mwifundi waivwana myanda yomufundija?

¹² Byodi mufundiji, kufwaninwepo kufundija biyayate bilengeja mwifundi kukwata myanda kūlukūlu. Ino ufwaninwe kumukwasha emvwanije myanda yaefunda. Nabya masomo afundile, ne myanda yamona mu būmi, ne kupotolola kwapotolola Bible, bikamukwasha emvwanije byobya byonena. O mwanda i biyampe kwiipangula’mba, ‘Lelo binebine waivwana buluji bwa Bisonekwa bitelelwe mu myanda yotwifunda?’ Ukokeja kumutompa na kumwipangula bipangujo bimulomba kushintulula myanda kupita’ko bya kwitabija’tu amba eyo nansha amba mhm. (Luka 9:18-20) Kikwabo kya kuyuka i kino, befundi bamo bekakanga kwipangula mufundiji bipangujo. O mwanda kebekalangapo bemvwanija biyampe myanda yobafundijibwa. Kankamika mwifundi akwipangule bipangujo ne kukulombola mwanda o-onso wakevwanije senene.—Mako 4:10; 9:32, 33.

13. I muswelo’ka okokeja kukwasha mwifundi nandi ekale mufundiji?

¹³ Kitungo kikatampe kyotwendejejanga kifundwa kya Bible i kukwasha mwifundi nandi ekale mufundiji. (Ngalatea 6:6) Pa kino, pa kupituluka mu kifundwa kyenu, ubwanya kumunena akushintulwile mwanda kampanda mu muneneno upēla, pamo bwa aye ushintulwila’o muntu kaivwene’o kasha. Kupwa, shi wabwanya bisakibwa bya kutambila mu busapudi, ukokeja kumwita mwatambila nandi pamo. Kakabulwepo kwiivwana biyampe pa kwingidila nobe pamo, ne myanda yakamona ikatamija kwikulupila kwandi kufika ne pakashilula kutambila bunka bwandi mu mwingilo.

Kwasha Mwifundi Ekale Mulunda na Yehova

14. Kitungo kyobe kinekine abe mufundiji i kitungo’ka, ne i bika bikakukwasha ufikile’po?

¹⁴ Kitungo kinekine kya mufundiji yense mwine Kidishitu i kukwasha mwifundi asambe bulunda na Yehova. Eyo, ubwanya kumukwasha na binenwa, ino kupityidila i na kifwa kyobe. Kufundija na kifwa kuteñanga mityima ya befundi mpata. Bilongwa binenanga bivule kupita’ko binenwa, nakampata shi tusaka kukuna ngikadilo miyampe ne bupyasakane mu mutyima wa mwifundi. Shi wamone amba binenwa ne bilongwa byobe bishilukanga ku kipwano kilumbuluke kyopwene na Yehova, nandi kakabulwepo kutamija kipwano kya uno muswelo.

15. (a) Mwanda waka i kya mvubu mwifundi atamije kukanina kuyampe kwa mutyima wa kwingidila Yehova? (b) Ukokeja kukwasha mwifundi namani nandi endelele nyeke ku mushipiditu?

¹⁵ Kyosaka i mwifundi engidile Yehova na buswe, ke na kutononwapo na moyo wa kutyina kukonakanibwa ku Amakedona. Shi umukwasha atamije kuno kukanina kwa mutyima kuyampe, nankyo ubaūbaka na byūbakwa nabyo kebipi mudilo, bikopoka mu matompo a lwitabijo lwandi. (1 Kodinda 3:10-15) Shi waikala na kukanina kubi kwa mutyima, kifwa kwa kufwila kwikala mu ludingo lumo nobe nansha na muntu mukwabo, kakekalapo na bukomo bwa kukomena lupusa lubi lwa bwine ntanda ne kininga kya kusaka kulonga byoloke. Vuluka kino, abe kukekalapo mufundiji wandi nyeke ne nyeke, mhm. Nanshi pokidi nandi po pa kumukankamika efwenye kubwipi na Yehova na kutanga Kinenwa Kyandi difuku ne difuku ne kulanguluka’po. Mu uno muswelo, ukendelela na kulonda ‘kyelekejo kya myanda ya bukomo’ ya mu Bible ne mu mabuku esambila pa Bible, nansha shi kemudi bapwe kala kifundwa kyenu.—2 Temote 1:13.

16. I muswelo’ka okakwasha mwifundi ayuke kulombela milombelo itamba ku mutyima?

¹⁶ Ukokeja kadi kufundija mwifundi kulombela milombelo itamba ku mutyima, nandi ayuke mwa kwifwenyenya kudi Yehova. Namani? Ukokeja kumulombola lulombelo lwa kifwa lwa Yesu ne milombelo mikwabo yālombelwe na mutyima umo idi mu Bible, kifwa yoya itanwa mu mitōto. (Mitōto 17, 86, 143; Mateo 6:9, 10) Ne kadi, kyaba kyateja milombelo yobe kumeso ne kupwa kwa kifundwa, ukayuka milangwe yobe padi Yehova. O mwanda milombelo yobe ifwaninwe kwikala nyeke yabinebine, yampikwa kafinda, ilombola bujalale ku mushipiditu ne mu ñeni.

Longa Buninge bwa Kupandija Bobe Bana

17. Bambutwile bakakwasha babo bana namani nabo bashale mu dishinda dya lupandilo?

¹⁷ Mu bantu botusaka kupandija mudi ne ba mu kisaka kyetu. Bana bavule ba bambutwile bene Kidishitu badi biyampe, ‘bakomo mu lwitabijo.’ Ino kudi bakwabo nabo kebadipo na bubinebine bushimatyije miji mu mityima yabo. (1 Petelo 5:9; Efisesa 3:17; Kolose 2:7) Bavule mu bano bankasampe basāsukanga mu dishinda dya bwine Kidishitu ku butame. Shi wi mbutwile, i bika byokokeja kulonga mwanda wa kutyepeja’ko bino bikoleja? Dibajinji, longa bukomo bwa kulumbulula ngikadilo ya mu kisaka. Būmi buyampe mu kisaka i kumona lupusa molufwaninwe kumwenwa, kusangela bintu bya mvubu, ne kulama kipwano kya nsangaji na bakwenu. (Bahebelu 12:9) Nanshi kipwano kiloe kya mu kisaka kikokeja kwikala bu mwadijo ukwasha bana baningije bulunda bwabo na Yehova. (Mitōto 22:10) Bisaka bikomo bilongelanga bintu pamo—nansha shi kilomba bambutwile kujimija kitatyi kampanda kya kulonga byobasaka. Kulonga namino i kufundija kofundija bobe bana na kifwa kyobe, nabo bayuke mwa kutyibila butyibi boloke umbūmi. Bambutwile, bintu bikimba benu bana komudi, ke bituntwapo bya ku ngitu, i banwe—kitatyi kyenu, bukomo bwenu ne buswe bwenu. Lelo mupanga benu bana bino bintu?

18. Bambutwile bafwaninwe kukwasha babo bana nabo batane malondololo ku bipangujo’ka?

¹⁸ Bambutwile bene Kidishitu kebafwaninwepo kulanga amba betu bana nabo kebadipo mwa kutuninya kwikala bene Kidishitu. Daniel, mukulumpe kadi mbutwile wa bana batano, unena’mba: “Bambutwile bafwaninwe kwikala na kitatyi kya kufundula kwalakana kukunwanga mu mityima ya bana ku masomo ne mu bifuko bikwabo. Bafwaninwe kukwasha babo bana na kitūkijetyima, nabo batane malondololo ku bipangujo pamo bwa bino: ‘Lelo bine pano tudi mu kitatyi kya ku mfulo? Lelo bine mutōtelo wabine i umo kete? Mwanda waka bana ba masomo bamo bamweka bu bayampe nanshi abo babi kwenda nabo kisense? Le i kibi nyeke kusambakena pamo na muntu kumeso kwa kwitundaila?’” Bambutwile, mwiubijei mudi Yehova wa kwesela bukomo bwenu, mwanda nandi utele mutyima ku būmi bwa benu bana.

19. Mwanda waka i kipite buya bambutwile bene befunde na babo bana?

¹⁹ Bambutwile bamo bakolelwanga kwifunda na babo bana. Kulonga namino ke biyampepo, mwanda abe mbutwile ye wa kufundija bobe bana senene kupita muntu ye-yense. (Efisesa 6:4) Kwifunda na bobe bana kukakukwasha uyuke abe mwine bidi mu mityima ne mu ñeni yabo. Lelo bishima byabo bilupukanga ku mutyima’ni nansha i bya kuboya buboyeboye? Le bakulupile binebine mu byobefunda? Lelo bamwene Yehova bu muntu udi’ko bine? Ubwanya kutana malondololo ku bino bipangujo bya kamweno ne ku bikwabo enka shi wifunda abe mwine na bobe bana.—2 Temote 1:5.

20. Bambutwile bakokeja kulonga namani kifundwa kya kisaka kikale kisangaja ne kya kamweno?

²⁰ Ino i muswelo’ka obwanya kulonda nyeke mpangiko ya kifundwa kya kisaka shi kemudi kala bashilule’yo? Joseph mukulumpe kadi mbutwile wa bana babidi, ba nsongwalume ne nsongwakaji, unena’mba: “Kifundwa kya kisaka kifwaninwe kwikala kisangaja, kyabilwa kwifundwa monka, pamo’nka na bifundwa byonso bya Bible. Pa kubwanya kino mu kisaka kyetu, ketufwaninwepo kwikala na kaninga-mpo pa mwanda utala nsaa. Kifundwa kyetu kiloñwanga divule mu nsaa umo, ino nansha shi dimodimo kubetushadila minite dikumi kete ya kwifunda, ketulekangapo kwifunda. Kintu kimo kisangelanga bana mu kifundwa kyetu mu bula bwa yenga i kukaya myanda ya mānga isekunwinwe mu Dibuku Dyami dya Mānga ya mu Bible.a Mushike wivwanwa nao myanda ne kutenga koitenga ku mutyima i bipite kulampe kwine misāngo mulwi yomukokeja kwifunda.”

21. I kitatyi’ka kikokeja bambutwile kufundija babo bana?

²¹ Inoko kufundija bobe bana kekufwaninwepo kwikala’nka mu byaba byomutūdile ku mpangiko kete. (Kupituluka 6:5-7) Kamoni wa mu Tailande utelelwe ku ntwelelo unena’mba: “Nakivulukanga mwadi munselela Tata twenda mu busapudi, tukandile pa makinga, tukafika ne mu mafinko onso a mwaba wa kipwilo kyetu. Na bubine, kifwa kilumbuluke kya betu bambutwile ne bufundiji bobadi betufundija mu byaba byonso byo byetukweshe tutyibe mbila ya kushilula mwingilo wa kitatyi kyonso. Tukilamine ne ñeni yotwaboile kobadi. Ne pano nakingila kufika ne mu mafinko onso a mwaba wetu!”

22. ‘Kwita mutyima abe mwine ne kuta’o ku bufundiji bobe’ kukalupula bipa’ka?

²² Dyakadilwe kantu dino, Yesu, pa kitatyi kifwaninwe, ukafikidija butyibi bwa Leza pa ino ngikadilo ya bintu. Kino kinkumbulu kikashala kisekununwa pi na pi mu mānga ya bantu, ino bengidi bakikōkeji ba Yehova bakendelela na kumwingidila, koku balamine lupandilo lwa nyeke mu ñeni yabo. Lelo nobe ukulupile kukekala umbukata mwabo, pamo na bobe bana ne boba bowifundanga nabo Bible? Eyo, vuluka kino: “Wite kyaba kyonso mutyima abe mwine, ute’o ne ku bufundiji bobe. Ūminina monka mu bino bintu bino’bi, ke-pantu wivwane ulonge namino, ukepandija abe mwine, ne boba bakwivwananga bene kumo.”—1 Temote 4:16, NW.

[Kunshi kwa dyano]

Le Ukokeja Kushintulula?

• I mumweno’ka otufwaninwe kwikala nao nansha byoketuyukilepo kitatyi kinekine kikafika butyibi bwa Leza?

• Tukokeja ‘kuta mutyima ku bufundiji bwetu’ mu miswelo’ka imoimo?

• Ukokeja kukwasha namani mwifundi nandi ekale mulunda na Yehova?

• Mwanda waka i kya mvubu bambutwile betūdile’ko kitatyi kya kufundija babo bana?

[Kifwatulo pa paje 27]

Kifundwa kiloanga mu ngikadilo ya bulēmantu ne ya bulunda.

[Kifwatulo pa paje 31]

Kukaya myanda ya mānga ya mu Bible, kifwa ya Solomone utyiba mambo a bana-bakaji babidi babwitwa, kuloejanga kifundwa kya kisaka.