Shapita wa Mwanda

‘Tulwei na Bibumbo bya Mishipiditu Imbi’

 1. Mwanda waka tufwaninwe kuta mutyima nakampata ku mingilo ingila mishipiditu imbi?

BANTU bavule bafutululanga mulangwe wa kunena amba kudi mishipiditu imbi. Ino uno ke mwandapo wa mitembwe. Bantu betabije nansha bapele, ayo mishipiditu imbi idi’ko, kadi ingidijanga lupusa pa umo ne umo, ne pa batōtyi ba Yehova bene kumo. Abo bo bene bapwilwa mpumpu. Mutumibwa Polo witudyumuna kino amba: “Kwikwata kwetu kekudipo kwa ku ngitu ne ku mashi, ehe, i kwa ku bene bakatampe bene, ne ku balupusa, ne ku balopwe ba fukutu ya panopanshi, ne ku bibumbo bya [mishipiditu imbi ya] momwa mūlu.” (Efisesa 6:12) Mu ino yetu myaka mo mwine, lupusa lwa bibumbo bya mishipiditu imbi ke lunane kupita myaka yonso mwanda Satana i mupangwe mūlu kadi udi na bulobo bukatampe mwanda uyukile amba udi na kakitatyi katyutyu.—Kusokwelwa 12:12.

 2. Lelo i muswelo’ka otubwanya kutyumuna bulwi botwilwa na mishipiditu ipityile bukomo bwa bantu?

² Le tubwanya kutyumuna bulwi botwilwa na bibumbo bya mishipiditu mikomokomo? Eyo, tubwanya shi tukulupile Yehova na mutyima onso. Tufwaninwe kumuteja ne kukōkela Kinenwa kyandi. Mu uno muswelo, tukeepeja mu byaka bya ku ngitu, bya mu ñeni, ne bya mu mwikadilo bikamba na boba babikelwe na Satana.—Yakoba 4:7.

Balopwe ba mu Bifuko bya Mūlu

 3. Le i bāni batambilwe bulwi bwa malwa na Satana, ne muswelo’ka?

³ Yehova witulombola pampikwa kafinda mwikadile ngikadilo ya ntanda mungya mwamwena’yo senene momwa mūlu. Wāpele mutumibwa Yoano kimonwa kimwekeja Satana bu “mukishi mukatampe utyila pyā.” Mukishi wādi utengele kumina Bulopwe bwa Meshiasa wa Leza kinondanonda’tu na kubutulwa kwabo momwa mūlu mu 1914. Aye pa kukomenwa, wālondomona dilobe dya kupangapanga byamalwa bantunguluji ba Bulopwe’bwa. (Kusokwelwa 12:3, 4, 13, 17) Le Satana wēbatambile bulwi namani? I na kwingidija bantu bandi bamwimanine pano panshi.

 4. I ani nsulo ya bukomo bwa imbikalo ya bantu, ne tuyukile’kyo namani?

⁴ Yoano wālombwelwe kadi kinyema kikwabo kya mitwe isamba-ibidi ne masengo dikumi, kidi na lupusa pa “bisaka byonso, ne ku bantu bonso, ne ku ndimi, ne ku mizo.” Kino kinyema kyelekeja ngikadilo ya politike ya ntanda yonso mituntulu. Bāsapwila Yoano amba “mukishi wa nandi [Satana Dyabola] wamupele [kinyema] bukomo bwandi, ne kipona kyandi, ne lupusa lukatakata.” (Kusokwelwa 13:1, 2, 7) Bine, Satana ye nsulo ya lupusa ne bukomo bwa imbikalo ya bantu. Nanshi, monka mwāsonekele mutumibwa Polo, “balopwe” benebene babikele imbikalo ya bantu i ‘bibumbo bya mishipiditu imbi ya momwa mūlu.’ Bonso basaka kutōta Yehova bafwaninwe kwivwanija kino senene.—Luka 4:5, 6.

 5. I kwepi kukongelwa bendeji ba politike dyalelo?

⁵ Nansha bendeji ba politike bavule byobetela bu betabije, i kutupu muzo nansha umo ukōkele ku buludiki bwa Yehova ne bwa Yesu Kidishitu, Mulopwe watongele. Abo bonso bafwilanga’nka kwimanija pototo lupusa lwabo. Dyalelo kidi enka na mwikilombwela nsekununi ya Kusokwelwa amba ‘binenwa bya bukomo bwa bademona’ byo bikongela balopwe ba ntanda ku Amakedona, “divita dya difuku dikatakata dya Leza, Mwinebukomobonso.”—Kusokwelwa 16:13, 14, 16; 19:17-19.

 6. Mwanda waka tufwaninwe kuta mutyima kutyina amba twakakokelwa mu kukwatakanya ngikadilo ya Satana?

⁶ Difuku dyonso dipita, būmi bwa bantu buteñwanga na malwi a kufwila politike, mushikatyilo, misokwe ne mitōtelo, bintu bikalañanya kisaka kya muntu. Mu buno bulwi divule bantu balombolanga—ku kanwa nansha mu bilongwa—ku mutamba, ku muzo, ku kabila, ku ludimi, nansha ku kisumpi kamukaya kobalamete. Nansha shi bantu kebekujijepo mu bulwi’mwa, inoko divule banenenanga mutamba umo kutabuka mukwabo. Ino shi bano bantu, bekale balamete ku muntu kampanda nansha ku mulangwe kalukinga, lelo i ani na bubine obakwatakanya? Bible unena patōkelela amba: “Ntanda yonsololo ilēle mu bukomo bwa umbi.” (1 Yoano 5:19, NW) Penepa muntu ukepuka namani kongwelwa kumo na bantu ba ino ntanda? Ukepuka’ko shi enka ukwatakenye Bulopwe bwa Leza makasa abidi ne kuleka kwikuja nansha bityetye mu malwi onso a ino ntanda.—Yoano 17:15, 16.

Bunwanwa bwa Yewa Umbi

 7. Bumbalwe bwa Satana i bumweke namani mu muswelo waingidija mutōtelo wa bubela?

⁷ Mu bula bwa mānga yonso, Satana wingidijanga kupangwapangwa kwa ku kanwa ne kwa ku ngitu mwanda wa kubombola bantu mu mutōtelo wa bine. Kadi wingidijanga ne miswelo mivule ya munshimunshi—bilongwa bya budyumuku ne bya bunwanwa. I mbalwe umunine bavule mu mfindi ya mitōtelo ya bubela, na kwibakulupija amba bengidilanga Leza. Kubulwa kuyukidija Leza ne kubulwa kuswa bubinebine i bifikije bavule ku kusanswa mingilo ya bipwilo ya majende, yulula masenda, yongola bantu ne bingelengele bibatulumuja. (2 Tesalonika 2:9, 10) Ino batwe twi badyumunwe amba nansha ke boba badi mu mutōtelo wa bine, “bamobamo bakabomboka . . . , ke bateje matwi kudi bibanda, bibasenga bubelabubela, ne ku mfundijo ya bademona.” (1 Temote 4:1) Le bakokeja kubomboka namani?

 8. I muswelo’ka witukokela Satana mu mutōtelo wa bubela nansha shi tutōtanga Yehova?

⁸ Dyabola ukailanga na bundalandala ku buzoze bwetu. Lelo tukidi na moyo wa kutyina bantu? Nankyo ketukejepo kukokwa na lupusa lwa balongo ne balondakani netu basaka twikuje mu bintu bitambile ku mutōtelo wa bubela. Le tudi na mitatulo? Shi tudi nayo, nabya ketukejepo kukwatwa nsungu pobetudingila nansha papela bakwetu milangwe yotwenda nayo. (Nkindi 15:10; 29:25; 1 Temote 6:3, 4) Pa kyaba kya kujadika mumweno wetu na kwiukwatañanya na kimfwa kya Kidishitu, tukata mutyima ku boba ‘basenga matwi’ etu na kunena’mba kutanga’tu Bible ne kwikala na būmi bwakubulwa kato i bibwane. (2 Temote 4:3) Twikale kwilunga na kipwilo kikwabo, nansha tulamate ku mutōtelo otudi’mo, ke mwandapo mukatampe kudi Satana, kyasaka’tu i tuleke kutōta Yehova mungya mwaituludikila kupityila ku Kinenwa kyandi ne ku bulongolodi bwandi.

 9. Satana wingidijanga na budyumuku namani kusambakena pamo mwanda wa kufikidija kitungo kyandi?

⁹ Kadi Satana udi na budyumuku bwa kutonwena bantu ku kupwija mēlu abo mendele’mo mu mashinda mabi. Mo mwalongela na mēlu a kusaka kusambakena pamo na bantu. Bavule pa kupela kulonda mwikadilo ulombwele Bible, bamonanga amba kusambakena pamo kwa bantu kebesongele i kwisangaja kwendele’mo, nansha bu muswelo wa kulombola amba nabo ke batame. Lelo boba besongele nabo? Bangi baponenanga mu makoji. Bavule bene, shi kebaponenepo mu makoji, bakimbanga kwilubula nansha kusansana mwanda wa kushikata na muntu mukwabo. Kitungo kya Satana mu ano manwa a munshimunshi i kutonona bantu besangaje pano, ne kuvulaminwa bipa bibi byobakangula ke mungya kala abo ne bantu bakwabo, ne kupityididila bavulaminwanga amba bonanga kipwano kyobapwene na Leza ne na wandi Mwana.—1 Kodinda 6:9, 10; Ngalatea 6:7, 8.

10. Satana utompanga namani kunyengakanya mumweno otumwene busekese ne bikandangobo?

¹⁰ Mēlu makwabo mendele’mo aingidija i kwipwija mukose. Shi i kuyampe, kwikalanga kutūja ngitu, ñeni, ne malango. Ino Satana na bunwanwa bwandi wingidijanga namani bino bitatyi bya kwisangamuna ngitu mwanda wa kusonsolola milangwe yetu kudi Leza? Kimfwa, tuyukile biyampe amba Leza ushikilwe busekese ne bikandangobo. Pobalombolanga bino bintu ku sinema, ku televijo, nansha ke mu makayo, le twendelelanga na kwibitala? Yuka kadi amba Satana ukanine kubolejeja’ko bino bintu pano paenda ufwena ku kwelwa mu lupongo, ke-pantu “babi, ne banzazangi, basa kwenda bavula ne kuvula ku kubipa, ne kongojana, ne kwiongola abo bene.” (2 Temote 3:13, Kusokwelwa 3:13) O mwanda kyaba kyonso tufwaninwe kutadija manwa a Satana.—Ngalwilo 6:13; Mitōto 11:5; Loma 1:24-32.

11.Muntu uyukile bubinebine butala pa bya majende ubwanya namani kupya mu dikinga shi kadyumukilepo?

¹¹ Kadi tuyukile amba boba bakuja mutwe mu majende o-onso—mu lubuko, mu bumpaki bwa manga, ne mu kwisamba na bāya kalunga—i ba munyanji ku meso a Yehova. (Kupituluka 18:10-12) Byotuyukile kino, ketukendapo nanshi kudi bilumbu, nansha kwibatweja mu njibo yetu amba balongele’mo bya maleñanya byabo bya budemona. Le kyotukebatejeja shi ku televijo, shi ku Entelenete i kika? Ekale tubapele kwenda kwa kilumbu, lelo kyotukakutyila mwana lukano ku kuboko amba ye lwa kumukinga ku bibi i kika? Byotuyukile amba Bible upeleje kukuta bakwabo mu bijolongo, kyotuketabijija ñanga uloteja ba miloto etwele kavudi i kika?—Ngalatea 5:19-21.

12. (a) I muswelo’ka wingidijibwa minjiki mwanda wa kwitulangija bintu byotuyukile amba i bibi? (b) Muvwadilo wa muntu, mondele wa yandi nywene, nansha muneneno wandi bikokeja kulombola namani amba wabilanga mwikadilo wa boba bapelelwe na Yehova? (c) I bika byotufwaninwe kulonga shi tusaka kwepa Satana waketukwata na andi manwa?

¹² Bible unena amba busekese ne kujilula konso kwa bijila (na kutononwa na mutyima wa disubi) kebifwaninwepo nansha kutelwa umbukata mwetu. (Efisesa 5:3-5) Le bikekala namani shi ino myanda ibatūlwa mu ñimbo ya minjiki itobala, ne mashinkula olula masenda, ne byombanwa bikunka ku mutyima? Le tukashilula kupituluka bitembo bitumbija buenda, kwisangaja na dyamba, ne bilongwa bikwabo bibibibi? Nansha byotuyukile amba ketufwaninwepo kwiula mwikadilo wa bantu bekujije mu bino bintu, le muvwadilo wetu, mutendelo ne mondele wa nywene yetu ne muneneno wetu bituyukanya bu tudi na mutyima wa kwibeula? Bine, ino i miswelo mibole ingidija Satana mwanda wa kongola bantu balonde milangwe ya munshimunshi! (2 Kodinda 4:3, 4) Shi ketusakilepo kwikala kyandi kikwatwa, nankyo twepukei kuselwa na bya ino ntanda. Ketwakivulaminwai “balopwe ba fukutu ya panopanshi” bene i bāni kadi tufwaninwe kwisombolola na bukomo mu lupusa lwabo.—1 Petelo 5:8.

Bakumbanye Byonso Mwa Kunekenyenya

13. I muswelo’ka otukokeja kunekenya ntanda ibikelwe na Satana nansha byotudi bakubulwa kubwaninina?

¹³ Yesu wānene batumibwa bandi kumeso kwa lufu lwandi amba: “Komejai’nka mityima yenu, ami uno napu kunekenya panopantanda.” (Yoano 16:33) Nabo bādi ba kunekenya ntanda. Kintu kya myaka 60 pa kupita’po, mutumibwa Yoano wāsoneka’mba: “Lelo wakunekenya panopantanda i ani, ke aye kadi wakwitabija’mba: Yesu i Mwana Leza?” (1 Yoano 5:5) Lwitabijo lwa uno muswelo lumwekanga mu kukōkela ku mbila ya Yesu ne mu kukulupila mu Kinenwa kya Leza mwādi mwikikulupidile Yesu. I kika kikwabo kisakwa? I kushala nyeke balamate ku kipwilo kyendejibwa na aye Mutwe wakyo. Shi tubalonga bubi, tufwaninwe kwisāsa bya binebine ne kulomba Leza etufwile lusa pangala pa kitapwa kya Yesu. Mu uno muswelo, netu tukanekenya nansha byotudi bakubulwa kubwaninina ne ba kutupatupa.—Mitōto 130:3, 4.

14. Tanga Efisesa 6:13-17, ipangula bipangujo ne kutanga bisonekwa biletelwe mwanda wa kwisambila pa kamweno kadi mu kipindi ne kipindi kya panopele ya ku mushipiditu.

¹⁴ Pa kusaka tunekenye, tufwaninwe kuvwala “panopele yonso ya Leza,” pampikwa kulengwa’ko kapindi nansha kamo. Shi ke pano, pūtula Bible obe pa Efisesa 6:13-17, tanga utale mushintulwidilwe ino panopele. Kupwa polondolola bipangujo bilonda’ko, tala muswelo obwanya kumwena mu bulami bupāna kipindi ne kipindi kya ino panopele.

“Kuvwala mu munda [bu]binebine”

Nansha byotuyukile bubinebine, i muswelo’ka witukiñanga kifundwa kya kitatyi ne kitatyi, kulanguluka pa bubinebine bwa mu Bible, ne kutanwa ku kupwila? (1 Kodinda 10:12, 13; 2 Kodinda 13:5; Fidipai 4:8, 9)

“Kilama-kyadi kya boloke”

Lelo ino misoñanya ya boloke i ya ani? (Kusokwelwa 15:3)

Lombola kubulwa kulonda mashinda moloke a Yehova mokutwadilanga muntu ku bibi. (Kupituluka 7:3, 4; 1 Samwele 15:22, 23)

“Kuvwala ku maulu bilato bya mutyima wa kupyasakana ku busapudi bwa myanda-miyampe ya ndoe”

I muswelo’ka witulama maulu etu shi twiengidija na bupyasakane mu kwenda kusapwila bantu mpango ya ndoe ya Leza? (Mitōto 73:2, 3; Loma 10:15; 1 Temote 5:13)

‘Ngabo mikatampe ya lwitabijo’

Shi tudi na lwitabijo lwimanije nshinkidingi, tukalonga bika kitatyi kyobakimba kwitupa mutyima wa kutatana ne kuzakala? (2 Balopwe 6:15-17; 2 Temote 1:12)

“Kilama-mutwe kya lupandilo”

Lukulupilo lwa lupandilo lubwanya namani kwepeja muntu mu dikinga dya kusakasaka bintu bya ku ngitu? (1 Temote 6:7-10, 19)

‘Lupete lwa mushipiditu’

Tufwaninwe nyeke kwikulupila bika ponso potulwa na bintu bikimba konakanya būmi bwetu bwa ku mushipiditu ne bwa bakwetu? (Mitōto 119:98; Nkindi 3:5, 6; Mateo 4:3, 4)

I bika bikwabo bitukwasha tunekenye bulwi bwa ku mushipiditu? Tufwaninwe kwibilonga misunsa inga? Ne pa mwanda wa bāni? (Efisesa 6:18, 19)

15. I muswelo’ka otubwanya kulwa na bukomo bulwi bwa ku mushipiditu?

¹⁵ Byotudi bashidika ba Kidishitu, tubadilwanga mu kibumbo kikatampe kya boba balwa bulwi bwa ku mushipiditu. Shi twikale badyumuke, twingidija senene panopele yonso ya Leza, nabya ketukatapwepo mu buno bulwi. Ino tukakomeja bengidi netu pa mutyima. Kadi tukekala beteakanye ne ba kipyupyu kya kulwila ne kusambakanya myanda miyampe ya Bulopwe bwa Meshiasa wa Leza, umbikalo wa mūlu obalwa kudi Satana na bukalabale.

Myanda ya Kupituluka’mo

• Mwanda waka batōtyi ba Yehova bapelanga na mutyima umo kwikuja mu malwi a ntanda?

• I bunwa’ka bumobumo bwa bunwanwa bwingidijanga Satana mwanda wa konakanya bene Kidishitu ku mushipiditu?

• Panopele ya ku mushipiditu itupele Leza itukiñanga namani mu bulwi bwa ku mushipiditu?

[Kifwatulo pa paje 76]

Mizo ikongakanibwanga ku Amakedona