KIBO, VOHOKA
Teny ilazana ny tranon-jaza, izay taova ao anatin’ny vehivavy. Ao ny zazakely no mahazo sakafo sy mitombo alohan’ny hahaterahany. I Jehovah no nanao an’io taova io tao amin’ny vehivavy (Ge 2:22), ka hainy ny mahatonga azy io hamokatra (Ge 29:31; 30:22; 49:25), na tsy hamokatra. (Ge 20:18) “Efa maty” ny kibon’i Saraha, satria tsy afa-niteraka intsony izy. Nataon’i Jehovah afa-niteraka indray anefa izy. (Ro 4:19; Ge 18:11, 12; 21:1-3) Asehon’ny Baiboly fa i Jehovah no nanao izay iforonan’ny zaza ao am-bohoka. Voalaza ao hoe izy no mamolavola ny olona ao an-kibon-dreniny, fa tsy vokatry ny kisendrasendra na ny evolisiona izany. (Jb 31:15; ampit. Jb 10:8; Sl 139:13-16; Is 45:9.) Ny tena antony nanaovana an’io taova io dia ny mba hitomboan’ny taranak’olombelona. Voalaza fa anisan’ireo zavatra efatra tsy mety milaza hoe “aoka izay!” ny “kibo momba.”—Oh 30:15, 16.
Ao amin’ny kibo no misy ny tranon-jaza, ka matetika no ampiasaina mba hilazana ny tranon-jaza ny teny hebreo nadika hoe “kibo”, toy izay hita ao amin’ny Genesisy 25:23; Deoteronomia 7:13; Salamo 127:3.—Jereo KIBO.
Afaka mahita izay tena mitranga ao am-bohoka Andriamanitra satria izy no Mpamorona ny vohoka na tranon-jaza. Afaka mamantatra ny toetoetra nolovan’ilay zaza avy tamin’ny ray aman-dreniny izy, na dia mbola ao am-bohoka aza ilay zaza. Afaka manapa-kevitra koa izy hoe inona no tiany hampiasana an’ilay zaza rahatrizay.—Je 1:5; Lk 1:15; ampit. Ro 9:10-13.
Hoy i Jehovah tamin’ny Israely: “Hamasino ho ahy ny lahimatoa rehetra, izay voalohan-teraka [a.b.t.: izay nanokatra ny kibo] eo amin’ny zanak’Israely, na olona na biby, fa ahy ireny.” (Ek 13:2) Izay zokiny indrindra amin’ireo zanakalahin’ny ray no lahimatoa resahina eo.—Jereo LAHIMATOA, VOALOHAN-TERAKA.
Nasehon’i Jesosy fa tsy tokony homem-boninahitra mihoatra noho ny mpanompon’Andriamanitra hafa i Maria reniny. Raha mbola nampianatra, ohatra, izy indray andro, dia nisy vehivavy niantsoantso hoe: “Sambatra ny kibo izay nitondra anao, sy ny nono izay ninonoanao!” Hoy i Jesosy: “Tsy izany mihitsy, fa izay mihaino ny tenin’Andriamanitra ka mitandrina izany kosa no sambatra!” (Lk 11:27, 28) Naminany momba ny fandravana an’i Jerosalema i Jesosy tamin’izy nentina hofantsihana teo amin’ny hazo fijaliana. Nilaza tamin’ireo vehivavy nitomany azy izy tamin’izay fa ho avy ny andro hilazan’ny olona hoe: “Sambatra ny vehivavy momba, sy ny kibo tsy niteraka.” (Lk 23:27-29) Tanteraka tamin’ny taona 70 izany: Jiosy iray tapitrisa mahery mantsy no maty, anisan’izany ny zaza madinika, ary an’arivony no nentina ho babo ka namidy ho andevo.
Hoy i Jesosy tamin’i Nikodemosy: “Tsy afaka mahita ny fanjakan’Andriamanitra ny olona raha tsy ateraka indray.” Hoy àry io Fariseo lohandohany teo amin’ny Jiosy io: “Fa angaha moa izy afaka miditra indray ao an-kibon-dreniny mba hateraka?” Nanazava i Jesosy avy eo hoe “ateraky ny rano sy ny fanahy” no tiany holazaina fa tsy hoe miverina ao am-bohoka mba hateraka indray.—Jn 3:1-8.
Heviny an’ohatra. Ampiasaina ny teny hoe “any am-bohoka” indraindray mba hilazana ny loharano ipoiran’ny zavatra iray. Nitantara ny asa famoronana nataony teto an-tany i Jehovah, ary nilaza fa nitosaka toy ny “avy any am-bohoka” ny ranomasina. (Jb 38:8) Voalaza fa hisy olona hanolo-tena an-tsitrapo amin’ny andro anafihan’ny Tompon’i Davida. Ho “toy ny ando ateraky [a.b.t.: avy any am-bohoky] ny maraina” ireny olona ireny. Avy any amin’izay iavian’ny andon’ny maraina no tiana holazaina.—Sl 110:1-3.