Јехова — изворот на вистинска правда и праведност
„Он е тврдина; делата Божји се вистина, а сите патишта Негови се праведни [правда, NW]; Бог е верен и неправда нема [во Него]“ (5. МОЈСЕЕВА 32:4).
1. Зошто имаме вродена потреба од правда?
ТОКМУ како што секој има вродена потреба од љубов, исто така сите копнееме со нас да се постапува праведно. Како што напишал американскиот државник Томас Џеферсон, „[правдата] е инстинкт и вроден . . . дел од нашата конституција каков што е оној за осетот, гледањето или слушањето“. Тоа не изненадува, бидејќи Јехова нѐ создал според својот сопствен лик (1. Мојсеева 1:26). Навистина, тој нѐ надарил со особини кои ја одразуваат неговата сопствена личност, од кои една е правдата. Затоа ние имаме вродена потреба од правда и затоа копнееме да живееме во еден свет на вистинска правда и праведност.
2. Колку му е важна правдата на Јехова, и зошто треба да го сфатиме значењето на божествената правда?
2 Во врска со Јехова, Библијата нѐ уверува: „Сите патишта Негови се правда“ (5. Мојсеева 32:4, NW). Но, во еден свет кој е измачуван од неправда, не е лесно да се сфати значењето на божествената правда. Сепак, преку страниците на Божјата Реч можеме да проникнеме како Бог ја спроведува правдата и можеме уште повеќе да ги цениме Божјите прекрасни патишта (Римјаните 11:33). Да се разбере правдата во библиска смисла е важно бидејќи нашата претстава за правдата може да биде под влијание на човечки поими. Од човечка гледна точка, правдата може да се смета само како фер примена на правилото на законот. Или, како што напишал филозофот Френсис Бекон, „правдата се состои во тоа да му се даде на секој човек она што тој го заслужува“. Меѓутоа, Јеховината правда вклучува многу повеќе.
Јеховината правда го радува срцето
3. Што може да се научи преку разгледувањето на зборовите на оригиналниот јазик кои се употребени во Библијата за правда и праведност?
3 Ширината на Божјата правда можеме подобро да ја разбереме ако разгледаме како во Библијата се употребени зборовите од оригиналниот јазик.a Интересно е тоа што во Писмото не постои значајна разлика меѓу правда и праведност. Всушност, понекогаш хебрејските зборови се употребени паралелно, како што гледаме во Амос 5:24, каде што Јехова силно го поттикнува својот народ: „Правосудството [правдата, NW] нека тече како вода, и правдата [праведноста, NW] — како силен поток“. Освен тоа, термините „правда и праведност“ неколкупати се појавуваат заедно заради нагласок (Псалм 33:5; Исаија 33:5; Јеремија 33:15; Језекиил 18:21; 45:9, сите NW).
4. Што значи да се практикува правда, и кое е конечното мерило за правдата?
4 Која смисла се пренесува преку овие хебрејски и грчки зборови? Да се практикува правда во библиска смисла значи да се прави она што е исправно и фер. Бидејќи Јехова е оној кој ги поставува моралните закони и начела, т. е. она што е исправно и фер, тогаш начинот на кој Јехова ги прави работите е крајното мерило за правда. Theological Wordbook of the Old Testament објаснува дека хебрејскиот збор преведен со праведност (тсе́дхег) „укажува на етичко, морално мерило и, секако, во С[тариот] З[авет] тоа мерило е природата и волјата Божја“. Така, начинот на кој Бог ги применува своите начела, а особено начинот на кој тој постапува со несовршените луѓе, го открива лицето на вистинската правда и праведност.
5. Кои особини се тесно поврзани со Божјата правда?
5 Писмото јасно покажува дека побожната правда го радува срцето наместо да е груба и непопустлива. Давид пеел: „Господ ја сака правдата и не ги остава праведниците Свои“ (Псалм 36:28). Правдата го поттикнува Бог да покажува верност и сожалување кон своите слуги. Божествената правда е осетлива на нашите потреби и ги зема предвид нашите несовршености (Псалм 102:14). Тоа не значи дека Бог ја оправдува злобата, зашто тоа би охрабрило на неправда (1. Царства 3:12, 13; Проповедник 8:11). Јехова му објаснил на Мојсеј дека Тој е „штедар и милостив, долготрпелив, многумилостив и вистински“. Иако е спремен да ја прости грешката и престапот, Бог нема да ги изземе од казна оние кои го заслужуваат тоа (2. Мојсеева 34:6, 7).
6. Како постапува Јехова со своите земни деца?
6 Кога медитираме за тоа како Јехова практикува правда, не би требало да мислиме дека тој е суров судија, заинтересиран само да им изрече казна на злодејците. Напротив, за него треба да размислуваме како за татко кој е полн со љубов но цврст и кој секогаш постапува со своите деца на најдобриот можен начин. „Господи, Ти си наш Отец“, рекол пророкот Исаија (Исаија 64:8). Како правичен и праведен Татко, Јехова ја урамнотежува цврстината за она што е исправно со нежното сожалување кон своите земни деца, на кои им треба помош или простување како резултат на тешките околности или, пак, на телесните слабости (Псалм 102:6, 10, 13).
Да се разјасни што е тоа правда
7. а) Што учиме за божествената правда од Исаииното пророштво? б) Која улога ја имал Исус во поучувањето на нациите за правдата?
7 Сожаливата природа на Јеховината правда била истакната со доаѓањето на Месијата. Исус поучувал за божествената правда и живеел во склад со неа, како што претскажал пророкот Исаија. Очигледно, Божјата правда вклучува нежно постапување со луѓето кои се подгазени. На тој начин, тие не се толку скршени за да не можат да се опорават. Исус, Јеховиниот „слуга“, дошол на Земјата за да им го „разјасни на нациите“ (NW) овој аспект на Божјата правда. Тоа го направил, пред сѐ, давајќи ни жив пример за тоа што значи божествената правда. Како „Подмладок на правдата“ на цар Давид, Исус бил желен да ‚бара правда и да се стреми кон правосудие [да биде брз во праведноста, NW]‘ (Исаија 16:5; 42:1—4; Матеј 12:18—21; Јеремија 33:14, 15).
8. Зошто вистинската правда и праведност станале замаглени во првиот век?
8 Едно такво разјаснување на природата на Јеховината правда било особено потребно во првиот век н. е. Еврејските старешини и религиозните водачи — книжевниците, фарисеите и другите — прокламирале и со пример покажувале едно искривено гледиште за правдата и праведноста. Како резултат на тоа, обичните луѓе, кои увиделе дека е невозможно да живеат според барањата кои ги поставиле книжевниците и фарисеите, веројатно си замислувале дека Божјата праведност е недостижна (Матеј 23:4; Лука 11:46). Исус покажал дека тоа не е случај. Тој ги избрал своите ученици од обичниот народ и ги поучил за Божјите праведни барања (Матеј 9:36; 11:28—30).
9, 10. а) Како книжевниците и фарисеите настојувале да ја покажат својата праведност? б) Како и зошто Исус открил дека практиките на книжевниците и фарисеите биле залудни?
9 Фарисеите, пак, од друга страна, барале прилики да ја покажат својата „праведност“ со тоа што јавно се молеле или давале прилози (Матеј 6:1—6). Исто така, тие се обидувале да ја покажат својата праведност така што се придржувале кон безброј закони и прописи — од кои многу ги донеле самите. Таквите напори ги довеле до тоа да ‚преминат преку судот [правдата, NW] и љубовта Божја‘ (Лука 11:42). Можеби однадвор изгледале праведни, но однатре биле ‚полни со беззаконие‘, т. е. неправедност (Матеј 23:28). Едноставно кажано, тие навистина малку знаеле за Божјата праведност.
10 Од таа причина, Исус ги предупредил своите следбеници: „Ако вашата праведност не ја надмине праведноста на книжниците и фарисеите, вие нема да влезете во царството небесно“ (Матеј 5:20). Острата разлика меѓу божествената правда која Исус ја покажал со пример и тесноградата самоправедност на книжевниците и фарисеите била причина за честите расправии меѓу нив.
Божествената правда против изопачената правда
11. а) Зошто фарисеите го прашале Исус во врска со лечењето на Сабат? б) Што открил Исусовиот одговор?
11 За време на својата служба во Галилеја во пролетта 31 година н. е., во една синагога Исус уочил човек со исушена рака. Бидејќи било Сабат, фарисеите го прашале Исуса: „Бива ли во сабота да се лекува?“ Наместо да чувствуваат вистинска грижа за страдањето на тој кутар човек, тие имале желба да најдат изговор за да го осудат Исус, како што открило нивното прашање. Не е ни чудо што Исус бил нажален заради нивните неосетливи срца! Тогаш, тој остро им дофрлил на фарисеите едно слично прашање: „Во сабота позволено ли е да прави човек добро?“ Кога тие замолкнале, Исус самиот одговорил прашувајќи дали тие не би спасиле некоја овца која би паднала во јама на Сабат.b „А колку, пак, човекот е поскап од една овца?“ Исус резонирал со несоборлива логика. „И така, во сабота е позволено [или, исправно] да се прави добро“, заклучил тој. Божјата правда никогаш не треба да биде окована со човечка традиција. Откако ја разјаснил таа поента, Исус продолжил и ја излечил раката на човекот (Матеј 12:9—13; Марко 3:1—5).
12, 13. а) За разлика од книжевниците и фарисеите, како Исус го покажал својот интерес да им помогне на грешниците? б) Која е разликата меѓу божествената правда и самоправедноста?
12 Штом фарисеите малку се грижеле за оние со физички инвалидитети, тогаш тие уште помалку се грижеле за оние кои биле духовно осиромашени. Нивното изопачено гледиште за праведноста ги довело до тоа да ги игнорираат и да ги презираат даночниците и грешниците (Јован 7:49). Сепак, многу такви лица се одѕвале на учењето на Исус, несомнено насетувајќи ја неговата желба да им помогне наместо да ги осуди (Матеј 21:31; Лука 15:1). Меѓутоа, фарисеите ги омаловажувале Исусовите напори да ги лечи духовно болните. „Овој прима грешници и јаде со нив“, мрмореле тие полни со прекор (Лука 15:2). Како одговор на нивното обвинение, Исус повторно употребил една пасторална илустрација. Токму како што еден пастир се радува кога ќе најде некоја изгубена овца, така ангелите на небото се радуваат кога некој грешник се кае (Лука 15:3—7). Самиот Исус се радувал кога можел да му помогне на Закхеј да се покае за неговиот поранешен грешен правец. „Синот Човечки дојде да го побара и спаси загубеното“, рекол тој (Лука 19:8—10).
13 Овие судири јасно ја откриваат разликата меѓу божествената правда која настојува да лечи и да спасува, и самоправедноста која настојува да возвиши малкумина а да осуди многумина. Празниот ритуал и човечката традиција ги воделе книжевниците и фарисеите до ароганција и самоважност, но Исус прикладно истакнал дека тие „го оставиле најважното во Законот: праведноста, милоста и верата“ (Матеј 23:23). Да го имитираме Исус во практикувањето вистинска правда во сѐ што правиме и да се чуваме од стапицата на самоправедноста.
14. Како едно од Исусовите чуда илустрира дека божествената правда ги зема во обѕир околностите на лицето?
14 Иако Исус ги игнорирал произволните правила на фарисеите, тој го држел Мозаитскиот закон (Матеј 5:17, 18). Правејќи го тоа, не дозволувал словото на тој праведен закон да прејде преку неговите начела. Кога некоја жена која 12 години страдала од течење крв ја допрела неговата облека и била излечена, Исус ѝ рекол: „Ќерко, верата твоја те спаси; оди си со мир!“ (Лука 8:43—48). Исусовите сочувствителни зборови потврдиле дека Божјата правда ги зела во обѕир нејзините околности. Иако била церемонијално нечиста и на тој начин технички го прекршила Мозаитскиот закон со тоа што била меѓу мноштвото, нејзината вера заслужила да биде наградена (3. Мојсеева 15:25—27; спореди Римјаните 9:30—33).
Праведноста е за секого
15, 16. а) Што нѐ учи за правдата Исусовата илустрација за ближниот Самарјанин? б) Зошто би требало да избегнуваме да бидеме „преправедни“?
15 Освен што ја нагласил нејзината сочувствителна природа, Исус исто така ги поучил своите ученици дека божествената правда треба да ги опфати сите луѓе. Јеховина волја било тој ‚да донесе правда за нациите‘ (Исаија 42:1, NW). Тоа било поентата на една од Исусовите најпрочуени илустрации — онаа за ближниот Самарјанин. Илустрацијата била одговор на прашањето што го поставил еден човек кој бил добро упатен во Законот и кој сакал „да докаже дека е праведен“ (NW). „А кој е мојот ближен?“ прашал тој, несомнено сакајќи да ги ограничи своите добрососедски одговорности само на еврејскиот народ. Самарјанинот во Исусовата илустрација покажал побожна праведност, зашто бил спремен да ги потроши времето и парите помагајќи му на еден непознат од друга нација. Исус ја заклучил својата илустрација советувајќи го оној кој го прашувал: „Оди и ти прави така!“ (Лука 10:25—37). Ако ние на сличен начин им правиме добро на сите луѓе, без оглед на нивната расна или етничка заднина, ќе ја имитираме Божјата правда (Дела 10:34, 35).
16 Од друга страна, пак, примерот на книжевниците и фарисеите нѐ потсетува дека, доколку практикуваме божествена правда, нема да бидеме „преправедни“ (Проповедник 7:16, NW). Настојувањето да ги импресионираме другите со нападни прикази на праведност или придавајќи им претерана важност на човечките правила нема да ни донесе Божје одобрување (Матеј 6:1).
17. Зошто е толку важно да покажуваме побожна правда?
17 Една причина зошто Исус им ја разјаснил на нациите природата на Божјата правда било тоа да можат сите негови ученици да научат да ја покажуваат таа особина. Зошто е тоа толку важно? Писмото силно нѐ поттикнува да ‚се угледаме на Бог‘, а сите Божји патишта се правда (Ефесјаните 5:1). На сличен начин, Михеј 6:8 објаснува дека едно од Јеховините барања е да ‚практикуваме правда‘ (NW) додека одиме со нашиот Бог. Понатаму, Софонија 2:2, 3 нѐ потсетува дека ако сакаме да бидеме сокриени во денот на Јеховиниот гнев, мораме да ја ‚бараме правдата‘ пред да дојде тој ден.
18. Кои прашања ќе бидат одговорени во следната статија?
18 Затоа, овие критични последни денови се ‚особено прифатливо време‘ (NW) за да се практикува правда (2. Коринтјаните 6:2). Можеме да бидеме сигурни дека ако, како Јов, ‚се облекуваме во праведност‘ и ако ‚правдата ни е наметка‘, тогаш Јехова ќе нѐ благослови (Јов 29:14). Како верата во Јеховината правда ќе ни помогне да гледаме на иднината со доверба? Уште повеќе, додека ја чекаме праведната „нова земја“, како побожната правда нѐ штити духовно? (2. Петрово 3:13). Следната статија ќе одговори на тие прашања.
[Фусноти]
a Во Хебрејските списи се вклучени три главни збора. Еден од нив (мишпа́т) честопати е преведен со „правда“. Другите два (тсе́дхег и сродниот збор тседхага́х) во повеќето случаи се преведени со „праведност“. Грчкиот збор преведен со „праведност“ (дикајоси́не) се дефинира како „особина — да се биде прав или праведен“.
b Исусовиот пример бил добро избран затоа што усниот закон на Евреите конкретно им дозволувал на Сабат да укажат помош на некое животно кое е во неволја. Во неколку други прилики, имало судири околу истото спорно прашање, имено, дали е законски да се лечи на Сабат (Лука 13:10—17; 14:1—6; Јован 9:13—16).
Можеш ли да објасниш?
◻ Кое е значењето на божествената правда?
◻ Како Исус ги поучувал нациите за правда?
◻ Зошто била изопачена праведноста на фарисеите?
◻ Зошто треба да практикуваме правда?
[Слика на страница 8]
Исус ја разјаснил ширината на божествената правда