De hoge prijs van geslachtsziekten
EEN 19 dagen oud kind werd opgenomen in een ziekenhuis in Atlanta (in de Amerikaanse staat Georgia). Het kind at niet goed, was traag en er liep een gelig pus uit haar linkeroog.
De artsen poogden koortsachtig het kind met antibiotica te genezen, maar haar toestand bleef zich verslechteren. Wat was er aan de hand?
Meer dan twee weken was men op zoek naar de oorzaak van deze ziekte. Ten slotte ontdekten de artsen dat het om een infectie ging — een infectie met het virus herpes simplex, type 2, een vorm van geslachtsziekte. De baby ligt nu in een tehuis voor kinderen voor kinderen met hersenletsel.
Het woord geslachtsziekten (in het Engels afgekort tot VD) is voor miljoenen mensen over de aarde een bekend woord geworden. Dr. R. Henderson die aan het hoofd staat van de afdeling voor geslachtsziekten van het Amerikaanse Centrum voor de Volksgezondheid, verklaarde nog onlangs: „Na de gewone verkoudheid, vormen geslachtsziekten de meest besmettelijke ziekten van onze tijd.”
Wat verstaat men onder geslachtsziekten? Hoe ernstig zijn ze? Bestaat er een redelijk zekere manier om geslachtsziekten te vermijden?
Onder geslachtsziekten verstaat men een aantal besmettelijke ziekten, waarvan syfilis en gonorroea de gewoonste zijn. Waarom worden deze ziekten „geslachts”- of „venerische” ziekten genoemd?
De Encyclopædia Britannica (uitgave van 1974) geeft hierop als antwoord: „De venerische ziekten worden onder één noemer samengebracht, niet vanwege het feit dat ze soortgelijke verwekkers hebben, dezelfde weefselreacties vertonen of gelijke symptomen bezitten, maar vanwege het feit dat de voornaamste verbreiding van elk van deze ziekten geschiedt door middel van geslachtelijk verkeer, zoals al opgesloten ligt in hun groepsnaam, venerisch, die is afgeleid van de naam Venus, de godin van de liefde.”
„Net een oorlog”
De geslachtsziekten hebben de afgelopen jaren als een bosbrand om zich heen gegrepen. Over het voorkomen van gonorroea in de Verenigde Staten, werd in het tijdschrift Life and Health van april 1974 het volgende opgemerkt: „Elke 16 seconden ontstaat er een nieuw geval, 7000 per dag. Dat is 2 1/2 miljoen per jaar!” En het aantal syfilis-gevallen neemt gestaag toe met 85.000 per jaar. In het rapport van een door de Amerikaanse regering uitgevaardigd onderzoek, worden geslachtsziekten de „ernstigste en snelst groeiende epidemie” in het land genoemd.
Leeftijd is geen maatgevende factor voor het besmettingsgevaar. Hoewel de grote meerderheid van de lijders aan een geslachtsziekte uit tieners en twens bestaat, zijn er toch ook besmettingsgevallen bekend bij mensen van over de zestig. En zelfs de heel jonge personen zijn niet immuun. „In één Oosterse stad gaat het bij 50 van de 13.000 jaarlijks gerapporteerde gevallen van gonorroea om kinderen van onder de tien jaar!”
Pogingen om geslachtsziekten met penicilline en andere antibiotica te bestrijden, zijn op een teleurstelling uitgelopen. Dr. R. Henderson klaagde dienaangaande: „We verliezen onze kijk erop. Hoe harder we werken, des te meer gevallen we ontdekken. Het is net een oorlog die we aan het voeren zijn.”
Waarom geslachtsziekten zoveel voorkomen
Waaraan is de afgelopen jaren de enorme toename van het aantal lijders aan geslachtsziekten te wijten? „Het antwoord hierop”, aldus D. Colligan in Science Digest van juni 1973, „varieert naargelang van degene aan wie men die vraag stelt, maar het meest hoort men toch [drie boosdoeners noemen] — de pil, vrij geslachtelijk verkeer en de losse moraal.”
De hoogst besmettelijke aard van venerische ziekten draagt tot hun snelle verbreiding bij. Hoe makkelijk iemand besmet kan raken, blijkt wel uit de volgende brief die een rubriekschrijvende arts ontving:
„Ik ben een meisje van achttien jaar. Bij een lichamelijk onderzoek voor toelating tot de universiteit en bij een bloedproef is ontdekt dat ik een geslachtsziekte heb. Ik ben nog steeds in een staat van verbijstering. Het is mij volkomen duister hoe ik dit heb kunnen oplopen. Een afscheidszoen is de enige aanraking die ik een jongen ooit heb toegestaan, laat staan dat ik met iemand seksueel contact zou hebben gehad.”
De dokter antwoordde dat syfilis- en gonorroea-verwekkers welig tieren in de bekleding (slijmvliezen) van de lichaamsopeningen, een opmerking waaraan hij toevoegde: „De mond en de lippen bijvoorbeeld, zijn zulke openingen, en bij de aanwezigheid van een ontstoken plek (een kleine, pijnloze syfiliszweer bijvoorbeeld) zou de ziekte door een kus kunnen worden overgebracht. Snap je?”
Een andere factor die de verbreiding van geslachtsziekten bevordert, is het feit dat besmette personen vaak geen enkel symptoom vertonen; zij weten misschien zelf niet eens dat zij ziek zijn.
De hoge prijs van syfilis
De bijbel verklaart heel duidelijk: „Hij die hoererij beoefent, zondigt tegen zijn eigen lichaam” (1 Kor. 6:18). De hoge prijs die lijders aan een geslachtsziekte betalen, vormt een ruimschootse bevestiging van deze uitspraak. Neem syfilis bijvoorbeeld.
Syfilis ontstaat door besmetting met een microscopisch kleine „spirochaet”, een spiraal- of kurketrekkervormige bacterie, Treponema pallidum genaamd. Deze dringt het lichaam binnen op beschadigde plekken van de huid of de slijmvliezen. Binnen enkele uren na de invasie begint de spirochaet zich te vermenigvuldigen en zich door middel van de bloed- en lymfebaan door het hele lichaam te verspreiden. De medici hebben syfilis in drie stadiums onderverdeeld. Vaak is er echter een „incubatieperiode” van tien dagen tot tien weken na de infectie, voordat zich enige verschijnselen van de ziekte gaan openbaren.
Het eerste symptoom van het „eerste stadium” is het ontstaan van een „sjanker”, een open zweer op de plaats waar de ziekteverwekker het lichaam is binnengedrongen. Gewoonlijk is dit een pijnloze zweer, en misschien wel zo gering dat ze nauwelijks wordt opgemerkt. Zonder behandeling treedt er na twee tot zes weken vanzelf genezing op; hetgeen de lijder kan misleiden te denken dat alles nu in orde is. Gewoonlijk gaat dit eerste stadium ook vergezeld van een zwelling van de in de buurt gelegen lymfklieren.
De verschijnselen van het „tweede stadium” ontstaan vier weken tot enkele maanden na het verschijnen en weer verdwijnen van de sjanker. De zichtbare tekenen van dit syfilisstadium kunnen enkele dagen en soms zelfs verscheidene maanden aanhouden en dan weer zonder behandeling verdwijnen. Bij ongeveer de helft van het aantal besmette personen ontwikkelen zich symptomen als hoofdpijn, vage pijnen in botten en gewrichten en een pijnlijke keel. Wellicht treedt er ook pijn op aan de geslachtsorganen en een soort huiduitslag die geen pijn doet, terwijl bepaalde symptomen van het eerste stadium wellicht voortduren. Het boek Preventive Medicine and Public Health zet uiteen:
„Andere min of meer gewone verschijnselen bij het tweede stadium van syfilis zijn een soms ’mottige’ haaruitval op het hoofd, uitwendige of inwendige ontsteking van het oog, botaandoeningen die pijn veroorzaken, geelzucht als gevolg van een aangedane lever, . . . en syfilitische hersenvliesontsteking, gepaard gaande met zware hoofdpijn, stuiptrekkingen, doofheid, gedeeltelijke verlamming, en soms een coma.”
Al mogen deze ernstige verschijnselen zich dan niet bij alle besmette personen ontwikkelen, dit klinkt toch niet als een prijs die we graag voor enkele momenten van immoreel genot zouden willen riskeren, is het wel?
Het derde of „latente” stadium van syfilis is nog ernstiger, hoewel symptomen misschien jaren achterwege blijven. In dit stadium, aldus Life and Health, gaan de spiraalvormige ziekteverwekkers „over tot een aanval op de hersenen (met krankzinnigheid tot gevolg), op de ruggegraat (leidend tot verlamming van bepaalde lichaamsdelen), op het hart of de belangrijkste bloedvaten (die erdoor verzwakken), of op de oogzenuw (met blindheid tot gevolg). Het slachtoffer kan er slechts naar raden wat hij zal worden: kreupel, verlamd of gek! Velen sterven een vroegtijdige dood.”
Syfilis ontsnapt vaak aan de aandacht. De symptomen ervan gelijken zoveel op die van andere ziekten dat ze wel „de grote imitator” is genoemd. Veel mensen vermoeden niet dat zij syfilis hebben en sommigen geraken wellicht in het derde stadium zonder dat zij ooit uiterlijke symptomen van het eerste en tweede stadium hebben vertoond. Syfilislijders betalen inderdaad een hoge prijs.
De prijs van gonorroea
Gonorroea ontstaat door besmetting met Neiseria gonorrhoeae, een gonokok of micro-organisme dat veelvuldig huist in het slijmvliesweefsel van de geslachtsorganen. Ook deze ziekte is weer zwaar besmettelijk en net als bij syfilis kunnen symptomen achterwege blijven. Naar schatting zijn er in de Verenigde Staten nu 800.000 vrouwen die zonder het te weten draagster van gonorroea zijn.
Treden er wel symptomen op, dan is dit in eerste instantie pijn bij het urineren of een etterige afscheiding uit de geslachtsorganen. Bij mannen tast gonorroea de urinebuis aan, het kanaal dat de urine van de blaas uit het lichaam voert. Ook de zaadblaasjes worden aangedaan, zodat steriliteit wellicht het uiteindelijke gevolg is.
Bij vrouwen veroorzaakt deze ziekte vaak een groot en pijnlijk abces bij de opening van de schede. Gonorroea verbreidt zich naar de eileiders, hetgeen ook in dat geval tot steriliteit kan leiden. Gedurende het afgelopen jaar werd in één land bij meer dan 100.000 vrouwen de baarmoeder weggenomen wegens verschijnselen die rechtstreeks verband hielden met gonorroea. Gonorroea kan bovendien resulteren in blindheid, hartziekte en tot invaliditeit leidende gewrichtsontsteking. Zijn een paar minuten van seksueel genot een dergelijke hoge prijs waard?
Natuurlijk is volgens velen gonorroea gauw genoeg te genezen. Een injectie met penicilline, zo denken zij, en alles is weer voor elkaar. Tot zulke personen richt Dr. H. T. Hyman een ernstige waarschuwing:
„Wijsneuzen van beiderlei kunne en van uiteenlopende leeftijd beseffen nog niet dat gonorroea niet langer met volledige zekerheid door sulfa-pillen — die voorheen 100% effectief waren — te genezen is. Tal van gonokokken-stammen zijn ’hard’ geworden, dat wil zeggen bestand tegen sulfapreparaten en/of penicilline. Zelfbehandeling zal misschien alleen de infectie verdoezelen en later bij geslachtelijk verkeer leiden tot een overdracht van een ’behandelings-resistente’ gonokokken-stam.”
Zelfs van virushepatitis schijnt men nu ontdekt te hebben dat het een ziekte is die door seksueel contact kan worden overgebracht. En wat het herpesvirus betreft, dat in het begin van dit artikel werd genoemd, twee doktoren schreven in de herfst van 1974 het volgende in een tijdschrift dat wordt uitgegeven door het Amerikaanse Genootschap voor de Kankerbestrijding:
„Een onderzoek van de gegevens doet vermoeden dat er een verband bestaat tussen herpesvirus type 2 en de ontwikkeling van kanker aan de baarmoederhals. En stellig wijzen de recente gegevens op een nog breder verband tussen herpesvirussen en kanker.”
De hoge prijs die anderen moeten betalen
Zij die reeds een geslachtsziekte hebben opgelopen, zijn echter niet de enigen die een hoge prijs moeten betalen. Het allerergste is hetgeen er vaak met pasgeboren en zelfs met nog ongeboren kinderen gebeurt.
Zo kan bijvoorbeeld een zwangere vrouw die syfilis heeft, deze ziekte overbrengen op een zich ontwikkelend kind in haar baarmoeder. Met als resultaat wellicht een spontane abortus, een misgeboorte, een doodgeboren foetus, of een dodelijk ziek kind. En blijft dit laatste kind in leven, dan zal het waarschijnlijk met een aantal misvormingen door het leven moeten gaan. „Daartoe behoren”, aldus de Encyclopædia Britannica (uitgave van 1974), „een verdikking van de scheenbeenrand, inkerving van de tenen, ingevallen neusbrug en ooggebreken.” Aangeboren syfilis kan bij kinderen zelfs optreden wanneer de moeder de ziekte niet meer door seksuele gemeenschap kan overbrengen. In 1973 werden er in de Verenigde Staten 3000 gevallen van aangeboren syfilis bericht.
Hoewel gonorroea, in tegenstelling tot syfilis, niet tijdens de zwangerschap op het kind kan worden overgebracht, loopt een boreling bij de passering van het baringskanaal wel de kans met deze ziekte geïnfecteerd te raken. Hierdoor kan er zich een zware ontsteking ontwikkelen aan één of beide ogen en in de tere weefsels waarmee de oogleden zijn bekleed. Bovendien hebben we reeds vernomen welke tragische gevolgen een besmetting met herpesvirus bij een pasgeborene had.
Kunt u het vermijden de prijs te betalen?
De tol die geslachtsziekten eisen, is inderdaad hoog. Maar er is een manier waarop we ons er redelijk zeker voor kunnen behoeden die prijs te betalen. Niet door onze toevlucht tot penicilline of andere geneesmiddelen te nemen. Dat niet. We zullen naar de basisoorzaak van de besmetting moeten gaan. Hoe?
Aangezien besmet raken op andere manieren dan door middel van seksuele omgang, uitzonderlijk zeldzaam is, is de verstandigste handelwijze die wij kunnen volgen, dat wat Dr. H. T. Hyman ons aanraadt: „Vermijd buitenechtelijk geslachtsverkeer.”
Maar hoe is die raad op te volgen in een wereld die zoveel nadruk legt op „vrije seks”? De bijbel helpt ons daarbij door te wijzen op de grondoorzaak van immorele daden:
„Van binnen uit, uit het hart der mensen, komen schadelijke overleggingen voort: hoererij, . . . overspel, . . . een losbandig gedrag . . . Al deze goddeloze dingen komen van binnen uit voort en verontreinigen de mens.” — Mark. 7:21-23.
De remedie is derhalve een verandering van denkpatroon, een hervorming van onze verlangens. Dat is hetgeen waartoe de bijbel aanmoedigt, met de woorden: „Doodt daarom uw lichaamsleden die op de aarde zijn ten aanzien van hoererij, onreinheid, seksuele begeerte, schadelijke verlangens en begerigheid, welke afgoderij is” (Kol. 3:5). Zulke dingen zullen onder mensen die God wensen te behagen, „zelfs niet ter sprake komen” als onderwerp van ontspannen conversatie. — Ef. 5:3.
Het motief voor zulk een verandering dient echter niet alleen de angst voor geslachtsziekten te zijn, evenmin enkel en alleen het besef dat iemand die seksuele immoraliteit bedrijft, ’Gods koninkrijk niet zal beërven’ (1 Kor. 6:9). Het motief dient te zijn wat de apostel Paulus onder woorden bracht, door te zeggen: „Want dit wil God, . . . dat gij u onthoudt van hoererij” (1 Thess. 4:3). Geen vrees voor schadelijke gevolgen, maar liefde voor God en een ernstig verlangen zijn goedkeuring te verwerven, heeft miljoenen mensen over de hele wereld geholpen hun leven van seksuele immoraliteit te reinigen. Bij u kan dit hetzelfde bewerken.
De tol die geslachtsziekten eisen, is hoog. Ze kunnen onzegbaar lichamelijk en geestelijk leed teweegbrengen en zelfs de dood veroorzaken. Maar u doet al veel om de betaling van die prijs te vermijden wanneer u gehoor geeft aan de schriftuurlijke raad, „u te onthouden van . . . hoererij. . . . Wij wensen u een goede gezondheid toe!” — Hand. 15:29.
„Dientengevolge verzoek ik u dringend . . ., bij de meedogendheden Gods, uw lichaam aan te bieden als een slachtoffer dat levend, heilig en aan God welgevallig is, een heilige dienst met uw denkvermogen. En wordt niet langer naar dit samenstel van dingen gevormd, maar wordt veranderd door uw geest te hervormen, opdat gij u ervan kunt vergewissen wat de goede en welgevallige en volmaakte wil van God is. — Rom. 12:1, 2.