Wanneer het oor zich niet meer kan verdedigen
ONZE oren hebben een ingebouwd verdedigingsmechanisme om zichzelf te beschermen tegen harde geluiden die een bepaalde tijd voortduren. In het middenoor bevinden zich twee spiertjes die zich in een reflex samentrekken als er harde geluiden zijn die het binnenoor zouden beschadigen en gehoorverlies zouden veroorzaken.
Een van deze spiertjes trekt zich samen ten einde het trillen van het trommelvlies te verminderen als het lawaai een bepaald niveau overschrijdt. Het andere spiertje beperkt de beweging van de stijgbeugel in het middenoor, en vermindert daardoor de intensiteit van de trillingen die deze op de vloeistof in het binnenoor overdraagt. Dit gebeurt om de tere weefsels te beschermen die zich daar in het orgaan van Corti bevinden, waar trillingen in elektrische prikkels worden omgezet die via de gehoorzenuw het ’hoorgebied’ van de hersenen bereiken.
Te harde geluiden die te lang aanhouden, veroorzaken echter dat steeds meer cellen in het binnenoor geleidelijk afsterven. Deze cellen vernieuwen zich niet, en het gehoorverlies dat daardoor ontstaat, is blijvend. Terwijl er aanval na aanval wordt gepleegd op het gehoor, wordt er steeds meer schade aangericht zonder dat het slachtoffer beseft wat er gebeurt. De spraak ligt meestal tussen de 300 tot 3000 trillingen per seconde, maar de meeste lawaaibeschadigingen beginnen bij de 4000 trillingen. Aangezien dit boven het spraakgebied ligt, wordt het gehoor van het slachtoffer aangetast zonder dat hij het in de gaten heeft.
Wanneer het gehoor te veel lawaai moet blijven verwerken, wordt het vermogen van de luisteraar om menselijke spraak te horen, aangetast. Het slachtoffer begint dan te klagen dat iedereen binnensmonds praat. Hij vraag mensen of zij willen herhalen wat zij gezegd hebben. Te laat begint het tot hem door te dringen dat zijn gehoorverlies ernstig is.
Onderzoekingen tonen aan dat het gehoor van ruim 5.000.000 Amerikanen onder de 18 jaar blijvend beschadigd is. Eén universiteit berichtte dat 60 procent van meer dan 4000 eerstejaarsstudenten beschadigingen aan hun gehoor hadden. Een onderzoek dat het gehoor van Amerikanen en Afrikaanse stamleden vergeleek, onthulde dat de stamleden, in hun minder lawaaiige omgeving, beter konden horen.
De eenheid waarin geleerden geluid meten, is de decibel. Gefluister brengt zo’n 30 decibel voort. Een gemiddeld gesprek bereikt de 60. Stadsverkeer, fabriekslawaai, elektrische apparaten, luchthavens — zulke omgevingen brengen geluiden voort van 70 tot 170 decibel. Niet meer dan 70 decibel kan 24 uur zonder schade worden verdragen. „Alles wat u aan lawaai kunt verwerken”, zei één ingenieur, „kan verbruikt worden in slechts één uur van 90 decibel.” Een andere deskundige op dit gebied beweert dat zware oorbeschermers in combinatie met oordopjes de beste bescherming bieden.
Een onderzoeker ging na welk effect alcohol in een lawaaiige omgeving op het gehoor heeft. Er bleek dat de spiertjes in het oor die zich samentrekken om harde geluiden te dempen, niet zo snel meer reageren als de persoon alcohol heeft gedronken. Bovendien verdraagt hij harde geluiden gemakkelijker en loopt daarom ernstiger gehoorverlies op dan de persoon die niet heeft gedronken. Ook kalmerende middelen ontspannen deze spiertjes waarmee het oor zich verdedigt en verstoren de reflexwerking die ze als reactie op lawaai moeten vertonen.
„Al die jongelui die zo vaak naar rockconcerten gaan”, verzuchtte een arts die gehoorproblemen behandelt, „ik zou ze wel eens over 30 jaar willen zien.”
Tegen die tijd zal het te laat zijn.