Bescherm uw gave van het gehoor

LUISTER! Wat hoort u? Kunt u het tikken van een klok horen? het gezoem van de koelkast? straatgeluiden? Kunt u stemmen goed genoeg horen om te verstaan wat er wordt gezegd?

Net als de meeste mensen beschouwt u dit vermogen om te horen waarschijnlijk min of meer als vanzelfsprekend. Toch lijden alleen al in de Verenigde Staten en Canada meer dan vijftien miljoen mensen aan een aanzienlijk gehoorverlies. Voor die mensen kan het leven moeilijk zijn. Gehoorgestoorde kinderen bijvoorbeeld kunnen meestal niet zo vroeg leren spreken als andere kinderen. Soms beseffen ouders niet dat hun kind hoormoeilijkheden heeft en schreeuwen zij tegen het kind omdat het ’niet luistert’. Ook gehoorgestoorde volwassenen hebben hun problemen. Sommigen zijn bang dat zij hun baan zullen verliezen wanneer bekend wordt dat zij slechthorend zijn. Ook kan hun huwelijk eronder lijden omdat de communicatie bemoeilijkt wordt.

U zult dus begrijpen dat het vermogen om te horen werkelijk een kostbare gave is. De bijbel zegt: „Het horende oor en het ziende oog — het is Jehovah die ze beide heeft gemaakt” (Spr. 20:12). Hoe kunt u deze gave van Jehovah dus beschermen? Laten wij eerst eens bekijken hoe het oor nu eigenlijk hoort.

Hoe horen wij?

Wanneer u de aangename klanken van een symfonieorkest of het geluid van de stem van uw kind hoort, reageert uw gehoororgaan op trillingen, of geluidsgolven, in de lucht. Deze worden gemeten in aantal trillingen per seconde, en op grond van een internationale overeenkomst heeft men daar de naam Hertz (Hz) aan gegeven. Het normale menselijke oor heeft een gehoorbereik van ongeveer 20 tot 20.000 Hz. Dit is beter te begrijpen wanneer u bedenkt dat de laagste toon van een piano een frequentie van 27 Hz heeft en de hoogste toon ongeveer 4000 Hz bedraagt.

Wil uw oor deze trillingen echter horen, dan moeten ze voldoende intensiteit hebben. Intensiteit wordt gemeten in decibels (db). Men heeft de gehoordrempel (het zwakste geluid dat nog door het normale menselijke oor gehoord kan worden) vastgesteld op 0 decibel. Het geluid van een zangvogel bedraagt ongeveer 15 db, dat van een schrijfmachine ongeveer 60 db, het lawaai van een klinkhamer ongeveer 100 db en dat van een straalvliegtuig ongeveer 125 db. Rond de 130 db ervaart men geluid als pijn.

In grote lijnen is uw gehoormechanisme in drie delen te verdelen: het uitwendige oor, het middenoor en het binnenoor.

Het uitwendige oor vangt het geluid op en leidt het via de gehoorgang naar het trommelvlies in het middenoor. Het trommelvlies, dat door het geluid in trilling wordt gebracht, staat in verbinding met de gehoorbeentjes — een keten van drie kleine botjes: de hamer, het aambeeld en de stijgbeugel. Op die manier worden de trillingen doorgegeven naar het derde onderdeel van het gehoormechanisme, het binnenoor. In dit verbazingwekkend ingewikkelde binnenoor bevindt zich een spiraalvormig kanaal, het slakkehuis genaamd. Het ziet er ook inderdaad uit als een slakkehuis. Door dit slakkehuis lopen drie met vloeistof gevulde gangen die de geluidstrillingen verder transporteren naar minuscule haarcellen. Doordat deze uiterst kleine haarcellen verbonden zijn met zenuwvezels, wordt de mechanische energie van de geluidstrillingen omgezet in zenuwimpulsen. Vervolgens worden deze impulsen aan de hersenen doorgegeven.

Het „horende oor” is een wonder. Het trommelvlies zal bijvoorbeeld bij het zwakste geluid minder dan de doorsnee van één enkel atoom bewegen. Toch kan datzelfde trommelvlies een geluid verdragen dat een miljoen maal sterker is dan het zwakste geluid!

Wat kan er mis gaan?

Om normaal te horen, moet men in staat zijn alle geluiden, van een zeer lage frequentie tot een zeer hoge frequentie, te horen. Verder moet men in staat zijn elk geluid ook bij een heel lage intensiteit of een heel laag geluidsniveau te horen. Maar soms treedt er in dit gevoelige systeem een storing op.

De voornaamste oorzaak van gehoorverlies als gevolg van problemen met het uitwendige oor is ophoping van oorsmeer (dat door een arts verwijderd moet worden) of het binnendringen van een vreemd voorwerp in de gehoorgang. Kinderen stoppen heel graag van alles in hun oor, van vlakgommetjes tot bonen. Natuurlijk kan dit gehoorverlies en ook beschadiging van het oor veroorzaken. Het aloude gezegde: „Stop niets in je oor dat kleiner is dan je elleboog”, is nog steeds een goede richtlijn, zowel voor kinderen als voor volwassenen.

Gehoorproblemen die met het middenoor verband houden, worden meestal veroorzaakt door een ophoping van vloeistof in de holte van het middenoor. Na verloop van tijd kan dit een infectie tot gevolg hebben. Een ander probleem is een voortschrijdende groei van benig weefsel op de gehoorbeentjes, waardoor hun beweeglijkheid verloren kan gaan. Ook dit vermindert de scherpte van het gehoor.

Wanneer gehoorverlies verband houdt met het uitwendige oor of het middenoor, is het meestal gemakkelijk te identificeren omdat de patiënt heel goed hoort als anderen gewoon harder praten. Problemen met het binnenoor zijn echter veel ingewikkelder. Een ziekte of beschadiging van dit deel van het gehoormechanisme kan de gevoelige zenuwcellen verwoesten. Hoe goed het uitwendige oor en het middenoor de geluidstrillingen ook naar het binnenoor overbrengen, dit laatste is niet in staat de geluidstrillingen naar de hersenen door te geven. Daardoor komen sommige geluiden harder door dan andere, wat tot vervorming van het geluid leidt. De meeste problemen in verband met het uitwendige oor en het middenoor kunnen gelukkig met succes behandeld worden. Maar dit geldt niet voor het binnenoor. Hoewel ziekten van het binnenoor wellicht behandeld kunnen worden, kan verwoesting van het zenuwstelsel niet ongedaan worden gemaakt.

Het is daarom verstandig om wanneer men een hoorprobleem ontdekt, zo spoedig mogelijk medische hulp te zoeken. Vooral ouders dienen opmerkzaam te zijn met betrekking tot het gehoor van hun kind. Maar hoe weet u of het gehoor van uw kind gestoord is?

Het gehoor van uw kind testen

Zolang er baby’s zijn, hebben vaders en moeders instinctief het gehoor van hun pasgeboren kind getest. Ouders merken over het algemeen of hun kind van harde geluiden schrikt en of het zich naar de bron van een geluid draait. Zij merken ook of hun kind stopt met spelen wanneer zich vreemde of nieuwe geluiden in zijn omgeving voordoen. En wanneer zij niet waarnemen dat hun kind op de een of andere wijze op geluid reageert, is het tijd voor een bezoekje aan de dokter.

Ouders dienen er eveneens op te letten of hun kind op zwakkere geluiden, zoals een tikkend horloge of gefluisterde spraak, reageert. Mocht daar twijfel over bestaan, dan kan een arts het gehoor van uw kind veel nauwkeuriger testen met een audiometer. Dit is een apparaat waarmee men kan meten welke geluiden het oor kan horen en hoe zacht de geluiden kunnen zijn om nog gehoord te worden. Indien er een stoornis wordt ontdekt, kan er onmiddellijk een behandeling worden voorgeschreven. Dit kan voorkomen dat het oor blijvend wordt beschadigd.

Het is echter noodzakelijk evenwichtig te zijn. Ooraandoeningen komen vrij veel voor onder jonge kinderen en u behoeft niet van streek te zijn als uw kind daar last van blijkt te hebben. Deze aandoeningen verdwijnen over het algemeen naarmate het kind ouder wordt. Door oordeelkundige zorg en behandeling zal een kind gewoonlijk door deze moeilijke jaren heen komen en zal een normaal gehoor worden bevorderd.

Het is interessant dat veel bedrijven, gezondheidsdiensten en scholen zogenoemde gehoorbeschermingsprogramma’s hebben opgesteld. Degenen die aan deze programma’s meewerken, laten met geregelde tussenpozen hun gehoor testen. Door deze onderzoeken komt aan het licht wie vermoedelijk een ooraandoening heeft en wie, ook al heeft hij geen ooraandoening, aanleg heeft voor een hoorstoornis. Mogelijk bestaat er in uw omgeving zo’n programma. Zo niet, dan kunt u er wellicht regelingen voor treffen dat het gehoor van uw kind elk jaar of elke twee jaar, of op elk moment dat het kind niet goed lijkt te horen, wordt onderzocht.

Gehoorverlies voorkomen

Natuurlijk zijn controles van het gehoor niet alleen voor kleine kinderen. Als u in een lawaaiige omgeving werkt, dient u uw gehoor geregeld te laten testen. Het kan zijn dat u al jaren een bepaald werk doet, zonder dat u enige achteruitgang van uw gehoor heeft gemerkt. Toch zou dat elk moment kunnen gebeuren! Kies daarom het zekere voor het onzekere. Draag gehoorbeschermers, zoals speciaal vervaardigde oordopjes of zelfs oorkappen.

Als je een tiener bent, kan de muziek die je kiest van grote invloed zijn op je gehoor. Rockconcerten bijvoorbeeld stellen nietsvermoedende luisteraars dikwijls bloot aan gevaarlijk hoge decibel-niveaus. Een onderzoek onder zo’n 1410 eerstejaarsstudenten bracht aan het licht dat ruim 60 procent van hen leed aan „een aanzienlijk gehoorverlies in het hoge-frequentiegebied”. Zou hun muziekkeuze op zijn minst voor een deel de oorzaak hiervan kunnen zijn?

Wees ook voorzichtig met die populaire, maar potentieel gevaarlijke, stereo-hoofdtelefoons. In The Wall Street Journal werden gehoorspecialisten geciteerd, die zeiden dat „er geen twijfel over kan bestaan dat deze apparaten een permanent . . . sensorisch-neuraal gehoorverlies kunnen veroorzaken — vooral als ze gedurende langere perioden worden gebruikt met de volumeregelaar op vier of hoger [bij een schaal die van één tot tien loopt]”. Door het volume laag te houden, zou je dus je gehoor kunnen sparen!

Natuurlijk vormt gehoorverlies, ondanks al deze voorzorgsmaatregelen, jammer genoeg een onderdeel van het verouderingsproces. Al op dertigjarige leeftijd kan uw hoorvermogen voor tonen met een hoge frequentie achteruitgaan. En elke tien jaar kan uw vermogen om geluiden met frequenties in het middengebied en het lage gebied te horen, slechter worden. Vooral oudere mensen zullen dit heel hinderlijk vinden, want wanneer men tonen in het middengebied niet goed hoort, wordt het moeilijk een gesprek te voeren; spraak klinkt dan onduidelijk, vervormd. Medisch of operatief kan er niets aan de situatie worden gedaan, hoewel men de kwaal enigszins kan verhelpen met een goed aangepast hoorapparaat.

Niettemin zal iemand die het vermogen om te horen werkelijk waardeert, redelijke stappen doen om deze gave te beschermen: geregeld laten controleren, medische hulp zoeken indien men een probleem vermoedt, en langdurige blootstelling aan hoge decibel-niveaus vermijden.

Maar hoe staat het met degenen die hun gehoor reeds geheel of gedeeltelijk hebben verloren? Die personen dienen de moed niet te verliezen. Zij kunnen waardering hebben voor alle andere zintuigen waarover zij nog beschikken en er ten volle gebruik van maken. Gehoorverlies belet iemand niet een gevuld en nuttig leven te leiden. Wat echter veel belangrijker is: zij kunnen troost putten uit de bijbelse belofte dat er een tijd zal komen waarin ’de oren der doven ontsloten zullen worden’ (Jes. 35:5). Deze bijbeltekst wijst in eerste instantie op een wonderbaarlijke geestelijke genezing. Maar wij kunnen er zeker van zijn dat de geestelijke zegeningen waarover deze profetie spreekt, een fysieke tegenhanger zullen hebben: een wonderbaarlijke genezing voor degenen die met doofheid te kampen hebben.

De toekomst kan er dus schitterend uitzien voor gehoorgestoorden. Maar intussen dienen wij onze gave van het gehoor te beschermen. Dit zal de Schepper van „het horende oor” behagen.

[Illustratie op blz. 25]

Geen enkel door mensen gemaakt luisterapparaat is zo ingenieus ontworpen als uw oor

Gehoorzenuw

Gehoorbeentjes

Uitwendig oor

Gehoorgang

Trommelvlies

Slakkehuis