Metamorfose — Is zien geloven?
DOOR ONTWAAKT!-CORRESPONDENT IN DE CENTRAALAFRIKAANSE REPUBLIEK
DE TOVERDOKTER was dood. Maar volgens velen in de menigte die zich voor zijn huis had verzameld, was hij louter van gedaante veranderd. Want op het moment dat hij stierf, had men een reusachtige python uit zijn huisdeur zien glijden! Volgens sommigen was dit louter toeval. Maar volgens anderen was het een overtuigend bewijs dat de toverdokter in een python was veranderd — een metamorfose had ondergaan!
In veel delen van Afrika is het denkbeeld dat een mens in een dier kan veranderen of veranderd kan worden, diepgeworteld. Vaak denkt men dat tovenaars over het vermogen beschikken om de gedaante van luipaarden en pythons aan te nemen. Ook de vrees dat een tovenaar anderen in dieren kan veranderen, is wijdverbreid. In West-Afrika gelooft men dat heksen de geesten van mensen via vogels en andere dieren kunnen zenden om iemand letsel toe te brengen. In Centraal-Afrika zullen sommigen een olifant of een slang niet doden, uit vrees dat een gestorven familielid in een van deze dieren veranderd kan zijn.
Hoewel dergelijke denkbeelden op sommige lezers vreemd kunnen overkomen, menen veel Afrikanen dat zulke metamorfosen door ooggetuigen zijn bevestigd. Zij betogen dat de talloze verhalen die door toch heel verstandige mensen worden verteld, onmogelijk toevallige gebeurtenissen kunnen zijn.
Ook is het een feit dat soortgelijke denkbeelden overal ter wereld aangetroffen worden. In Japan bijvoorbeeld gelooft men dat mensen door vossen, honden en dassen bezeten kunnen worden. Zo kent ook de Europese folklore verhalen over mannen die ’s nachts in moordzuchtige weerwolven veranderen. In andere delen van de wereld zijn er verhalen over tijgers, everzwijnen, krokodillen en zelfs katten die afwisselend een menselijke en dierlijke gedaante kunnen aannemen.
Ondersteund door de Schrift?
Sommigen beweren zelfs dat de Schrift zelf het geloof in bovennatuurlijke metamorfose onderschrijft. Vier bijbelverslagen worden vaak als bewijs aangehaald. In het eerste verslag wierp Jezus bij twee mannen demonen uit en de uitgedreven demonen voeren in een kudde zwijnen (Mattheüs 8:28-33). In het tweede verslag, opgetekend in Numeri 22:26-35, sprak de ezel van Bileam tot hem. In het derde verslag, misschien wel het meest bekende van deze verslagen, sprak een slang tot Eva in de tuin van Eden. — Genesis 3:1-5.
Uit een nadere beschouwing van deze verslagen blijkt echter dat ze beslist geen voorbeelden van metamorfose zijn. Neem eens het geval van de door demonen bezeten zwijnen. De bijbel zegt niet dat deze zwijnen in dieren veranderde mensen waren. Nee, het verslag zegt dat de „grote kudde zwijnen gehoed [werd]” voordat de demonen er bezit van namen (Mattheüs 8:30). Satans demonen, niet de geesten van mensen, voeren in de zwijnen.
Hoe staat het met de ezel van Bileam en de slang in Eden? In het eerste geval zegt de bijbel specifiek dat ’Jehovah de mond van de ezelin opende’ zodat ze kon spreken (Numeri 22:28). Het dier was geen mens die een gedaanteverwisseling had ondergaan. En wat de slang in Eden betreft, de bijbel identificeert de goddeloze geest die Satan de Duivel wordt genoemd als „de oorspronkelijke slang” (Openbaring 12:9). Het was Satan die door middel van de slang sprak en „door haar listigheid Eva verleid heeft” (2 Korinthiërs 11:3). Ja, de ezel van Bileam en de slang waren beide dieren — voor, terwijl en nadat ze spraken.
Een vierde verslag wordt vaak aangehaald in verband met Nebukadnezar, de hooghartige koning van Babylon. De bijbel zegt dat God Nebukadnezar vernederde. „Zijn hart zelf werd aan dat van een dier gelijk gemaakt, en bij de wilde ezels was zijn woning. Plantengroei placht men hem te eten te geven net als de stieren, en door de dauw van de hemel werd zijn eigen lichaam bevochtigd, totdat hij wist dat de Allerhoogste God Heerser is in het koninkrijk der mensheid” (Daniël 5:21). Tijdens de zeven jaar van zijn krankzinnigheid zag Nebukadnezar er uit als een beest en gedroeg zich als zodanig. Volgens Daniël 4:33 „[werd] zelfs zijn haar lang . . . net als de veren van arenden en zijn nagels als de klauwen van vogels”. Toch kreeg de koning nooit echt veren of klauwen. Hij bleef een mens!
Het denkbeeld van een bovennatuurlijke metamorfose is lijnrecht in strijd met bijbelse leringen. Ten eerste omdat de bijbel laat zien dat de mens geen afzonderlijke ziel heeft die in een dier kan huizen. Nee, de mens zelf is „een levende ziel” (Genesis 2:7). Metamorfose druist ook in tegen de door Jehovah God ingestelde natuurlijke orde. Dieren werden gemaakt om zich „naar hun soort” voort te planten (Genesis 1:24, 25). Door de genetische grenzen die God heeft gesteld, is het niet mogelijk dat verschillende diersoorten, of hoofdgroepen, met elkaar paren en zich voortplanten. En er bestaat een nog grotere kloof tussen de dieren en de mens, die ’naar Gods beeld’ werd gemaakt (Genesis 1:26). God zou beslist geen loopje nemen met zijn eigen wetten door mensen het vermogen te geven zich in redeloze dieren te veranderen.
Zeker, metamorfose is waar te nemen in de natuur. Rupsen worden vlinders en dikkopjes kikkers. Uit nauwkeurige waarneming blijkt echter dat deze voorbeelden van metamorfose geen verandering van „soorten” betreffen maar gewoon ontwikkelingsstadia zijn binnen dezelfde „soort”. Wanneer deze dieren het volwassen stadium hebben bereikt, zullen ze zich „naar hun soort” voortplanten.
Zien is niet altijd geloven
Hoe valt dan te verklaren dat er ooggetuigen zijn die beweren een bovennatuurlijke metamorfose te hebben gezien? Dit is duidelijk weer een voorbeeld van „de werking van Satan met elk krachtig werk en leugenachtige tekenen en wonderen en met elk onrechtvaardig bedrog voor degenen die vergaan”. — 2 Thessalonicenzen 2:9, 10.
De demonen willen dat de mensen voor hen kruipen en zij willen hen doen geloven dat zij meer kracht bezitten dan zij in werkelijkheid hebben. Zij verrichten overtuigende „tekenen” die niets anders zijn dan trucs zoals ook dieven en oplichters die toepassen.
Dit doet ons denken aan de kaartzwendelaars die zich op veel Afrikaanse markten ophouden. Schaamteloos verlokken zij sommige huisvrouwen ertoe hun zuurverdiende geld in oneerlijke kaartspelen te verliezen. Zij laten een vrouw drie speelkaarten zien — twee rode en één zwarte — en vertellen haar dat zij haar geld kan verdubbelen door alleen maar de zwarte kaart eruit te pikken. Zij aarzelt nog — totdat zij ziet dat iemand anders schijnbaar wint bij dit gemakkelijke spelletje. Zij heeft er geen idee van dat de zogenaamde winnaar in het komplot zit. Zij zet haar geld in en houdt het oog gericht op de zwarte kaart terwijl de kaarten omgedraaid en steeds van plaats verwisseld worden. Maar tot haar schaamte en schrik blijkt de kaart die zij uitkiest rood te zijn. Zij heeft het voedselgeld van haar gezin verspeeld — het slachtoffer van haar eigen hebzucht en van de vingervlugheid van een sluwe oplichter! Zij is er te laat achtergekomen dat zien niet altijd geloven is.
Evenzo scheppen Satan en zijn demonen er behagen in personen te doen geloven dat mensen in dieren kunnen veranderen. Satan is een meesterbedrieger. Tenslotte was hij degene die de eerste leugen vertelde door tegen Eva te zeggen: „Gij zult volstrekt niet sterven. . . . Gij [zult] stellig als God . . . zijn” (Genesis 3:4, 5). Deze leugen heeft tot een verscheidenheid van leerstellingen geleid die mensen in vrees houden, zoals de onsterfelijkheid van de ziel, het hellevuur en de metamorfose. Zo zullen mensen in Afrika een exorbitant hoge prijs betalen om zich te laten „inenten” omdat zij denken dat dit hen ervoor kan behoeden in een dier veranderd te worden. In werkelijkheid zijn zulke mensen slaven van de „leringen van demonen” en worden zij belemmerd de wil van God te doen. — 1 Timotheüs 4:1; Jakobus 4:7.
De echte verandering
Wellicht hebt u altijd in metamorfose geloofd of misschien bent u er zelfs bang voor geweest. Sla dan acht op de bijbelse woorden in Romeinen 12:2. Daar wordt in de oorspronkelijke tekst een vorm van het Griekse woord me·ta·morʹfo·o gebruikt. Wij lezen: „Wordt veranderd [me·ta·mor·fouʹsthe] door uw geest te hervormen.” Dit heeft betrekking op een metamorfose die wél kan plaatsvinden — een complete verandering in persoonlijkheid!
Zij die God willen behagen, moeten die verandering aanbrengen, want de bijbel geeft de dringende raad: „Legt de oude persoonlijkheid met haar praktijken af en bekleedt u met de nieuwe persoonlijkheid, die door middel van nauwkeurige kennis wordt vernieuwd naar het beeld van Degene die ze schiep.” — Kolossenzen 3:9, 10.
Hoe kunt u veranderd worden? Door nauwkeurige kennis van de bijbel in u op te nemen. Die kennis zal er misschien toe leiden dat u gekoesterde ideeën en denkbeelden laat varen. Maar, zoals Jezus zei, „gij zult de waarheid kennen en de waarheid zal u vrijmaken” (Johannes 8:32). Ja, u kunt vrijgemaakt worden van de bedrieglijkheden van en de vrees voor metamorfose.
[Illustratie op blz. 15]
Wat onze ogen „zien”, is niet altijd de realiteit
[Illustratieverantwoording op blz. 13]
Witch doctor: Courtesy Africana Museum, Johannesburg