Hoe een goede vader te zijn

EEN artikel in het blad The Economist over de achteruitgang van het gezinsleven begon met de treffende uitspraak: „Vader worden is makkelijk, een goede vader worden niet.”

Veel dingen in het leven zijn moeilijk, maar een van de moeilijkste — en belangrijkste — dingen is een goede vader zijn. Iedere vader moet een goede vader willen zijn, want het welzijn en het geluk van zijn gezin zijn ermee gemoeid.

Waarom het niet makkelijk is

Eenvoudig gezegd is overgeërfde onvolmaaktheid — zowel van de ouders als van hun kinderen — een belangrijke reden waarom het niet makkelijk is een goede vader te zijn. „De neiging van ’s mensen hart is slecht van zijn jeugd af”, zegt de bijbel (Genesis 8:21). Een bijbelschrijver erkende dan ook: „In zonde heeft mijn moeder mij ontvangen” (Psalm 51:5; Romeinen 5:12). De neiging om slechte dingen te doen, een gevolg van overgeërfde zonde, is nog maar één obstakel dat het moeilijk maakt een goede vader te zijn.

Deze wereld, of dit samenstel van dingen, is ook een reusachtig obstakel. Hoe dat zo? Omdat, zoals de bijbel verklaart, ’de gehele wereld in de macht ligt van de goddeloze’, die geïdentificeerd wordt als degene „die Duivel en Satan wordt genoemd”. De bijbel noemt Satan ook „de god van dit samenstel van dingen”. Geen wonder dat Jezus zei dat zijn volgelingen „geen deel van de wereld” mochten zijn, net zoals hij dat niet was! — 1 Johannes 5:19; Openbaring 12:9; 2 Korinthiërs 4:4; Johannes 17:16.

Om een goede vader te zijn, is het van essentieel belang zich constant bewust te zijn van de overgeërfde zonde, Satan de Duivel, en deze wereld die in zijn macht ligt. Deze obstakels zijn niet denkbeeldig. Ze zijn echt! Maar waartoe kan een man zich wenden om te weten te komen hoe hij ze moet overwinnen en hoe hij een goede vader kan worden?

Voorbeelden van Gods vaderlijke zorg

Voor hulp om de bovengenoemde obstakels te overwinnen, kan een vader zich tot de bijbel wenden. Daar staan schitterende voorbeelden in. Jezus wees op het beste voorbeeld toen hij zijn volgelingen leerde bidden: „Onze Vader in de hemelen.” Als beschrijving van onze hemelse Vader zegt de bijbel eenvoudig: „God is liefde.” Hoe dient een menselijke vader op dit liefdevolle voorbeeld te reageren? „Wordt . . . navolgers van God,” luidt de dringende raad van de apostel Paulus, „en blijft in liefde wandelen.” — Mattheüs 6:9, 10; 1 Johannes 4:8; Efeziërs 5:1, 2.

Als u vader bent, sta dan eens stil bij wat u alleen al van één voorval kunt leren over de manier waarop God met zijn Zoon, Jezus, omging. Mattheüs 3:17 vertelt ons dat bij Jezus’ doop Gods stem vanuit de hemel werd gehoord, die zei: „Dit is mijn Zoon, de geliefde, die ik heb goedgekeurd.” Wat kunnen we hiervan leren?

Denk in de eerste plaats eens aan de uitwerking die het op een kind heeft als een vader trots tegen iemand zegt: ’Dit is mijn zoon’ of ’Dit is mijn dochter.’ Het doet kinderen goed als ze aandacht, en vooral positieve erkenning, van een ouder krijgen. Een kind zal er waarschijnlijk door gemotiveerd worden nog meer zijn best te doen om die erkenning waard te zijn.

Ten tweede maakte God duidelijk hoe hij over Jezus dacht, want hij noemde hem „de geliefde”. Die uiting van genegenheid van zijn Vader moet Jezus’ hart verwarmd hebben. Ook uw kinderen zullen zich aangemoedigd voelen als u door uw woorden — en door uw tijd, aandacht en zorg — laat zien dat u heel veel van hen houdt.

Ten derde zei God tegen zijn Zoon: „Ik heb u goedgekeurd” (Markus 1:11). Ook dat is heel belangrijk voor een vader: hij moet zijn kinderen zeggen dat hij blij met hen is. Natuurlijk maakt een kind vaak fouten. Dat doen we allemaal. Maar zoekt u als vader naar gelegenheden om uw kinderen een compliment te geven voor de goede dingen die ze doen of zeggen?

Jezus heeft veel van zijn hemelse Vader geleerd. Toen hij op aarde was, toonde hij door woord en voorbeeld hoe zijn Vader over Zijn aardse kinderen denkt (Johannes 14:9). Zelfs als Jezus het druk had en onder spanning stond, nam hij alle tijd om met kinderen te praten. „Laat de jonge kinderen bij mij komen”, zei hij tegen zijn discipelen, „tracht niet hen tegen te houden” (Markus 10:14). Kunt u als vader het voorbeeld van Jehovah God en zijn Zoon vollediger navolgen?

Goed voorbeeld heel belangrijk

Er kan niet genoeg beklemtoond worden hoe belangrijk het is uw kinderen een goed voorbeeld te geven. Uw pogingen om „hen in het strenge onderricht en de ernstige vermaning van Jehovah [te blijven] grootbrengen” zullen waarschijnlijk weinig effect hebben als u zich niet zelf aan Gods strenge onderricht onderwerpt en uw leven ernaar inricht (Efeziërs 6:4). Maar met Gods hulp kunt u elk obstakel voor het opvolgen van zijn gebod om voor uw kinderen te zorgen, overwinnen.

Neem bijvoorbeeld Viktor Gutschmidt, een van Jehovah’s Getuigen in de voormalige Sovjet-Unie. In oktober 1957 werd hij tot tien jaar gevangenisstraf veroordeeld omdat hij over zijn geloof praatte. Zijn twee dochtertjes en zijn vrouw, Polina, bleven achter. In de gevangenis mocht hij brieven naar zijn gezin schrijven, maar hij mocht niets over God of andere religieuze onderwerpen zeggen. Zelfs onder deze moeilijke omstandigheden was Viktor vastbesloten een goede vader te zijn, en hij wist dat het van essentieel belang was zijn kinderen over God te vertellen. Dus wat deed hij?

„Ik vond materiaal in sovjettijdschriften over de natuur”, vertelt Viktor. „Op briefkaarten maakte ik tekeningen van mensen en dieren en schreef er een verhaaltje of iets interessants over de natuur bij.”

„Toen we die kaarten kregen,” zegt Polina, „legden we direct het verband met bijbelse onderwerpen. Als ze over de prachtige natuur, de bossen en de rivieren gingen, las ik bijvoorbeeld Jesaja hoofdstuk 65”, waar wordt gesproken over Gods beloften om van de aarde een paradijs te maken.

Viktors dochter Julia vertelt: „Mama bad dan met ons en daarna huilden we. Die kaarten speelden een belangrijke rol bij onze opvoeding.” Polina zegt dat de meisjes als gevolg daarvan ’van kinds af aan heel veel van God hielden’. Hoe is het nu met het gezin?

Viktor vertelt: „Mijn dochters zijn allebei met een ouderling getrouwd, en allebei hebben ze geestelijk sterke gezinnen met kinderen die Jehovah trouw dienen.”

Om een goed voorbeeld te geven, is vaak niet alleen vindingrijkheid nodig maar ook veel inspanning. Als kinderen zien dat hun vader echt zijn best doet, zal dit waarschijnlijk hun hart raken. Een zoon die vele jaren in de volletijddienst is geweest, zei vol waardering over zijn vader: „Soms kwam Vader zo moe van zijn werk thuis dat hij nauwelijks wakker kon blijven, maar toch werd de studie gehouden en dit hielp ons de belangrijkheid ervan te beseffen.”

Een goed voorbeeld geven — in woord en daad — is dus heel belangrijk om een goede vader te zijn. Dit is een noodzaak als u de bijbelse spreuk bevestigd wilt zien die luidt: „Leid een knaap op overeenkomstig de weg voor hem; ook als hij oud wordt, zal hij er niet van afwijken.” — Spreuken 22:6.

Bedenk dus dat niet alleen wat u zegt belangrijk is. Het gaat er vooral om wat u doet — wat voor voorbeeld u geeft. Een Canadese deskundige in het opvoeden van jonge kinderen schreef: „De beste manier om onze kinderen ertoe te brengen zich te gedragen [zoals wij willen] is het gewenste gedrag zelf te demonstreren.” Ja, als u wilt dat uw kinderen waarde hechten aan geestelijke dingen, is het van essentieel belang dat u dat zelf ook doet.

Maak tijd voor uw kinderen!

Uw kinderen moeten uw goede voorbeeld zien. Dat betekent dat u tijd met hen moet doorbrengen — heel veel tijd, niet zo nu en dan een beetje. Volg de bijbelse raad op om ’tijd uit te kopen’, dat wil zeggen, minder belangrijke dingen op te geven om bij hen te zijn (Efeziërs 5:15, 16). Want wat is er nu belangrijker dan uw kinderen? Een breedbeeldtelevisie, een professionele set golfclubs, een prachtig huis, uw baan?

Als vaders geen tijd investeren in de zorg voor hun kinderen als die nog jong zijn, zullen ze later de gevolgen daarvan ondervinden. Vaders van wie de kinderen aan immoraliteit ten prooi zijn gevallen of zelfs het geloof helemaal hebben vaarwelgezegd, hebben vaak intense wroeging. Ze betreuren het dat ze niet vaker bij hun kinderen zijn geweest toen die hun vader hard nodig hadden.

Houd in gedachte dat het juist als de kinderen nog jong zijn, de tijd is om over de gevolgen van uw keuzes na te denken. De bijbel noemt uw kinderen „een erfdeel van Jehovah”, iets wat God zelf aan u heeft toevertrouwd (Psalm 127:3). Vergeet dus nooit dat u God verantwoording voor hen verschuldigd bent!

Er is hulp

Een goede vader wil graag hulp ontvangen die zijn kinderen ten goede zal komen. Nadat Manoah’s vrouw van een engel te horen had gekregen dat ze een kind zou baren, bad Manoah tot God: „Laat alstublieft [de engel] nog eens bij ons komen en ons onderrichten wat wij met het kind dat geboren zal worden, dienen te doen” (Rechters 13:8, 9). Wat voor hulp had Manoah, net als ouders in deze tijd, nodig? Laten we eens zien.

Brent Burgoyne, een docent aan de Universiteit van Kaapstad (Zuid-Afrika), merkte op: „Een van de grootste geschenken die je een kind kunt geven, is hem of haar een waardestelsel bijbrengen.” Dat kinderen zo’n waardestelsel bijgebracht moet worden, blijkt uit een bericht in de Japanse Daily Yomiuri, dat luidde: „[Een] enquête toont aan dat 71 procent van de Japanse kinderen nooit van hun vader heeft geleerd dat ze niet mogen liegen.” Is dat niet droevig?

Wie kan in een betrouwbaar waardestelsel voorzien? Degene die ook Manoah leiding gaf — God zelf! Om hulp te bieden zond God zijn geliefde Zoon, Jezus, als Onderwijzer — de term waarmee hij vaak werd aangesproken. In deze tijd is het boek Lessen van de Grote Onderwijzer, dat op Jezus’ onderwijs gebaseerd is, in veel talen verkrijgbaar als hulp bij het onderwijzen van kinderen.

In Lessen van de Grote Onderwijzer wordt niet alleen uitleg gegeven aan waarden die op Gods Woord zijn gebaseerd, maar de geschreven tekst is ook geïllustreerd met meer dan 160 plaatjes waar kernachtige vragen bij staan. In hoofdstuk 22 bijvoorbeeld, getiteld „Waarom we niet mogen liegen”, staat het plaatje dat u op bladzijde 32 van dit tijdschrift ziet. De tekst op de bladzijde met dit plaatje luidt: „Misschien zegt een jongen tegen zijn vader: ’Nee, ik heb niet in de kamer gevoetbald.’ Maar als hij dat nu wel heeft gedaan? Zou het dan verkeerd zijn te zeggen dat het niet zo is?”

Ook de hoofdstukken „Gehoorzaamheid beschermt je”, „We moeten verleidingen weerstaan”, „Een les over vriendelijkheid”, „Word nooit een dief!”, „Vindt God alle feesten goed?”, „Hoe we God blij kunnen maken” en „Waarom we moeten werken”, om maar een paar van de 48 hoofdstukken van dit boek te noemen, bevatten krachtige lessen.

Het voorwoord van het boek besluit met: „Kinderen [moeten] vooral geleid worden naar de Bron van alle wijsheid, onze hemelse Vader, Jehovah God. Dat deed Jezus, de Grote Onderwijzer, altijd. Wij hopen oprecht dat dit boek u en uw gezin zal helpen uw leven zo in te richten dat het Jehovah behaagt, tot uw eeuwige welzijn.”a

Een goede vader zijn, houdt onmiskenbaar in dat u uw kinderen een goed voorbeeld geeft, veel tijd met hen doorbrengt en hen helpt volgens de normen te leven die God in de bijbel heeft geopenbaard.

[Voetnoot]

[Illustratie op blz. 8]

Ondanks gevangenschap slaagde Viktor Gutschmidt erin een goede vader te zijn

[Illustraties op blz. 8, 9]

Terwijl Viktor wegens zijn geloof gevangenzat, maakte hij deze tekeningen om zijn kinderen te onderwijzen

[Illustratie op blz. 9]

Viktors dochters in 1965

[Illustratie op blz. 10]

Vaders moeten actief betrokken zijn bij het onderwijzen van hun kinderen