Een bal van zout

DOOR EEN ONTWAAKT!-MEDEWERKER IN ZAMBIA

Waar denkt u aan bij het woord zout? Waarschijnlijk aan steenzout, tafelzout of zeezout. Maar hebt u weleens gehoord van Cibwazout, uit het district Mpika in de Noord-Provincie in Zambia? Wat Cibwazout uniek maakt, is dat het gewonnen wordt uit gras!

De dorpelingen die vlak bij het Cibwamoeras wonen, onttrekken het op een bijzondere manier aan het hoge gras dat langs de rivier de Lwitikila groeit. Het gras wordt verzameld in de maanden augustus tot en met oktober, vóór het begin van het regenseizoen. Als de regens eenmaal beginnen, levert het gras geen zout meer op.

Het gemaaide gras wordt gedroogd, en vervolgens verbrand om de organische bestanddelen te verwijderen. Het zout verbrandt echter niet; het blijft achter in de as. De as wordt verzameld, bijvoorbeeld in een kalebas of pompoen, waarna men er langzaam water door laat lopen. Het water lost het zout op en voert het mee door de kleine gaatjes in de bodem van de kalebas. Het zoute water wordt verzameld voor de volgende stap: het indampen.

Dit proces kan wel zes uur duren. Hierbij wordt het zoute water eerst in een aardewerken pot gegoten en boven een open vuur gekookt. Tijdens het indampen wordt er telkens zout water aan toegevoegd. Hierdoor ontstaat een ingedikte zoutoplossing die uiteindelijk tot aan de rand van de pot komt. De pot fungeert nu als gietvorm. Als hij van het vuur wordt gehaald en wordt gebroken, blijft er een zoutbal over.

De dorpelingen winnen al generaties lang Cibwazout. Niemand weet wie de methode heeft ontwikkeld. Maar het is wel verbazingwekkend dat in deze afgelegen streek van Zambia, ver van de buitenwereld, dezelfde fundamentele techniek wordt gebruikt als in de moderne industriële zoutwinning.

[Illustratie op blz. 19]

Kalebas die het water filtert

[Illustratie op blz. 19]

Eindproduct

[Illustratie op blz. 19]

Aardewerken pot