’Schenk er aandacht aan hoe je luistert’

LUISTEREN is een belangrijke factor in het leerproces. Het kan ook van invloed zijn op iemands vooruitzichten op overleving. Toen Jehovah zijn volk ging bevrijden uit Egyptische slavernij, gaf hij instructies aan Mozes, die de oudere mannen van Israël zei wat zij moesten doen om hun eerstgeborenen te redden van de verderfengel (Ex. 12:21-23). De oudere mannen brachten deze informatie vervolgens aan elk huisgezin over. Dit gebeurde mondeling. Men moest zorgvuldig luisteren. Hoe werd er gereageerd? De bijbel bericht: „Alle zonen van Israël dan deden juist zoals Jehovah Mozes en Aäron geboden had. Juist zo deden zij” (Ex. 12:28, 50, 51). Het resultaat was dat Israël een ontzagwekkende bevrijding meemaakte.

In deze tijd bereidt Jehovah ons op een nog grotere bevrijding voor. Wat hij aan instructies verschaft, verdient stellig onze serieuze aandacht. Zulk onderricht wordt gegeven op de gemeentevergaderingen. Trek je ten volle profijt van zulke bijeenkomsten? Veel hangt af van de wijze waarop je luistert.

Weet je hoogtepunten van op de vergadering gegeven onderricht vast te houden? Is het je gewoonte, week na week, om naar wegen te zoeken om het gegeven onderricht in je eigen leven toe te passen of het met anderen te delen?

Om volledig voordeel te trekken van het onderricht dat op christelijke vergaderingen wordt verschaft, moeten we ons hart bereiden. Het belang hiervan blijkt heel duidelijk uit wat er tijdens de regering van koning Josafat van Juda gebeurde. Josafat nam een moedig standpunt in voor de ware aanbidding. Hij ’verwijderde de hoge plaatsen en de heilige palen uit Juda’ en gaf vorsten, levieten en priesters opdracht in alle steden van Juda de mensen Jehovah’s Wet te onderwijzen. Toch „verdwenen de hoge plaatsen niet” (2 Kron. 17:6-9; 20:33). De aanbidding van valse goden en een eigenmachtige vorm van aanbidding van Jehovah op heidense hoge plaatsen waren zo diep geworteld dat ze zich niet lieten uitroeien.

Waarom had het onderricht waarvoor Josafat regelingen had getroffen, geen blijvende uitwerking? Het verslag vervolgt: „Het volk zelf had zijn hart nog niet bereid voor de God van hun voorvaders.” Ze hadden geluisterd maar nagelaten ernaar te handelen. Misschien vonden ze het omslachtig om naar de tempel in Jeruzalem te reizen om daar slachtoffers aan te bieden. Hoe het ook zij, hun hart werd niet bewogen door geloof.

Om niet weer af te glijden naar de wegen van Satans wereld, moeten we ons hart bereiden voor het onderricht waarin Jehovah thans voorziet. Hoe? Eén belangrijke manier is gebed. We moeten in gebed vragen of we goddelijk onderricht met een dankbare geest in ontvangst mogen nemen (Ps. 27:4; 95:2). Dat zal ons helpen waardering te hebben voor de inspanningen van onze broeders die, hoewel onvolmaakt, zich beschikbaar stellen om door Jehovah gebruikt te worden om zijn volk te onderwijzen. Het zal ons ertoe bewegen Jehovah niet alleen te danken voor de nieuwe dingen die we leren maar ook voor de gelegenheid onze waardering te verdiepen voor zaken die we al eerder hebben geleerd. Omdat we de wens hebben Gods wil volledig te doen, bidden we: „Onderricht mij, o Jehovah, omtrent uw weg. . . . Verenig mijn hart om uw naam te vrezen.” — Ps. 86:11.

Er zijn veel factoren die kunnen verhinderen dat we met aandacht luisteren. Er kunnen ons allerlei zorgen door het hoofd spoken. Geluid en bewegingen in de zaal of buiten kunnen ons afleiden. Lichamelijk ongemak kan het ons moeilijk maken ons te concentreren. Degenen die jonge kinderen bij zich hebben, bemerken vaak dat hun aandacht verdeeld is. Wat kan ons helpen onze aandacht op het programma geconcentreerd te houden?

De ogen bepalen in sterke mate waar we onze aandacht op richten. Gebruik je ogen als hulp om je te concentreren door ze op de spreker gericht te houden. Wanneer hij een bijbelvers noemt — ook al is het een bekend vers — zoek het dan op en lees mee. Weersta de verleiding je hoofd af te wenden in de richting van allerlei geluiden en bewegingen. Als de ogen de geest een stortvloed van afleidende informatie bezorgen, zal veel van wat op het podium geboden wordt je ontgaan.

Als „verontrustende gedachten” het je moeilijk maken je op het programma te concentreren, bid Jehovah dan om de kalmte van geest en hart die je nodig hebt om op te letten (Ps. 94:19; Fil. 4:6, 7). Doe dat zo nodig herhaaldelijk (Matth. 7:7, 8). De gemeentevergaderingen zijn een voorziening van Jehovah. Je mag erop vertrouwen dat hij je er voordeel van wil laten trekken. — 1 Joh. 5:14, 15.

Waarschijnlijk kun je je mooie punten herinneren die je in lezingen hebt gehoord. Naar een lezing luisteren houdt echter meer in dan alleen maar bijzondere punten eruit opnemen. Een lezing is als een reis. Er kunnen onderweg interessante dingen te zien zijn, maar het gaat om de bestemming, het doel. De spreker zal waarschijnlijk zijn gehoor tot een bepaalde conclusie willen voeren of hen willen bewegen tot een bepaalde handelwijze.

Neem bijvoorbeeld de toespraak die Jozua tot de natie Israël richtte, opgetekend in Jozua 24:1-15. Zijn oogmerk was het volk ertoe te bewegen een krachtig standpunt voor de ware aanbidding in te nemen door zich volkomen te distantiëren van de afgoderij van de omringende naties. Waarom was dat zo belangrijk? Er kwam zoveel valse aanbidding voor, dat de goede verhouding van de natie tot Jehovah er ernstig door in gevaar kwam. Het volk reageerde op Jozua’s pleidooi met de woorden: „Het is ondenkbaar van onze zijde, Jehovah te verlaten om andere goden te dienen. . . . Wij zullen Jehovah dienen.” En dat hebben ze inderdaad gedaan! — Joz. 24:16, 18, 31.

Probeer als je naar een lezing luistert, het oogmerk ervan te onderscheiden. Beschouw hoe de punten die de spreker presenteert, ertoe bijdragen dat doel te bereiken. Vraag je af wat de informatie jou te doen geeft.

De Wachttoren-studie, de gemeenteboekstudie en onderdelen van de dienstvergadering hebben de vorm van vraag-en-antwoordbesprekingen van op de bijbel gebaseerd gedrukt materiaal.

Tijdens een bespreking luisteren heeft in bepaalde opzichten iets van deelnemen aan een conversatie. Om er ten volle profijt van te trekken, moet je zorgvuldig luisteren. Let op in welke richting de bespreking gaat. Merk op hoe degene die de leiding heeft, het thema en de hoofdpunten beklemtoont. Geef in gedachten antwoord op zijn vragen. Luister als anderen het materiaal uitleggen en toepassen. Naar informatie kijken vanuit het gezichtspunt van anderen, kan je een frisse kijk geven op een vertrouwd onderwerp. Draag tot de uitwisseling bij door je eigen uitingen van geloof. — Rom. 1:12.

Wanneer je het toegewezen materiaal van tevoren bestudeert, zal dat je helpen helemaal in de bespreking op te gaan en de commentaren van anderen te volgen. Neem als je omstandigheden het moeilijk maken het materiaal grondig te bestuderen, minstens een paar minuten de tijd om voorafgaande aan de vergadering de informatie door te kijken. Dat zal je in staat stellen meer uit de bespreking te halen.

Op grote vergaderingen zoals congressen doen zich waarschijnlijk meer afleidingen voor dan op gemeentevergaderingen. Luisteren kan dan nog moeilijker zijn. Wat kan ons helpen?

Een belangrijke factor is voor voldoende nachtrust zorgen. Je kunt iedere dag voordat het programma begint, het thema scherp in je geest prenten. Kijk naar de titel van elke lezing en probeer je een beeld te vormen van wat er gebracht gaat worden. Maak een goed gebruik van je bijbel. Velen merken dat het maken van korte aantekeningen van hoofdpunten hen helpt hun geest op het programma gericht te houden. Maak een aantekening van dingen die je in je eigen leven of in je bediening wilt toepassen. Bespreek iedere dag wat punten als je van en naar het congres reist. Dit zijn dingen die je zullen helpen de informatie vast te houden.

Christelijke ouders kunnen hun kinderen — zelfs heel kleine kinderen — helpen ’wijs te worden tot redding’ door hen mee te nemen naar gemeentevergaderingen en grote vergaderingen (2 Tim. 3:15). Aangezien kinderen verschillen in aard en concentratievermogen, is er onderscheidingsvermogen nodig om hen te helpen oplettend te leren luisteren. Wellicht vind je de volgende suggesties nuttig.

Heb thuis bepaalde tijden dat je kinderen rustig zitten te lezen of plaatjes kijken in onze christelijke publicaties. Vermijd het op vergaderingen de kleintjes bezig te houden met speelgoed. Net als in het oude Israël zijn ook nu de kinderen aanwezig „opdat zij mogen luisteren en opdat zij mogen leren” (Deut. 31:12). Waar dat doenlijk is, geven sommige ouders zelfs heel jonge kinderen al een persoonlijk exemplaar van de publicaties die gebruikt worden. Worden de kinderen wat ouder, dan kunnen ze geholpen worden zich erop voor te bereiden ook mee te doen bij onderdelen met zaaldeelname.

De Schrift onthult een nauwe samenhang tussen luisteren naar Jehovah en hem gehoorzamen. Dit valt op te maken uit Mozes’ woorden tot de natie Israël: ’Ik heb u het leven en de dood voorgelegd, de zegen en de vervloeking; en gij moet het leven kiezen . . . door Jehovah, uw God, lief te hebben, door naar zijn stem te luisteren en door hem aan te hangen’ (Deut. 30:19, 20). Nu is het voor ons van het grootste belang te luisteren naar het onderricht dat Jehovah verschaft en het gehoorzaam in ons leven toe te passen om zo Gods gunst en de zegen van eeuwig leven te verwerven. Hoe uitermate belangrijk is het dus dat wij acht geven op Jezus’ vermaning: „Schenkt . . . aandacht aan de wijze waarop gij luistert”! — Luk. 8:18.