Aandacht schenken — een waardevolle kunst
JAREN geleden viel een vijfjarig jongetje van een paard. Gedurende vele jaren daarna leed hij aan een buitengewoon slecht geheugen. Toch vond hij een manier om zijn geheugen dusdanig te verbeteren dat hij ten slotte onderwijzer werd. Hoe bracht hij dit voor elkaar? Eén ding wat hem oneindig veel hielp was, dat hij nauwkeurig aandacht schonk aan alles wat hij wilde onthouden. Wanneer hij naar een lezing luisterde, volgde hij aandachtig elk woord. Wanneer hij studeerde, noteerde hij elk detail. Hij overwon zijn handicap grotendeels door de waardevolle kunst, aandacht te schenken.
Al hebben wij wellicht niet zo’n ernstige handicap als die jongen, toch kunnen wij allen voordeel trekken van de kunst, aandacht te schenken. Zo belangrijk is deze kunst dat sommigen ze als onmisbaar beschouwen voor het welslagen van de een of andere onderneming. Indien wij bij voorbeeld voordeel willen trekken uit hetgeen wij lezen, dan dienen wij er aandacht aan te schenken. Aandacht stimuleert de belangstelling, en belangstelling is de basis voor zowel een goed geheugen als het concentratievermogen.
Toch zijn er mensen die maar al te vaak na het lezen van een alinea bemerken, dat zij vrijwel geen idee hebben van wát zij hebben gelezen. Zij zouden een gedeelte verscheidene malen in een toestand van onoplettendheid kunnen overlezen maar desondanks niet in staat zijn de betekenis ervan te herhalen. Gebeurt dit u ook wel eens?
Indien ja, wat kan eraan worden gedaan? Indien de onoplettendheid door vermoeidheid wordt veroorzaakt, zou u wellicht slaap nodig kunnen hebben; kies dan om te lezen een tijd uit dat u niet zo vermoeid bent. Of indien het al vrij laat op de avond is, kan het zijn dat de stof die u aan het lezen bent, te zwaar is; neem dan wat lichtere kost ter hand. Vervolgens, indien u leest met het verlangen het te willen onthouden, zal het u helpen wanneer u aandacht schenkt en u zult in staat zijn veel meer te onthouden van wat u leest. De hoofdgedachten van het gelezene bij u zelf te herhalen geeft uw geheugen eveneens steun en bovendien houdt dit u geestelijk wakker. En door bij u zelf te denken: Waar kan ik dit materiaal gebruiken? en daarna te gaan lezen met de gedachte het te gebruiken, ontwikkelt u nog verder de kunst, aandacht te schenken.
Indien iemand in een leslokaal naar een onderwijzer of spreker luistert, dan is het ook nodig dat hij aandacht schenkt. Dan zal hij er het meeste profijt van trekken. Het zal helpen, vanaf het allereerste begin zorgvuldig te luisteren en de ogen op de spreker gericht te houden. Het maken van notities helpt eveneens.
Wat wij ook doen, het is nodig om afleidende factoren van geestelijke en stoffelijke aard van ons te leren afzetten. Wij moeten niet als het ware een mat met het opschrift „Welkom” voor onze geestelijke deur leggen, waardoor wij aan allerlei dingen die ons kunnen afleiden gastvrijheid verlenen. Wanneer er afleidende gedachten op onze deur kloppen, behoren wij er ons zelf aan te herinneren dat wij er geen plaats voor hebben in onze geestelijke woning. Wij kunnen eveneens leren afleidende factoren van fysieke aard van ons af te zetten, zelfs geluiden zoals het lawaai van de straat, het rinkelen van telefoons, het geratel van schrijfmachines en het fluiten en neuriën van medewerkers. Dergelijke fysieke invloeden die ons afleiden, behoeven ons niet op te eisen indien wij weigeren er aandacht aan te schenken.
Aangezien er bepaalde voordelen uit voortvloeien wanneer wij opmerkzaam zijn of aandacht schenken, wat is dan de reden dat onoplettendheid zulk een wijd verbreid probleem is? Het is vaak helemaal een kwestie van te veel aandacht besteden aan de verkeerde dingen. Vandaar dat iemand moet weten waar geen aandacht aan geschonken dient te worden. Vele personen die niet in staat zijn zich veel te herinneren of van wie gezegd wordt dat zij verstrooid zijn of die weinig presteren, lijden eenvoudig aan het euvel dat zij aan de verkeerde dingen aandacht schenken. Beschouw eens het geval van een leerling op school. Jantje staart uit het raam naar de heldere zonneschijn op het grasveld buiten. De onderwijzer merkt zijn dromerige, afwezige blik op en scherp klinkt het: „Let op, Jantje!” Het kan zijn dat hij werkelijk oplet of aandacht schenkt — aan gedachten die uitgaan naar vissen of spelen of andere dingen die hij na schooltijd zal gaan doen. Hij schenkt aandacht, maar aan de verkeerde dingen.
Zo gaat het met iemand die gemakkelijk wordt afgeleid. Veronderstel dat die persoon naar een spreker luistert; toch kan hij niet werkelijk aandacht schenken aan het gesprokene, indien hij door het venster naar een hondengevecht zit te kijken of de wolken gadeslaat ten einde het weer te kunnen voorspellen. Zijn geest is op stap; hij schenkt aandacht aan verkeerde dingen.
De wereld in het algemeen is zo ingesteld. De aandacht der mensheid wordt in beslag genomen, maar niet door de aangelegenheden die van het grootste belang zijn. Zij zijn net als de mensen die vóór de vloed in Noachs dagen leefden: „zij aten en zij dronken, mannen huwden en vrouwen werden ten huwelijk gegeven, tot op de dag waarop Noach de ark binnenging, en zij sloegen er geen acht op totdat de zondvloed kwam en hen allen wegvaagde.” Nadat hij de onoplettendheid van de antediluviaanse wereld als een waarschuwend voorbeeld had gebruikt, zei Jezus Christus: „Zo zal de tegenwoordigheid van de Zoon des mensen zijn” (Matth. 24:38, 39, NW). Schenken wij aandacht aan die waarschuwende profetie?
Het is noodzakelijk om er meer dan gewone aandacht aan te schenken, vooral met het oog op de oorsprong van deze profetie. De schrijver van het bijbelboek Hebreeën wees hierop, nadat hij had aangetoond dat God, die in vroeger tijden door bemiddeling van profeten tot hen had gesproken, thans zijn Zoon Jezus Christus als zijn woordvoerder had gezonden. „Daarom is het noodzakelijk dat wij meer dan gewone aandacht schenken aan de dingen die wij gehoord hebben, opdat wij nooit afdrijven.” — Hebr. 2:1, NW.
Sedert de tijd dat Jehovah de Heer Jezus Christus „tot een superieure positie [heeft] verhoogd en hem goedgunstig de naam [heeft] gegeven die boven elke andere naam is”, wegen de woorden van de Zoon van God extra zwaar. Daarom dienen wij „meer dan gewone aandacht” te schenken aan deze hoogste door God aangestelde Autoriteit in het universum. En waarom is dit zo van belang? Omdat onze redding erbij betrokken is. „Hoe zullen wij dan ontkomen indien wij een zo grote redding hebben veronachtzaamd, die immers het eerst werd verkondigd door bemiddeling van onze Heer?” Onze redding hangt ervan af of wij meer dan gewone aandacht schenken aan hetgeen Gods Zoon heeft gesproken. — Fil. 2:9; Hebr. 2:3, NW.
Ja, de waardevolle kunst, aandacht te schenken, betekent vaak het verschil tussen mislukking en succes. En vooral als het erom gaat Gods goedkeuring voor redding te verkrijgen. Het gaat erom, aandacht te schenken aan de Zoon van God, en gehoor te geven aan Gods geboden, die „door bemiddeling van onze Heer” zijn gesproken. Juist omdat uw leven ermee gemoeid is, dient u meer dan gewone aandacht te schenken.