Vliegeren kan plezierig zijn

„HET bouwen en oplaten van vliegers gaat je in het bloed zitten. Je moet ’plannen’, construeren en sturen. In snelle opeenvolging ben je ontwerper, bouwer en piloot. Je begint met stokken, papier, lijm en wat touw, voegt daaraan overleg, werk en enige zweetdruppels toe, en het resultaat is . . . een vlieger, een gevoel van trots en de gelukkige herinnering aan een heerlijke middag vliegeren. En het plezier wordt helemaal niet bedorven als de vlieger eventueel zijn bestaan in een boom eindigt. Het geeft voldoening zelf een vlieger te hebben gemaakt, en, wat nog belangrijker is, hem zelf te hebben laten vliegen.”

Zo beschreef een vliegerenthousiast zijn tijdverdrijf. En over de hele wereld zullen er onder zowel jong als oud velen te vinden zijn die er precies zo over denken als hij. Op heldere, winderige dagen kunt u op veel plaatsen in de wereld de resultaten van hun inspanningen in de lucht zien hangen — kleurrijke vliegers, die majestueus steeds hoger en hoger stijgen.

Vooral in Azië behoren vliegers tot de normale luchtverschijnselen. Er zijn echter ook plaatsen waar men ze slechts zelden ziet. Maar waar u ook een vlieger in de lucht ziet staan, steeds is het weer een intrigerende vraag wie er aan het andere eind van het touw zit en de vlieger vasthoudt. Is het een dik, roodharig jongetje met sproeten, gymschoenen en een gestreept T-shirtje? Of bevindt de lijn zich in de handen van een oude man, die met een tinteling van trots in de ogen naar zijn schepping kijkt? Misschien is het wel een vader die zijn kinderen inwijdt in de beginselen van dit heerlijke tijdverdrijf. Wie het ook is, het moet beslist iemand zijn die geweldig veel plezier in zijn vlieger heeft!

Hoe vliegt een vlieger?

Hebt u zich ooit afgevraagd hoe een vlieger vliegt? Hierbij zijn een aantal ingewikkelde aërodynamische beginselen betrokken. Eenvoudig gezegd blijft een vlieger in de lucht als de luchtdruk onder de vlieger hoger is dan die erboven, en daalt hij als de luchtdruk eronder kleiner wordt.

Maar hoe krijgt u een vlieger van de grond? Aan de korte draden aan de onderzijde van de vlieger is een lange lijn of draad bevestigd. Deze draad belet de vlieger te worden meegenomen door de wind. Tevens dient hij als stabilisator waarmee u de vlieger in juiste positie kunt houden. Vliegers kunnen het beste worden opgelaten op open plekken waar veel wind staat. Door een korte afstand met de vlieger achter u aan tegen de wind in te lopen of te rennen, zal hij waarschijnlijk de lucht ingaan. De schuine stand van de vlieger doet hem klimmen doordat zijn voorkant tegen de wind in wordt getrokken.

Vliegers kunnen allerlei vormen en formaten hebben. Maar ze zullen niet vliegen als er bij hun constructie geen rekening is gehouden met de vliegeisen waaraan ze moeten voldoen. De korte draden aan het frame van de vlieger zijn van groot belang. Deze draden, die vast zitten aan de lange lijn die u in uw hand houdt, stellen de vlieger in staat zich aan te passen aan de wisselende luchtstromingen in de atmosfeer. Ook bezitten de meeste vliegers een staart; deze verleent een soort van tegenwicht aan de vlieger en houdt hem schuin omhoog, zodat hij kan profiteren van de opwaartse druk van de wind die onder hem doorstroomt.

Misschien bent u door dit alles nieuwsgierig geworden naar de oorsprong van het vliegeren.

Geen nieuw tijdverdrijf

Interessant genoeg is vliegeren geen pas-uitgevonden tijdverdrijf. Al duizenden jaren lang hebben mensen vliegers opgelaten Sommigen zijn de mening toegedaan dat een Griek, Archytas genaamd, die in de vierde eeuw v.G.T. leefde, de eerste vlieger heeft gebouwd. Maar naar het zich laat aanzien beoefenden de Aziatische volken al lang voor zijn tijd het vliegerbedrijf.

De Koreanen beweren bijvoorbeeld dat zij in het grijze verleden een generaal hebben gehad die de vlieger heeft uitgevonden om zijn troepen aan te moedigen. Volgens zeggen deed hij aan een van zijn vliegers een lantaarn, zodat zijn soldaten, die de lantaarn omhoog zagen stijgen, dachten dat dit een nieuwe ster was, een teken van goddelijke hulp. De Chinezen daarentegen geloven dat een wijs man of generaal uit hun volk de eerste vlieger heeft gemaakt. Zij zeggen dat hij enkele van zijn vliegers uitrustte met geluidgevende bamboe-instrumenten en deze ’s avonds laat over een vijandelijk soldatenkamp liet vliegen. De wind die door de bamboe-instrumenten stroomde, produceerde griezelige geluiden. De vijandelijke soldaten vluchtten, denkend dat zij stemmen hoorden van beschermengelen die hen waarschuwden voor op handen zijnd gevaar.

In feite weet echter niemand wanneer en door wie de eerste vlieger is gebouwd. Wel kan met zekerheid worden vastgesteld dat de Chinezen in de vierde eeuw v.G.T. reeds vliegers kenden.

Vliegers hebben niet alleen ontspanning verschaft aan jongeren op hoge, winderige heuvelhellingen. Ze hebben ook een rol gespeeld bij de uitvinding van het vliegtuig. De mens heeft herhaalde malen proeven genomen met vliegers om te onderzoeken welke natuurkundige beginselen er bij het vliegen betrokken zijn.

Misschien hebt u wel eens gehoord of gelezen van Benjamin Franklins vlieger-sleutelproef met de bliksem. In dit geval hielp een vlieger te bewijzen dat licht en elektriciteit hetzelfde waren. Franklin nam met dit experiment echter een gevaarlijk risico, daar hij gemakkelijk een dodelijke schok had kunnen krijgen als de bliksem zijn koperen sleutel had getroffen.

Ook hebben vliegers een functie vervuld bij de bruggenbouw, fotografie, radiocommunicatie, weerwaarneming, en zelfs in oorlogen, waarbij ze werden gebruikt om een man hoog boven de grond te brengen ten einde de bewegingen van de vijand gade te slaan.

Voor Westerlingen zal het waarschijnlijk verrassend zijn te vernemen dat vliegers in verband hebben gestaan — en op sommige plaatsen nog staan — met religieuze gewoonten.

Hun religieuze betekenis

Primitieve volkeren hechtten een religieuze waarde aan vliegers. Ze beschouwden ze als symbolen van een uitwendige ziel, als voorwerpen die nauw in verband stonden met goden en helden. Volgens hen waren ze ook een middel om in contact te komen met de hemelse gewesten. Deze gedachte wordt geïllustreerd door wat de Polynesiërs geloven in verband met de vlieger. Voor hen vertegenwoordigen vliegers goden. En een van hun helden is volgens hun zeggen in de vorm van een vlieger ten hemel opgestegen, bij deze opwaartse reis een vliegerlied zingend.

Koreanen schreven op hun vliegers uitspraken als ’ongeluk verdwijnt, geluk blijft’. Daarna lieten zij deze vliegers wegvliegen in het geloof dat zij dan van hun ongeluk waren bevrijd. Als zo’n vlieger ergens op de grond was gevallen, raakte niemand hem aan, uit vrees dat de tegenspoeden van zijn vroegere eigenaar dan op hem terecht zouden komen.

De Chinezen hebben in september een feestdag die Vliegerdag of Het Feest van de Opstijging wordt genoemd. Jong en oud haasten zich op die dag naar hoge plaatsen met veel wind om hun bont gevarieerde vliegers op te laten. Na verloop van tijd halen zij hun vliegers niet meer in, maar laten ze met touw en al gaan. Zij geloven, net als de Koreanen, dat ziekte, kwaad en onheil met de vliegers verdwijnen.

Ook zijn er personen die muzikale vliegers oplaten in het geloof dat het klagende geluid dat deze produceren, boze geesten op de vlucht zal jagen. Vaak laten zij zulke vliegers de hele nacht boven hun huis staan.

Als u een Westerling bent, komen zulke ideeën u misschien belachelijk voor. Doch uit een preek die begin vorig jaar in een unitaristische kerk in de Amerikaanse staat Arizona werd gehouden, blijkt wel dat zulke religieuze denkbeelden niet beperkt zijn tot Oosterse landen. De predikant van de kerk trof er regelingen voor dat een godsdienstredactrice deze preek zou houden. Het onderwerp was vliegers. De muren en het plafond van de kerk waren met vliegers versierd. En de gemeenteleden brachten vliegers mee naar de dienst om er naderhand mee te vliegeren.

Merk op wat de spreekster zei: „Of ons vliegeren nu een uitdrukking is van ons verlangen naar bevrijding van ons door de zwaartekracht beheerste bestaan, of een zoeken naar God, of een oplaten van onze dromen, we binden er altijd een touw aan in de hoop in contact te blijven met onszelf, met God of met onze dromen.”

Zulke gedachten spreken misschien tot de gevoelens, maar zijn ze redelijk en waar? Gelooft u dat een vlieger u kan helpen contact met God te krijgen? Kan hij hoog genoeg vliegen om Gods tegenwoordigheid in „de hemel der hemelen” te bereiken? (1 Kon. 8:27) Hoe zou God met u in contact treden? Door aan uw vliegertouw te trekken? Zou dit u helpen zijn wil en voornemen in verband met de mensheid te leren kennen? Natuurlijk niet! Dit is ook de reden waarom hij een geschreven bericht over zichzelf heeft verschaft, ja, de Heilige Schrift. Door dit boek te lezen, en niet door te vliegeren, zult u Gods wetten en beginselen te weten komen. — -Ps. 119:129, 130.

Betekent dit nu dat vliegeren verkeerd is, omdat er een vals-religieuze betekenis aan wordt gehecht? Dat hangt van het motief af waarmee u een vlieger oplaat. Bovendien, hoe zullen anderen het bezien? Als u in het Oosten woont, waar zulke religieuze ideeën populair zijn, acht u het misschien het beste niet te gaan vliegeren. In de meeste Westerse landen vliegert men echter voor zijn plezier. En als u daar woont, kunt u rustig een vlieger oplaten zonder bang te hoeven zijn dat iemand daaraan een verkeerde uitlegging zal geven.

Gezondheid, plezier en gevaar

Een vlieger oplaten in de frisse buitenlucht is bevorderlijk voor de gezondheid. Het rennen en lopen dat u erbij moet doen, is een goede lichaamsbeweging. Ook zal uw kennis van bepaalde vliegbeginselen en weerfactoren erdoor worden vergroot, en dit zal weer uw waardering voor de door God verschafte atmosfeer doen toenemen.

Verder ontwikkelt men bij het maken van vliegers een bepaalde handvaardigheid. Vliegers zijn weliswaar eenvoudig en met weinig onkosten te maken, maar als ze niet op de juiste wijze zijn geconstrueerd, zullen ze niet vliegen. In openbare bibliotheken zijn wel boeken beschikbaar waarin staat aangegeven hoe ze gemaakt moeten worden.

Gezinnen kunnen zich gezamenlijk wijden aan de bouw van een vlieger, en daardoor dichter tot elkaar worden gebracht. En, vliegeren is niet tot één seizoen beperkt. Een koude winteravond of een regenachtige dag kunnen aan de bouw van de vlieger worden besteed, terwijl alle gezinsleden bij het beschilderen van de vlieger in de gelegenheid zijn hun artistieke neigingen uit te vieren. En dan, op een dag met veel wind, in de lente, zomer of herfst, kan het hele gezin veel vliegerplezier beleven aan het oplaten van hun eigengemaakte vlieger.

Houd echter wel rekening met bepaalde gevaren. Het is onverstandig om in de buurt van vliegvelden te gaan vliegeren, daar de vlieger een bedreiging kan zijn voor de vliegtuigen. Gebruik nooit metaaldraad of stukjes metaal bij het vervaardigen van een vlieger. Deze kunnen de bliksem aantrekken. Vlieger nooit tijdens een onweersbui, ook niet in de buurt van telefoonpalen, hoogspanningsmasten of hoogspanningsleidingen. Een natte of metalen vliegerlijn kan dan een plotselinge dood veroorzaken.

Als u in een streek woont waar vliegeren geen religieuze bijbetekenis heeft, en u aandacht schenkt aan bepaalde veiligheidsmaatregelen, zult ook u wellicht zelf ontdekken dat vliegeren enorm plezierig kan zijn.