Allergieën — Wat kan eraan gedaan worden?
JOYCE loopt elke augustusmaand constant te niezen. Haar man is al eens in een shocktoestand geraakt en bijna gestorven na het eten van krab. Bij een van hun zoons begint de ademhaling te piepen zodra hij zich maar even inspant, en toen een dochter laatst penicilline kreeg, kwam zij onder de jeukende bulten te zitten.
Gelukkig is het gezin van Joyce niet typerend voor het gemiddelde huisgezin. Maar merk eens op hoe groot het probleem alleen al in de Verenigde Staten is. Naar verluidt lijdt 17 procent van de bevolking aan een allergie van enige betekenis, het grootste bevolkingsdeel in dat land dat aan een chronische aandoening lijdt. Bovendien zal het aantal kwalen die als een allergie gediagnostiseerd zullen worden, ongetwijfeld stijgen naarmate ons milieu steeds complexer wordt en steeds meer vervuild raakt.
Dat veel mensen overgevoelig zijn voor dingen in hun omgeving, is een betrekkelijk recente ontdekking. Niettemin beschreef Hippocrates vier eeuwen voor Christus’ geboorte een ziekte die wij vandaag herkennen als astma. Op de graftombe van een Egyptische farao, genaamd Menes, vond men wat wellicht de vroegste vermelding is van een fatale allergische reactie. Hij stierf nadat hij was gestoken door een horzel.
Een Engelsman, Dr. John Bostock, die in het begin van de jaren 1800 leefde, heeft naar men denkt voor het eerst de uitdrukking „hooikoorts” gebruikt, nadat het hem was opgevallen dat hij regelmatig in de zomer „verkouden” was. In 1906 stelde een Oostenrijkse kinderarts het woord „allergie” voor, afgeleid van twee Griekse woorden die ruwweg met ’veranderde reactie’ vertaald kunnen worden.
Allergenen en antilichamen
Deze veranderde reactie is de oorzaak van het probleem bij allergische personen. Vanaf onze geboorte worden er talloze lichaamsvreemde stoffen door ons ingeademd, ingeslikt en aangeraakt. Voor de meesten van ons schijnt dit contact onschadelijk te zijn. Maar als iemand die allergisch is, zelfs maar een minieme hoeveelheid van zo’n stof waarvoor hij ongewoon gevoelig is, inademt, inslikt of aanraakt, gaan zich bij hem specifieke symptomen voordoen. De stoffen die allergische reacties veroorzaken, staan bekend als allergenen.
Enkele algemeen voorkomende allergenen zijn:
● Inhalatie-allergenen (via de ademhaling) — stuifmeelkorrels, stof, schimmelsporen en huidschilfers van honden en katten.
● Allergenen via de spijsvertering — eieren, chocolade, noten, schaaldieren, melk, antibiotica en aspirine.
● Contactallergenen (via huidcontact) — bepaalde planten, kleurstoffen, metalen, wol en cosmetica.
● Geïnjecteerde allergenen — bije- en wespesteken en penicilline.
Dit zijn slechts enkele van de vele allergenen. In feite schijnt het aantal onbegrensd te zijn.
Maar wat zorgt er nu voor de allergische reacties? Normaal gesproken produceert uw lichaam stoffen, antilichamen genaamd, om binnendringers zoals ziektekiemen te bestrijden. Als u allergisch bent, reageren deze verdedigingsmechanismen te sterk. Ze vallen vreemde stoffen aan, zoals de bovenvermelde allergenen. Een bepaald soort antistof, IgE, wordt door uw lichaam in een veel te grote hoeveelheid geproduceerd, wat ingrijpende gevolgen heeft wanneer ze met zo’n indringer in aanraking komt. De reactie veroorzaakt een afscheiding van chemische stoffen zoals histamine. Histamine bewerkt dat uw neusslijmvlies opzwelt en uw ogen gaan prikken.
Maar waarom dan?
Een van de eerste vragen van elke allergiepatiënt is, „Waarom ik?” Compleet is het antwoord op die vraag nog niet. Wij weten wel dat erfelijkheid een belangrijke rol speelt. Uit één onderzoek blijkt dat bij 80 procent van de hooikoortspatiënten allergie in de familie voorkomt. Hoewel de aanleg erfelijk is, hoeft dat niet zo te zijn met de specifieke allergie — een ouder heeft wellicht astma, het kind kan echter hooikoorts hebben.
Over het algemeen is men het er ook over eens dat een emotionele belasting zoals spanning, overwerk, vermoeidheid, angst en extreme boosheid allergieën in de hand kan werken. Maar of louter psychosomatische factoren daadwerkelijk een allergie kunnen veroorzaken, is een kwestie waarvoor meer onderzoek nodig is.
Dan is er uiteraard de factor van een steeds complexer milieu met de vele vervuilende stoffen daarin. In hoeverre dit bijdraagt tot de toename in allergieën is onbekend, maar er bestaat geen twijfel over de slechte uitwerking die vervuilde lucht op astmalijders heeft.
Gloria is een astmapatiënte van middelbare leeftijd in een grote stad met een ernstig vervuilde atmosfeer. Zij wordt al veertien jaar door astma gekweld. Zij heeft een piepende ademhaling terwijl zij vertelt: „Als ik een aanval krijg, kan ik niet ademhalen en dat maakt mij bang. Gisteren werd ik door iemand opgebeld en ik kon zelfs de telefoon niet opnemen omdat ik gewoon niet kon praten. Dus heb ik de telefoon maar laten gaan.”
Wie gezond is, kan misschien maar moeilijk geloven dat iemand van een allergie zoveel last kan hebben. Degene die eraan lijdt, ontmoet vaak blikken van ongeloof en andere soortgelijke reacties wanneer hij spreekt over zijn allergieproblemen, of het nu astma of een andere allergische aandoening betreft. „Het is voor anderen heel moeilijk dit probleem te begrijpen”, zegt een allergiepatiënte uit Canada. „Ook hebben wij behoefte aan vriendelijkheid, in plaats van achterdocht en onvriendelijke woorden.”
Als u thuis regelmatig gasten ontvangt, zult u wellicht vriendelijke consideratie willen betonen met degenen die aan een allergie lijden en willen proberen de oorzaak van hun ongemak weg te nemen.
Wat kan er worden gedaan?
De term „allergieën” omvat verscheidene ziekten. Laten wij daarom eens een korte blik werpen op deze aandoeningen en zien wat eraan kan worden gedaan.
Astma is de ernstigste van alle allergische aandoeningen en eist nog altijd levens op, hoewel vele astmapatiënten een normaal leven kunnen leiden. De vrije in- en uitstroming van lucht in de longen wordt geblokkeerd — vandaar de typerende piepende ademhaling tijdens een aanval. Het probleem kan worden beperkt door preventie — het verwijderen van bekende allergenen uit de woon- of werkomgeving en het verrichten van ademhalingsoefeningen. Bovendien is er onlangs enige vooruitgang geboekt in de behandelingsmethoden, zowel met tabletten als met verstuivers. De astmapatiënt moet worden aangemoedigd zo actief mogelijk te zijn zonder overmatige inspanning. Familieleden en vrienden moeten de verleiding weerstaan de persoon die astma heeft, al te zeer te beschermen.
Hooikoorts is de meest voorkomende allergie. Hoewel hooikoorts in het algemeen niet gevaarlijk is, heeft de patiënt er in ernstige gevallen heel wat mee te stellen. „Hooikoorts” is een misleidende naam. Hooi is niet verantwoordelijk voor de symptomen. In het algemeen worden ze veroorzaakt door stuifmeel (pollen), soms door schimmelsporen. En de patiënt heeft zelden echt koorts. Hooikoorts doet zich meestal voor in hetzij de lente of de herfst, wanneer grassen, onkruiden of bomen in bloei staan. Met antihistaminen en verstuivers kunnen de ergste symptomen in bedwang gehouden worden.
Chronische allergische rhinitis is een aandoening waarbij de neus het hele jaar door geïrriteerd is, wat zich kan uiten in de bekende narigheid van een lopende of verstopte neus. Vaak treft men dit bij kinderen, waarbij de ouders dan ten onrechte denken dat de kinderen herhaaldelijk verkouden zijn. De meest voorkomende oorzaken zijn huisstof, dierlijke huidschilfers en schimmelsporen. Huidtests zijn in zulke gevallen wellicht nuttig, maar de resultaten kunnen misleidend zijn. Beschouw deze tests dus alleen als een hulpmiddel bij het identificeren van mogelijke allergenen. De beste behandeling voor deze kwaal is het allergeen zo veel mogelijk te mijden, wat kan betekenen dat er een huisdier moet worden weggedaan. Of misschien zijn er in huis speciale voorzorgsmaatregelen nodig ter vermindering van het stof, dat zich gemakkelijk verzamelt op matrassen, kleedjes, speelgoedbeesten en andere voorwerpen van die aard.
Dermatitis is een ontsteking van de huid die gekenmerkt wordt door roodheid, blaarvorming, vochtafscheiding of korstvorming. Heel vaak spreekt men van eczeem in plaats van chronische dermatitis. Thuis en op het werk wordt de huid aan allerlei prikkelende stoffen blootgesteld, en gewoonlijk is ze in staat hun schadelijke uitwerking te weerstaan. Maar sommige van deze stoffen leiden bij bepaalde mensen tot allergische reacties, en het aantal van dergelijke stoffen neemt toe met de ontwikkeling van nieuwe produkten en verbindingen. Elimineer bij het behandelen van dermatitis allereerst het allergeen dat het probleem veroorzaakt.
Galbulten (netelroos) zijn jeukende bulten die plotseling op de huid verschijnen, gewoonlijk een paar uur blijven en daarna even geheimzinnig verdwijnen als ze gekomen zijn. In sommige gevallen verschijnen ze maandenlang bij tussenpozen, alvorens te verdwijnen. De aandoening kan veroorzaakt worden door veel dingen zoals koude, hitte en angst, maar ook door een grote verscheidenheid van allergenen. De allergoloog heeft er een grondige hekel aan, omdat de veroorzaker zo moeilijk te identificeren is. „Anti-jeuk”-medicijnen kunnen worden gebruikt totdat de uitslag verdwijnt.
Insektebeten en -steken kunnen bij een allergisch persoon galbulten veroorzaken, alsook bewusteloosheid, ademhalingsmoeilijkheden en zelfs de dood. Enkele tips voor het voorkomen van steken zijn: Loop buitenshuis niet op blote voeten; vermijd het gebruik van haarsprays, parfums of lotions, die wespen kunnen aantrekken; draag lichte in plaats van donkere kleding. Mocht u toch gestoken worden, doe dan ijs op de plek om de opname van gif te verminderen en verwijder de angel zo voorzichtig mogelijk. Voor degenen die zeer allergisch zijn voor steken is nu een specifieke desensibilisatie beschikbaar.
Voedselallergie is een controversiële allergische aandoening die het moeilijkst valt vast te stellen en te behandelen. Het staat buiten kijf dat veel mensen op verschillende manieren hinder van voedsel kunnen ondervinden, en toch hoeft een voedselallergie niet de oorzaak te zijn, hoewel het wel mogelijk is. Sommige deskundigen zijn van mening dat een echte voedselallergie zelden voorkomt; niettemin kan bijna elk voedingsmiddel een allergeen voor iemand zijn. Jammer genoeg hebben huidtests twijfelachtige waarde om vast te stellen of iemand een voedselallergie heeft. De meest succesvolle behandeling is te isoleren welk voedingsmiddel aanleiding tot klachten geeft, en daar dan voortaan af te blijven.
Geneesmiddelenallergie is in de laatste jaren erger geworden. Allergische reacties op toegediende medicijnen zijn verbijsterend. Reacties variëren en kunnen dermate ernstig zijn dat ze de dood veroorzaken. Als u een overgevoeligheid voor medicijnen bemerkt, bespreek dat dan met uw arts.
Hoewel wij reeds heel veel over allergieën weten en geleerden in de afgelopen tien jaar aanzienlijke vorderingen hebben gemaakt, valt er nog steeds veel te ontdekken. Het is heel goed mogelijk dat veel van deze ontdekkingen zullen moeten wachten tot Gods nieuwe ordening. De mensheid zal dan tot volmaaktheid worden teruggebracht, en de oorzaken van deze ingewikkelde ziekte, welke die ook mogen zijn, zullen voor altijd worden uitgeroeid. — Jesaja 33:24.