U kunt stress de baas worden!

„Er zal altijd stress in het leven zijn, en wat wij feitelijk moeten beschouwen is onze reactie erop in plaats van te trachten de stress te laten verdwijnen.” — Leon Chaitow, bekend schrijver over gezondheidszaken.

DE BIJBEL heeft voorzegd dat er ’in de laatste dagen kritieke tijden zouden aanbreken, die moeilijk door te komen zouden zijn’. Er zijn duidelijke bewijzen dat wij in die tijd leven, want de mensen zijn — in overeenstemming met de profetie — „aanmatigend . . ., hoogmoedig, lasteraars, ongehoorzaam aan ouders, ondankbaar, deloyaal, zonder natuurlijke genegenheid, niet ontvankelijk voor enige overeenkomst, kwaadsprekers, zonder zelfbeheersing, heftig, zonder liefde voor het goede, verraders, onbezonnen, opgeblazen van trots”. — 2 Timotheüs 3:1-5.

Het is niet verwonderlijk dat het zo moeilijk is enigszins kalm te blijven! Zelfs mensen die proberen vreedzaam te leven, kunnen er moeite mee hebben. „Talrijk zijn de rampspoeden van de rechtvaardige”, schreef de psalmist David (Psalm 34:19; vergelijk 2 Timotheüs 3:12). Toch kunt u veel doen om de stress dusdanig te verminderen dat u er niet door overmand wordt. Beschouw de volgende suggesties eens.

Zorg goed voor uzelf

Let op wat u eet. Gezonde voeding omvat eiwitten, fruit, groenten, ontbijtprodukten en andere granen en zuivelprodukten. Wees op uw hoede voor geraffineerde witte bloem en verzadigde vetten. Let op uw consumptie van zout, geraffineerde suiker, alcohol en cafeïne. Verbeter uw voeding en u zult misschien minder gevoelig worden voor stress.

Lichaamsbeweging. „Lichamelijke oefening is nuttig”, zegt de bijbel (1 Timotheüs 4:8). Ja, matige maar consequente lichaamsbeweging — sommigen bevelen drie keer per week aan — sterkt het hart, verbetert de bloedsomloop, verlaagt de cholesterol en vermindert uw kansen op een hartaanval. Meer dan dat, lichaamsbeweging bevordert een gevoel van welbevinden, waarschijnlijk door de endorfinen die bij ingespannen activiteit vrijkomen.

Zorg voor voldoende slaap. Gebrek aan slaap leidt tot uitputting en vermindert uw vermogen om stress de baas te blijven. Indien u moeite hebt met slapen, is het goed te proberen vaste tijden aan te houden om naar bed te gaan en op te staan. Sommigen raden aan, dutjes tot een half uur beperkt te houden zodat ze uw nachtrust niet belemmeren.

Organisatie. Mensen die hun tijd goed indelen, kunnen veel beter met stress omgaan. Stel daarvoor eerst vast welke verantwoordelijkheden prioriteit verdienen. Maak vervolgens een schema, zodat die er niet bij inschieten. — Vergelijk 1 Korinthiërs 14:33, 40 en Filippenzen 1:10.

Het belang van heilzame relaties

Vraag om hulp. In stressvolle tijden behoedt een sociaal netwerk mensen er op zijn minst enigszins voor door stress overmand te raken. Het vinden van slechts één vertrouwde vriend die u in vertrouwen kunt nemen, kan veel verschil uitmaken. Een bijbelspreuk luidt: „Een ware metgezel heeft te allen tijde lief, en is een broeder die geboren wordt voor de tijd dat er benauwdheid is.” — Spreuken 17:17.

Los conflicten op. „Laat de zon niet ondergaan terwijl gij in een geërgerde stemming verkeert”, schreef de apostel Paulus (Efeziërs 4:26). Hoe wijs het is meningsverschillen snel recht te zetten in plaats van wrok te koesteren, blijkt uit een onderzoek onder 929 overlevenden van een hartaanval. Mensen met een sterke neiging tot vijandigheid liepen driemaal zoveel kans binnen tien jaar na de eerste aanval aan een hartstilstand te overlijden als hun zachtaardiger tegenhangers. De bewuste onderzoekers wijzen erop dat alhoewel woede de sterkste factor lijkt te zijn, elke intense negatieve emotie die een krachtige golf stresshormonen door het lichaam stuurt hetzelfde effect kan hebben. „Jaloezie is verrotting voor de beenderen”, zegt Spreuken 14:30.

Maak tijd voor uw gezin. Israëlitische ouders kregen de opdracht tijd met hun kinderen door te brengen om juiste beginselen in hun hart te prenten (Deuteronomium 6:6, 7). De daaruit voortvloeiende band was bevorderlijk voor de gezinssolidariteit — iets waaraan het nu jammerlijk ontbreekt. Uit een onderzoek bleek dat sommige werkende echtparen dagelijks gemiddeld slechts 3,5 minuut met hun kinderen spelen. Toch kan uw gezin een geweldige hulp zijn bij stress. „Het gezin geeft u een onvoorwaardelijk lidmaatschap van een emotionele zelfhulpgroep die u werkelijk kent zoals u bent en in ieder geval van u houdt”, zegt een boek over stress. „Het teamwerk van een gezin is een van de beste manieren om stress terug te dringen.”

Breng evenwicht in uw leven

Wees redelijk. Iemand die zich voortdurend lichamelijk en emotioneel tot het uiterste inspant, is de kandidaat bij uitstek voor burnout en mogelijk voor depressie. Evenwicht is de sleutel. „De wijsheid van boven is . . . redelijk”, schreef de discipel Jakobus (Jakobus 3:17; vergelijk Prediker 7:16, 17 en Filippenzen 4:5). Leer nee te zeggen op verzoeken die dat wat u redelijkerwijs aankunt te boven gaan.

Vergelijk u niet met iemand anders. Galaten 6:4 zegt: „Laat een ieder zich ervan vergewissen wat zijn eigen werk is, en dan zal hij alleen met betrekking tot zichzelf, en niet in vergelijking met de andere persoon, reden tot opgetogenheid hebben.” Ja, zelfs in kwesties van aanbidding trekt God geen ongunstige vergelijkingen, eist hij niet meer dan onze individuele omstandigheden toelaten. Hij aanvaardt onze gaven en offers ’naar hetgeen wij hebben, niet naar hetgeen wij niet hebben’. — 2 Korinthiërs 8:12.

Maak tijd om op adem te komen. Zelfs Jezus, zo’n harde werker als hij was, maakte tijd voor rust voor zichzelf en zijn volgelingen (Markus 6:30-32). De geïnspireerde schrijver van Prediker vond dat gezonde ontspanning nuttig was. Hij schreef: „Ik voor mij liet mij prijzend uit over de verheuging, omdat de mens niets beters onder de zon heeft dan te eten en te drinken en zich te verheugen, en dat dit hem dient te vergezellen bij zijn harde werk gedurende de dagen van zijn leven die de ware God hem onder de zon heeft gegeven” (Prediker 8:15). Evenwichtige genoegens kunnen het lichaam verkwikken en een tegenwicht voor stress vormen.

Zie stress in het juiste perspectief

Wanneer u in een stresssituatie verkeert:

Trek niet de conclusie dat God u afgewezen heeft. De bijbel vertelt ons dat Hanna, een zeer gelovige vrouw, jarenlang „bitter van ziel” („vertwijfeld”, Het Boek) was (1 Samuël 1:4-11). In Macedonië stond Paulus „van alle kanten onder druk” (2 Korinthiërs 7:5, Willibrordvertaling). Jezus raakte voor zijn dood „in hevige smart”, en zijn stress was zo groot dat ’zijn zweet als druppels bloed werd, die op de grond vielen’a (Lukas 22:44). Dit waren trouwe dienaren van God. Wanneer u last hebt van stress is er dus geen reden om te concluderen dat God u in de steek heeft gelaten.

Leer van uw stresssituatie. Paulus schreef dat hij „een doorn in het vlees” moest verduren, ongetwijfeld een gezondheidsprobleem waar hij veel last van had (2 Korinthiërs 12:7). Maar een jaar of vijf later kon hij zeggen: „In alles en in alle omstandigheden heb ik van beide het geheim geleerd: verzadigd te zijn en honger te lijden, overvloed te hebben en gebrek te lijden. Voor alle dingen bezit ik de sterkte door hem die mij kracht verleent” (Filippenzen 4:12, 13). Paulus was niet blij met zijn „doorn in het vlees”, maar door die te verduren leerde hij zich des te meer op God te verlaten voor sterkte. — Psalm 55:22.

Kweek spiritualiteit aan

Lees Gods Woord en mediteer erover. „Gelukkig zijn zij die zich bewust zijn van hun geestelijke nood”, zei Jezus (Mattheüs 5:3). Gods Woord lezen en erover mediteren is van essentieel belang. Vaak vinden wij door de Schrift ijverig te doorvorsen precies het juiste woord van aanmoediging dat wij nodig hebben om de dag door te komen (Spreuken 2:1-6). „Wanneer mijn verontrustende gedachten vele werden binnen in mij,” schreef de psalmist, „waren het uw [Gods] vertroostingen die mijn ziel gingen strelen.” — Psalm 94:19.

Bid geregeld. Paulus schreef: „Laat . . . uw smeekbeden bij God bekend worden; en de vrede van God, die alle gedachte te boven gaat, zal uw hart en uw geestelijke vermogens behoeden door bemiddeling van Christus Jezus” (Filippenzen 4:6, 7). Ja, „de vrede van God” kan onze gevoelens van bezorgdheid te boven gaan en ze stabiliseren, zelfs wanneer er ’meer dan normale kracht’ nodig is. — 2 Korinthiërs 4:7.

Woon christelijke vergaderingen bij. De christelijke gemeente voorziet in een waardevol steunsysteem, want de leden ervan krijgen de dringende raad ’op elkaar te letten ten einde tot liefde en voortreffelijke werken aan te sporen, elkaar aan te moedigen’. Met reden drong Paulus er bij de eerste-eeuwse Hebreeuwse christenen op aan ’het onderling vergaderen niet na te laten’. — Hebreeën 10:24, 25.

Een vaste hoop

Toegegeven, bij stress verminderen komt meestal meer kijken dan een simpele formule toepassen. Vaak is er een fundamentele verandering in de manier van denken nodig. Iemand kan bijvoorbeeld nieuwe manieren moeten aanleren om op zijn omstandigheden te reageren, zodat hij er niet door wordt overmand. In sommige gevallen kan de frequentie of de intensiteit van de stress het nodig maken adequate medische hulp te zoeken.

Natuurlijk heeft niemand tegenwoordig een leven dat volkomen vrij is van slechte stress. De bijbel verzekert ons echter dat God binnenkort zijn aandacht op de mensen zal richten en een eind zal maken aan de omstandigheden die hun zo veel schadelijke stress bezorgen. In Openbaring 21:4 lezen wij dat God „elke traan uit hun ogen [zal] wegwissen, en de dood zal niet meer zijn, noch rouw, noch geschreeuw, noch pijn zal er meer zijn”. Daarna zal de getrouwe mensheid zich verheugen in zekerheid en veiligheid. De profeet Micha voorzei: „Zij zullen werkelijk ieder onder hun wijnstok en onder hun vijgeboom zitten, en er zal niemand zijn die hen doet beven; want het is de mond van Jehovah der legerscharen die het heeft gesproken.” — Micha 4:4.

[Voetnoten]

[Kader/Illustratie op blz. 12]

Stress en operaties

Sommige artsen bekijken hoe het met het stressniveau van hun patiënten gesteld is alvorens hen naar de operatiekamer te brengen. Dr. Camran Nezhat, een chirurg, zegt bijvoorbeeld:

„Als iemand is ingeroosterd voor een operatie en me die dag vertelt dat zij in paniek is en niet geholpen wil worden, dan last ik de operatie af.” Waarom? Nezhat legt uit: „Iedere chirurg weet dat mensen die erg angstig zijn het verschrikkelijk slecht doen op de operatietafel. Ze bloeden te veel, en hebben sneller last van infecties en complicaties. Bovendien verloopt hun herstel moeizamer. Het gaat allemaal veel beter als ze kalm zijn.”

[Illustraties op blz. 10]

Het aankweken van spiritualiteit kan u helpen kalm te blijven

[Illustraties op blz. 11]

Door op uw gezondheid te letten, vermindert u stress

Rust

Goede voeding

Lichaamsbeweging