zijn dienstknechten gebruik moeten maken om de aarde in een paradijs te veranderen. De vooruitgang in kennis of in de levensstandaard zal niet langer gebruikt worden om de aarde schade toe te brengen of te verontreinigen. De Schepper en Bestuurder van de miljarden melkwegstelsels in het universum weet hoe hij zijn volk moet leiden opdat zij de dingen die hij voor hun genoegen heeft gemaakt, op de nuttigste en duurzaamste wijze zullen gebruiken. Op grond van het verslag uit het verleden en het heden hebben wij dus alle reden op Jehovah te blijven vertrouwen, zoals zijn Woord aanraadt: „Vertrouw op Jehovah en doe het goede; verblijf op de aarde en handel met getrouwheid. Schep ook heerlijke verrukking in Jehovah, en hij zal u de beden van uw hart geven. Wentel uw weg op Jehovah, en verlaat u op hem, en hijzelf zal handelen.” — Ps. 37:3-5.

Wat bedoelde de wijze man?

De waarde van een vriend

De „eenzelvige”, die hard werkt om rijkdommen te vergaren, leidt beslist een leeg leven. De wijze koning Salomo schreef: „Er bestaat er één, maar geen tweede [dat wil zeggen, een eenzaam mens zonder een vriend of metgezel]; ook heeft hij geen zoon of broeder, maar er is geen eind aan al zijn harde werk. Ook worden zijn ogen zelf niet verzadigd van rijkdom: ’En voor wie werk ik hard en laat ik het mijn ziel ontbreken aan goede dingen?’ Ook dit is ijdelheid, en het is een rampspoedige bezigheid” (Pred. 4:8). Hoe zinloos is het leven van een gierigaard die geen vriend, zoon of broer heeft en niet eens de vruchten van zijn harde werk oogst! Hij blijft er maar mee doorgaan rijkdommen te vergaren, zonder geld te willen besteden aan dingen die zijn leven gerieflijker en aangenamer zouden kunnen maken. Bij de dood wordt hij er echter toe gedwongen alles achter te laten. Wat zinloos!

Degene die samen met een goede vriend hard werkt, is veel beter af. De wijze man vervolgt: „Twee zijn beter dan één, omdat zij een goede beloning hebben voor hun harde werk” (Pred. 4:9). Hun samenwerking werpt voordelen — „een goede beloning” — af in de vorm van bijstand, vertroosting en bescherming. Koning Salomo verklaart: „Indien een van hen zou vallen, kan de ander zijn makker oprichten. [Dit komt doordat het niet waarschijnlijk is dat zij beiden tegelijk zullen vallen.] Maar hoe zal het zijn met slechts de ene die valt, wanneer er geen ander is om hem op te richten? Indien er bovendien twee te zamen neerliggen [zoals wanneer zij gedurende een reis in de kou moeten overnachten], dan zullen zij stellig warm worden; maar hoe kan slechts één warm blijven? En indien iemand één die alleen is zou kunnen overweldigen [iemand die misschien over een gevaarlijke weg reist], zouden twee tezamen tegen hem kunnen standhouden. En een drievoudig snoer [dat sterker is dan een snoer dat uit één of twee strengen bestaat] kan niet spoedig in tweeën getrokken worden.” — Pred. 4:10-12.