Welke soort van liefde leidt tot geluk?
WIE wenst niet gelukkig, ja, eeuwig gelukkig te zijn? Veel mensen zien in liefde de sleutel tot geluk. Maar welke soort van liefde heeft geluk tot resultaat? Elke soort?
Wat valt er bijvoorbeeld te zeggen over de liefde voor geld? Brengt deze liefde werkelijk geluk? Of is het niet eerder zo dat mensen die deze liefde nastreven, ’zich met vele pijnen doorboren’, zoals de bijbel zegt? — 1 Tim. 6:10.
De oude Grieken hadden vier woorden om vier aspecten van de eigenschap liefde aan te duiden of te beklemtonen: eros, storge, philia, en agape. Het is interessant dat elk van deze aspecten tot iemands persoonlijke geluk kan bijdragen.
Om te beginnen is er de eros-liefde, de aantrekkingskracht tussen de seksen onderling. God laat zien dat het tot uitdrukking brengen van deze liefde een juiste plaats toekomt, want in de bijbel wordt een getrouwde man aangemoedigd verrukt te zijn over de bekoorlijkheden van zijn vrouw (Spr. 5:15-20). Als getrouwde personen consideratie betonen bij het tot uitdrukking brengen van dit aspect van de liefde, zal het geluk in het huwelijk sterk vergroot worden. — 1 Kor. 7:3-7.
De eros-liefde moet echter onder controle gehouden worden, want ze kan leiden tot losbandig, immoreel gedrag. Deze liefde kan zich zelfs vermommen. Iemand zou zichzelf kunnen misleiden door te denken dat hij broederlijke genegenheid ten toon spreidt terwijl het in werkelijkheid eros-liefde of seksuele aantrekkingskracht is die hem ertoe brengt vriendelijkheid voor iemand van het andere geslacht tot uitdrukking te brengen.
Het woord storge is een aanduiding voor de natuurlijke genegenheid tussen nauwe verwanten en vooral tussen ouders en kinderen. Het beschrijft de genegenheid die broeders en zusters voor elkaar hebben, en er zijn talrijke mogelijkheden waarop deze liefde tot geluk kan leiden. Het is dit facet van de liefde die een moeder aan haar kind bindt en er de oorzaak van is dat een vader „barmhartigheid toont jegens zijn zonen”. — Ps. 103:13; Jes. 49:15.
Deze natuurlijke genegenheid of storge moet echter bestuurd of geleid worden door bijbelse beginselen. Anders zou deze liefde ongewenste partijdigheid tot resultaat kunnen hebben, zodat misschien iemand die een verantwoordelijke positie bekleedt het een of andere familielid begunstigt, met als resultaat dat anderen van voorrechten beroofd worden. Ook kan zulk een genegenheid voor gezinsleden ouders ertoe brengen er op sentimentele wijze van af te zien hun kinderen op de juiste wijze streng te onderrichten.
Philia wordt over het algemeen gedefinieerd als genegenheid tussen vrienden die bepaalde belangen gemeen hebben. Christenen dienen een dergelijke vriendschappelijke genegenheid onder elkaar te koesteren en tot uitdrukking te brengen (Rom. 12:10; 1 Thess. 4:9). Maar deze vriendschappelijke genegenheid moet in overeenstemming zijn met bijbelse beginselen. Anders zou ze tot slechte omgang kunnen leiden, wat nuttige gewoonten zou bederven (1 Kor. 15:33). Men zou kunnen zeggen dat een dergelijke vriendschap gewoonlijk verdiend moet worden, terwijl genegenheid voor familieleden (storge) in zekere mate wordt geërfd.
Het is interessant dat de bijbel dit woord philia nooit gebruikt als hij mensen gebiedt God lief te hebben; misschien omdat God, als de Soeverein van het universum, Degene is die op rechtvaardige wijze het initiatief neemt bij het uitzoeken van zijn eigen vrienden en bij het bepalen van wie zich met hem in een intieme omgang zullen verheugen (Ps. 15:1, 2). Jezus verzekerde zijn discipelen echter: „De Vader zelf heeft genegenheid [philia] voor u.” — Joh. 16:27.
Het woord agape wordt gebruikt om de liefde te beschrijven waarbij beginselen het belangrijkste kenmerk vormen; op dit kenmerk wordt meer de nadruk gelegd dan op natuurlijke genegenheid. Deze uitdrukking wordt gebruikt in verband met de liefde die de Almachtige God Jehovah toonde door zijn Zoon naar de aarde te zenden om voor zondaars te sterven, en de liefde die Jezus aan de dag legde door zijn leven voor zijn vrienden af te leggen. Omdat de liefde die christenen voor God hebben, gegrond is op en geleid wordt door rechtvaardige beginselen, is hun liefde er de oorzaak van dat zij zijn geboden onderhouden, welke prijs zij daarvoor ook moeten betalen. — Mark. 12:29, 30; Joh. 3:16; 15:13; Rom. 5:8.
Ook de liefde die christenen voor elkaar tonen, bestaat niet alleen in vriendschappelijke en broederlijke genegenheid, aangezien ze eveneens wordt geleid door en is gebaseerd op juiste beginselen. Dit kenmerkt hen als Christus’ discipelen. — Joh. 13:34, 35.
Hoe de agape-liefde werkt, wordt voor ons beschreven in 1 Korinthiërs hoofdstuk 13. Ze zoekt niet haar eigen belang; ze verheugt zich met de waarheid; ze verdraagt, hoopt en verduurt alle dingen. Ze faalt nimmer. Daarom zal deze liefde stellig geluk tot resultaat hebben, want, zoals Jezus zei: „Het is gelukkiger te geven dan te ontvangen.” — Hand. 20:35.
Maar toch hebt u bij uw poging op onzelfzuchtige, op beginselen gebaseerde wijze liefde tot uitdrukking te brengen, goddelijke wijsheid nodig, wil deze liefde werkelijk geluk tot resultaat hebben. Zo zou u bijvoorbeeld zo bezig kunnen zijn in zelfopoffering dat u een zenuwinzinking krijgt. Daarom is onzelfzuchtige, op beginselen gebaseerde liefde voor de juiste tentoonspreiding ervan, afhankelijk van kennis en wijsheid. — Fil. 1:9, 10.
Het is dus duidelijk dat al deze vier aspecten van liefde hun juiste plaats kunnen vinden in het leven van een christen. Eros is natuurlijk grotendeels beperkt tot de huwelijksverhouding. Storge, of natuurlijke genegenheid, is niet beperkt tot bloedverwanten, want als een man trouwt, wordt zijn vrouw zijn intiemste verwant: zij zijn beiden één vlees. Daarbij komt nog dat er onder christenen een familiegeest heerst, zodat zij vaderlijke of moederlijke genegenheid kunnen tonen voor degenen die niet hun natuurlijke nakomelingen zijn, zoals dit ook omgekeerd mogelijk is. — Mark. 10:29, 30.
Eveneens dient er philia, vriendschap, onder christenen te bestaan, alsook in gezinnen (tussen een vader en een zoon, op dezelfde wijze als het geval is tussen Jehovah en zijn Zoon [Joh. 5:20]) en in het huwelijk. Ook dient in al onze liefde de eigenschap tot uiting te komen die door het woord agape wordt uitgedrukt, liefde met de nadruk op beginselen. De kracht van familie- of huwelijksbanden dient nooit geheel te berusten op gevoelens en sentimentaliteit. Op bepaalde ogenblikken dient er ook een gevoel van verantwoordelijkheid te bestaan; tevens kan het noodzakelijk zijn barmhartig en vergevensgezind, lankmoedig en verdraagzaam te zijn, allemaal eigenschappen die door het woord agape worden beklemtoond.
Alle vier de facetten van liefde kunnen beslist tot een zekere mate van geluk bijdragen: eros, storge, philia en agape. Maar bij het betonen ervan dienen wij ons door bijbelse beginselen te laten leiden.