Wijsheid haat trots

WIJSHEID is het vermogen kennis op een juiste manier te gebruiken. Het is het op een juiste wijze aanwenden van kennis met goede resultaten. Nauw met wijsheid verbonden is inzicht. Van inzicht kunnen wij echter zeggen dat het een stapje verder gaat dan wijsheid. Volgens de manier waarop dit woord in de Schrift wordt gebruikt, verstaan wij onder inzicht het vermogen iets in zijn samenhangende delen te zien, en in het bijzonder alle dingen in hun verhouding tot Jehovah God. Gods Woord geeft daarom de raad: „Het begin der wijsheid is: verwerf wijsheid en verwerf inzicht bij al wat gij bezit”. — Spr. 4:7.

Wijsheid heeft veel aanbevelenswaardige kenmerken. „Welzalig de mens die wijsheid vindt”, want dat is beter dan zilver, goud en edelstenen. Het brengt lengte van dagen, rijkdom, glorie en genoegen met zich mee. Een van de redenen waarom dit met wijsheid allemaal het geval is, wordt in haar verhouding tot trots gevonden. Daarom zei de gepersonifieerde wijsheid: „Hoogmoed en trots . . . haat ik”. Waarom haat wijsheid trots en hoogmoed? — Spr. 3:13; 8:13.

Wat verstaan wij onder trots? Het woord is afgeleid van grondwoorden die de betekenis van „deftig”, „knap” en „moedig” bezitten. Een van haar definities spreekt over „buitensporige hoogmoed”. Zoals de apostel Paulus aantoont, is een zekere mate van achting voor zichzelf nodig: „Ik zeg een ieder onder u: koestert geen gedachten hoger dan u voegen, maar gedachten tot bedachtzaamheid”. Trots getuigt ervan dat iemands geest niet gezond is. Het is een vorm van zelfingenomenheid; men neemt zichzelf te ernstig en denkt te hoog van zichzelf. Trots is een emotionele toestand welke niet aan redelijkheid onderworpen is, en is daarom dwaas. — Rom. 12:3.

Iemand die trots is, is zich niet alleen ten volle van zijn eigen goede punten bewust, maar hij verbeeldt zich ook vele goede punten te bezitten die hij in feite niet heeft, ja, nog erger, iemand die trots is, is even blind voor zijn eigen zwakheden en tekortkomingen als voor de goede en sterke punten van een ander. De trotse persoon uit de ene natie ziet alleen maar tekortkomingen bij mensen uit andere landen. Trots gaat dikwijls met een betere schoolopleiding, succes, roem, macht of welvaart samen. Onder de meest voorkomende vormen van trots treffen wij trots op ras, religie of nationaliteit aan.

Daar Jehovah God de neiging van de zijde van onvolmaakte mensen om te roemen, opmerkte, gaf hij lang geleden al de raad: „De wijze roeme niet op zijn wijsheid, en de sterke roeme niet op zijn kracht, de rijke roeme niet op zijn rijkdom”. Waarom niet? „Want wie onderscheidt u? En wat hebt gij, dat gij niet ontvangen hebt? En indien gij het dan ontvangen hebt, wat beroemt gij u, alsof gij het niet ontvangen hadt?” — Jer. 9:23; 1 Kor. 4:7.

Wijsheid haat trots niet alleen omdat trots zonder logica en gevoel voor verhoudingen is, maar in de eerste plaats omdat trots de autoriteit van de grootste, wijste, machtigste en meest verheven Persoon uit het universum bespot. Trots is er de oorzaak van dat iemand tegen de goddelijke wil van Jehovah God in opstand komt. Jehovah „wederstaat de hoogmoedigen” en waarschuwt dat ’een ieder die zichzelf verhoogt, vernederd zal worden’. Trots maakt ons tot vijanden van Degene die het meest voor ons kan doen: die ons eeuwig leven in geluk kan schenken. Het is dan ook geen wonder dat wijsheid trots haat! — 1 Petr. 5:5; Luk. 14:11.

Ja, trots doet ieder gevoel voor verhoudingen en juiste dingen geweld aan en toont ten aanzien van de betrekkingen tussen het schepsel en de Schepper helemaal zonder begrip te zijn. „De vreze des HEREN is het begin der wijsheid en het kennen van den Hoogheilige is verstand”. Trots verblindt iemands ogen voor het feit dat zelfs de meest verheven mens in vergelijking met de Schepper slechts een sprinkhaan is en dat hele natiën slechts als druppels die uit een pas geleegde emmer nadruppen en als fijn stof aan een weegschaal zijn. — Spr. 9:10; Jes. 40:15-17, 22, 23.

Door trots gedreven, proberen wereldwijze mensen zich ijverig van alle verantwoordelijkheden ten opzichte van hun Maker en gevoelens van verplichting ten aanzien van hem te bevrijden. Zij zijn er druk mee bezig in Gods Woord en in zijn boek der natuur naar ogenschijnlijke fouten en gebreken te zoeken. Zij redeneren, filosoferen en verdiepen zich in het ijdele sofisme, en dat allemaal in een vergeefse poging zichzelf en anderen te bewijzen dat dit wonderbaarlijk ontworpen en zonder gebreken functionerende universum door toeval is ontstaan, op goed geluk draait, en dat er niemand achter staat. Hoe dwaas gedragen zulke mensen en natiën zich! In Armageddon zullen zij, zo niet eerder, aan de weet komen hoe dwaas zij waren. — Ps. 14:1; Openb. 16:14, 16.

Wijsheid haat trots eveneens wegens de vernietigende werking ervan. Aan de ene kant veroorzaakt trots dat wij weigeren een fout toe te geven, terwijl het ons er aan de andere kant ook toe aanzet te weigeren een fout te vergeven en te vergeten. Hoeveel huwelijken zijn er al niet op het altaar van trots geofferd! Trots levert ook een grote bijdrage tot de misdaad, want het maakt dat ouders in plaats van geduldig met hun kinderen te zijn, verbitterd op hen worden, en zet de kinderen ertoe aan opstandig tegen hun ouders te zijn. — Ef. 6:1-4.

Trots heeft ook een vernietigende uitwerking in de christelijke organisatie. Daardoor vindt iemand het zich onderwerpen aan de aangestelde broeders ergerlijk en het samenwerken met zijn medechristenen moeilijk. De volgende woorden van de apostel Paulus laten geen plaats voor trots meer over: „Weest . . . in eerbetoon elkander ten voorbeeld”, „in ootmoedigheid achte de een den ander uitnemender dan zichzelf”. — Rom. 12:10; Fil. 2:3.

Er bestaat waarlijk een goede reden voor dat wijsheid trots haat! Door trots worden wij tegenstanders van de Schepper, worden er barrières tussen ons en onze naaste opgeworpen en wordt de doeltreffendheid en het verkrijgen van de gewenste resultaten belemmerd. Gods Woord staat vol met waarschuwende voorbeelden die de waarheid dat ’hovaardij aan het verderf vooraf gaat, en hoogmoed vóór den val komt’, duidelijk onderstrepen. Wees dus gelijk de wijsheid en haat trots! — Spr. 16:18.